Digischool Begrippenlijst `Frankrijk`

Categorie: Aardrijkskunde > Frankrijk
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 240

aanslibbingskust
Kustvorm waarbij ophoping van door zeestromen of rivieren aangevoerd materiaal leidt tot aangroei van het land. Er zijn vaak zandbanken en ondiepten die zich verplaatsen. Het is een verkeersvijandige kustvorm.

aardgas
Hiervan is Frankrijk niet goed voorzien. Bij Lacq ligt een aargasveld met een productie tussen de 5 en 25 miljard kub. meter per jaar. Men verwacht dat de bron rond het jaar 2000 uitgeput zal zijn.

aardkorst
De buitenste laag van de aarde. De dikte varieert tussen de 5 en 50 kilometer.

abrasieplatform
Het plateau dat door erosie ontstaan is aan de voet van een klif- of falaisekust.

afbraakkust
Kustvorm die zich door erosie steeds verder terugtrekt en als gevolg hiervan vaak erg steil is. Zie falaisekust en-of klifkust.

Air France
Franse internationale luchtvaartmaatschappij.

Air Inter
Franse binnenlandse luchtvaartmaatschappij

allocations familiales
De Franse vorm van onze kinderbijslag.

allochtonen
Allochtonen zijn mensen of hun nakomelingen die niet uit de plaats of het land, waar zij wonen, afkomstig zijn. Voor de Tweede Wereldoorlog kwamen er veel Italianen, Spanjaarden, Belgen en Polen naar de Regio Nord-Pas de Calais. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er veel mensen uit de voormalige Franse kolonien, zoals Vietnam, Laos en Cambodja in Azie en uit Algerije, Kameroen en Senegal uit Afrika. Ze wonen vaak in oude wijken gescheiden van de andere bevolkingsgroepen. Uit deze situatie kunnen zich getto`s ontwikkelen. De allochtonen hebben een lage positie in de maatschappij, door werkloosheid, lage inkomens en slecht opleidingsniveau. Positie problematisch: 1. zondebok functie (Front National). 2. tweede generatie-problematiek. 3. botsing normen en waarden. 4. laag opleidingsniveau. Een verder kenmerk is het hoge geboortencijfer onder de allochtonen.

Alpen
De Alpen is een (hoog)gebergte dat ligt in een aantal Zuid- en Middeneuropese landen, nl. Frankrijk, Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Italië en Slovenië. De hoogste top is de Mont Blanc (+4810m). Het begrip alpen of almen staat voor de berg- weiden vlak boven de boomgrens. Door reliëf, gletsjers en plantengroei is er in de Alpen sprake van sterke erosie. Zie ook: erosie, gletsjer

Alpen
Een hooggebergte (top 4807 meter), ontstaan door een botsing van de Afrikaanse plaat met de Europese plaat. Deze botsing vond plaats zo`n 70 miljoen jaar geleden (Tertiair) tijdens de Alpiene plooiingsperiode. Door de grote hoogte zijn veel bergen bedekt met sneeuw en ijs. De Alpen zijn beter toegankelijk dan de Pyreneeen door brede dalen.

alpiene gebergtevorming
In deze periode ontstaan de jonge plooiingsgebergten, ong. 70 milj. geleden (Tertiair) ten gevolge van de botsing van de plaat met Afrika en de plaat met Europa.

Amenagement du Territoire
Ruimtelijke ordening. DATAR= de organisatie voor Ruimtelijke ordening.

AOC
AOC (Appellation d` origine controle) een afkorting , die aangeeft dat je te doen hebt met een Franse kwaliteitswijn uit een bepaalde streek. De kwaliteitswijnen leveren ong. 35% van de productie. (Zie ook VAOC en VDQS)

Aquitaans Bekken
Dit bekken wordt begrensd door Pyreneeen en Centraal massief. Het is opgevuld met het erosiemateriaal uit de Pyreneeen afkomstig. Er zijn geen questa`s. In het kustgebied (Les Landes) zijn duinen met naaldbossen.

Ardennen
Plateau, maar met diepe insnijdingen.

