Edublogs.nl - ICT in het onderwijs

Categorie: Automatisering > Onderwijs
Datum & Land: 10/03/2007, NL offline
Woorden: 133

ADL Initiavtive
Advanced Distributed Learning Initiative
Een initiatief van het ministerie van defensie van de Verenigde Staten (DOD), waarbij later anderen zoals het Department of Labor zich bij hebben aangesloten, om uitwisselbaarheid van het gebruikte elektronisch lesmateriaal te realiseren.
Het ADL heeft het Sharable Content Reference Model (SCORM) opgesteld, dat inmiddels in versie 2004 (1.3) beschikbaar is. Het meest gebruikt overigens is op dit moment (februari 2004) de versie 1.2. Vanwege het belang en de omvang van de belangrijkste stakeholders van het ADL wordt het door leveranciers van groot belang gevonden om SCORM-compliancy te kunnen claimen. Vanwege die prominentie vragen ook gebruikers hier vaak om. De zinvolheid van zowel claim als verzoek is echter een discutabel punt, zie bijvoorbeeld de berichtgeving hierover op de CETIS-website . Het is niet mogelijk lid te worden van het ADL of vertegenwoordigd te zijn in het ADL.

AICC
Het AICC (Aviation Industry Computer-Based Training Committee) is het oudste internationale samenwerkingsverband van professionals in de luchtvaartindustrie dat richtlijnen opstelt voor trainingsmateriaal. Op het moment niet zo zichtbaar actief, voornamelijk bekend van hun bijdrage aan het SCORM-referentiemodel.
Zie: http://www.aicc.org-

Alfanet
Alfanet is een driejarig project in het Europese Information Society Technology programma (IST-2001-33288). Alfanet is Mei 2002 van start gegaan en eindigt op 30 april 2005. De Open Universiteit Nederland werkt binnen dit EU-project samen met de Spaanse afstandsuniversiteit UNED en met de bedrijven Software AG España, Ernst Klett-Verlag (DE), Electricidad de Portugal en ACE CASE uit Portugal. Het project omvat het ontwerp van een hoogwaardige leeromgeving voor het aanbieden van leer- en opleidingsactiviteiten aan werknemers.
Alfanet staat voor Active Learning For Adaptive Internet. Bijzonder aan Alfanet is dat het een adaptieve leeromgeving is die gebaseerd is agents (software programma`s die zelfstandig, in nauwe interactie met hun omgeving taken uitvoeren bijvoorbeeld een advies aan de student over de volgende, te kiezen activiteit) en een combinatie van learning technology standards (IMS Learning Design, IMS QTI, IMS LIP, IMS LOM en IMS CP). Informatie over de lerende en hoe de lerende de leeromgeving gebruikt, wordt geregistreerd en geanalyseerd. Het resultaat hiervan wordt vervolgens gebruikt om middels het Learning Design of door agents voor het aanpassen van de leeromgeving aan de persoonlijke voorkeuren en leerstrategieën. Zo ontstaat een optimale, individuele afstemming tussen lerende en leeromgeving.
Een groot deel van de resultaten van Alfanet zijn (komen) beschikbaar onder Open Source. Hieronder CopperCore (een IMS Learning Design engine, de eerste complete implementatie van IMS LD A, B en C), voor verdere informatie zie:
· http://www.

AOC
Agragrisch Opleidingscentrum. Zie: http://www.aoc-onderwijs.nl/

Applicatieprofiel
Zie: Toepassingsprofiel

API
Application Programming Interface. Verzameling van afspraken (functies) over hoe een onderdeel van het ene programma kan communiceren met het andere.
Zie: wikipedia

Arrangeren
Het samenstellen van leerobjecten met behulp van leereenheden.

Ariadne
Ariadne Foundation for the European Knowledge Pool. Europees samenwerkingsverband op het gebied van kennismanagement en e-learning. Voorzitter van Ariadne is Erik Duval.
Zie: http://www.ariadne-eu.org-

Assets
Zie: bronmaterialen

Assessment
Alle manieren waarop personen een taak moeten uitvoeren om informatie te krijgen over eigenschappen van die persoon (denk aan kennis of een competentie), met als doel een uitspraak te doen over die persoon in termen van certificering, plaatsing of diagnose in een formatieve en summatieve context.
Zie ook: PeerAssessment, PerformanceAssessment

Binding
Een vertaling van een informatiemodel naar een technische implementatie. Bij leertechnologie-afspraken gebeurt dat op dit moment voornamelijk naar een implementatie met behulp van XML. Zie ook: XML-binding.

