Digischool Begrippenlijst `Frankrijk`

Categorie: Aardrijkskunde > Frankrijk
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 240

graancrisis
De landbouwcrisis ontstond eind vorige eeuw toen USA en Canada goedkope granen aan Europa leverden. Ter bescherming van de Franse boeren reageerde de Franse overheid hierop met protectionistische maatregelen. Dus het heffen van hoge invoerrechten aan de buitengrenzen van het land. Hierdoor werden de buitenlandse producten zo duur, dat de burgers ze niet meer kochten en dus de producten van de eigen boeren bleven kopen.

Grand Ensembles
Gebouwd na 1945. Het zijn: geplande hoogbouw-slaapsteden. Kenmerken: Weinig voorzieningen Weinig werkgelegenheid Veel forensen Veel lage inkomensgroepen Hoge bevolkingsdichtheid Eentonige hoogbouw Nu al slooprijp

Grande Couronne
De banlieu van Parijs die na de Tweede Wereldoorlog is ontstaan en voornamelijk bestaat uit `Villes Nouvelles` en belangrijke groene zones. Ze vormen de buitenste ring van vier departementen in het Ile-de-France.

hafkust
Zie etang en lagune.

Hallen
De gebouwen, in het centrum van Parijs waar men groente, fruit en vlees aanvoerde om dit te verkopen aan middenstand en ook aan particulieren. Door president Pompidou zijn de Hallen afgebroken en naar Rungis, aan de rand van de stad, verplaatst. Op de plaats van de Hallen heeft Pompidou een museum laat bouwen: het Centre Pompidou.

handelsbalans
De verhouding tussen de waarde van de invoer en de uitvoer.

Hercynische gebergtevorming
Periode in de geschiedenis van de aarde waarin veel gebergten zijn ontstaan. Ongeveer 300 miljoen jaar geleden (Eind Carboon-begin Perm) zijn deze bergen ontstaan en daarna door verwering en erosie sterk afgevlakt tot een massief. Bijv. Centraal massief (Massif Central) en Armorikaans Massief.

high tech-industrie
Bedrijfsklassen waar specialisatie op hoogwaardige en complexe productietechnieken plaats vindt. Bijv. computergestuurde productie, ontwikkelen van robots en het bouwen van proefmodellen enz. Zie: speerpunt-industrie.

hogedruk centrale
Een elektrische centrale, die elektriciteit opwekt d.m.v. relatief weinig vallend of snelstromend water. Men vindt ze bijna alleen maar in de bergen. `s Nachts wordt elektriciteit die over is van andere centrales naar de hoge druk centrales geleid. Hiermee wordt het water dat overdag gebruikt werd weer naar boven gepompt zodat men langer van het water in het stuwmeer gebruik kan maken. Zie hydro centrale.

hooggebergte
Een gebergte met een hoogte boven de 1500 meter. Vaak met scherpe kammen en toppen.

horst
Een gebied dat langs breuken in de aardkorst naar boven is geschoven en nu als gebergterug in het landschap te vinden is. Bijv. de Vogezen en het Zwarte Woud. Oude lagen komen door verwering en erosie aan de oppervlakte.

huwelijksfrequentie
Aantal huwelijken per 1000 inwoners per jaar.

hydrocentrale
Waterkrachtcentrale. We onderscheiden: 1. hogedrukcentrale. 2. lagedrukcentrale. 3. getijdencentrale. Voordelen: 1. Nauwelijks vervuiling. 2. Onuitputbaar. Nadelen: 1. Aanleg dammen heeft grote gevolgen voor het milieu en de ecologie. 2. Liggen vaak in dunbevolkte gebieden. Transport stroom levert problemen op.

hypermarche
De grootste soort zelfbedieningszaak met een ruimer aanbod dan de supermarche. (Zie ook superette en-of supermarche).

ijzererts
De belangrijkste vindplaats ligt in Lotharingen. De kwaliteit van het ijzererts daar is zeer matig, vanwegen het hoge fosforgehalte en het lage ijzergehalte (Minette). Verder vindt men ook nog ijzererts in Bretagne en Normandie.