Armorikaans massief
Een oud, laag en afgesleten plateau in Bretagne en Normandie. Het bestaat vooral uit graniet en schisten. De kusten van dit massief zijn vaak klifkusten.

arrondissement
Onderdeel van een departement. Bijv. Parijs is in 20 arrondissementen ingedeeld.

articles de Paris
Luxe artikelen die in Parijs gemaakt worden, zoals parfum, mode, sierraden enz.

Assemble Nationale
De Franse volksvertegenwoordiging Dus de Franse vorm van onze Staten Generaal.

assimilatie
De Franse overheid wil een volledig `op gaan` van de allochtone bevolking in de Franse samenleving.

autarkie
Zelfvoorziening op het gebied van de landbouwproductie.

autochtonen
De oorspronkelijke bevolking van het land.

baby boom
De geboortegolf, die na de Tweede Wereldoorlog ontstond door uitgestelde geboorten, herenigde gezinnen en contacten met de bevrijders.

ballons
De sterk afgeronde toppen van de Vogezen. Nu een middelgebergte dat ontstaan is tijdens de Alpiene plooiingsperiode. Het bestaat vooral uit graniet.

banlieu
Het gebied direct grenzend aan de centrale stad en bestaande uit buitenwijken en randgemeenten. Letterlijk: voorsteden.

bekken
Een vaak schotelvormig dalingsgebied met in het centrum vrij horizontale en dikke mariene-afzettingen en aan de randen flauw hellende lagen.

Bekken van Parijs
Het bekken wordt zo genoemd omdat Parijs in het centrum van het bekken gelegen is. Het bekken wordt begrensd door oude massieven. Het is opgevuld met erosieproducten van deze oude massieven. door de opheffing scheefgestelde lagen hebben voor questavorming gezorgd. Tijdens het Tertiair lag hier een ondiepe zee. Tijdens het Pleistoceen is er loss door de wind afgezet.

benedenloop
Het deel van de rivier met de minste helling dicht voor de uitmonding in zee. De rivier stroomt hier niet snel en er zal vooral fijn zand en klei afgezet worden.

beroepsstructuur
Het aandeel van de beroepsbevolking dat werkzaam is in de primaire, secundaire en tertiaire sector.

betalingsbalans
De verhouding tussen de totale inkomsten en uitgaven van een land. Hierin zijn verwerkt de handelsbalans en de dienstenbalans. (Zie voor verdere uitleg de genoemde begrippen)

bevolkingsbeweging
De toename- of afname van de bevolking. We onderscheiden de natuurlijke en sociale bevolkingsbeweging. (Zie daar voor verdere uitleg)

bevolkingsdichtheid
Gemiddeld aantal mensen per vierkante kilometer.

bevolkingsdruk
De spanning tussen de bevolking en de bestaansmogelijkheden. Een toename van de bevolking kan leiden tot voedseltekorten.

bevolkingspolitiek
Door de overheid ingestelde maatregelen die direct of indirect gericht zijn op beinvloeding van de bevolkingsomvang, -groei, -samenstelling of -spreiding. Vanaf 1920 probeert de Franse overheid de geboortencijfers te verhogen, met o.a. kinderbijslag, belastingvoordelen, kinderopvang, gratis onderwijs, propaganda enz.

bevolkingsspreiding
De wijze waarop de bevolking verspreid is over een bepaald gebied.

BNP
De totale waarde van de drie productiesectoren die in een land in een bepaald jaar is voortgebracht. Het BNP wordt meestal uitgedrukt in dollars. Men werkt vaak met het `BNP per hoofd van de bevolking` hiermee kan men de welvaart van twee of meer landen met elkaar vergelijken.

bocage landschap
Heggenlandschap. De velden werden of zijn door heggen of muurtjes omgeven. Het bocagelandschap verdwijnt snel door de negatieve invloeden op de moderne bedrijfsvoering.

bodem
Het bovenste deel van de aardkorst waarin planten wortelen. Onder invloed van het klimaat en vegetatie vinden er bodemvormende processen plaats die de bodem een typisch profiel geven.

bosbranden
In het droge seizoen komen er in Frankrijk vrijveel bosbranden voor. Soms onopzettelijk veroorzaakt door toeristen soms ook opzettelijk veroorzaakt door projektontwikkelaars, die een bepaald doel voor ogen staat.

boulevard peripherique
Ringweg rond het centrum van Parijs.

bovenloop
Het deel van de rivier met het grootste hellingspercentage. Dit deel ligt meestal in het gebergte waar de rivier ontspringt. Door de hoge stroomsnelheid kan de rivier stenen en grind meenemen.

