Voedselencyclopedie

Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking
Datum & Land: 28/11/2008, NL
Woorden: 52

Adukibonen
Synoniemen: asuki, adzukibonen, azukibonen, tiensin red bean. Een kleine rood-paarse peulvrucht die veel gegeten wordt in, en afkomstig is uit Azië. Hij wordt ook veel gebruikt in de macrobiotische keuken. De smaak is zoeter dan die van andere peulvruchten en deze boon doet het dan ook goed in zoete gerechten.

Agar-agar
Agar-agar is Maleis voor gelei. Het is verkrijgbaar als poeder, staven (kanten) of als vlokken. Het poeder lost het snelste op. Het wordt gemaakt van koolhydraten uit rode algen, een zeewier. Na te zijn gewassen en bevroren krijgt het zijn witte kleur en bindende eigenschappen

Agavesiroop
Agavesiroop is een siroop gemaakt van de agaveplant. Het is 25 keer zoeter dan suiker maar heeft een lagere glycemische index. Het is ook in een rauwe variant te krijgen

Ahornsiroop
Synoniemen: maplesirop, esdoornsiroop. Ahornsiroop is een zoetmiddel dat gebuikt kan worden in plaats van suiker. Van het bakken van koekjes tot het zoeten van thee. Het is in verschillende kwaliteiten verkrijgbaar: A- en C-graad. Deze kwaliteitsaanduiding zegt iets over de helderheid en smaak van de siroop. A-graad, verkregen bij de eerste tapping …

Ao nori (poeder)
Ao nori poeder is een japanse zeegroente, oftewel zeewier. Het zijn gemalen, geroosterde nori-vellen. Het geeft een hartige smaak maar bovendien helpt het bij de spijsvertering van peulvruchten. Lekker ook in soepen of meegekookt met granen. Sommige mensen gooien het ook zo over de salade. Het bevat veel vitaminen en mineralen. Te koop bij de natuu …

Arborio rijst
Rijstsoort geschikt voor het maken van risotto omdat hij heel kleverig wordt en toch van binnen stevig blijft

Arrowroot
Bindmiddel gemaakt van het zetmeel van de wortel van de tropische pijlwortelplant, die voornamelijk op het eiland St. Vincent in het Caribisch gebied groeit. Arrowroot kan echter ook ergens anders vandaan komen. De Nieuwe band heeft het uit India. Het heeft een neutrale smaak en ziet eruit als een licht en wit poeder. Oplossen in koud water tot een …

Balsamico-azijn
Balsamico-azijn (aceto balsamico) is er in twee varianten; de traditionele en de gewone. De eerste variant moet minstens twaalf jaar gerijpt zijn. Hier wordt maar een paar duizend liter per jaar van gemaakt en deze is daarom dan ook erg duur. Gelukkig is er ook nog een gewone variant, deze wordt industrieel geproduceerd op grote schaal en in een ko …

Besan
Meel van kikkererwten

Boffers
Een soort oud-hollandse drie-in-de-pan pannekoekjes. Van boffers kan je er, afhankelijk van de dikte van het beslag en de grootte van de pan, twee, drie of vier tegelijkertijd in een pan bakken. Kijk hier voor een recept

Butterbeans
Butterbeans zijn grote witte bonen. Ze zijn gedroogd, maar ook gekookt in blik of pot te krijgen.

Carob
Carob is het meel van de gemalen, gekiemde, peulen van de johannesbroodboom. Deze boom groeide oorspronkelijk alleen in het Middelandse Zeegebied maar tegenwoordig komt hij in veel meer (warme) streken voor. Het wordt in de voedingsindustrie gebruikt als verdikkingsmiddel en als zoetmiddel maar het is bekender als een vervanging voor cacao omdat he …

Chapatie
Chapaties, ook wel geschreven als chapati, zijn, net als bv. roti, nan, paratha en wraps, een soort pannekoekjes of (ongerezen) broodjes die gegeten worden bij de warme maaltijd. Oorspronkelijk uit India worden ze tegenwoordig veel gegeten in Oost-Afrika, maar ook steeds meer in West-Europa en de Verenigde Staten. Je kan ze kant-en-klaar kopen maar …

Cous cous
Cous cous is een product gemaakt van tarwegriesmeel of kamut. Het griesmeel wordt met water gerold tot balletjes. Er zijn fijne, middelfijne en groffe varianten van cous cous. Hoe fijner hoe sneller het papperig wordt. Oorspronkelijk komt het uit Noord-Afrika waar het vaak wordt gegeten met kikkererwten, pompoen en groenten. Omdat de meeste cous co …

Daslook
(Allium ursinum) Synoniemen: : berelook, beerlook, borslook, hondsknoflook, wilde Knoflook, woutknooploock.

