Digischool Begrippenlijst `Verkeer en vervoer`

Categorie: Transport en verkeer > Verkeer en vervoer
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 179

multiport
Concentratie in de stroom van goederen, mensen of informatie via meerdere (lucht-) havens. Bijvoorbeeld: in West-Europa zijn er meerdere havens (Rotterdam, Antwerpen, Hamburg) met een dominante positie.

NBT
Zie: Nederlands Bureau voor Toerisme

netwerk
Het geheel van knooppunten en aansluitende transportlijnen (wegen, rivieren, luchtwegen, zeeroutes en rails).

nimby
Nimby is een afkorting van: Not in my backyard. (=niet in mijn achtertuin) Het is ook de naam van een wet waarmee de overheid de inspraak over veranderingen in het verkeer wil beperken. Hierdoor kunnen gemeenten gedwongen mee te werken aan nationaal belangrijke projecten zoals de aanleg van de Betuwelijn.

NOx
Stikstofoxyden. Komen vooral vrij door het wegverkeer. Kan zowel een verzurende als een vermestende invloed hebben.

oil-terminal
Het eindstation van de grote olietankers. Hier wordt de olie opgeslagen en per pijpleiding getransporteerd of direct verwerkt in de raffinaderij.

one-terminalconcept
De opzet van het station (terminal) van de luchthaven, waarbij alle activiteiten in een gebouw afgehandeld kunnen worden. Passagiers hoeven bijvoorbeeld bij het overstappen niet naar verschillende gebouwen te gaan.

open skies verdrag
Een verdrag waarbij vliegtuigen het recht hebben om in het luchtruim van andere staten te vliegen.

openbaar vervoer
Vervoer dat voor iedereen beschikbaar moet zijn. In het verleden was het de overheid die daarvoor zorgde (staatsbedrijven) Tegenwoordig zijn veel bedrijven van openbaar vervoer zelfstandige ondernemingen.

openbaar vervoer
Vervoer per trein, bus, tram en treintaxi.

opslag
Dit is hetzelfde als `warehousing`. Goederen bewaren, bijvoorbeeld in loodsen, containers (stukgoed), opslagtanks (olie), silo`s (graan) of los gestort op bedrijfsterreinen (erts), totdat ze verder bewerkt worden.

overslag
Het overladen van goederen voordat deze verder worden getransporteerd. Bv. erts dat in Rotterdam wordt aangevoerd, op de Maasvlakte wordt opgeslagen en vervolgens wordt doorgevoerd per trein of binnenvaartschip.

overslag
Goederen van het ene vervoermiddel overbrengen naar een ander vervoermiddel (Overslag = aanvoer + afvoer).

overslag op stoom
Het laden en lossen van zeeschepen zonder dat ze afgemeerd liggen aan de kade.

overslagbedrijf
Bedrijf waar goederen en passagiers voor hun eindbestemming veranderen van transportmiddel dat hen naar een andere bestemming brengt.

overslagsector
De bedrijven die zich bezighouden met overslag van goederen.

pacific rim
Letterlijk: landen rond de Grote Oceaan. Doordat deze landen (Taiwan, Zuid-Korea, Hong Kong) economisch aan kracht winnen verschuift het zwaartepunt van handel en verkeer (Global Shift) naar de landen rond de Pacific Rim.

poortfunctie
Voor de aanvoer en doorvoer van goederen en het aan- en doorreizen van mensen zeer gunstige ligging van een plaats. Schiphol en Rotterdam hebben een poortfunctie. De naam Europoort is om die reden gekozen.

relatieve afstand
De afstand gemeten in de tijd die je erover doet om deze afstand af te leggen.

