ChristenUnie Leiden - Politiek Jargon

Categorie: Politiek
Datum & Land: 27/08/2022, NL
Woorden: 252

Formateur
Nadat de informateur heeft uitgezocht welke partijen met elkaar willen gaan besturen, zoekt de formateur vervolgens de ministers of wethouders bij elkaar. (bijvoorbeeld minister van defensie, minister van onderwijs of de wethouder die gaat over toerisme, wethouder van sport). Deze ministers of wethouders komen uit de partijen die samen willen gaan besturen.

Fractie
Alle leden van één politieke partij in de gemeenteraad. Soms bestaat een fractie uit slechts één persoon. Een fractie wordt geleid door de fractievoorzitter. Meer informatie over fractie in de politiek, Meer informatie over fractievoorzitter

Fractie assistent
Iemand die raadsleden en (in het Leidse geval) duo-raadsleden (omdat er in Leiden apart onderscheid word gemaakt tussen fractie assistenten en duo-raadsleden) ondersteunt in allerhande taken. Dit kan variëren van opzoeken van informatie tot het uitwerken van notulen en het bijhouden van een website (hoewel de ChristenUnie Leiden heeft gekozen voor een aparte webmaster die geen lid is van de fractie). Ook eventueel vervangen van raadsleden bij ziekte of andere afwezigheidsredenen. Een fractie assistent hoeft niet op een kieslijst te hebben gestaan. Maximaal twee per partij. Voor fractie assistenten wordt in veel gemeenten geen vergoeding toegekend aan de fractie. Zie ook: functie fractie assistent, gedragscode fractie assistent

Frans Godschalk
Laatst gewijzigd op: 02-11-07 Frans Godschalk is Politiek Assistent van minister van Defensie, Eimert van Middelkoop. Bij Politiek Assistent leest u meer over hem.

Fysieke infrastructuur
Tastbare infrastructuur ten behoeve van verkeer en vervoer in de vorm van wegen, spoorwegen, waterwegen en luchthavens en bijbehorende voorzieningen (verlichting, belijning, trottoir, vangrail, riolering, bruggen, enz.).

Geloofsbrieven
Stukken die bewijs leveren voor de integriteit, oftewel de betrouwbaarheid, van een raadslid, wethouder, burgemeester, enz. Bijvoorbeeld een bewijs van goed gedrag. Vragen die gesteld kunnen worden: Heeft deze persoon in het verleden betrouwbaar gehandeld, is hij/ zij in aanraking geweest met justitie en waarom, wat voor andere banen of vrijwilligerswerk doet deze persoon en kan dat een probleem vormen in de vorm van belangenverstrengeling.

Gemeentebestuur
Het college van burgemeester en wethouders.

Gemeentefonds
Geld van de Rijksoverheid dat gereserveerd is voor de gemeenten. Elke gemeente ontvangt uit dit fonds jaarlijks een bijdrage op basis van inwoneraantal. Het ministerie van Binnenlandse Zaken beheert het Gemeentefonds.

Gemeentegids
Een gids over alle in de gemeente belangrijke instellingen, gemeentediensten, vrijwilligerswerk en de informatie om met hen in contact te komen. De gemeente verspreidt deze gids jaarlijks huis aan huis.

Gemeentelijk samenwerkingsverband
Een samenwerkingsverband tussen gemeenten over zaken die een hele regio aangaan. Voorbeelden daarvan zijn woningbouw, verkeer en vervoer, milieu of werkgelegenheid. Leiden en 15 andere gemeenten werken samen in Holland Rijnland.

Gemeentelijk Verkeers en Vervoers Plan - GVVP
Een totaalplan waarin de gemeente probeert om alle onderdelen van vervoer en alle vormen van verkeer te stroomlijnen. Ook is het plan een basis om de bereikbaarheid goed te houden of te verbeteren met daarin duidelijk omschreven verbeterpunten en wensen.

Gemeenteraad
De door de burgers gekozen volksvertegenwoordiging in de gemeente. De leden worden elke vier jaar rechtstreeks gekozen door de stemgerechtigde inwoners van de gemeente. Leiden telt ruim 92000 stemgerechtigde inwoners. De gemeenteraad bepaalt het gemeentelijk beleid op hoofdlijnen en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders. De gemeenteraad van Leiden bestaat uit 39 raadsleden. Raadsleden van dezelfde politieke partij vormen een fractie in de raad. Hoewel de raadsleden veel stukken moeten doornemen, vergaderen en werkbezoeken afleggen, is het geen volledige baan. De meeste raadsleden vervullen het raadslidmaatschap naast hun dagelijks werk. Raadsleden ontvangen presentiegeld (als ze aanwezig zijn op een vergadering) en een onkostenvergoeding voor hun raadswerk. Samenstelling en taken De inwoners van Leiden hebben de huidige gemeenteraad gekozen voor een periode van vier jaar. De Leidse gemeenteraad telt 39 raadsleden. Ieder raadslid vertegenwoordigt een politieke partij. De 39 raadsleden vormen samen een aantal politieke fracties. Meer over wie in welke fractie zit kun je lezen op http://www.leiden.nl/raad Deze huidige samenstelling zal na de volgende verkiezingen er weer anders uitzien, dat is afhankelijk van wat de burgers kiezen! De gemeenteraad heeft drie hoofdtaken: Kaderstellend: Hoofdlijnen beleid bepalen De gemeenteraad bepaalt de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid. Dit heet ook wel de kaderstellende rol van de raad. De raad buigt zich over allerlei onderwerpen die voor de stad of inwoners van belang zijn. Plannen kunnen alleen doorgaan als een meerderheid van de raad het ermee eens is. Ook stelt de raad de gemeentebegroting vast. Volksvertegenwoordigend: Inwone...

Gemeentesecretaris
Hoofd van alle gemeenteambtenaren (behalve de Griffie). Hij of zij is ook adviseur van het college van B en W en zit daarom bij alle college- en raadsvergaderingen. Werd de gemeenteraad vroeger ondersteund door de gemeentesecretaris, die tevens het college van Burgemeester en Wethouders ondersteunde, in het nieuwe systeem heeft de raad wettelijk een eigen ondersteuner n.l. de griffier. In Leiden wordt de griffier ondersteund door eigen griffiemedewerkers. De gemeentesecretaris ondersteunt in het dualistische stelsel het college en stuurt de organisatie aan (met uitzondering van de griffie).

