Kopie van `Enumatil`

De woordenlijst staat niet (meer) online. U ziet hieronder een kopie van de informatie. Het kan zijn dat de informatie niet meer up-to-date is. Wees dus kritisch bij het beoordelen van de waarde ervan.

Enumatil Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking > Molenaarstaal Datum & Land: 18/03/2013, NL Woorden: 23

Binnenkruier
Molen met het kruiwerk in de kap.

Billen
Scherp maken van de maalstenen.

Buitenkruier
Molen met het kruiwerk buiten de kap. De kap wordt aan de buitenzijde met een houten staart op de wind gedraaid. De molen van Buursink is een buitenkruier.

Gevlucht
De vier molenwieken vormen samen het gevlucht.

Kap
Bovenste deel van een molen. De kap kan draaien. De as van de wieken, van het gevlucht, zit in de kap.

Kruien
Wiekenkruis recht op de wind draaien. Als de windrichting verandert moet er worden gekruid.

Ligger
Onderste maalsteen. Deze steen ligt stil.

Lier
Werktuig om spullen mee op te hijsen. (zie Luien)

Loper
Bovenste maalsteen. Deze steen draait rond, aangedreven door de wind, via de wieken, de assen en tandraderen.

Luien, luiwerk
Ophijsen van bijvoorbeeld zakken graan, de hijsinrichting heet het luiwerk.

Maalstenen
Stenen waartussen bijvoorbeeld het graan wordt gemalen.

Molentaal
Door de wieken van de molen in een speciale stand te zetten, kan de molenaar een boodschap vertellen. Er is bijvoorbeeld een speciale stand om duidelijk te maken dat de molenaar even pauze heeft. Ook is er een stand om duidelijk te maken dat er een kind is geboren, of om een sterfgeval te melden.

Schoren (lange en korte)
Balken die samen met de staart onderdeel zijn van het kruiwerk van de buitenkruier.

Stelling
Houten omloop rond hoge windmolens. Vanaf de stelling kunnen de wieken en de vang bediend worden.

Staart
Deze balk loopt vanaf de achterkant van de molenkap naar beneden tot bijna op de grond of de stelling. Aan de balk zitten de schoren vast.

Vang lichten
de rem losmaken zodat de molen kan gaan draaien

Vangen
Stilzetten van de molen.

Vang
Rem van een windmolen. De vang grijpt, als een remband, om het bovenwiel. De vang wordt vanaf de stelling bediend.

Vijzel
De vijzel is een soort schroef. Het water wordt door de schroef van laag naar hoog gebracht. De eerste vijzels waren van hout. Sinds 1900 zijn er ook stalen vijzels.

Watermolen
Molen die gaat draaien dankzij de kracht van het stromend water.

Windmolen
Molen die gaat draaien dankzij de kracht van de wind.

Wiekenkruis
Gevlucht van een windmolen. Het wiekenkruis bestaat uit een askop met vier wieken.

Zwichten
Het aanpassen van de zeilvoering op de wieken. De zeilvoering moet aangepast worden als de windkracht is veranderd. Bij sterkere wind: zeil minderen, bij zwakkere wind: meer zeil spannen.