Blackboard
Elektronische leeromgeving die veel gebruikt wordt binnen het hoger onderwijs in Nederland.
Website van de Nederlandse blackboard gebruikersgroep Blackboard Netherlands RSS-feeds in Blackboard

Bronmaterialen
De basisonderdelen van lesmateriaal, bijvoorbeeld afbeeldingen, tekstfragmenten, video`s, audiofragmenten, simulaties, etc.

Broncode
De programmacode van een applicatie of systeem. Zonder deze code is het (meestal) niet mogelijk om aanpassingen voor een applicatie te bouwen of fouten in de applicatie op te lossen.

CEN/ISS WSLT
De CEN-ISSS Workshop on Learning Technologies. ISSS is de Information Society Standardization System binnen CEN. Doel is het promoten van vrijwillig gebruik van technische standaarden in Europa, in samenwerking met andere instellingen die met standaardisatie bezig zijn, zowel binnen Europa als daarbuiten.
Zie: http://www.cenorm.be-isss-

CETIS
CETIS = Center for Educational Technology Interoperability Standards.
CETIS is de grote zus van SURF SiX voor het Verenigd Koninkrijk.
Website: http://www.cetis.ac.uk-

Closed source-software
Het tegenovergestelde van open source-software.

CMS
CMS = Contentmanagementsysteem.
Een computerprogramma dat tot doel heeft om de productie van documenten te faciliteren en, onafhankelijk van de uiteindelijke vorm, deze te presenteren.
Zie: WikiPediaNL:CMS
Voor een overzicht van OpenSource CMS: http://www.opensourcecms.com/

ContentPackage
Zie: materiaalpakket.

COLO
Vereniging kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven.
Zie: http://www.colo.nl/

Dataprovider
Begrip afkomstig uit de OAI-afspraken: aanbieder van metadata, bijvoorbeeld een repostory. Zie ook: DARE.

DAREnet
Demonstratiemodel waarbij de lokale verzamelingen digitale bestanden (repositories) van alle bij DARE aangesloten instellingen bijeen worden gebracht en op uniforme wijze worden gepresenteerd aan de gebruiker. Zie: http://www.darenet.nl/

DARE
Uit de beschrijving op de SURF-site:
Het programma Digital Academic Repositories (DARE) is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse universiteiten om al hun onderzoeksresultaten digitaal toegankelijk te maken. Ook de Koninklijke Bibliotheek, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek werken aan dit unieke samenwerkingsproject mee. De coördinatie van het programma ligt in handen van Stichting SURF.
Het resultaat is te vinden op DAREnet
Data- en dienstenmodel Uit de uitleg op DAREnet:
Het data- en dienstenmodel is een internationaal gehanteerd model voor repositories. Het gaat uit van een splitsing in a) basisfaciliteit (dataniveau) en b) ?services? (dienstenniveau) die op grond daarvan kunnen worden ontwikkeld en die een bepaalde meerwaarde hebben voor specifieke groepen gebruikers
Dataniveau Het eerste waar je als onderwijsinstelling voor moet zorgen is het inrichten van een eigen repository. Weer uit DAREnet: `Elke wetenschappelijke instelling richt een ?repository? in, waarin de onderzoeksinformatie van de instelling wordt gearchiveerd en beschikbaar gehouden voor (her)gebruik, volgens uniforme, internationale standaarden: working papers-pre-prints, proefschriften, onderzoeksrapporten, datasets, congresbijdragen, multi-mediale uitingen, etc., inclusief de bijbehorende metadata.`
Dit is dus de eigenlijke IR: een vergaarbak (maar wel netjes georganiseerd) van kennis.
Dienstenniveau Alles activiteiten die er op gericht zijn de inhoud van die IR nuttig te gebruiken behoren tot het dienstenniveau.