Bovenrijnse laagvlakte
Een slenk (zie daar voor verdere informatie) die een prachtige mogelijkheid bood aan de Rijn om in de richting van de zee te stromen. De slenk ligt in de bovenloop van de Rijn, vandaar de naam Bovenrijnse laagvlakte.

cap
Landpunt die in zee uitsteekt.

Centraal Massief
De hoogste top meet 1886 meter. Het bestaat verder uit enkele plateaus en gebergten met diepe rivier-insnijdingen(gorges) in de veelal kalksteen. Bovendien komt er veel breukvorming voor. Vroeger kwam er vulkanisme voor. Overblijfselen vulkanisch gesteente, ronde kratermeren en minerale bronnen. Tijdens een ijstijd droegen de bergen gletsjers.

centralisme
Een bestuursvorm waarbij de centrale overheid de regionale en lokale overheid alles tot in details voorschrijft.

Cf-klimaat
Gematigd maritiem-zeeklimaat met neerslag in alle jaargetijden. De temperatuur van de koudste maand ligt volgens Köppen tussen -3 en 18 gr. Celsius. Er komt geen duidelijke droge periode voor.

chambre de deputes
Kamer van de Franse volksvertegenwoordiging. Te vergelijken met onze Tweede Kamer.

champs ouverts
Open landschap ofwel open field. Het uitzicht wordt tot aan de horizon vrijwel nergens door onderbroken.

Chunnel
De Kanaaltunnel, ongeveer 50 km lang, waarvan 37 km onder zee, tussen Frankrijk en Engeland.

cites d` ortoirs
Slaapsteden in de omgeving van de grote stedelijke kernen. Vaak de Petite Banlieu.

climat a influence continentale
Overgangsklimaat tussen een zeeklimaat en een landklimaat. De gem. wintertemperaturen liggen er lager en de gem. zomertemperaturen hoger dan in het zeeklimaat. Ook is de hoeveelheid neerslag er geringer. Zie: overgangsklimaat.

climat mediterraneen
Middellandse zeeklimaat. Zie daar en bij Cs-klimaat.

climat motagnard
Gebergteklimaat. Zie ook EH-klimaat.

climat oceanique
Zeeklimaat. Zie ook Cf-klimaat

Collectivites Territoriales
Enkele overzeese gebiedsdelen, die door Frankrijk bestuurd worden, maar weinig in Frankrijk geintegreerd zijn. Bijv.. Mayotte, St Pierre en Miquelon, Crozet eil. en Nieuw Amsterdam eilanden.

Commissariat General du Plan
Commissie voor de opstelling van de plannen voor de ruimtelijke ordening. Het is te vergelijken met onze Rijks Planologische Dienst.

commune
Gemeente, de lokale overheid met gemeenteraad en burgemeester. De Franse gemeenten zijn vaak klein. Frankrijk kent ongeveer 36000 gemeenten.

commune urbaine
Stedelijke gemeente. Het zijn nederzettingen van meer dan 2000 inwoners. De stedelijke gemeenten tellen minder dan 15% van het totale aantal gemeenten, maar herbergen meer dan 70% van het totale aantal inwoners van Frankrijk.

congestie
Verschijnselen die optreden bij een te sterke concentratie van mensen, bedrijven en activiteiten waardoor verkeersopstoppingen, milieuhinder, woningnood en oplopende prijzen optreden.

Conseil Regional
Bestuur van een planregio-regio.

Continentaal stelsel
Met dit stelsel wilde Napoleon Bonaparte Groot Brittannie economisch op de knieen krijgen om het daarna te veroveren. Als gevolg van het stelsel mocht erg geen suiker uit het Caribisch gebied worden ingevoerd en gingen de Franse boeren suikerbieten verbouwen.

