1) Dorp ontstaan in het hoogveen 2) Ontginning 3) Ontginning in moerasgebied 4) Veenplaats 
[geografie en demografie] Gebied in noord Nederland waar veen is weggehaald om als turf (brandstof) naar de steden vervoerd te worden. In dit gebied zijn de vele kanalen en de verkaveling een belangrijk landschappelijke kenmerken. De veenkoloniën waren berucht om de slechte arbeidsomstandigheden.
Nederzetting waarvan de ruimtelijke hoofdstructuur ten behoeve van de (droge) turfwinning is aangelegd