Delphi
Software-ontwikkelomgeving en programmeertaal. Zie: http://www.borland.com/delphi-

de jurestandaard
Standaard die gecertificeerd is door een officieel standaardisatie instituut, dus bijvoorbeeld door de ISO, CEN, NEN etc. (bron: Peter Sloep).
De Nederlandse term voor een de jure standaard is Norm.

de facto standaard
Standaarden die niet gecertificeerd is door een officieel standaardisatie instituut. Een de facto standaard ontstaat doordat er een voldoende grote kritische massa van gebruikers van een afspraak (specificatie, toepassingsprofiel of referentiemodel) is.
Het probleem van een de facto standaard in ict is dat het vaak slechts informeel te beschrijven is, of slechts experimenteel te onderzoeken. Dit maakt het moeilijker om een compatible, concurrerend alternatief te maken. De de facto standaarden volgen in de ict vaak uit een monopoly, en zijn slechts zelden echt stabiel.

Directory Services
Directory Services zijn onderdeel van een infrastructuur om gebruikers te autoriseren en te authenticeren. DS bieden een centrale, consistente, verzameling van beschikbare netwerkbronnen (gebruikers, servers, bestanden etc.) en hun onderlinge relaties (bijvoorbeeld wie mag wat gebruiken). Zie: wikipedia

Digitale Leeromgeving
Zie ELO

Dokeos
Dokeos is een web applicatie voor e-learning en cursusbeheer, ook wel elektronische leeromgeving of teleleerplatform genoemd. Het is vrije software vrijgegeven met de GNU General Public License, en de verdere ontwikkeling van Dokeos is een internationaal project waaraan verschillende universiteiten, scholen en andere organisaties meewerken.
Het hoofddoel van Dokeos is een gebruiksvriendelijk en flexibel systeem te zijn ter ondersteuning van goed leren en goed onderwijs.
Dokeos is geschreven in PHP en gebruikt MySQL als database. De huidige stabiele versie is Dokeos 1.6.5, en er wordt gewerkt aan Dokeos 1.8, dat o.a. verbeterde ondersteuning voor standaarden en ingebouwde auteursmogelijkheden zal brengen en dat zou moeten uitkomen in mei 2007
Dokeos is beschikbaar in 30 talen, waarvan de vertaling soms wel niet perfect is. Nederlands is zeer goed ondersteund gezien het feit dat er zeer veel Dokeos ontwikkelaars in België werken. Grote gebruikers en medeontwikkelaars zijn o.a. de Universiteit Gent, Vrije Universiteit Brussel, Hogeschool Gent, Erasmus Hogeschool, etc.
Dokeos.com is tevens een Belgisch bedrijf opgestart door de oorspronkelijke ontwikkelaar van Dokeos. Dit bedrijf levert hosting, support, en services rond e-learning met het Dokeos platform. Het bedrijf geeft terug aan de gemeenschap door het betalen van verschillende ontwikkelaars.
Links
http://www.dokeos.com http://sourceforge.net-projects-dokeos-

DOI
The Digital Object Identifier (DOI) is een uniek blijvend identificatiemiddel voor materialen (bronmaterialen, onderwijsmaterialen etc.). Zie: http://doi.org-

Drempels Weg
Initiatief dat de drempels voor mensen met een handicap wil wegnemen en het internet bereikbaar en toegankelijk wil maken voor iedereen. Zie: http://www.drempelsweg.nl/

Dublin Core Metadata Initiative
Internationale metadatastandaard. In tegenstelling tot de LOM is Dublin Core niet specifiek voor het onderwijs ontwikkeld en bevat (daarom) dan ook geen specifiek op onderwijs gerichte elementen (velden). Zie: http://dublincore.org-
Zie deze pagina op Wikipedia en de website van DCMI

ECSIG
Educational Content Special Interest Group van CETIS. Zie: http://www.cetis.ac.uk-members-educational_content

ECAR
Het EDUCAUSE Centre for Applied Research. ECAR vormt een onderdeel van EDUCAUSE en stimuleert de inzet van toegepast onderzoek om het hoger onderwijs te ondersteunen bij besluitvorming rond ICT. SURF werkt nauw samen met ECAR. Zie: http://www.educause.edu-ecar-

EDUCAUSE
EDUCAUSE stelt zich ten doel de toepassing van ICT in het hoger onderwijs te promoten. In Nederland vooral ook bekend van hun grote jaarlijkse conferentie en de SURFtrip er naar toe. SURF werkt nauw samen met EDUCAUSE. Zie: http://www.educause.edu-

EducatieveContent
Zie: onderwijsmateriaal.