Ile-de-France
Het deel van Frankrijk waarin Parijs gelegen is. Hier woont ruim 18% van de Franse bevolking en wordt ruim 27% van het BNP verdient. Belangrijke industrieen: Auto-industrie. Vliegtuigindustrie. Grafische industrie. Elektrotechnische industrie Farmaceutisch industrie.

industrie
Alle activiteiten waarbij de mens grondstoffen bewerkt om er nieuwe producten van te maken. De productie gebeurt in aparte werkplaatsen, met machines en in grote series.

infrastructuur
1. De in een gebied aanwezige verbindingen (wegen, waterwegen, leidingen voor olie, water, gas, telefoon enz.). 2. Het geheel van openbare voorzieningen in stad, streek of land, die het functioneren van allerlei activiteiten mogelijk maakt.

inkomend toerisme
De toeristenstroom die het land, dat bestudeerd wordt, binnenkomt.

innovatie
De ontwikkeling van steeds maar weer nieuwe producten of het invoeren van nieuwe productiewijzen.

Jura
Gebergte op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland. Jonggebergte bestaande uit voornamelijk kalksteen, vandaar de vele karstverschijnselen. De hoogste top meet 1732 meter. Tijdens een ijstijd was er vergletsjering.

kalizout
Kalizout wordt gewonnen voor de kunstmestfabricage. Dit gebeurt in de Elzas. Het afvalproduct: keukenzout wordt in de Rijn geloosd. In Nederland levert dit problemen op in verband met de drinkwatervoorziening en het irrigatiewater voor de landbouw. Frankrijk heeft beloofd de zoutlozingen te zullen verminderen.

kalksteen
Een gesteente ontstaan door accumulatie van kalkskeletten van zeedieren.

karstverschijnselen
Alle verschijnselen die voorkomen in een gebied met kalkgesteente en te maken hebben met het oplossen van de kalksteen. Zoals: druipsteengrotten, dolinen, stalactieten, stalagmieten en onderaardse rivieren.

kerncentrale
Elektrische centrale die gebruik maakt van kernenergie voor het opwekken van elektriciteit. Frankrijk heeft vrijveel kerncentrales. Zie ook elektrische centrales. De voordelen van kernenergie voor Frankrijk zijn: 1. Goedkoop. 2. Geen afhankelijkheid van het buitenland. 3. Weinig luchtvervuiling. De nadelen zijn: 1. Problemen met radio-actief afval. 2. Gevolgen van ongelukken met kerncentrales kunnen vaak zeer ernstig zijn. 3. Thermische vervuiling door het koelwater.

klifkust
Een steile kustvorm die ontstaat door het voortdurend eroderen van het gebergte dat aan de kust ligt. Zie ook falaise kust en afbraakkust.

lagedruk centrale
Een elektriciteitscentrale, die de stroming van een rivier gebruikt om stroom op te wekken. Zie hydro centrale.

lagune
Een lagune of haf is het gebied tussen de oorspronkelijke kustlijn en de schoorwal. Deze kan op den duur verlanden. Zie: etang.

leeftijdsopbouw
De samenstelling van de bevolking naar leeftijd en geslacht.

levensverwachting
Het aantal jaren dat een persoon van een bepaalde leeftijd kan verwachten nog te zullen leven.

lichte industrie
Vorm van industrie, die vooral producten maakt die direct in de winkel verkocht kunnen worden. Bijv. kleding, levensmiddelen, huishoudelijke artikelen enz.

Loi de Decentralisation
Wet die in 1982 is aangenomen met de bedoeling om het bestuur van Frankrijk te decentraliseren. Deze wet wordt ook wel `Wet Deferre` genoemd naar de indiener van de wet. Zie decentraliseren en Wet Deferre

Malthus
Deze Engelsman geboren in 1798 heeft met zijn ideeen over de groei van de bevolking in verhouding tot de productie van voedsel grote invloed gehad op de bevolkingsontwikkeling van Frankrijk. Het gevolg van de ideeen van Mathus was dat de Fransen al heel vroeg aan geboortebeperking gingen doen.

massief
Relatief oud deel van de aardkorst waarin gesteenten vaak sterk zijn vervormd en afgesleten en later is opgeheven.