RER
Reseau Express Regional. De snel-metro die in eerste instantie de Petite Couronne met de binnenstad van Parijs verbond, maar later uitgebreid is tot stations in de Grande Couronne en het vliegveld Charles de Gaulle.

reverse thrust
Dit is het gebruik maken van straalomkeerders tijdens het uitlopen van de landing om bij te remmen; maakt veel lawaai.

ringweg
Bij grote steden bieden ringwegen de automobilist de mogelijkheid de drukke (binnen)stad te ontwijken als men daar niet hoeft te zijn. Daardoor wordt het verkeer gespreid. Ok als men in de stad moet zijn, kan men van verschillende kanten de stad binnenrijden.

roll-on/roll-off
Een bijzondere vorm van stukgoederenvervoer: vrachtauto`s - tegenwoordig vaak met containers geladen - of opleggers die per schip vervoerd worden. Ook veerdiensten horen hierbij, evenals de transportschepen die uitsluitend nieuwe auto`s vervoeren.

roll/on-roll/off vervoer
Trucks met oplegger of alleen de opleggers worden per schip vervoerd.

schaulustigenstau
Met dit Duitse woord geven we aan, dat incidentele files , vooral bij verkeersongelukken, vaak ontstaan door `kijkers`. Nieuwsgierige mensen die afremmen om te kijken wat er op de andere rijbaan is gebeurd.

scheepsagent
Vertegenwoordiger van een of meerdere rederijen. Zorgt er onder andere voor dat schepen een ligplaats aangewezen krijgen, dat ze gelost worden, dat de goederen door de douane komen en dat er weer nieuwe lading voor een schip is.

short sea containerschip
Containerschepen die continentale routes bevaren. Short-sea schepen nemen de vracht over van deep-sea containerschepen in de grote havens om ze verder over kleinere havens te distribueren.

shuttle
Pendeldienst (rechtstreekse verbinding) tussen twee knooppunten, die onafhankelijk van het ladingaanbod op vaste tijdstippen vertrekt en aankomt.

sleper
Sleept een schip naar de juiste ligplaats (omdat een zeeschip groot is en in een haven moelijk te sturen is).

slurry
IJzererts vermengd met water waardoor `modder` ontstaat. Dit maakt vervoer per pijpleiding mogelijk.

sneltram
Een tram die verbinding onderhoudt tussen het centrum van een grote stad en omliggende gemeenten. Voor een snel vervoer heeft zo`n tram geheel of grotendeels een eigen baan, waarop geen ander vervoer kan of mag rijden. Voorbeelden: Amsterdam-Amstelveen en Utrecht-Nieuwegein.

spitsuur
De drukte wanneer veel mensen tegelijk naar hun werk of naar huis gaan. (ochtendspits en avondspits)

spitsvignet
Een plan om automobilisten die in de spitsuren van bepaalde wegen gebruik willen maken, te verplichten een sticker (spitsvignet) te kopen. Wie zo`n sticker niet heeft, mag geen gebruikmaken van bepaalde rijkswegen. Sommige Alpenlanden kennen al zo`n `Autobahnvignet`. Een middel om het toenemende autoverkeer wat terug te dringen.

spokes
Letterlijk: spaken. Transportlijnen die vanuit de `hub` (mainport) naar verschillende bestemmingen lopen.

stadsklimaat
De atmosfeer boven een stad is anders dan boven het omringende platteland. Dat is oa. merkbaar aan een hogere temperatuur (veroorzaakt door extra verwarming door woningen, verkeer en industrie), een lagere luchtdruk en meer neerslag.

stadsspoorlijn
In Zoetermeer heeft men, vooral om de stroom forenzen naar en van Den Haag te kunnen vervoeren, bij de uitbreiding van de stad een afzonderlijke spoorlijn aangelegd. Het beginpunt ligt bij Den Haag CS en de lijn loopt door heel Zoetermeer. Er zijn daar in totaal 12 stations.

stapelhaven
Een haven waar schepen hun lading, afkomstig uit een bepaald gebied of bestaande uit een specifiek product, te koop aanbieden (letterlijk: opstapelen in pakhuizen).