Griffie
De gemeenteraad heeft een eigen ondersteunende afdeling: de griffie. Een belangrijke taak van de griffie is de gemeenteraad (de raad, de raadscommissies en de raadsleden) in brede zin te ondersteunen. Zo zorgen Griffiemedewerkers, onder leiding van de Griffier, ervoor dat vergaderingen van raadscommissies en raad in goede banen worden geleid. Zij verzorgen de stukkenstroom van en naar raad en commissies en stellen de vergaderagenda's samen. Verder bereidt de griffie hoorzittingen en werkbezoeken van de raad voor en verzorgt zij de voorlichting vanuit de raad. Zowel de Griffie als de fracties van de Gemeenteraad hebben hun onderkomen in het ‘Huis van de Raad’ aan de Breestraat 70. Hier houden de fracties spreekuur en vinden hun vergaderingen plaats. Alle correspondentie aan de Raad, zoals brieven, verzoeken, uitnodigingen etc. kunnen hier naartoe worden gestuurd: Griffie Breestraat 70 2311 CS Leiden of Griffie Postbus 292 2300 AG Leiden Tel: 071 – 516 51 05

Grondwet
De belangrijkste Nederlandse wet. In de Grondwet zijn naast de bevoegdheden van Koning, regering en parlement ook de taken van provincies en gemeenten op hoofdlijnen geregeld. Ook zijn in de Grondwet de belangrijkste rechten en plichten van de burgers vastgelegd. Voor wijziging van de Grondwet is een tweederde meerderheid in het parlement nodig. Bovendien moeten wijzigingen twee keer worden goedgekeurd, in zogenaamde eerste en tweede lezing. Voorafgaand aan die tweede lezing moeten er verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn geweest. Zodoende zijn de kiezers (indirect) in de gelegenheid een ongewenste wijziging van de Grondwet tegen te houden. Wetten die in Nederland worden gemaakt mogen niet in strijd zijn met de Grondwet of Europese regelgeving, anders worden deze door de rechter verworpen en dus ongeldig verklaard. Structuur van wet en regelgeving: (wat hoger in de rij staat gaat boven wat eronder staat) Universele verklaring van de rechten van de mens Europees grondwettelijk verdrag Europese regels en internationale verdragen en jurispudentie (rechterlijke uitspraken) Grondwet Nederlands recht en jurispudentie (rechterlijke uitspraken) Provinciale verordeningen Algemeen Plaatselijke Verordeningen

GVVP
Zie Gemeentelijk Verkeers en Vervoers Plan

Handelingen
Verslag van de besprekingen in de gemeenteraad en raadscommissies.

Handelingsonbekwaam
Iemand die door de rechter is beoordeeld op het niet zelfstandig, of met enige hulp, beslissingen kunnen nemen die grote invloed hebben op het eigen leven. Iemand kan ook tijdelijk handelingsonbekwaam worden beoordeeld door de rechter wanneer iemand persoonlijk failliet gaat. Op dat moment neemt een bewindvoerder alle financiële zaken over. Deze bewindvoerder wordt ook door de rechter aangesteld maar mag in principe iedereen zijn boven de 18 jaar. Iemand die handelingsonbekwaam is verklaard, verliest dan ook zijn actief en passief kiesrecht (zolang als de rechter deze persoon handelingsonbekwaam heeft geoordeeld). Een stap verder dan handelingsonbekwaam is wilsonbekwaam. Dan kan iemand helemaal niet overzien wat de keuzes die hij/ zij maakt voor gevolgen hebben.

Hoogheemraadschap
Het Hoogheemraadschap Rijnland omschrijft wat hij doet als volgt: 'Rijnland is de waterbeheerder voor een groot gedeelte van Noord-Holland en Zuid-Holland. Simpel gezegd: Rijnland houdt uw voeten droog, het water schoon en de zee buiten de deur!'

Inburgering nieuwkomers
Mensen die, bijvoorbeeld als asielzoeker of vluchteling, vanuit het buitenland in Nederland mogen komen wonen, krijgen via de gemeente waarin ze terecht komen een programma waarbij er aandacht is voor het leren leven en wonen in Nederland, er is aandacht voor huisvesting, werk, onderwijs en de vrije tijd.

Inflatie
Waardevermindering van het geld, o.a. door hogere prijzen.

Informateur
De informateur en de formateur worden beiden door de koningin (voor de Tweede Kamer) of de burgemeester (voor de gemeenteraad) benoemd. De informateur onderzoekt welke partijen in een coalitie willen samenwerken en zorgt ervoor dat er een regeerakkoord tot stand komt. Daarna komt er een formateur die de wethouders of ministers erbij zoekt

Inspraak
Het recht om als burger gehoord te worden voordat het college van B en W of de gemeenteraad een beslissing neemt over een bepaalde zaak. Inspraak is een manier om invloed uit te oefenen. Bij inspraak kunt u uw mening geven over een voorstel of plan van de gemeente. Inmiddels heeft de gemeente ingezien dat inspraak alleen niet meer voldoet. Daarom wordt u steeds vaker uitgenodigd om met de gemeente mee te denken en te discussiëren over kwesties waarvoor nog beleid moet worden ontwikkeld.

Installatie
De gemeenteraads- of commissievergadering waarin nieuwe raadsleden, duo-raadsleden en fractie-assistenten voor het eerst meevergaderen. Voor deze vergaderingen zijn de geloofsbrieven onderzocht van de personen die willen geinstalleerd worden. Deze mensen moeten een belofte of eed afleggen om zich te houden aan de regels. Daarnaast hebben ze een geheimhoudingsplicht van informatie waarvan ze kunnen vermoeden dat deze informatie geheim moet blijven.

Interpellatie
Laatst gewijzigd op: 31-10-18 Een interpellatiedebat is een ingelast debat in een vergadering van de Gemeenteraad, Provinciale Staten, Eerste of Tweede Kamer. Elk lid kan een interpellatiedebat aanvragen om inlichtingen van het college of de wethouder/ commissaris/ minister te krijgen. Als de vergadering met het verzoek tot interpellatie instemt (meerderheid) wordt dit als apart agendapunt in de vergadering behandeld. Er is geen beperking op verzoeken tot interpellatie. De voorzitter zal uiteraard wel ingrijpen als er onnodig wordt aangevraagd. De interpellant (degene die aanvraagt) krijgt de meeste spreektijd. Het verzoek tot interpellatie wordt meestal gecombineerd met het indienen van een motie. Een interpellatiedebat is voornamelijk bedoeld als er iets wordt ontdekt door bijvoorbeeld de pers dat zeer ernstig is en waar direct veel vragen over ontstaan.

Islamisme
Islamisme of politieke islam is een politieke ideologie gebaseerd op een vaak conservatieve letterlijke (of 'literalistische') interpretatie van de Koran en de Hadieth (overlevering van de belangrijkste profeet in de Islam: Mohammed). De ideologie komt voort uit het principe van tawhid, eenheid, en is daarmee tegen de scheiding van geloof en staat. De aanhangers van deze ideologie stellen dat Gods wetten boven de door de mens geschreven wetten gaan. Islamisten schrijven alle moslims een strikt respect voor de Koran (zeer belangrijk boek) en de sjaria *(zie einde van dit artikel) voor, met inbegrip van de daarin opgenomen regels voor familiaal recht, en de straffen (waaronder bijvoorbeeld amputering van handen bij diefstal). De houding tegenover Koran en sjaria is daarom één van de kenmerken om islamisten van andere islamieten te onderscheiden. Vanuit deze ideologie wordt onder andere de universele mensenrechten zoals neergeschreven in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens afgewezen. Vooral de gelijkheid tussen man en vrouw en vrijheid van religieuze en politieke overtuiging is voor hen, net zoals voor bijvoorbeeld zeer fundamentalistische christenen, niet bespreekbaar. Voor veel islamisten is het verlaten van de islam, apostasie, totaal onaanvaardbaar. Het is voor hen een zware misdaad, waarop volgens hen de doodstraf hoort te staan. In westerse landen hebben juristen de relatie tussen sjaria, islamitisch familierecht en het burgerlijk recht in Europa onderzocht. Ze constateerden dat de koran en de sjaria, in een letterlijke interpretatie, onverzoenbaar zijn met de seculiere, democratische rechtsorde. Elke moslim die beweert dat zij de Koran en sjaria altijd moeten kunnen volgen...