Massif Central
Massief centraal in Frankrijk gelegen met een gemiddelde hoogte van 710 meter. Het is een Hercynisch gebergte, waar 50 miljoen jaar geleden nog vulkanisme voorkwam. In het Massif Central ligt nu het Vulkaan Park, een nationaal natuurpark. Een bekende vulkaantop is de Puy de Dome. Er ontspringen veel rivieren en er komen soms diepe dalen (gorges) voor.

meander
Een grote bocht in een laaglandrivier.

Mediterrane vegetatie
Een vegetatie, die aangepast is aan het klimaat in het Middellandse Zeegebied. Deze planten kennen lange wortels om in de droge zomer nog bij het grondwater te kunnen komen. Ze kennen ook dikke leerachtige bladeren om een te grote verdamping tegen te gaan.

metro
De ondergrondse spoorweg in de oude Parijse binnenstad.

Metropoles d` equilibre
Grote kernsteden in de periferie die als groeipool moesten dienen in het kader van het regionale beleid: Lille, Nancy, Metz, Lyon, Straatsburg, Dijon, St. Nazaire Marseille, Toulouse, Bordeaux en Nantes. Later zijn Rennes, Clermont-Ferrand en Nice eraan toegevoegd. Alleen Lyon is erin geslaagd zich als zelfstandige kern te ontwikkelen. Verder had het beleid weinig effect, de groei van Ile-de-France ging gewoon door.

middelgebergte
Een gebergte met een gemiddelde hoogte tussen 500 en 1500 meter.

middenloop
Het deel van de rivier tussen bovenloop en benedenloop. Hier stroomt de rivier dus al wat rustiger.

Midi
Het gebied van Frankrijk in de onmiddellijke omgeving van de Middellandse Zee.

migratie
Het zich verplaatsen van personen over een grens met het doel zich in een nieuwe vaste woonplaats te vestigen. Vormen zijn: 1. Buitenlandse migratie. Hierbij komen de mensen uit of gaan de mensen naar het buitenland. 2. Binnenlandse migratie. Hierbij worden door de mensen de grenzen van een regio, een departement of commune overschreden.

Mistral
Harde, droge en koude valwind uit de Alpen die door het Rhonedal waait. Deze valwind ontstaat als er in het gebergte een hoge luchtdruk aanwezig is en boven de zee een gebied met lage luchtdruk ligt. Zie ook Tramontana.

multi-culturele samenleving
Een beleid van de overheid om de buitenlanders in een land, zich als buitenlanders te manifesteren.

Napoleon
Franse generaal, die na de Franse Revolutie de macht tot zich trok en bijna geheel Europa veroverde. Heeft ook invloed gehad op de landbouw, daar door zijn toedoen de Europese boeren suikerbieten gingen verbouwen.

natuurlijke bevolkingsbeweging
De ontwikkeling (groei of afname) van de bevolking die bepaald wordt door het verschil tussen geboorten en sterfte.

nouveau dynamisme
Een `nieuw ontwikkelingsmodel` voor de economische opbouw van Frankrijk. Via de DATAR wilde men Frankrijk opnieuw inrichten.

olie
Hiervan is Frankrijk er slecht voorzien. Bij Parijs en Bordeaux liggen een paar kleine olievelden met een productie van minder dan 5 miljoen ton per jaar.

ontgroening
Het afnemen van het percentage jongeren in de bevolking.

ontwikkelings-assen
Uitbreiding van de agglomeratie Parijs langs de benedenloop van de Seine, aansluitend op Le Havre (oliehaven) en Rouen (stukgoederenhaven). Een ten noorden van de Seine en een ten zuiden. Het gebied heeft goede infrastructuur.

open-field
Een landschap met grote open ruimten waarin je vaak van horizon tot horizon kunt kijken.

oprot-premies
Een uit te geven premie aan gastarbeiders als ze terug gaan naar het eigen land.

overgangsklimaat
Een klimaat dat de verschijnselen van zowel het zeeklimaat als het landklimaat vertoont. Zie: climat a influence continentale.

