Dit is Sinterklaas

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Sinterklaas
Datum & Land: 10/11/2007,
Woorden: 25

Chocoladeletters
(mbt. Sinterklaas:) Eetbare letters werden gebruikt op kloosterscholen in de Middeleeuwen om kinderen te leren schrijven. Zodra ze een letter goed konden schrijven, mochten ze als beloning de bijbehorende broodletter opeten. Een andere verklaring kan zijn dat in de 19e eeuw mensen de Sinterklaascadeaus bedekten met een laken. Hier bovenop legden ze de eerste letter (van brood) van het kind waarvoor de cadeaus waren bedoeld. Chocolade letters werden ergens in de 19e eeuw geïntroduceerd. Tot die tijd werden de letters gemaakt van brood of banket.

Chocolademunten
(mbt. Sinterklaas:) Eén van de bekendste legenden over Sinterklaas vertelt dat hij 's nachts stiekem beurzen met goudstukken naar binnen gooide. Dit om te voorkomen dat een vader zijn dochters de prostitutie instuurde om aan geld te komen voor een goede bruidsschat.

Goedheiligman
(mbt. Sinterklaas:) Een verbastering van "goet-hylik man" (= "goed-huwelijks man"), een titel die Sint verdiende door te zorgen voor de bruidsschat van een paar arme meisjes.

Intocht van Sinterklaas
Het feest werd alleen in de huiselijke kring gevierd als kinderfeest. In de 19e eeuw duikt de bisschop weer in het openbaar op. In 1888 is er sprake van een sinterklaasintocht in Venray. De eerste officiële intocht in Amsterdam stamt uit 1934.Van lieverlede gingen ook volwassenen meedoen met het feest, vooral in de opbloei-jaren na 1945.

Marsepein
(mbt. Sinterklaas:) Amandelbrood met Indisch rietsuiker, in de Middeleeuwen als geneesmiddel gebruikt. Het wilde zwijn was een Germaans symbool van de jacht en werd in oude tijden regelmatig geofferd. Nu vervangen door zijn achterneefje: het marsepeinen varken.

Mijter
Een mijter bestaat uit twee spits toelopende vlakken die wel iets van een vijfhoek hebben. Ze zijn aan de onderkant met elkaar verbonden. Officiële mijters hebben aan de achterzijde nog twee flappen, maar die ontbreken bij buurmijters meestal. Een mijter hoort voorzien te zijn van twee versierde banden in de vorm van een omgekeerde T.

Mijter
(mbt. Sinterklaas:) Waarschijnlijk een 'verbastering' van een Frygische muts (Dat is een oosterse, godsdienstige hoofdbedekking), Hij werd meer gedragen door bisschoppen.

Nicolaas
Nicolaas, bisschop van Myra (Klein Azië); hij stierf op 6 december ca. 340 na Christus. Later werd hij vanwege zijn goede daden heilig verklaard, hoewel hij nu van de heiligenkalender is verdwenen. Ongeveer 200 jaar na zijn dood zijn er allerlei legendes over zijn persoon en goede daden ontstaan. Hij was nog niet meteen een heilige. Hij is pas later voor al zijn goede daden heilig verklaard.

Pepernoten
(mbt. Sinterklaas:) Weer een symbool van vruchtbaarheid, vroeger werden ze met muntstukken gemengd, tegenwoordig met suikergoed.

Roe
(mbt. Sinterklaas:) Berkentakken met bamboe of een lint eromheen, symbool van vruchtbaarheid en daarnaast handig om de schoorsteen schoon te maken (wat gezien Piets uiterlijk misschien niet de beste methode is).

Schimmel
(van Sinterklaas:) Stamt af van de Germaanse god Wodan.Dus zijn schimmel Sleipnir.

Schoorsteen
(mbt. Sinterklaas:) Verbinding tussen mensen en de 'bovenwereld' waar geesten en goden wonen (volgens de Germanen tenminste).

Sint-Nicolaas
Nicolaas, bisschop van Myra (Klein Azië); hij stierf op 6 december ca. 340 na Christus. Later werd hij vanwege zijn goede daden heilig verklaard, hoewel hij nu van de heiligenkalender is verdwenen. Ongeveer 200 jaar na zijn dood zijn er allerlei legendes over zijn persoon en goede daden ontstaan. Hij was nog niet meteen een heilige. Hij is pas later voor al zijn goede daden heilig verklaard.