Edubox
Software om in EML gespecificeerde educatieve content af te spelen.
Zie: http://www.ou.nl/info-alg-edubox-

EdNA
Australische organisatie gericht op het ondersteunen en bevorderen van het gebruik van internet voor onderwijs en training. Wordt gefinancierd vanuit de Australische overheid. Zie: http://www.edna.edu.au-EdNA

EDEX
EDucatieve EXport gegevens (ook wel EDucation EXchange). Verzameling afspraken voor de structuur van een tekstbestand dat gebruikt wordt binnen een systeem voor leerlingenadministratie, voor het uitwisselen van leerling-, groep- en docentgegevens.

EduPerson
De Amerikaanse EDUCAUSE-organisatie heeft een paar geleden het eduPerson-profiel ontwikkeld. Dit profiel is een informatiemodel voor het hoger onderwijs, om toe te passen in directory services. EduPerson heeft sterke overeenkomsten met het informatiemodel dat wordt beschreven in o.a de IMS Learner Information Package-specificatie en de IMS Enterprise-specificatie.
Zie: http://www.educause.edu-eduperson-

EKMA
The European Knowledge Media Association; EKMA is een pan-Europese organisatie waarbij de leden het begrip, de ontwikkeling en het gebruik van kennismedia binnen het hoger onderwijs stimuleren. Een van de activiteiten van EKMA is de uitreiking van de `academic software awards` (EASA). SURF is lid van EKMA.
Zie: http://www.ekma.net- en http://www.easa-award.net-

Elektronische Leeromgeving
Het geheel van ICT-middelen ter ondersteuning van de leeromgeving van een student. Als wordt gesproken van `de ELO` wordt vaak ook een individuele applicatie binnen die totale elektronische leeromgeving bedoeld.

Elektronische Leeromgeving
Een Elektronische Leeromgeving (ELO) of Digitale Leeromgeving (DLO) ondersteunt het onderwijsproces van een docent en het leerproces van een student met behulp van Informatie en Communicatie Technologie (ICT). De wijze en omvang van ondersteunen vormt het belangrijkste verschil tussen de in de literatuur en op internet voorkomende alternatieve benamingen en begrippen.
Bij Afstandsleren is er sprake van een fysieke afstand tussen docent en student. Afstandsleren hoeft niet noodzakelijk plaats te vinden met behulp van een elektronische leeromgeving. Denk bijvoorbeeld aan de wijze waarop de cursussen van de Open Universiteit in het verleden werden aangeboden. Teleleren wordt vaak gebruikt als synoniem voor afstandsleren. De Universiteit Twente gebruikt een afwijkende omschrijving, namelijk: ?Het geheel van toepassingsmogelijkheden van ICT in het onderwijs?. Daarbij hoeft er in dat geval geen sprake te zijn van afstandsleren.
SURF heeft in het verleden onderzoek laten doen naar leeromgevingen onder de titel ?Advies keuze Teleleerplatform? dat door CINOP in 1999 en 2000 uitgevoerd is.
In deze rapporten wordt het begrip Teleleerplatform gedefinieerd als ?de technische voorzieningen (hardware, software en telecommunicatie-infrastructuur die de interactie faciliteren tussen het proces van het leren, de communicatie die nodig is voor dat leren en de organisatie van het leren).
Ook bij de vooral in de Verenigde Staten gebruikte afkortingen als WBT (Web-based training), IBT (Internet-based training), WBI (Web-based instruction), IBI (Internet-based instruction) en WBL (Web-based learning) gaat het om de ondersteuning van de leeromgeving van de student met behulp van ICT.

EML
Educational Modelling Language, ontwikkeld door de Open Universiteit Nederland. Modelleertaal voor het beschrijven van didactische scenario`s. EML is de voorloper van de IMS Learning Design-specificatie.