Jongerenpartij
Dit is een partij opgericht door jongeren, die opkomen voor standpunten en meningen waar zij voor staan. Zo heb je bijvoorbeeld ook een jongerenpartij van de ChristenUnie (PerspectieF). Alle grote partijen hebben een jongerenafdeling. Meestal staan deze jongerenpartijen nog voor andere standpunten, omdat zij andere zaken belangrijk kunnen vinden.

Kabinet
Het kabinet bestaat uit een minister president (leider van de ministers), ministers en de staatssecretarissen (soort onderministers). Ze komen uit de partijen die in de regering zitten. Het kabinet vormt het dagelijks bestuur in Nederland.

Kiesdeler
Het aantal stemmen dat nodig is voor het behalen van een zetel heet de kiesdeler. Bij de gemeenteraadsverkiezingen is dat het aantal geldige stemmen gedeeld door het aantal te verdelen zetels in een gemeente. Zetels worden verdeeld door het aantal stemmen op een partij door de kiesdeler te delen. Omdat daarna een aantal zetels overblijft, is er ook een systeeml voor verdeling van de zogenaamde restzetels.

Kiesdistrict
In een districtenstelsel, zoals bijvoorbeeld Groot-Brittannië dat kent, is het land verdeeld in kiesdistricten. Per district is één zetel (in sommige landen enkele zetels) te verdelen, die terechtkomt bij de partij die in dat district de meeste stemmen had.

Kiesdrempel
In Duitsland moet een partij ten minste vijf procent van de stemmen halen om zetels in het parlement te krijgen. Deze kiesdrempel is opgeworpen om te voorkomen dat veel kleine partijen in het parlement terechtkomen. Achtergrond van deze regel is dat in Duitsland voor de oorlog een groot aantal kleinere partijen tot grote politieke verdeeldheid leidde. In deze periode van politieke versplintering wisten de Nationaal-Socialisten van Hitler met een minderheid in het parlement toch aan de macht te komen. Hoewel er in Nederland ook wel eens stemmen opgaan voor invoering van een kiesdrempel, is het verzet ertegen groot. Kiesdrempels belemmeren immers (kleine) minderheden om hun politieke geluid te laten horen. Er zijn aan de andere kant wel degelijk drempels om het lastiger te maken om een politieke partij te beginnen. Zo moet iemand die een politieke partij wil beginnen dat ruim van tevoren bekend maken, meer dan 15 steunbetuigingen verzamelen (handtekeningen van mensen die deze partij wel willen steunen) en een flink geldbedrag overmaken op een speciale rekening. Dit geldbedrag word alleen teruggestort als er voldoende stemmen zijn behaald. Ten minste 70% van de hoeveelheid die nodig is om een zetel te krijgen. In Leiderdorp heeft de ChristenUnie ook meegedaan met de gemeenteraadsverkiezingen in 2002. Toen heeft de partij wel de drempel van 70% gehaald maar had net 5 stemmen tekort voor een zetel. Daarom is in goed overleg de partij een zetel bij commissies aangeboden.

Kiesgerechtigd
Als iemand die in Nederland kiesgerechtigd is, wil dat zeggen dat die persoon in het Koninkrijk der Nederlanden (dus inclusief Aruba en de Nederlandse Antillen) mag stemmen (actief kiesrecht) en zich verkiesbaar mag stellen (passief kiesrecht). Kiesgerechtigd zijn mensen die ouder zijn dan 18 jaar, in Nederland zijn geboren (staatsburger) of een permanente verblijfsvergunning langer dan 5 jaar hebben. Verkiesbaar stellen kan voor de Gemeenteraad, Provinciale Staten, Eerste Kamer (niet direct door bevolking gekozen) of Tweede Kamer (= Parlement). Ook mensen die buiten Nederland wonen maar wel de Nederlandse nationaliteit hebben, mogen stemmen bij de parlementsverkiezingen (bij de ambassade of via de post, maar dat moet wel aangevraagd worden bij de ambassade van Nederland in het betreffende land). In 2006 was er voor het eerst de mogelijkheid voor Nederlanders in het buitenland om via internet te stemmen. Wie dat wilde, moest wel over een wachtwoord beschikken. Mensen die door de rechter als straf hun actief en passief stemrecht is ontnomen (alleen bij heel zware misdrijven) en mensen die door de rechter handelingsonbekwaam zijn beoordeeld mogen niet stemmen en zijn dus niet kiesgerechtigd.

Kieslijst
Dit is een populaire term voor kandidatenlijst.

Kiesraad
Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer treedt de Kiesraad op als centraal stembureau. Bij de verkiezingen voor gemeenteraden speelt de Kiesraad geen rol. Door de Kiesraad wordt een register van politieke groeperingen bijgehouden. Nieuwe landelijke politieke partijen dienen daarin geregistreerd te zijn, voor ze kunnen deelnemen aan de verkiezingen. Verder adviseert de Kiesraad de minister van Binnenlandse Zaken bij wijziging van of over vraagstukken betreffende de Kieswet.

Kieswet
In de Kieswet zijn alle praktische en formele zaken rondom verkiezingen geregeld; van het verzenden van oproepings kaarten tot het tellen van de stemmen.

Kiezerspas
Met deze pas kunt u op elk stembureau in uw gemeente uw stem uitbrengen. De regering wil dat in 2007 in alle gemeenten alle stemlokalen toegankelijk zijn om te stemmen voor alle inwoners. In maart 2006 mochten de gemeenten nog zelf kiezen.

Klokkenluider
Werknemer die grove wantoestanden (binnen de administratie) naar buiten brengt, evenwel pas nadat binnen de organisatie zelf geen gehoor is gegeven aan zijn klachten. Klokkenluiders worden vaak ontslagen als ze hun klachten openbaar hebben gemaakt.

Koopkracht
De hoeveelheid goederen en diensten die met het besteedbaar inkomen kan worden aangeschaft; het besteedbaar inkomen wordt verkregen door het bruto inkomen te verminderen met de daarop drukkende belastingen, sociale verzekeringspremies alsmede de ziektekosten en te vermeerderen met de ontvangen kinderbijslag.

Kraken/ Krakers
Het kraken van panden doordat mensen (krakers) deze panden ingaan zonder toestemming om er in te wonen, is een activiteit dat aan strenge regels is gebonden. Soms staan panden gedurende lange tijd zichtbaar leeg. Hebben deze panden wel een woonbestemming maar wordt er niet in gewoond. Als dat langer duurt dan een jaar, waarin duidelijk is dat er in dat jaar niemand heeft gewoond, dan mag een pand worden gekraakt. Het kraken van een pand betekent niets anders dan het toegang verschaffen tot het pand op een 'legale wijze' en daar dan minimaal zorgen voor een bed, tafel en stoel. Daarna moet de politie erbij worden gehaald om de kraak officieel te maken. Als de politie instemt met de kraak, dan mogen de personen die het pand hebben gekraakt legaal verblijven in het pand totdat dit gesloopt wordt. Meestal zijn de eigenaren niet blij met deze manier van gebruik en doen zij er veel aan om het te stoppen. Zolang er personen van de groep krakers binnen zijn, mag de eigenaar echter niet het pand binnen zonder toestemming van de bewoners. Dat komt neer op huisvredebreuk en daartegen zal de politie op moeten treden. Krakers hebben recht op gas, water en electriciteit. Dat moeten ze echter wel zelf betalen. Meestal is het zo dat na de eerste fase er uiteindelijk gewerkt wordt aan afspraken over eventuele vergoeding voor gebruik. Vaak wordt de rechter erbij gehaald om krakers uit panden te krijgen. Omdat het moeilijk is om krakers die legaal in een pand zitten uit het pand te krijgen, zitten er in veel leegstaande gebouwen antikrakers die tegen een heel kleine vergoeding of gratis zorgen dat het pand bewoond is. Afhankelijk van de eigenaar worden er dan wel wat aanpassingen gemaakt om te zorgen voor een enigszins bewoonbare...