Diksap
Diksap is geconcentreerd vruchtensap van in ieder geval appel, vaak gecombineerd met andere vruchten zoals: peer, kersen, bessen of tropische vruchten. Het bevat 100% puur fruit en dus geen toegevoegde suiker. Aangelengd met water kan het als limonade gedronken worden maar vaak wordt het onverdund als zoetmiddel gebruikt. Biologisch is het te koop …

Dupuis linzen
Linzen uit Le Puy (lentilles du Puy) zijn erg geliefd in Frankrijk. Om namaak te onderscheiden van echt is de naam beschermd. Bovendien hebben de echte AOC op de verpakking staan, Appellation d'Origine Contrôlée en zijn ze iets grijzer. Dupuis linzen zijn dus niet de echte maar zijn zeker ook lekker. In tegenstelling tot bv. rode linzen koken ze ni …

Eetbare planten
Zie Voedsel uit het wild

Extra vièrge
Synoniemen: extra virgin, koudgeperst. De term extra vièrge staat op producten die niet geraffineerd zijn. Het is het bekendst van olijfolie. Deze olie is koudgeperst wat betekent dat de olijven alleen gemalen, geperst en gefilterd zijn en niet verhit. Daardoor is de smaak uitgesprokener en is de olie gezonder dan de verhitte varianten. Het is ook …

Flageolets
Lange, platte, niervormige, lichtgroene boontjes, oorspronkelijk uit Zuid-Europa, zowel gedroogd als in pot te koop. De gedroogde variant 6 tot 8 uur, of een nacht, weken. Het weekwater weggooien en de boontjes 1 à 2 uur koken, afhankelijk van de weektijd en de ouderdom van de flageolets. Ze zijn erg lekker in een salade. Biologisch verkrijgbaar in …

Gebuild meel
Gebuild meel is 85% volkorenmeel, te koop in de natuurvoedingwinkel

Gomasio
Gomasio is een mengsel van 5% zeezout en 95% geroosterde sesamzaadjes. Het wordt onder andere gebruikt om sauzen en soepen hartiger te maken en als broodbeleg. Het is ook heerlijk over gebakken groenten als pompoen, pastinaak en dergelijke. Het is te koop in biowinkels maar je kan het ook zelf maken

Gratis voedsel
Er zijn diverse (legale) manieren om aan gratis voedsel te komen naast het jezelf uitnodigen bij vrienden en bekenden. In verschillende steden zijn groepen actief van Food Not Bombs. Deze groepen bestaan uit mensen die voedsel dat is overgebleven in winkels - omdat het niet verkocht kon worden vanwege lelijke plekjes of het verstrijken van de uiter …

Gyros (vegetarisch)
Vleesvervanger, te koop in biowinkel. Merken: Healthy Planet en Wheaty

Harira
Harira is een van oorsprong Marokkaanse soep die traditioneel gegeten wordt om het vasten te breken tijdens de ramadan. Er is niet een standaardrecept van omdat iedereen die deze soep maakt dat op haar eigen manier doet. Kijk hier voor een recept

Houmous
Synoniemen: hummus, humus. Een soort paté van kikkererwten. Overige ingrediënten zijn in ieder geval tahin, citroensap, olijfolie, (soms verse koriander) en (vaak) knoflook. Het wordt vaak gegeten met pitabroodjes en salade maar het is ook geschikt als dipsaus, als broodbeleg en als bijgerecht bij de warme maaltijd.