Parijs
Hoofdstad van de Republiek Frankrijk. Deze enorm grote stad heeft veel problemen: Verkeer: 1. Brede boulevards lopen vast op rotondes. 2. Metro gaat maar tot de grens van La Ville de Paris. 3. Grote forensenstromen en goederenstromen. 4.Parkeerproblemen. Economie; 1. Tekort aan arbeidskrachten. 2. Extreem hoge lonen. 3. Arbeidsonrust. 4. Te hoge grondprijzen, waardoor concurrentie met andere steden verloren wordt.

partage egal
Het systeem van het verdelen van een erfenis in gelijke delen over alle kinderen. Door geboortebeperking wisten veel Franse boeren hun bedrijven toch te behouden. Zie erfrecht.

PAT
Prime d` Amenagement du Territoire. Deze regeling is te vergelijken met onze Premie Investerings Regeling: een regeling om via subsidies de industrialisatie te stimuleren.

Petite Couronne
De oudste banlieu van Parijs bestaande uit slaapsteden, industriegebieden en groengebieden. Hierin liggen de Poles Restrucurateurs: De herstructureringskernen rond Parijs. Het gebied van de drie departementen direct rond La Ville de Paris.

plan d` occupation des sols
Het Franse bestemmingsplan

planregio
De vroegere benaming van de regio`s.

plateau
Een hoogvlakte met een vrijwel horizontale bovenzijde. Ze zijn meestal ontstaan door riviererosie en later omhoog gekomen.

plooiingsgebergte
Gebergte waarvan de gesteentelagen plooien vertonen. Deze plooiingen ontstonden meestal door de werking van endogene krachten. Bijv. botsingen van twee continenten.

Poles de conversion
De centrale steden in herstructureringsgebieden, waar de oude industrieen gesloten zijn of worden en nieuwe werkgelegenheid wordt geconcentreerd.

postvulkanische verschijnselen
Verschijnselen die zich voordoen in gebieden waar vroeger vulkanisme voorkwam. Bijv.: minerale bronnen en geisers.

prefect
Het hoofd van een departement.

president du Conseil general
De voorzitter van de algemene vergadering van een departement. Deze titel is van belang na 1982.

primate city
Parijs is een primate city. Hiermee wordt bedoeld dat de stad wat betreft inwoneraantal, werkgelegenheid, culturele en politieke invloed met kop en schouders boven de op een na grootste stad uitsteekt.

productiemilieu
Het complex van factoren dat het economisch handelen in een gebied bepaalt. Het geeft een beeld van de omstandigheden waaronder bedrijven moeten werken.

proletarische fase
Periode waarin de arbeiders in de industrie veel kinderen hadden. De sterftecijfers waren door verbeteringen in kennis en hygiene al gedaald, maar de geboortencijfers hadden zich noch niet aangepast. Komt in Frankrijk vrijwel niet voor, door late industrialisatie en Malthus. Zie: Malthus.

protectionisme
Het stelsel van beschermende invoerrechten.

pullfactoren
Factoren in een bepaald gebied de mensen aantrekken. Bijv. werkgelegenheid, lage belastingen of beter onderwijs.

pushfactoren
Factoren in een bepaald gebied die mensen kunnen afstoten. Bijv. gebrek aan werkgelegenheid, hoge belastingen enz.

Pyreneeen
Een plooiingsgebergte op de grens van Spanje en Frankrijk.

quartier
De wijk of buurt waarin een stad verdeeld is. In Parijs kennen we bijv. Quartier Latin.

quota
Dit zijn vastgestelde hoeveelheden die de boer mag produceren, produceert hij toch meer dan moet hij een boete over het teveel geproduceerde betalen. Dit alles is bedoeld om de overschotten in de landbouw te voorkomen en de bestaande op te lossen.

regenrivier
Een rivier die voornamelijk gevuld wordt met regenwater. In de zomer kennen deze rivieren vaak een zeer lage waterstand.