Kroon
In de praktijk is dat de regering. De burgemeester wordt door de Kroon (de koningin) benoemd. Dat betekent dat de handtekening van de koningin onder zijn of haar benoeming staat.

Lastenverlichting of -verzwaring
Een verlaging van sociale verzekeringspremies en/of tarieven van belastingen en niet-belastingontvangsten van burgers, bedrijven en/ of instellingen, of een verruiming (respectievelijk beperking) van fiscale aftrekmogelijkheden. Bij verhoging spreken we uiteraard van lastenverzwaring.

Leeftijd
Sinds 1971 is de stemgerechtigde leeftijd verlaagd naar achttien jaar. Tot 1971 mocht pas vanaf de 21e verjaardag gestemd worden, voor 1965 was de leeftijdsgrens 23 jaar. Pas in 1983 werd ook de leeftijd waarop iemand in de raad zitting kan nemen naar achttien jaar verlaagd (het is dus mogelijk om al eerder gekozen te worden).

Leges
Betaling voor kosten die een overheid maakt voor het verstrekken van een informatie, vergunning, of een andere dienst.

Lek
Het geval dat iemand vertrouwelijke informatie, of informatie die nog niet mag worden verteld, doorgeeft aan de pers of aan anderen.

Liberalisme
Het liberalisme is een stroming binnen de politiek. Het heeft als uitgangspunt de vrijheid van de individu. Dit betekent dat de overheid zo min mogelijk moet ingrijpen in de economie en het maatschappelijk leven. Zie ook: Liberalisme op Wikipedia

Libertarisme
Een radicalere variant van het liberalisme, is het libertarisme: een op vrijheid gebaseerde filosofie. Deze filosofie is erop gebaseerd dat iedereen de vrijheid heeft te doen en laten wat hij wil, zolang hij/ zij niemands persoon of eigendom aantast (behalve als verdediging tegen iemand die deze regel overtreedt). Het wordt ook wel geformuleerd als: niemand mag geweld initiëren. Geweld wordt in dit verband gedefinieerd als het beschikken over de persoon of het eigendom van een ander terwijl die ander daar bezwaar tegen heeft, of het dreigen hiermee. Zie ook: Libertarisme op Wikipedia

Lijstduwer
Lijsttrekkers vinden we boven aan de kandidatenlijsten, lijstduwers juist onderaan. Bekende Nederlanders en landelijk of juist plaatselijk bekende (oud-)politici vervullen deze functie wel eens. De bedoeling is dat ze extra stemmen trekken, zonder dat ze zelf gekozen worden. Niet alle partijen en lijsten kennen dit verschijnsel en officieel bestaat de lijstduwer zelfs niet. Het kan zijn dat een lijstduwer via voorkeurstemmen direct gekozen wordt. Hiervoor geldt een voorkeursdrempel.

Lijstkiesdeler
Het aantal stemmen uitgebracht op een partij gedeeld door het aantal behaalde zetels levert de lijstkiesdeler op. Slechts enkele kandidaten halen overigens persoonlijk meer stemmen dan de lijstkiesdeler. Anderen worden verkozen door overheveling van het overschot aan stemmen dat de lijsttrekker doorgaans haalt naar lager geplaatste kandidaten. Wie te laag op de lijst staat om op deze manier gekozen te worden, heeft nog wel de mogelijkheid op voorkeurstemmen te worden gekozen.

Lijstnummer
Het is met name de uitslag van de vorige verkiezingen die de volgorde van de lijstnummers bepaalt. De grootste partij krijgt lijstnummer 1. Aan partijen die nog niet in de gemeenteraden zitten, wordt bij loting een nummer toegekend. Het lijstnummer bepaalt waar de kandidatenlijst van een partij op het stembiljet of de stemmachine terechtkomt. Lijst 1 staat aan de linkerkant. De lijstnummers worden vaak gebruikt op verkiezingsaffiches.

Lijsttrekker
De nummer één op de kandidatenlijst treedt in de verkiezingscampagne op als leider en belangrijkste woordvoerder van de partij. Wat de lijsttrekker na de verkiezingen gaat doen, staat niet vast. In eerste instantie wordt de lijsttrekker gewoon gemeenteraadslid en zal vermoedelijk tot fractievoorzitter worden gekozen. Het kan ook gebeuren dat een lijsttrekker wethouder wordt. Daarnaast kan het zo zijn dat een andere kandidaat meer stemmen behaalt (hoewel dat erg zeldzaam is).

Lijstverbinding
De Kieswet biedt kleine partijen de mogelijkheid hun kansen op een restzetel te vergroten door een lijstverbinding aan te gaan. Bij de verdeling van de restzetels worden de partijen die onderling hun lijsten verbonden hebben als één partij beschouwd. Samen zijn de partijen zo in staat meer restzetels binnen te halen dan zonder lijstverbinding. Wie van de deelnemende partijen binnen de lijstverbinding de extra restzetel(s) krijgt is afhankelijk van de uitslag. Van de regeling wordt gebruik gemaakt door partijen die zich min of meer verwant met elkaar voelen, zoals bijvoorbeeld ChristenUnie en SGP.

Lokaal
Dit woord kan op meer manieren worden gebruikt. Als een ruimte waarin bijvoorbeeld kan worden gestemd met een stemmachine, het zogenaamde stemlokaal. Vaker wordt het gebruikt in de zin van plaatselijk, bijvoorbeeld in de zin: een lokale gebeurtenis.

Maatschappelijk Gebonden Eigendom
Maatschappelijk Gebonden Eigendom (MGE) gaat over woningen die worden aangeboden tegen flinke kortingen. De woningcorporatie bied mensen met een laag inkomen (meestal word rond de 35000 euro jaarsalaris van een stel als maximum genomen) de mogelijkheid om een huis met een flinke korting op de marktprijs te kopen. Degene die het koopt mag er zolang inwonen als hij/ zij wil, is ook volledig eigenaar van het pand. Wanneer het huis verkocht word, mag dit echter alleen maar verkocht worden aan de woningcorporatie. Deze moet terugkopen, ook al is de prijs van het huis gedaald. De winst of verlies van het huis wordt dan gelijk verdeeld over de eigenaar en de woningcorporatie. Deze kan de winst daarna weer gebruiken om het huis met korting aan te bieden aan andere geinteresseerden. Punten waar op gelet moeten worden: De Belastingdienst accepteert alleen MGE constructies waarbij de eigenaar een belang van 50% of meer heeft in de winst/ verliesverdeling. Een minimum woontermijn voor terugkoop zit vaak in het contract verwerkt. Let op de redelijkheid ervan. Let er goed op dat er geen enkele twijfel kan ontstaan over wie eigenaar is van het huis. De bewoner moet dit zijn anders heeft u grote kans dat er geen bank of andere financier een hypotheek wil verstrekken. Ga niet in zee met een corporatie die een woning aanbied voor een andere constructie dan korting op de daadwerkelijke marktwaarde. Deze constructies worden achteraf niet goedgekeurd door de belastingdienst waardoor de eigenaar in de problemen kan komen....