stapelhaven
Haven waar goederen worden opgeslagen, en soms verwerkt, en weer uitgevoerd.

straddle-carriers
Speciale voertuigen voor het verplaatsen van containers.

strippen
Het leeghalen van een container.

structurele files
Dit zijn files die veroorzaakt worden door de structuur (=opbouw) van het verkeer: zoals het woon-werkverkeer en het woon-schoolverkeer.

stuffen
Het vullen van een container.

stukgoederen
Goederen die verpakt in balen, zakken, kisten of vaten worden vervoerd; ook het palletvervoer hoort hierbij.

stukgoederen
Goederen die per stuk, of verpakt in kratten, kisten, balen of containers, worden vervoerd.

stuwadoorsbedrijf
Een bedrijf dat schepen laadt en lost.

suprastructuur
Het geheel aan overige voorzieningen binnen een havengebied (los van de verkeersvoorzieningen) die het functioneren van een havencomplex mogelijk maakt.

tangentieel banenstelsel
Het geheel van start- en landingsbanen die als raaklijnen van een cirkel ten opzichte van elkaar liggen. Hierdoor kunnen vliegtuigen bij alle windrichtingen opstijgen en landen.

terminal
Gebouwen waarin zich de aankomst- en vertrekhal van een vervoercentrum bevinden. Hier bevinden zich allerlei faciliteiten zoals een belastingvrij winkelcentrum, restaurants en een zakencentrum.

TGV
Train a Grande Vitesse. Een supersnelle trein die tot 440 km per uur kan rijden. Deze trein is op afstanden tot ongeveer 500 km een geduchte concurrent van het vliegtuig.

tno
Transnationale Onderneming. Een grote onderneming die in verschillende landen bedrijven en vestigingen heeft. Het begrip multinationale onderneming (M.N.O.) heeft dezelfde betekenis.

tolweg
Het heffen van tol (betalen om een weg te mogen gebruiken) is al heel oud. In de moderne tijd is het weer ingevoerd, omdat de overheid de aanleg- en onderhoudskosten van dure wegen of bruggen wil terugverdienen. Het kan ook een middel zijn om het autogebruik terug te dringen.

transfer
Het vervoer van personen op een luchthaven waarvan de herkomst en de bestemming in het buitenland liggen of op een andere luchthaven in het binnenland ligt. Zij moeten op de luchthaven van toestel veranderen.

transferfunctie
Luchthaven waar het aandeel van de transferpassagiers en de transito groot is ten opzichte van andere luchthavens.

transferium
Overslag- of overstappunt. Een voorbeeld daarvan is Hoek van Holland. Passagiers stappen er van de trein over op de boot of andersom. Goederen worden er overgeladen.

transferpassagier
Mensen die op een luchthaven overstappen op een ander vliegtuig.

transferpassagiers
Passagiers die overstappen op een ander toestel, met een ander vluchtnummer.

transito
Dit is hetzelfde als doorvoer. Dit betekent het vervoer van goederen waarvan zowel de herkomst als de bestemming in het buitenland ligt; die in een zee- of luchthaven worden overgeladen (na eventueel te zijn opgeslagen) en die in de zee- of luchthaven geen bewerking hebben ondergaan.

transitohandel
Ander woord voor doorvoerhandel. (zie aldaar)

transitopassagier
Mensen die na een tussenlanding met hetzelfde vliegtuig verder gaan.

transitopassagiers
Passagiers die verder gaan met hetzelfde vliegtuig. Er is een tussenlanding, maar de passagiers stappen niet over.

transnationale onderneming
T.N.O. Een grote onderneming die in verschillende landen bedrijven en vestigingen heeft. Het begrip multinationale onderneming (M.N.O.) heeft dezelfde betekenis.

transport-corridor
Een gebied waar een hoofdtransportrichting overheerst en waarbinnen verschillende transportlijnen en knooppunten aanwezig zijn.