Contract de Plan Etat-Region
Meerjarenplan voor de regionale ruimtelijke ordening en economische ontwikkeling.

Credit Agricole
Boerenleenbank. Oorspronkelijk opgezet om de boeren goedkope leningen te kunnen verstrekken voor de uitbreiding of verbetering van hun bedrijf.

Cs-klimaat
Een gematigd maritiem-zeeklimaat met een droge periode in de warmste tijd van het jaar. Omdat dit klimaat o.a. voorkomt in het Middellandse Zeegebied wordt het ook wel een Middellandse Zee- of Mediterraan klimaat genoemd. De temperatuur van de koudste maand ligt tussen de -3 en 18 gr. Celsius en men kent er een zeer droge en hete zomer.

cuesta
Een langgerekte asymmetrische bergrug bestaande uit hard gesteente. De bergrug heeft een flauwe hellende kant en een steile kant. Op de steile kant groeit vaak bos.

DATAR
Officieel: Delegation a l` Amenagement du Territoire et a l`Action Regionale. De nationale dienst voor de ruimtelijke ordening. Haar taak behelsde vooral het overwicht van Parijs af te remmen en de rest van het land tot grotere ontwikkeling te brengen.

debiet
Hoeveelheid water die per seconde een dwarsdoorsnede van een rivier passeert.

decentralisatie
Het overhevelen van taken en bevoegdheden naar een lager niveau van bestuur. Zie ook: Loi de Decentralisation en Wet Deferre.

delta
Een riviermonding waarbij door verstopping van de rivierloop de rivier telkens een nieuwe weg naar zee zoekt waardoor de benedenloop sterk vertakt is. Dit gebeurt als er geen sterke getijstromen zijn die het materiaal afvoeren.

departement
Bestuurlijke eenheid tussen commune en regio.

Departements d` Outre Mer
4 departementen, die volwaardig deel uitmaken van Frankrijk. Het zijn: Guadeloupe, Guyana, Martinique en Reunion. Vaak afgekort tot DOT.

dienstenbalans
De verhouding tussen inkomsten en uitgaven voor de diensten in een bepaald jaar in een bepaald gebied. Onder de diensten valt ook het toerisme. De vele toeristen die Frankrijk bezoeken zorgen voor een overschot op de dienstenbalans.

echo-effect
De gevolgen van een geboortegolf, maar dan ongeveer twintig jaar later. De kinderen uit de geboortegolf krijgen dan zelf weer kinderen.

Eerste Wereldoorlog
De oorlog tussen 1914 en 1918. Deze heeft zich vooral in Frankrijk voltrokken. Er zijn veel mensen gesneuveld en veel geboorten zijn niet doorgegaan.

EH-klimaat
Hooggebergte klimaat. Volgens Köppen ligt de gemiddelde temperatuur hier lager dan 10 gr. Celsius in de warmste maand. Komt voor in de hoge delen van de Alpen en Pyreneeën. Climat montagnard.

elektrische centrales
Fabrieken voor het opwekken van elektrische stroom. We kennen een aantal soorten centrales: 1. Thermische centrales 2. Hydrocentrales 3. Kerncentrales 4. Getijdencentrale In Frankrijk gebruikt men veel kernenergie meer dan 60% van de energie wordt in kerncentrales opgewekt. Dit omdat men weinig steenkolen, aarolie en aardgas in de bodem heeft, maar wel uranium.

elevage motagnard
De bergboeren met hun veeteelt. Er zijn nog weinig melkkoeien op de hoge alpenweiden te vinden, daar men steeds meer problemen heeft om de koeieherders het hele seizoen boven te houden. Nu houdt men er vooral jong vee dat niet gemolken hoeft te worden. Nu probeert de regering met subsidies (bergboerenregeling) de boeren in de Alpendalen te houden i.v.m. het toerisme en het landschap.

erfrecht
Voor de Franse Revolutie erfde alleen de oudste zoon. Volgens de Code Napoleon hadden alle kinderen recht op een even groot deel van de erfenis. Om versnippering van het vooral boerenbedrijf te voorkomen, werd geboortebeperking dus noodzakelijk. Zie: partage egal.

estuarium
Trechtervormige riviermonding, die op diepte wordt gehouden. Door de binnendringende vloedstroom en de terugstromende ebstroom wordt geen sedimentatie materiaal afgezet.

etang
Een door een schoorwal geheel of gedeeltelijk afgesloten deel van de zee. Andere aanduidingen voor dit verschijnsel zijn: haf of lagune.