Macro-economie
De macro-economie bestudeert de werking van de economie als geheel, in tegenstelling tot de micro-economie, die vooral de vraag- en aanbodfactoren van afzonderlijke personen of goederen bestudeert.

Mantelzorg
Zorg die op vrijwillige basis wordt gegeven aan iemand die zorg nodig heeft door een of meer leden uit zijn directe omgeving, zoals familie, buren en kennissen. Dit gaat vaak onbetaald, en kan bij langdurige noodzaak of wanneer het langzaam maar zeker steeds slechter gaat met degene die hulp nodig heeft, een heel grote belasting vormen voor de mensen die helpen. Dit kan uiteindelijk leiden tot overspannenheid, ziek worden en kan dan een groot schuldgevoel teweeg brengen. Het is daarom altijd raadzaam om het overzicht te bewaren en af en toe eens een stap terug te doen om te kijken of de belasting niet te groot wordt voor de hulpverlener.

Micro economie
Met micro economie wordt vraag en aanbod van producten bestudeerd. Vragen die gesteld worden zijn bijvoorbeeld: Waardoor ontstaat de vraag naar dit product? Wanneer is het aanbod precies goed?

Milieu
Dit kan in meer betekenissen worden gebruikt: Milieu in letterlijke zin: leefomgeving Milieu in beschrijvende zin: natuurlijke of ecologische leefomgeving (ook wel 'De natuur' of omschreven als bos, zee en duin, rivieren, plassen en meren) Milieu in abstracte zin: alle facetten die direct te maken hebben met welzijn van mens en dier, zoals drinkwater, voedsel, recreatie, veranderingen in licht en lucht (denk aan lichtvervuiling door bloemenkassen, luchtvervuiling door uitlaatgassen van auto's) Milieu in verwijzende zin: de sociale omgeving waaruit iemand komt, bijvoorbeeld uit een rijke familie, of uit een achterstandswijk.

Milieueffectrapportage
Een milieueffectrapport (MER) is een openbaar document dat systematisch en zo objectief mogelijk beschrijft wat de te verwachten gevolgen zijn voor het milieu van een voorgenomen activiteit en van redelijkerwijs in beschouwing genomen alternatieven.

Milieupolitie
De Milieupolitie is een gespecialiseerde tak van het politiewerk. De mensen die bij deze dienst werken, controleren milieuwetten. Binnen de milieupolitie werken mensen die eerst jaren politie-ervaring hebben opgedaan. Deze mensen hebben zich later gespecialiseerd in milieuwetgeving. Milieuwetgeving is erg ingewikkeld en wordt door mensen van de milieupolitie in de praktijk vaak direct in en om een bedrijf gecontroleerd. Bijvoorbeeld bij een boerderij op 'mestregels' en het aanbieden van dode dieren. Maar ook bij grote chemische bedrijven op het naleven van regels voor het lozen van afvalwater. Ook zijn zij betrokken bij het opruimen van rommel bij ongelukken op de openbare weg wanneer er bijvoorbeeld chemische spullen uit een vrachtauto zijn gelekt.

Milieuwetgeving
Bij milieuwetgeving wordt de wetgeving bedoeld die wil zorgen voor een goede balans tussen gebruik en behoud van de leefomgeving en met name de leefbaarheid voor mens, dier en plant in deze leefomgeving. Milieuwetgeving is vaak erg nauwkeurig en precies, oftewel zeer gedetailleerd. De leefbaarheid word met milieuwetgeving geprobeerd hoog te houden door bijvoorbeeld te letten op wat er in een sloot wordt geloosd door een fabriek, of afspraken die er zijn gemaakt in het omgaan met natuurgebieden. Maar ook hoe gevaarlijke stoffen moeten worden vervoerd en opgeslagen. Zie ook: Milieuwetten op Wikipedia en Online wetboek

Motie
Een motie is een uitspraak (in de meeste gevallen een verzoek) van een gemeenteraadslid aan het dagelijks bestuur (bijvoorbeeld de wethouder) om iets te doen of juist na te laten. Een motie stel je eerst op, dan wordt er overlegd met en steun gezocht bij andere gemeenteraadsleden (lobbyen) en daarna wordt deze motie in stemming gebracht. Bij voldoende stemmen (meerderheid) wordt deze aangenomen en verplicht het de bestuurder om ernaar te handelen. Deze heeft dan toch nog de mogelijkheid om de motie naast zich neer te leggen, maar moet zich dan wel verklaren en het kan zijn dat de gemeenteraad dat niet accepteert. In Nederland beginnen moties meestal met gehoord de beraadslaging. In het middenstuk wordt vaak een aantal punten opgesomd die de volksvertegenwoordiger geconstateerd heeft (constaterende...) en/of in overweging heeft genomen (overwegende...). Daarna volgt een verzoek aan het dagelijks bestuur (bijvoorbeeld verzoekt de regering... of draagt het college op...). Een motie eindigt met de woorden en gaat over tot de orde van de dag.

Motie van afkeuring
Het door de gemeenteraad aannemen van een motie van afkeuring wordt meestal opgevat als een ernstige waarschuwing aan degene wiens functioneren de motie betreft. Een motie van afkeuring wordt vaak gemaakt als er berichten zijn dat degene waarover de motie gaat de schijn tegen heeft van belangenverstrengeling, het aannemen van steekpenningen, het onvoldoende alert zijn bij belangrijke gebeurtenissen of het onvoldoende informatie verstrekken aan de gemeeenteraad. Het zijn dan echter berichten die niet hard kunnen worden gemaakt met onbetwistbaar bewijs maar er zijn wel heel sterke vermoedens. Als er wel hard bewijs is, dan wordt een motie van wantrouwen ingediend.

Motie van treurnis
Het door de gemeenteraad aannemen van een motie van treurnis wordt meestal opgevat als een ernstige waarschuwing aan degene wiens functioneren de motie betreft. Een motie van treurnis wordt vaak gemaakt als er berichten zijn dat degene waarover de motie gaat ernstige fouten heeft gemaakt in gemaakte afspraken, informatie niet heeft doorgegeven aan de gemeenteraad of niet voldoende alert is geweest als er belangrijke gebeurtenissen plaatsvonden. Het gaat hier echter wel om fouten die deels buiten de schuld van de betrokken bestuurder plaatsvinden.

Motie van wantrouwen
Het door de gemeenteraad aannemen van een motie van wantrouwen wordt meestal opgevat als een uitnodiging aan degene wiens functioneren de motie betreft, zijn functie neer te leggen. Vaak is de oorzaak van een motie van wantrouwen berichten over belangenverstengeling, aannemen van steekpenningen of bewust onvoldoende informatie geven aan de gemeenteraad. Hiervoor is echter wel hard (dus onbetwistbaar) bewijs nodig. Anders wordt het een motie van afkeuring, en is het dus een formele en zeer ernstige waarschuwing.