EUNIS
European University Information Systems. EUNIS wil de uitwisseling, samenwerking en discussie met en tussen de verantwoordelijken voor het ICT-beleid in de instellingen. Daarnaast wil EUNIS contacten aanknopen en onderhouden met toezichthoudende organisaties, zowel binnen de individuele landen als op Europees niveau. SURF is lid van EUNIS.
Zie: http://www.eunis.org-

Gesloten Standaard
Alle standaarden die niet voldoen aan de eisen voor een open standaard.
Standaarden die geheim zijn.

Harvesten
Verzamelen en uitwisselen van metadata. Zie ook: DARE.

Handicap+Studie
Expertisecentrum voor onderwijs en handicap. Stimuleert dat jongeren met een functiebeperking succesvol kunnen studeren in de opleiding van hun keuze in het hoger onderwijs.
Zie: http://www.handicap-studie.nl/

HotPotatoes
Toets- en oefenprogramma.
Zie: http://www.halfbakedsoftware.com/

HRM-XML
Het HR-XML-consortium is een non-profit organisatie die deze problematiek op een vergelijkbare manier aanpakt als het IMS-consortium, maar dan vanuit de invalshoek van Human Resource Management (HRM). HR-XML ontwikkelt informatiemodellen en XML bindings op de diverse aspecten van HRM.
Zie: http://www.hrm-xml.org-

IABB-datamodel
SURF-IABB (Innovatie Automatisering voor Bestuur en Beheer) is de voorloper van het huidige SURF-Platform ICT en Organisatie van SURF.

IB-Groep
Informatie Beheer-Groep. Zie: http://www.ib-groep.nl/

IEEE LTSC
Werkgroep Learning Technology Standards Committee (LTSC) van het IEEE. Het doel van de IEEE LTSC-werkgroep is het ontwikkelen van technische standaarden, praktijkrichtlijnen, handleidingen voor software componenten, hulpmiddelen, technieken en ontwerpmethodes op het gebied van onderwijs en training. Zie: http://ltsc.ieee.org-

IEEE
The IEEE (Eye-triple-E) is a non-profit, technical professional association of more than 360,000 individual members in approximately 175 countries. The full name is the Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., although the organization is most popularly known and referred to by the letters I-E-E-E. (bron)
De IEEE is een organisatie die als doel heeft het stimuleren van technische processen bij het maken, ontwikkelen, integreren, delen en toepassen van kennis over elektrotechnische en informatietechnologieën. Binnen IEEE is de werkgroep Learning Technology Standards Committee (LTSC) actief. Het doel van de IEEE LTSC-werkgroep is het ontwikkelen van technische standaarden, praktijkrichtlijnen, handleidingen voor software componenten, hulpmiddelen, technieken en ontwerpmethodes op het gebied van onderwijs en training. Iedereen kan deelnemen aan de activiteiten van IEEE door de vergaderingen te bezoeken.
Meer informatie Zie: http://www.ieee.org- of http://ltsc.ieee.org-
De belangrijkste standaard van de IEEE is ongetwijfeld de IEEE LOM, maar er zijn meer werkgroepen actief:
WG1: Architecture & Reference Model WG4: Digital Rights Expression Language WG11: Computing Managed Instruction Data Model for Content to Learning Management System Communication ECMAScript API for Content to Runtime Services Communication WG12: Learning Object Metadata heeft de volgende materialen opgeleverd: IEEE Standard for Learning Object Metadata Standard for ISO-IEC 11404 binding for Learning Object Metadata data model Standard for XML binding for Learning Object Metadata data model Standard for Resource Description Framework (RDF) binding for Learning Object Metadata data model WG20: Reusable Competency Definitions

IEC
International Electrotechnical Commission. Organisatie actief op het gebied van standaarden met betrekking tot elektriciteit en elektronica. Zie: http://www.iec.ch-

Implementatiemodel
Zie: toepassingsprofiel.