Europese Gemeenschap
Een gemeenschap opgericht voor het economisch samengaan van de Europese landen. Later omgezet in de EU toen ook politieke aangelegenheden gezamenlijk werden uitgevoerd. Zie Europese Unie.

Europese Unie
Unie van een aantal Europese landen, die politiek en economisch willen samenwerken.

exode rural
Uittocht van de vooral jonge bevolking uit de landelijke gebieden. De trek vond plaats terwijl de geboortencijfers al laag waren. Hierdoor heeft de leegloop van het platteland veel grotere gevolgen gehad dan in andere landen. Er zijn echt `lege` gebieden ontstaan, de `Desert Francais`.

falaisekust
Frans woord voor klifkust. Deze kustvorm ontstaat door de voortdurende afbrekende werking van de branding op de rotsen aan de kust. Zie: klifkust.

francophonie
Het streven van Frankrijk de Franse cultuur en taal niet aan invloed te laten inboeten.

Franse Revolutie
De revolutie, die in Frankrijk het bewind van de adel en absolute vorsten omver heeft gegooid. De revolutie vond plaats in 1789.

front
De scheiding tussen warme en koude lucht die meestal neerslag tot gevolg heeft. In Zuid-Frankrijk zorgen deze fronten `s winters voor de neerslag.

garantieprijzen
Dit zijn vastgestelde prijzen die de boer in elk geval voor zijn producten krijgt. Het EG-landbouwfonds betaald deze prijzen. De vooral kleine Franse boeren waren hierdoor verzekerd van een vast inkomen. Gevolg van dit prijzen systeem is: overproductie o.a. van melk, vlees wijn en tomaten.

gastarbeid
Tijdelijke trek van arbeidskrachten uit een ander gebied of land. Meestal is het laagwaardig en ongeschoold werk. Vaak verdwijnt ook het tijdelijke karakter.

gebergteklimaat
Zie: climat montagnard en-of EH-klimaat.

geboortebeperking
Het bewust krijgen van minder kinderen in een gezin. In Frankrijk was men hier al snel toe overgegaan o.i.v. Malthus en de partage egal: het erfrecht waarbij elk kind een even groot deel van de erfenis kreeg.

gemengde rivier
Een rivier die zowel door smeltend (e) ijs en sneeuw (vooral in voorjaar en zomer) gevoed wordt als door de regen (vooral in najaar en winter).

genre de vie
Manier van leven. In Zuid-Frankrijk behoort de wijnbouw en alles wat ermee samenhangt tot het genre de vie.

gentrification
In het centrum van de steden ontstaat een woonfunctie voor een jonge welvarende bevolkingsgroep. Deze wijken kenmerken zich door grote luxe en veel voorzieningen. De wijken hadden vaak een lage status of waren gebieden met stagnerende (ambachtelijke) bedrijfjes nabij het stadscentrum.

getijdencentrale
Elektrische centrale die stroom opwekt door gebruik te maken van het verschil tussen eb en vloed. Er is er een in Frankrijk te weten in de Rance vlakbij St. Malo. Zie hydro centrale.

getijstroom
Stroming in de zee veroorzaakt door het opkomen van de vloed en het verschijnen van de eb.

gletsjerrivier
Een rivier die zijn water ontvangt van het smeltende ijs van een gletsjer. Buiten het gebergte wordt de gletsjerrivier al vrij snel een gemengde rivier.

goederenstromen
De verplaatsing van goederen (gewicht en volume) over een bepaalde afstand en in een bepaalde tijd. Bijv. via de autowegen, via de kanalen of via bepaalde havens.

gorge
Diepe, steilwandige kloof uitgeslepen door een rivier. Bijv. Gorge du Tarn of Gorge du Verdon.