Motie vreemd aan de orde van de dag
Motie over een onderwerp dat niet op de agenda van de betreffende vergadering staat. Een motie 'vreemd aan de orde van de dag' kan door elk gemeenteraads-/ staten- of kamerlid worden ingediend. De motie wordt altijd behandeld helemaal aan het eind van de vergadering. Het veelvuldig gebruik van 'moties vreemd aan de orde van de dag' kunnen raads- of statenvergaderingen fors langer maken. Een 'motie vreemd aan de orde van de dag' wordt ongeveer gelijk opgesteld als een normale motie.

Nevenfuncties
Iemand die een politieke of andere publieke functie heeft kan naast deze functie ook nog ander werk doen. De andere banen of vrijwilligerswerk dat iemand heeft moet bij iemand in politieke functie (en veel publieke functies ook) bekend zijn bij de werkgever en in een groot aantal gevallen word dit ook openbaar toegankelijk gemaakt via bijvoorbeeld een website. Het werk kan dan bezoldigd zijn (betaald voor de verrichte arbeid) of onbezoldigd (kleine onkostenvergoeding of zonder enige vergoeding)

Nieuwe partijen
Bij vrijwel alle verkiezingen wordt ook deelgenomen door een aantal nieuwe partijen en al langer bestaande partijen die nog niet in de gemeenteraad zitten. Groot voordeel voor deze partijen is dat ze geen verleden hebben waarop ze kunnen worden afgerekend (wat overigens tegelijkertijd vaak als een nadeel wordt ervaren) en dat ze anders aankijken tegen problemen die er spelen. Regelmatig komen er nieuwe partijen, maar een klein deel ervan weet zich zodanig te ontwikkelen dat het echt een volwassen partij wordt. Als de zittende partijen veel moeite hebben om genomen beslissingen goed uit te leggen, of die zelfs helemaal niet uitleggen, maken nieuwe partijen een flinke kans. Ook bij onvrede vanwege de genomen beslissingen wordt de kans voor nieuwe partijen groter. Een nieuwe partij moet aan alle normale eisen voldoen, zoals voldoende kandidaten op een lijst hebben, een flink aantal mensen achter zich hebben die hun steun willen betuigen aan deze partij, een geldbedrag inleggen als motivatie om werk te maken van je campagne. (Dit geldbedrag wordt teruggestort nadat er voldoende stemmen zijn gehaald gelijk aan 70% van de benodigde stemmen voor een raadszetel). Daarnaast moet er nog aan een flink aantal regels voldaan worden.

Nimby
Naar het Engelse Not In My Back Yard (niet in mijn achtertuin). Soms verzetten mensen zich tegen veranderingen in het algemeen belang vanwege hun eigen belang. Het kan gaan over het aanleggen van een weg, neerzetten van een opvang of andere grote projecten. Lees meer over Nimby. De Nederlandse term voor dit fenomeen wordt aangeduid met NIVEA (Niet In Voor En Achtertuin).

NIVEA
De Nederlandse term voor het fenomeen dat mensen heel snel heel heftig gaan protesteren tegen (grote) veranderingen in hun leefomgeving wordt aangeduid met NIVEA (Niet In Voor En Achtertuin). Die mensen willen hun eigen belang niet opgeven voor het algemeen belang. Het kan gaan over het aanleggen van een weg, neerzetten van een opvang of andere grote projecten. De engelse term is meer bekend: Nimby (Not In My BackYard). Lees meer over Nimby.

Nuclear Test stop verdrag
Het Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty (CTBT), goedgekeurd in 1996, verbiedt alle nucleaire explosies, zowel voor militaire als voor civiele doeleinden. In de praktijk betekent dit dat vooral kernproeven niet zijn toegelaten. Het verdrag wordt geschraagd door de oprichting van een aantal instellingen die instaan voor de opvolging van het verbod. Vandaag de dag hebben veel landen met kerncentrales of proefreactoren het verdrag ondertekend. Het grootste deel van deze landen hebben het ook geratificeerd, waaronder alle NAVO-lidstaten behalve de VS. Meer informatie te vinden op http://www.ctbto.org (Site is in Engels)

Officiëren
Optreden in functie van een persoon met een invloedrijke baan. Ook wel officieel optreden genoemd.

Ombuiging
Van het ene geldpotje wordt geld overgeheveld naar andere geldpotjes. De overheid heeft overal een budget voor vastgesteld, om overzicht te houden. Dat heet het oormerken van geld (het geld mag alleen daaraan worden uitgegeven). Door het anders te oormerken kan een geldbedrag dat te hoog blijkt te zijn, verlaagd worden. Wat dan over blijft, kan een reservering worden voor iets waarvoor het geld harder nodig is. Een manier van geldverdeling die veelvuldig wordt toegepast en voor buitenstaanders vaak erg ondoorzichtig is. Wanneer vaak middelen worden omgebogen is het heel moeilijk om goed controle te houden. Daarom zijn er altijd boekhouders die na een bepaalde tijd alles gaan controleren. Het kan dan voorkomen dat er fouten zijn gemaakt (die dan onregelmatigheden worden genoemd) of dat er regelrecht en bewust geld verkeerd is afgenomen van bepaalde potjes (en soms naar eigen rekening is overgeboekt). Dat heet dan een boekhoudschandaal. Ook kan het zijn dat het niet is toegestaan volgens afspraken om het geld ergens anders voor te bestemmen. Vaak is het zo dat de overheid per jaar een bedrag afspreekt om te reserveren voor een doel. Als het jaar ten einde is, en nog steeds niet al het geld dat ervoor bestemd was, is uitgegeven, dan kan het zijn dat er voor het jaar erna minder geld wordt gereserveerd. Ombuigen van middelen voorkomt dat er minder geld wordt gereserveerd in het totaal.

Onbezoldigd
Onbezoldigd betekent: zonder betaling. Hier gaat het dan over nevenfuncties van een politiek persoon of iemand in andere belangrijke publieke functie. Wanneer iemand een bezoldigde nevenfunctie heeft, betekent dat dat hij naast de politieke (betaalde) baan ook een andere betaalde baan heeft. Onbezoldigd betekent dat het gaat om een functie met een kleine onkostenvergoeding of geheel vergoedingsvrije functie.

Ongeldige stem
Op een stembiljet mocht vroeger maar één hokje rood worden gemaakt. Wie daarvan afweek stemde blanco (door geen hokje rood te maken) of ongeldig. Een stem was ongeldig wanneer meer dan één hokje rood was gemaakt of wanneer het biljet bijvoorbeeld van tekst was voorzien, bij wijze van protest. Deze laatste mogelijkheid om een proteststem uit te brengen wordt steeds verder beperkt: bij het stemmen met een stemmachine wordt geen rood potlood meer uitgereikt. Ongeldig stemmen door meer partijen te stemmen is nog steeds mogelijk.