Kraailook
(Allium vineale) Synoniemen: : wilde ajuin, wilde ui. Kraailook is een in het wild voorkomende soort look. Het lijkt erg sterk op de gewone bieslook alleen de stengels zijn wat taaier en de bloemen blijven kleiner en zijn steviger. Kraailook groeit in weilanden en bermen, in grasland en achter de duinen. Het blad van de kraailook kan gegeten worden a …

Marqt
Marqt is een supermarkt met lokale en verse producten die duurzaam geproduceerd worden. De spullen komen direct van de producenten in de winkel. Het is geen bio-winkel maar een groot deel van de waren is wel biologisch geproduceerd. De eerste winkel is geopend aan de Overtoom 21, in Amsterdam.

Natriumbicarbonaat
Natriumbarbonaat is een rijsmiddel, te koop bij de drogist

Palmkool
(Brassica oleracae) Synoniemen: : zwarte kool, cavolo nero, toscaanse kool. Palmkool is een bladkoolsoort met omhooggroeiende bladeren waardoor de plant inderdaad een beetje op een palmboom lijkt. Hij groeit vooral in het Middelandse Zeegebied maar tegenwoordig wordt het ook af en toe hier (in Nederland) gekweekt en verkocht, kijk in biowinkels of op …

Peulvruchten
In de keuken Een peul is een vrucht waarin zich een of meer zaden bevinden. In de keuken worden met peulvruchten meestal de zaden die in peulen groeien bedoeld. Deze zaden kennen we als erwten, bonen en linzen. Maar ook pinda's vallen onder de peulvruchten. In de meeste gevallen worden alleen deze zaden gegeten maar soms ook de peulen zelf zoals bi …

Rauwkost
Over het algemeen wordt met de term rauwkost een salade bij een gewone, warme, maaltijd bedoeld. Zo'n salade kan uit van alles bestaan en is maar zelden samengesteld uit alleen rauwe producten. Volgens veel mensen is dit pure garnering of decoratie (konijnenvoer!) en zij eten dit dan ook niet. Rauwe voeding is echter alles wat je zo kan plukken, ui …

Raw food
Raw food is de aanduiding van een levensstijl, een voedingswijze, die inhoudt dat (vrijwel) al het voedsel rauw gegeten wordt. Over het algemeen wordt de engelse term aangehouden om duidelijk te maken dat het iets anders is dan gewoon rauwkost. Rauwkost slaat meestal op een salade, die vaak niet eens helemaal rauw is, en zegt niets over een manier …

Risotto
Risotto is een rijstgerecht dat meestal met een speciaal soort rijst - arborio - klaargemaakt wordt. Deze rijstsoort is zo geschikt omdat hij heel kleverig wordt en toch van binnen stevig blijft. Sommigen hebben het idee dat hij van binnen ongaar blijft dus laten ze de rijst langer koken dan aangegeven staat. Op het pak wordt een hoeveelheid van 10 …

Santen
Santen is kokoscreme: een blok kokos die smelt bij verhitting. Het handigste is om er schilfertjes of brokken vanaf te snijden-schrapen. Hoe kleiner de stukjes hoe sneller ze smelten.

Shoyu
Zoute sojasaus uit Japan. Gestoomde sojabonen worden met geroosterde tarwe, water, zout en een speciale schimmelcultuur gedurende een jaar of langer bewaard in grote houten vaten. Na deze fermentatie wordt de massa uitgeperst om de saus te verkrijgen. Deze wordt dan nog gepasteuriseerd, gefilterd en afgevuld. Shoyu wordt veel gebruikt in onder ande …

Sojayofu
Zie: Yofu

Soldaatjes
Boterhammen (het liefst een paar dagen oud en zuurdesem voor de liefhebbers) in reepjes snijden en in een hete koekepan in olijfolie bakken tot ze aan beide zijden lekker krokant zijn

Superfood
Binnen de raw food beweging en bij andere gezondheidzoekers is het begrip superfood steeds bekender aan het worden. Hier worden natuurlijke voedingsmiddelen mee bedoeld die, zoals het woord al zegt, supergezond zijn. Ze zijn zeer voedzaam en over het algemeen zijn het rauwe producten, biologisch gekweekt of uit het wild, geconcentreerd en bevatten …

Tempeh
Tempeh is een gefermenteerde sojabonenkoek. Van oorsprong wordt dit veel gebruikt in onder andere de Indonesische keuken. In plakken snijden en marineren in bijvoorbeeld shoyu en kruiden en dan bakken in hete olie is de meest voorkomende manier van bereiding