IMS Simple Sequencing-specificatie
IMS-specificatie voor eenvoudige reeksen van leeractiviteiten. Zie: http://www.imsglobal.org-simplesequencing-

IMS QTI
QTI = Question and Test Interoperability
Verzameling afspraken (specificatie) voor het uitwisselen van toetsmaterialen opgesteld door het IMS Global Learning Consortium
Zie ook: http://www.imsglobal.org-question-
Sinds februari 2004 is IMS QTI versie 2.0 final beschikbaar op de IMS website
Zie ook: overzicht IMS specificaties

IMS Learning Design
IMS-specificatie voor het modelleren van didactische scenario`s.
Zie: http://www.imsglobal.org-learningdesign-index.cfm

IMS Global Learning Consortium
Het IMS Global Learning Consortium is een international consortium van bedrijven en instellingen actief op het gebied van leertechnologie
Website: http://www.imsglobal.org-
SURF SiX vertegenwoordigd namens Stichting SURF het hoger onderwijs binnen IMSGlobalLearning

IMS Enterprise-specificatie
Specificatie voor gebruikersinformatie. Zie: http://www.imsglobal.org-enterprise-

IMS Contentpackaging-specificatie
Specificatie voor materiaalpakketten (content packages). Hierbij worden de materialen ingepakt in een zip-bestand en gaan vergezeld van een beschrijving van de inhoud en bijbehorende metadata in een zogeheten manifest. Zie: http://www.imsglobal.org-content-packaging-
Wat is een Contentpackage? In `goed` Nederlands is een Contentpackage een Materiaalpakket.
Een materiaalpakket wordt gebruikt om onderwijsmaterialen tussen bijvoorbeeld een repository en een elektronische leeromgeving te transporteren. Technisch gezien is het in praktijk een zip-bestand met een aantal bestanden. Dat zijn dan bijvoorbeeld HTML-bestanden, bijbehorende afbeeldingen, eventueel PDF-documenten, javascript-bestanden; alle bestanden die je nodig hebt om een stuk lesmateriaal weer te geven. Je kunt het vergelijken met het versturen van een stukje van een website.
Behalve al die bestanden bevat het zip-bestand ook een speciaal bestand genaamd imsmanifest.xml. Dit bestand (Manifest genaamd) beschrijft de inhoud van het materiaalpakket.
Het Manifest Het manifest (de paklijst) bevat een aantal onderdelen:
een opsomming van al de aanwezige materialen (resources) een indicatie van de onderlinge samenhang van die materialen (organisation) de metadata behorende bij de verschillende onderdelen (kan het manifest als geheel zijn, een van de resources etc.)
Het manifest wordt door de ELO gelezen en aan de hand daarvan weet de software wat geïmporteerd moet worden en (als de metadata in het manifest beschikbaar is) wie de auteur is, wat de copyright afspraken zijn etc.

Institutional Repository
Een systeem (hardware en software), met bijbehorende processen en ondersteuning, dat informatie in diverse vormen (bijvoorbeeld tekst, datasets, beeld of geluid) kan bevatten. Institutional geeft aan dat het institutioneel georganiseerd is.
Zie ook: DARE

ISIS
Studentinformatiesysteem van de UvA.

JISC
Joint Information Systems Committee. JISC ondersteunt het voortgezet en hoger onderwijs in het gebruik van ICT in het onderwijs. Daarmee is JISC de tegenhanger van SURF voor het Verenigd Koninkrijk. Zie: http://www.jisc.ac.uk-

JTC1/SC36
De Joint Technical Committee 1 (JTC1) is het samenwerkingsverband van ISO en IEC voor standaarden op het gebied van informatietechnologie. JTC1 is onderverdeeld in subcommissies waar de verschillende deelonderwerpen behandeld worden. ISO, IEC en JTC1 werken volgens het landenmodel. Commissie 36 van JTC1 houdt zich bezig met Learning Technologies. NEN is het instituut dat Nederland in JTC1 SC36 vertegenwoordigt. Zie: http://jtc1sc36.org-

KNAW
Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Zie: http://www.knaw.nl/

LCMS
LCMS = Learning Content Management System.
Een contentmanagementsysteem (CMS) speciaal voor educatieve content.
Verschillen met een CMS liggen in de beschikbaarheid van hulpmiddelen voor het hergebruiken en herschikken (arrangeren) van leerobjecten.