regiem
Schommelingen in de hoeveelheid water die gedurende een jaar wordt afgevoerd. Factoren die van invloed zijn op het regiem: 1. Klimaat a. neerslaghoeveelheid b. neerslagverdeling over het jaar c. neerslagvorm d. temperatuur i.v.m. verdamping 2. Reliëf a. aanwezigheid b. klimaatbeinvloeding 3. Ondergrond a. doorlatendheid 4. Vegetatie a. watergebruik b. waterafvoer

region
Een bestuurlijke eenheid die enkele departementen omvat met overeenkomstige sociale en economische kenmerken.

regions de programme
Zie region. Region de programme is de al verouderde naam voor dit verschijnsel.

rehabilitatie
Opwaardering van oude gebouwen en buurten door verbetering en modernisering. Hierbij blijft de woonfunctie belangrijk

renovatie
Een onderdeel van de stadsvernieuwing waarbij vooral het opknappen van woningen voorop staat.

RER
Reseau Express Regional. De snel-metro die in eerste instantie de Petite Couronne met de binnenstad van Parijs verbond, maar later uitgebreid is tot stations in de Grande Couronne en het vliegveld Charles de Gaulle.

ruilverkaveling
Het onderling ruilen van kavels en percelen grond om op die manier een groter geheel te verkrijgen.

ruimtelijk beleid
Concrete maatregelen in de uitvoerende sfeer om een betere inrichting van een gebied te krijgen.

sanering
Vorm van stadsvernieuwing waar vooraf bijna altijd kaalslag plaats vindt.

schaalvergroting
Het streven naar grotere opbrengsten en lagere productiekosten door het gebruik van grond, ruimte, arbeid en kapitaal te veranderen (mechanisatie, specialisatie, werken in grotere eenheden, intensivering).

schaalvoordelen
Voordelen die behaald kunnen worden door productie en-of vervoer op grote schaal.

schoorwal
Landtong die ontstaat door afzetting van zand in een bocht van de zee en op deze manier een inham geheel of gedeeltelijk afsluit. Deze inham wordt dan genoemd: etang, haf of lagune. Zie etang, hafkust en-of lagune.

sedimenatiebekken
Een groot komvormig dalingsgebied tussen jonge plooiingsgebergten en oude massieven, waar sedimentatie overheerst.

Senat
Een van de twee Kamers van de Volksvertegenwoordiging. Deze is te vergelijken met onze Eerste Kamer.

Sirocco
Een hete wind uit de Sahara, die soms rood stof meevoert.

slenk
Een laaggelegen deel van de aarkorst dat langs een breuk naar beneden gegleden is. Dit gebied wordt langzamerhand opgevuld met erosie producten van rivieren, die er doorheen stromen.

smeltwaterrivier
Een rivier in het bergland die hoofdzakelijk gevoed wordt door het smeltwater van gletsjers.

sociale bevolkingsbeweging
Veranderingen in de bevolking als gevolg van migratie, zowel positief als negatief.

speerpunt-industrie
Zie `high-tech` industrie

stroomgebied
Het gehele gebied dat zijn overtollige water via een bepaalde rivier en zijn zijrivieren afvoert naar zee. Het gebied wordt begrensd door waterscheidingen. Zie: waterscheiding.

subtropisch maximum
Het hogedruk gebied dat gelegen is tussen de 20 en 30 gr. NB en zorgt voor grote droogte. Dit hogedrukgebied schuift met de zon mee naar het noorden en het zuiden. In de zomer ligt het boven het Middellandse Zeegebied en zorgt dus voor het mooie en droge weer in Frankrijk.

suburbanisatie
Een migratiebeweging waarbij mensen wegtrekken uit de grote stad en zich vestigen in (kleine) dorpen op het nabije platteland.

superette
Kleinere zelfbedieningszaak, waar overwegend levensmiddelen worden verkocht. (Zie ook supermarche en-of hypermarche).

supermarche
Zelfbedieningszaak waar naast levensmiddelen ook duurzame goederen verkocht worden. Groter dan de superette, maar kleiner dan de hypermarche. (Zie ook Superette en-of Hypermarche).