transportmodaliteit
Vervoer met een bepaald transportmiddel (vervoerwijze), zoals wegvervoer, luchtvaart, binnenvaart, zeevaart, spoorvervoer en pijpleidingvervoer.

treintaxi
Door de Ned. Spoorwegen opgezet taxivervoer in een groot aantal grote en middelgrote steden. Wie beschikt over een treinkaartje kan voor aanvullend vervoer een kaartje treintaxi kopen. In een treintaxi worden doorgaans enkele passagiers tegelijk naar verschillende bestemmingen vervoerd.

trucking
Het vervoeren van vracht per vrachtauto van de ene luchthaven naar de andere. De vracht heeft al een vluchtnummer en kan zo van het ene toestel naar het andere gebracht worden. Vaak gaat het om kleinere hoeveelheden en kan de vracht op deze wijze snel ter plaatse zijn.

tweedelijns knooppunt
Knooppunt dat zorgt voor een verdere distributie van goederen, mensen of informatie die afkomstig zijn van een eerstelijns knooppunt . Bijvoorbeeld Venlo is een potentieel tweedelijns knooppunt. Het ligt gunstig in de zuidoost-corridor ten opzichte van Rotterdam, heeft goede weg- en railverbindingen en is ook voor de binnenvaart goed te bereiken.

uitgesteld vervoer
Voordat de goederen die zijn aangevoerd, worden doorgevoerd, worden zij eerst bewerkt of verwerkt wat leidt tot een extra toegevoegde waarde en een extra werkgelegenheid.

val activiteiten
Value Adding Logistics oftewel `Waardetoevoegende activiteiten in de bevoorradingsketen`. Deze activiteiten vinden met name plaats in de distributiecentra waar bedrijven hun winst halen uit het toevoegen van diensten. Bijvoorbeeld: het opslaan en verzenden van motorfietsonderdelen of het in kleine porties verpakken van geneesmiddelen met een `bijsluiter` in de juiste taal.

value adding logistics
Value Adding Logistics oftewel `Waardetoevoegende activiteiten in de bevoorradingsketen`. Deze activiteiten vinden met name plaats in de distributiecentra waar bedrijven hun winst halen uit het toevoegen van diensten. Bijvoorbeeld: het opslaan en verzenden van motorfietsonderdelen of het in kleine porties verpakken van geneesmiddelen met een `bijsluiter` in de juiste taal.

vbs
Verkeers Begeleidend Systeem. Systeem voor de veilige en snelle begeleiding van het scheepvaartverkeer.

veerdienst
Een geregelde verbinding per schip, meestal bestemd voor passagiers en vervoermiddelen (zoals auto`s). Sommige veren kunnen ook treinen vervoeren. Heel eenvoudige pontveren over rivieren zijn uitsluitend voor voetgangers en fietsers bedoeld. De grote veerdiensten worden ook wel ferrydiensten genoemd.

verkeers begeleidend systeem
V.B.S. Systeem voor de veilige en snelle begeleiding van het scheepvaartverkeer.

verkeersintensiteit
De hoeveelheid rijdende voertuigen in een bepaald gebied op een bepaalde tijd.

verladers
Opdrachtgevers, (industriële) bedrijven die goederen vervoerd willen hebben.

verplaatsingsnetwerk
Onderdeel van een netwerk waarover, tussen knooppunten, goederenstromen verplaatst worden.

vervoerders
Uitvoerders, bedrijven die goederen transporteren.

vrachtplatform
Deel van de luchthaven waar vliegtuigen met vracht worden geladen en gelost.

woon-werkverkeer
Het heen en weer reizen van mensen die niet werken in de plaats waar ze wonen. Dit woon-werkverkeer levert een flinke bijdrage aan de dagelijkse files.

zsubhub
Knooppunt dat zorgt voor een verdere distributie van goederen, mensen of informatie die afkomstig zijn van een hub.