Veganist
Iemand die uitsluitend gebruik maakt van niet-dierlijke voeding en materialen. Of iemand die hier naar streeft en al heel ver is. Hij-zij is tegen elk gebruik van dieren door de mens. Dit gaat van proefdieren tot circusdieren, van zijden lakens tot leren schoenen. Een veganist eet dus niet alleen geen vlees, vis, gevogelte, schaaldieren en gelatine …

Vegetariër
Iemand die geen voedsel eet van (ge)dode dieren. Dus geen vlees, vis, gevogelte, schaaldieren en gelatine

Verborgen suikers
Verborgen suikers zijn zoetstoffen waarvan niet direkt duidelijk is dat het ook suikers zijn en die dus ook veel dezelfde eigenschappen van suikers hebben. Zoals het bevatten van veel calorieën en het snel doen stijgen en weer dalen van de bloedsuikerspiegel. Vooral mensen met suikerziekte, hypoglycemie, candida en mensen die om wat voor reden dan …

Vleesvervanger
Het begrip vleesvervanger impliceert eigenlijk dat vlees vervangen zou moeten-kunnen worden. Dat een maaltijd zonder vlees(vervanger) niet compleet zou zijn. Dit is natuurlijk onzin. Vlees is geen basisvoedsel, alle stoffen die in vlees zitten en die noodzakelijk zijn voor de mens zijn ook te vinden in andere (plantaardige) voedingsmiddelen. Eiwitt …

Voeding
Datgene wat iemand moet eten om in leven en gezond te blijven. Dit is bv. groente, fruit en noten.Alles wat nog meer naar binnen gewerkt wordt dat niet bedoeld is om in leven en gezond te blijven is geen voeding maar vulling (frisdrank, alcohol, vlees en zuivel, snoep, gebak, suiker, chips, chocola etc.)

Voedsel uit het wild
Een manier om gratis voedsel te verzamelen is je voedsel direkt uit de natuur halen. Overal groeien eetbare planten, kruiden, vruchten, noten en paddestoelen. Langs de kust, in bermen en weilanden, in het bos en in de tuin. Let er wel altijd op dat wat je plukt niet te dicht in de buurt van vervuilende wegen en industrieën groeit. Helaas is het in …

Voko
VoedselKoöperatie. Een groep mensen bestelt gezamelijk (biologische vegetarische-veganistische) droogwaren direct bij de groothandel om zo de prijzen laag te kunnen houden. Vaak gaat een deel van de opbrengst naar een goed doel. De voedingswaren zijn meestal veganistisch. In Nederland zijn er in diverse steden voko's. Meestal in (voormalige) kraakp …

Wijnsteenbakpoeder
Wijnsteenbakpoeder is een rijsmiddel, te koop bij de natuurvoedingswinkel

Yofu
Yofu is een 'yoghurt' gemaakt van sojabonen. Er zit in tegenstelling tot 'gewone' yoghurt geen lactose, cholesterol en dierlijke vetten in. Daardoor is het geschikt voor mensen met bepaalde gezondheidsklachten als koemelkallergie of zuivelintolerantie en voor mensen die om andere redenen geen (koe)melkproducten willen eten, zoals veganisten. Het wo …

Zeekraal
(Salicornia europaea) Synoniemen: : hanepoot, krabbekruid, krabbekwaad, kaalkruid, zeegrappe, zouterik. Zeekraal is een zeewier dat vlak onder de kust groeit. Ook in Nederland kan je het vinden op regelmatig onderlopende delen van het strand. Het houdt van drassig, modderig terrein en is erg zoutminnend. Het is in Nederland een beschermde plant dus j …

Zevenblad
(Aegopodium podagraria) Zevenblad is een bekend fenomeen bij hobby- en moestuinders. Het is een hardnekkig onkruid dat alleen verwijderd kan worden door de hele planten inclusief alle worteltjes te verwijderen. Elk achtergelaten stukje wortel groeit uit tot een nieuw plantje.

Zuring
(Rumex) Synoniemen: : zurkel, surckel. Van de ongeveer 200 zuring soorten zijn er een groot aantal eetbaar. De meest bekende zijn: spinaziezuring (Rumex patientia), veldzuring (Rumex acetosa) en schapezuring (Rumex acetosella). Omdat ze makkelijk met elkaar kruisen zijn er allerlei varianten onstaan.