Sinterklaas
Nicolaas, bisschop van Myra (Klein Azië); hij stierf op 6 december ca. 340 na Christus. Later werd hij vanwege zijn goede daden heilig verklaard, hoewel hij nu van de heiligenkalender is verdwenen. Ongeveer 200 jaar na zijn dood zijn er allerlei legendes over zijn persoon en goede daden ontstaan. Hij was nog niet meteen een heilige. Hij is pas later voor al zijn goede daden heilig verklaard.

Sinterklaasintocht
Het feest werd alleen in de huiselijke kring gevierd als kinderfeest. In de 19e eeuw duikt de bisschop weer in het openbaar op. In 1888 is er sprake van een sinterklaasintocht in Venray. De eerste officiële intocht in Amsterdam stamt uit 1934.Van lieverlede gingen ook volwassenen meedoen met het feest, vooral in de opbloei-jaren na 1945.

Speculaaspoppen
(mbt. Sinterklaas:) Ook wel 'Vrijers' genoemd, kreeg je er één, dan had je een aanbidder. Vroeger afbeeldingen van heiligen of van de Germaanse vruchtbaarheidsgodin Freia.

Staf
De bisschoppelijke kromstaf is het symbool van de kerkelijke macht van de bisschop. Het symboliseert de herdersstaf, die staat voor de pastorale zorg die de bisschop voor zijn gelovigen heeft. Bisschopsstaven zijn meestal gemaakt van verguld koper.

Staf
(van Sinterklaas:) De staf heeft ook een bepaalde betekenis. Het is een symbool voor de boom van het leven, maar ook van het goede werken, eensgezindheid en naastenliefde. De echte staf van Sinterklaas is niet zomaar een stok met een krul aan de bovenkant. De echte staf is versierd met allerlei tekens. Al die symbolen hebben een bepaalde betekenis. Zo staat op de stam van de staf een man getekend met vier engelen er om heen. Dit is Petrus, een van de leerlingen van Jezus. Petrus is degene geweest die de christelijke kerk gesticht heeft.

Stoomboot
De aankomst per stoomboot valt misschien te verklaren uit de legende waarin Sint Nicolaas in nood verkerende zeelieden op zee redt; sindsdien is hij ook patroon van de zeelieden. Daarom hebben vele havensteden een Sint-Nicolaaskerk (Amsterdam, Kampen, Harderwijk, Edam, Monnickendam enz.).

Stoomboot
(mbt. Sinterklaas:) Sinterklaas is pas in de negentiende eeuw een stoomboot gaan gebruiken naast zijn schimmel. Tegenwoordig komt hij in sommige plaatsen nog wel aan met de boot, maar ook de auto en helikopter gebruikt hij vaak. Dat van die boot is niet toevallig: Sint-Nicolaas is ook de beschermer van havensteden, zeelieden, vissers, ongetrouwde meisjes en scholieren.

Strooien
Sint Nicolaas gooit weliswaar niet met geld, maar de gouden munten voor de drie huwbare meisjes waren wel de aanleiding voor het overbekende strooien met pepernoten en ander lekkers. Daarbij is het de kunst om ongezien te strooien, waardoor vooral de kleintjes onder ons volstrekt verrast worden. Nog steeds is het strooien van snoepgoed synoniem aan het gul weggeven van al het goede aan ons allemaal.

Strooien
(mbt. Sinterklaas:) Liefst ongezien, ten teken van vrijgevigheid en bescheidenheid. Ook weer te herleiden naar de legende van de drie huwbare meisjes.

Suikergoed
(mbt. Sinterklaas:) Vroeger vooral in de vorm van een hart. Net als de Vrijer een teken van een aanbidder.

Zwarte Piet
Waar Zwarte Piet uiteindelijk vandaan komt, is moeilijk vast te stellen. Over zijn herkomst zijn vele theorieën. Zo bestaat er bijvoorbeeld een verhaal over Piter, een Ethiopische wees die als slaaf na zijn vrijlating uit dankbaarheid bij de heilige Nicolaas in dienst is gebleven.

Zwarte Piet
(mbt. Sinterklaas:) Vroeger de tegenpool van Sint en boeman voor kleine kinderen, tegenwoordig Sints onmisbare rechterhand, zwart geworden door al dat geklauter in schoorstenen (wie zou daar niet zwart van worden?).