Onroerende ZaakBelasting
Een belasting die iedereen aan de gemeente moet betalen die een woning of een bedrijfspand huurt of in eigendom heeft. Hoeveel onroerende-zaakbelasting u moet betalen, hangt af van de waarde van uw pand. De gemeente hanteert het beleid om de waarde van een pand te bepalen aan de hand van de taxatiewaarde (dit was vroeger de aankoopwaarde plus een stijgingspercentage). In 2006 is het huurdersdeel (ook wel gebruikersdeel genoemd) afgeschaft. Omdat voor veel gemeenten de OZB de belangrijkste inkomsten zijn, heeft de gemeente compensatie gekregen via landelijke belastingen. Daarnaast gaat de gemeente andere belastingen heffen om het tekort aan inkomsten weer op te heffen. In feite betekent het dus niets anders dan dat andere groepen mensen meer belasting moeten gaan betalen. Vaak zijn dat het grootste gedeelte dezelfde mensen die ook de eerdere belasting betaalden.

Onverkiesbaar
Laag op de lijst geplaatste kandidaten heten vaak 'onverkiesbaar' te zijn. Partijen maken een inschatting van het aantal zetels dat gehaald gaat worden (meestal wordt gehoopt op iets meer dan de vorige keer). Ongeveer dat aantal plaatsen op de lijst krijgt het predikaat 'verkiesbare plaats'. Uiteraard kan het aantal zetels nog hoger uitvallen. Ook kunnen laag geplaatste kandidaten met voorkeurstemmen worden verkozen. Echt onverkiesbaar zijn de onverkiesbaren dan ook niet, hooguit 'kansarm', om het in politiek jargon uit te drukken. Mocht het echter zo zijn dat raadsleden tussen de verkiezingen om zwaarwegende redenen de politiek verlaten, dan wordt er volgens de kieslijst een andere kandidaat als opvolger gezocht. In de gemeenteraad moeten mensen die assisterend raadswerk doen (zogenaamde duo raadsleden) ook op de kieslijst voorkomen. Anders hebben deze mensen geen stemrecht tijdens de commissievergaderingen.

Open Source
Zie vrije software

Openbare orde
Rust en orde op straat en in openbare gelegenheden, zoals bijvoorbeeld cafés, theater, gemeentehuis en de bibliotheek. In de gemeente is de burgemeester verantwoordelijk voor de openbare orde. Mocht er iets heel ernstigs gebeuren, zoals bijvoorbeeld het neerstorten van een vliegtuig, dan zijn er al van tevoren heel uitgebreide plannen gemaakt die de burgemeester en enkele andere mensen kunnen gebruiken om alle hulp snel en goed te kunnen laten verlopen. Ook zijn er speciale plaatsen aangewezen waarvan de burgemeester en de anderen van het crisisteam gebruik kunnen maken, de zogenaamde crisiscentra.

Opiniepeilingen
Neem een representatieve steekproef van ongeveer duizend mensen, vraag ze wat ze denken te gaan stemmen bij de komende verkiezingen en je hebt nieuws. In de maanden voorafgaand aan de verkiezingen worden ten minste één keer per week de meningen gevraagd van een grote groep mensen. Kranten en televisie houden nauwkeurig bij of de aanhang van partijen groeit of afneemt en verklaren waarom zij denken dat dat gebeurt.

Opkomst
Sinds de afschaffing van de opkomstplicht lag de opkomst bij verkiezingen lange tijd rond de 70%. De laatste jaren ligt de opkomst echter lager, in 1998 was dat 59%. Welke partijen baat hebben bij een hoge of juist lage opkomst is moeilijk vast te stellen. Voor de grote partijen lopen de meningen daarover uiteen. Wel staat vast dat de kleine christelijke partijen SGP en ChristenUnie gebaat zijn bij een lage opkomst. Hun achterban bestaat uit trouwe stembusgangers. Dus hoe lager de opkomst, hoe beter hun uitkomst.

Opkomstplicht
Bij de gemeenteraadsverkiezingen gold in 1966 voor de laatste keer de opkomstplicht, soms ten onrechte ook wel stemplicht genoemd. Het uitbrengen van een stem is nooit verplicht geweest, de wet schreef alleen voor dat alle kiezers op het stembureau moesten verschijnen.

Oppositie
Partijen die kritisch meekijken met besluiten, die afspraken controleren en voorstellen doen in de gemeenteraad. Zij hebben geen deel aan het dagelijks bestuur omdat ze geen wethouder hebben geleverd. Deze partijen maken deel uit van de gemeenteraad en kunnen dus ook van de instrumenten gebruik maken die voor de gemeenteraad zijn gemaakt. In 2002 is het duale stelstel ingesteld wat ook de mogelijkheid geeft aan partijen die niet in de oppositie zitten om het oneens te zijn met hun eigen wethouder of die van andere partijen in het gemeentebestuur. Wanneer dat over belangrijke punten gaat, spreekt men van een crisis. Maar het kan dus best gebeuren dat een partij die ook een wethouder heeft geleverd niet instemt met de voorstellen van een andere bestuurderspartij.

Oproepingskaart
De oproep om te gaan stemmen wordt door de gemeente ten minste twee weken voor de verkiezingen verspreid. Gegevens daarvoor worden ontleend aan de Gemeentelijke Basisadministratie. Vanaf een maand voor de verkiezingen kunnen mensen die menen kiesgerechtigd te zijn bij de gemeente navragen of ze ook werkelijk als kiezer in de administratie zijn opgenomen. Uiteraard kan al eerder worden nagevraagd of iemand in het GBA staat geregistreerd.

Partij
Al ruim een eeuw kent Nederland politieke partijen. De eerste partij was de Anti-Revolutionaire Partij, opgericht in 1879, later opgegaan in het CDA. Wettelijk is er niet veel geregeld rond politieke partijen. Wel bepaalt de Kieswet (die overigens spreekt van 'politieke groeperingen') dat een partij een vereniging moet zijn die bij notariële akte is opgericht. De officiële taak van politieke partijen is uitsluitend het stellen van kandidaten voor verkiezingen. In het verlengde daarvan stellen de meeste partijen uiteraard een verkiezingsprogramma op en organiseren ze allerlei activiteiten voor hun leden en in het kader van de verkiezingscampagne. Daartoe zijn partijen dus weliswaar niet verplicht, maar voor het behalen van stemmen lijkt het wel verstandig het te doen.

Passief kiesrecht
Het recht om gekozen te worden in een bepaalde vertegenwoordigende functie. In het algemeen kan gesteld worden dat het passief kiesrecht geldt voor die mensen die ook actief kiesrecht hebben.

Politiek ABC-tje
Laatst gewijzigd op: 15-02-07 Er is sprake van een politiek ABC-tje wanneer er omstandigheden zijn die logischerwijs en bijna automatisch tot een bepaalde uitkomst leiden. Zo zal, wanneer een partij heel hard heeft geroepen in campagnetijd dat een maatregel moet worden doorgevoerd en deze veel stemmen daarmee heeft getrokken dat later proberen te behalen in een overeenkomst met andere partijen (als deze partij niet voldoende stemmen heeft gehaald om alleen te regeren).