Leerobject
Een zelfstandige eenheid van onderwijsmateriaal die in zijn geheel aangeboden wordt door een LMS. Een leerobject wordt samengesteld (arrangeren) uit een verzameling leereenheden.
In februari 2006 organiseerde de DU een masterclass digitale leerobjecten rond de leerobjecten-guru David Merrill. Volgens zijn inzicht bestaat een leerobject niet alleen uit kennisobjecten (die als zodanig weer bestaan uit een of meer media-objecten) maar dienen er ook altijd zogenaamde strategieobjecten aanwezig te zijn. Hierin wordt dan beschreven wat de leerdoelstelling is, hoe die bereikt wordt en hoe e.e.a. getoetst wordt.

Leernetwerk
Een leernetwerk gebruikt ICT-netwerken om mensen, instellingen, leerobjecten en autonome agents met elkaar te verbinden, zodanig dat het menselijk netwerk zelforganiserend wordt en een bijdrage levert aan effectief levenslang leren.

Leereenheid
Een samenhangend geheel van leerdoelen, toetsvragen, bronnen, rollen etc.

LearningNetwork
Zie: Leernetwerk

LearningObject
Zie: leerobject.

Learning Object Repository
Repository voor onderwijsmateriaal (leerobjecten, leereenheden, bronmaterialen).
Links Overzicht van de Maricopa Leraning eXchange (MLX) Merlot

Learning Management System
Het deel van de elektronische leeromgeving dat cursussen presenteert en functionaliteiten biedt als cursusadministratie, leerlingvolgsysteem en communicatie.

Learn eXact
LCMS ontwikkeld door Guinti Labs. Zie: http://www.learnexact.com/

LORNET
Learning Objects Repositories Network. Zie: http://www.lorenet.org-

LOM
LOM = Learning Object Metadata
Metadatastandaard van het IEEE
IEEE LOM Draft (het uiteindelijke document is niet gratis!) Nederlandse verstaling van de LOM DOC-bestand, PDF-bestand (toelichting bij de vertaling) Toepassing-gebruik Contentzoekprofiel BVE Rapport technische infrastructuur en metadatering, COLEVI-project LOREnet metadata (PPT) Digitale Universiteit Technologie en Standaarden (PDF)

Materiaalpakket
Zie: IMS Contentpackaging-specificatie

MARC21
Internationale metadatastandaard. `The MARC 21 formats are standards for the representation and communication of bibliographic and related information in machine-readable form` Zie: http://www.loc.gov-marc-96principl.html#three

Manifest
Een manifest (paklijst) in de context van leertechnologie-afspraken beschrijft de inhoud van een IMS-materiaalpakket. De structuur en opbouw van een manifest is beschreven in de IMS Content Packaging-specificatie.

MacromediaFlash
Macromedia Flash wordt meestal gebruikt voor het bouwen van annimaties en interactieve delen van websites. Voor het bekijken van Flash onderdelen is een (gratis) player nodig.
Zie ook deze cursus tegen op internet.

Macromedia Director
Ontwikkelomgeving voor multimediatoepassingen. Zie: http://www.macromedia.com/director-

Metadata
Data over data
Vaak `Wat?, Wie?, Waar?, Waarmee?, Waarom?, en Hoe?` data. Bijvoorbeeld: `Pierre is de auteur van de berichten op de ICT in het Onderwijs weblog`.
Vaak herkennen we metadata niet eens: de naam of icon van een document is (direct of indirect) metadata over de file. Evenals de tijdstip van aanmaak en van laatste bewerking of opening. Ook eigendom- en toegangsrechten zijn metadata. Lang niet alle metadata is tekst.
Metadata kan op verschillende manieren worden opgeslagen: De naam van een bestand word vaak in het bestandssysteem bewaard, tegenwoordig kan op dezelfde manier ook andere metadata worden bewaard. (Soms door een (zeer slechte) hack: zoals extensies aan het eind van een bestandsnaam.) Veel bestandssystemen kunnen nog geen willekeurige metadata bewaren en daarom wordt metadata vaak in een fileformaat opgeslagen, zoals bijvoorbeeld de titel in mp3 of afhankelijkheden in programma-bestanden. Een andere methode is door een afspraken te maken over de interpretatie van mappen of archives (zoals bijvoorbeeld Java`s Jar files).
Metadata kan ook op verschillende niveaus relevant zijn. Op systeem niveau is metadata over toegangsrechten erg belangrijk. De naam van een componist is echter alleen op applicatie en gebruikers niveau relevant. Bij uitwisseling is het vaak niet nuttig om metadata te versturen die onder het applicatie niveau zitten.
Het grootste probleem van metadata is de interpretatie. Verschillende bestand formaten voor dezelfde soort data (text, audio, beeld of video) ondersteunen metadata vaak verschillend of zelfs helemaal niet.