Politiek Assistent
Laatst gewijzigd op: 10-03-07 Een geheel andere functie dan fractie assistent is die van Politiek Assistent (vaak kortweg PA genoemd). De PA van een minister, staatssecretaris of wethouder (alleen bij grote steden), en soms ook van fractievoorzitter is een persoon die direct adviseur is van de betreffende bewindvoerder. Deze assistent is de persoonlijke vertrouwenspersoon die de bewindvoerder in alles ondersteunt en helpt. (van het dragen van zijn spullen tot aan het regelen van media-aandacht en ondersteunen bij belangrijke politieke beslissingen via zijn/ haar contacten en dossierkennis.) De PA is daarentegen (bijna) altijd zeer discreet en zal zoveel mogelijk vermijden om in beeld te komen op televisie of in de media. Ze hebben wel intensieve contacten met de pers en kunnen daarmee ook spindoctors zijn, mensen die helpen een beeld te plaatsen van iemand in de media. Hun loyaliteit is volledig aan de bewindvoerder voor wie ze werken, ver daarna komt hun loyaliteit aan de partij en aan het departement waar ze bij werken. Het kan dus ook zijn dat een PA vertrouwelijke informatie lekt om anderen te beschadigen of de eigen bewindvoerder positief in de media naar voren te laten komen. Het is in het verleden ook voorgekomen dat een PA informatie van een minister niet doorspeelde aan de fractie van dezelfde partij. Dit is echter volledig de eigen invulling van de PA. Politiek Assistenten worden in de pers altijd aangeduid met 'welingelichte bronnen' , 'vertrouwelingen' of 'kringen rond de bewindvoerder' hoewel het in deze gevallen dus ook om andere bronnen kan gaan (bijvoorbeeld mensen uit de fractie, hooggeplaatste ambtenaren, enz.). Een ongeschreven regel is dat bij...

Politieregio
Het gebied waarvoor één politiekorps de verantwoordelijkheid draagt. Het bestuur van de politieregio wordt gevormd door de burgemeesters van de gemeenten in de betreffende regio en de korpsleiding.

Populisme
Populisme is een manier van communiceren waarin eenvoudig taalgebruik en gerichtheid op het volk centraal staan. Deze manier van communiceren heeft vaak tot doel de gevestigde orde 'wakker te schudden' en 'omver te werpen'. Soms wordt populisme ook in verband gebracht met het 'meewaaien met de wind' in het vormen van de mening van de partij. De belangrijkste kenmerken (overgenomen van Wikipedia) Een eerste en zeer belangrijk kenmerk is (1) de constante verwijzing naar het volk. Een populistische partij zal steeds in termen van 'het volk wil...' spreken. (2) Een charismatische leider lijkt ook onontbeerlijk voor een populistische partij. Deze leider gaat de partijstandpunten op een (3) eenduidige en vooral (4) eenvoudige manier naar buiten brengen, en proberen de (5) interne discussie hierover te elimineren. De beste positie van dergelijke partij is die van (6) underdog, zodat zij zichzelf kunnen verkopen als verdedigers van de volkswil. Logisch gezien nemen zij dus ook een (7) anti-elitaire, en (8) anti-establischmentkarakter (= gevestigde orde, de verdeling en ordening in bijvoorbeeld de gemeenteraad zoals deze al jaren functioneert) aan. Lees meer over Populisme.

Portefeuille
Een aantal onderdelen van het gemeentebestuur waarvoor een wethouder of een burgemeester verantwoordelijk is. Voorbeelden zijn financiën of verkeer en vervoer.

Prestige
(project) Prestige betekent aanzien. Iemand verwerft prestige door dingen te doen die indruk maken. Prestigeprojecten zijn plannen waarvan men hoopt dat een land, stad of partij er indruk mee maakt. Bijvoorbeeld een nieuw station.

Privacy-effectenrapport
Privacy-effectenrapport is een rapport dat nagaat of de rechten van de burger wat betreft zijn privacy niet worden geschonden bij het nemen van nieuwe maatregelen, zoals ingebruikname van nieuwe bewakings- of registratiesystemen.

Privatisering
Taken van de overheid verkopen aan commerciele ondernemingen of een overheidsdienst omvormen tot een commerciele onderneming. Voorbeelden: de Nederlandse Spoorwegen, electriciteitsbedrijven. Het resultaat is heel erg onvoorspelbaar. Soms kan het grote voordelen hebben en wordt het werk veel beter uitgevoerd, een andere keer verslechtert het zo erg dat de overheid uiteindelijk maar weer het heft in eigen hand neemt. Uiteraard ook vaak iets ertussenin.

Pro Deo
Het recht voor mensen die het niet kunnen betalen om gebruik te mogen maken van gratis rechtsbijstand bij rechtszaken. Pro Deo betekent letterlijk 'Voor God'

Proteststemmen
Kiezers die ontevreden zijn over gevestigde partijen stemmen soms vooral om die reden op een bepaalde partij. Van veel stemmen op een extreem rechtse partijen als bijvoorbeeld de Centrumdemocraten werd wel gezegd dat het 'proteststemmen' waren.

Presidium
In het Presidium van Provinciale Staten, Eerste Kamer of Tweede Kamer worden de agenda’s van de commissies en gemeenschappelijke vergaderingen samengesteld. Het Presidium bestaat uit de voorzitters van de commissies en de voorzitter en vicevoorzitters van de Staten of Kamerleden. In de gemeenteraad bestaat er geen presidium.

Publiek-private samenwerkingsconstructie
(PPS) Vormen van samenwerking tussen commerciele bedrijven en overheid. Daarbij wordt gezocht naar een vorm waarin het bereiken van maximale effecten voor beide partijen en een efficiënte verdeling van schaarse middelen centraal staan.

Quickscan
Laatst gewijzigd op: 20-03-16 De term is uit het Engels ontleend en betekent letterlijk 'snelle scan'. Een Quickscan is een manier van onderzoeken waarbij slechts een of twee goed meetbare onderwerpen aan bod komen. Het betreft bijna altijd een onderzoek middels een vragenlijst die slechts enkele vragen heeft. Een quickscan is bovendien vaak een opstap om te kijken waar eventueel vervolgonderzoek nodig is.

Quorum
Laatst gewijzigd op: 19-10-07 Minimum aantal leden dat aanwezig moet zijn om in een vergadering besluiten te kunnen nemen. Duits: Quorum Engels: Quorum Frans: Quorum Spaans: Quórum

Raadgevend referendum
Laatst gewijzigd op: 15-02-07 Er zijn diverse vormen van een referendum (officiële vraagstelling waar de mensen die wonen in een land, provincie of gemeente over kunnen stemmen) waaronder die van raadgevend referendum. Dit type referendum kan worden uitgeschreven door het dagelijks bestuur van de overheidslaag. Hoewel de uitslag niet bindend is (er hoeft dus niets mee gedaan te worden) is het vaak zo dat er door politieke partijen van te voren word aangekondigd wanneer ze er wel naar luisteren (vaak boven de 30% opkomst met een duidelijke uitslag, bijvoorbeeld meer dan 55% voor of 55% tegen). Dit ook om te voorkomen dat mensen toch niet gaan stemmen. Een raadgevend referendum, waarvan het referendum met als onderwerp het Grondwettelijk Verdrag van de Europese Unie van mei 2005 veruit de bekendste is in Nederland, kan dus een middel zijn om duidelijk te krijgen hoe de bevolking over het algemeen denkt over een onderwerp. Omdat het organiseren van zo een referendum best duur is, word dit alleen maar ingezet als het gaat over onderwerpen die veel mensen aanspreken.