METS
The Metadata Encoding and Transmission Standard (METS). Standaard voor het vastleggen van beschrijvende, administratieve en structurele metadata van objecten in een elektronische bibliotheek met behulp van XML. Zie: http://www.loc.gov-standards-mets-

NaTschool
Elektronische leeromgeving ontwikkeld door Three Ships Enterprises bv. Zie: http://www.threeships.nl/

NAW
Naam, Adres, Woonplaats.

NEN
NEN = Nederlands Normalisatie-instituut.
Het NEN kan normen opstellen die binnen Nederland geldigheid hebben.
Daarnaast verzorgt het NEN de Nederlandse vertegenwoordiging binnen het ISO.
Zie: http://www.nen.nl/ en NEN Normcommissie Leertechnologieën

Norm
Nederlandse term voor een de jure standaard.

NWO
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderwijs. Zie: http://www.nwo.nl/

OAI-PMH
Open Archives Initiave-Protocol for Metadata Harvesting. Verzameling afspraken voor de communicatie tussen repositories voor het uitwisselen (harvesten) van metadata.
Zie ook: DARE en EduRep

OAI
Internationaal initiatief voor het ontwikkelen en promoten van standaarden die open en efficiënte disseminatie van informatie faciliteren. De basis voor het OAI ligt in het verlangen om betere toegang tot elektronische tijdschriften en artikelen te bewerkstelligen. Zie: http://www.openarchives.org-
Zie ook: DARE en OAI-PMH

Onderwijsmateriaal
Materiaal (educatieve content) bestemd voor gebruik binnen het onderwijs, bijvoorbeeld theoriemateriaal, toetsmateriaal.

Onderwijscomponent
Onderdeel van een leereenheid.

OpenURL
Een OpenURL verpakt bibliografische informatie op een manier die internetdiensten in staat stelt deze te vertalen naar een voor de gebruiker zinvol resultaat. Wat dat resultaat is, verschilt afhankelijk van de internetdienst waar de OpenURL naartoe gestuurd wordt. Het is een beetje te vergelijken met de informatie op de kaartjes in een kaartenbak in een gewone bibliotheek. De informatie is hetzelfde, maar de plaats waarnaar ze verwijzen zal verschillend zijn.

Open Standaard
Het programma Open Standaarden en Open Source Software voor de Overheid definieert een open standaard als een standaard (de facto of de jure) die voldoet aan de volgende eisen: de standaarden worden op basis van een open beslissingsprocedure (consensus of meerderheidsbeslissing, etc.) vastgesteld; het beheer van de standaard ligt bij een not-for-profit organisatie die een volledig vrij toetredingsbeleid kent; de standaarden zijn gepubliceerd; de kosten voor het gebruik van de standaard zijn laag en vormen geen drempel voor toegang tot de standaard. Een eventueel aanwezig intellectueel eigendom dat aan een open standaard ten grondslag ligt, wordt royalty-free ter beschikking gesteld en er zijn geen beperkende voorwaarden omtrent het hergebruik van een standaard. Zie: http://www.ossos.nl/index.jsp?alias=watisos
De EU heeft gebruikt deze definitie ook in het European Interoperability Framework for pan-European eGovernment Services-document.

Open Source Software
Zie: Open Source

OSOSS
Programma Open Standaarden en Open Source Software voor de overheid. Zie: http://www.ososs.nl/

PAP
Persoonlijk Activiteitenplan. In het PAP wordt het POP vertaald in activiteiten die een student wil uitvoeren om de gewenste competenties te behalen-verbeteren. Het beschrijft hoe de student gaat leren, wanneer de student dat gaat doen, de criteria waaraan de student wil voldoen en de begeleiding die de student denkt nodig te hebben.

Performance Assessment
Prestatiemeting door systematische observatie van uitgevoerde taken, met als doel het vermogen kennis en inzicht in actie te vertalen (handelingsbekwaam) te beoordelen.