Digischool Begrippenlijst `Duitsland`

Categorie: Aardrijkskunde > Duitsland
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 244

Transitie
In de 19e eeuw hadden we in West-Europa een hoog geboorte- en sterftecijfer. Vanaf het einde van de vorige eeuw daalde eerst het sterftecijfer en in deze eeuw ook het geboortecijfer. Deze beweging noemen we demografische transitie.

Tweede generatie
Kinderen van de gastarbeiders die oorspronkelijk naar de BRD zijn geëmigreerd. Vaak zijn deze kinderen in de BRD geboren.

Urbanisatie
Trek van de mensen vanaf het platteland naar de stad. De 1e fase was in de 19e eeuw, de tweede fase vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen er in de steden veel werk te verdelen was.

Vestigingsplaatsfsctor
Vestigingsplaatsfactoren zijn redenen voor een bedrijf om zich ergens te vestigen. Deze redenen kunnen zijn: 1. De aanwezigheid van grondstoffen. 2. De aanwezigheid van voldoende arbeiders. 3. De aanwezigheid van een afzetmarkt. 4. De aanwezigheid van voldoende energie. 5. De aanwezigheid van goede verbindingen.

Vetkool
Soort steenkool. Door verhitting in cokesovens wordt het gas eruit verwijderd. Over blijft de cokes, die als brandstof wordt gebruikt in de hoogovens.

Vestigingsoverschot
Als zich in een gebied meer mensen vestigen dan er uit dat gebied vertrekken.

Verzorgingsgebied
Het gebied tot waar mensen naar een bepaalde dienst gaan. Het verzorgingsgebied van een universiteit is groter dan dat van een middelbare school.

Verval
Dat is het hoogteverschil tussen twee punten van een rivier. Als de rivier op het ene punt zich op een hoogte van 1200 meter bevindt, bij zee op 0 meter, dan is het verval 1200 meter.

Vervolgindustrie
Een bedrijf dat halffabrikaten verwerkt tot allerlei eindproducten. Bijvoorbeeld een bedrijf dat rollen plaatstaal verwerkt tot wasmachines.

Verwering
Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van warmte en koude. Als een steen warm warmt zet hij uit, als hij koud wordt krimpt hij. Hierdoor kan de steen scheuren.

Vertrekoverschot
Als meer mensen uit een land weggaan (emigratie) dan zich er vestigen (immigratie).

Verstening
Het langzaamaan volgebouwd raken van het Ruhrgebied, of een ander concentratiegebied, met huizen, fabrieken en wegen.

Veroudering
Het verschijnsel waarbij de gemiddelde leeftijd van een bevolking steeds hoger wordt. Steeds meer ouderen betekent veelal een toenemen van het sterftecijfer.

Verhang
Het verval per kilometer. Eerst bepaal je het verval tussen twee punten langs de rivier. Daarna kijk je hoeveel kilometer er tussen de twee punten zit. Verval gedeeld door kilometers is dan het verhang. Voorbeeld: verval is 100 meter, over 5 kilometer. Verhang:100-5=20 meter-per kilometer.

Verkaveling
De manier waarop stukken land zijn ingedeeld. Na ruilverkaveling is vaak sprake van een strakke, rechte kavelvorm terwijl ervoor vaak sprake was van grillige kavelvormen.

Verkeersassen
Belangrijke verkeersverbindingen. Deze liepen voor de Tweede Wereldoorlog vanaf het Ruhrgebied naar het oostelijke deel van Duitsland (oost-west), na de oorlog werden de verbindingen vanaf het Ruhrgebied naar het zuiden belangrijk (noord-zuid).

Verdringingsproces
Bij het verdringingsproces verdwijnt uit bepaalde stadswijken langzaamaan de Duitse bevolking, hun plaatsen worden ingenomen door buitenlanders. Dit gebeurt veelal in de oude 19e eeuwse stadswijken.

Vergrijzing
De ontwikkeling dat er procentueel steeds meer mensen komen van boven de 65 jaar.

Verblijfstoerisme
Vorm van toerisme waarbij de toerist zich voor langere tijd in een gebied vestigt om daar vakantie te houden. Bijvoorbeeld een week.

Volksdemocratie
Een weinig democratische regeringsvorm (DDR) waarbij bij verkiezingen alleen kan worden gekozen uit leden van de communistische partij.

Volkseigene Güter
Echte staatsbedrijven. Alle productiemiddelen zijn in bezit van de staat.

Volkseigentum
De productiemiddelen zijn in handel van de staat

Volkskammer
Het Oostduitse parlement, vergelijkbaar met onze Tweede Kamer.

Vruchtbare leeftijd
De vruchtbare leeftijd is de periode waarin een vrouw de leeftijd van 15 t-m 44 jaar heeft. Men beschouwt dit als de leeftijd waarop de vrouw kinderen kan krijgen.

Vrouwenoverschot
Als er van een bepaalde leeftijdsgroep meer vrouwen dan mannen zijn, dan spreken we over een vrouwenoverschot.

Vraag en aanbod
Economisch principe waarbij bedrijven alleen die goederen produceren waar bij de klanten vraag naar is. Kenmerkend voor een kapitalistisch ingerichte economie.

Vulkanisme
Proces, waarbij magma uit de aardkorst komt en stolt tot uitvloeiingsgesteente. Aardbevingen worden ook tot het vulkanisme gerekend.

Waterkringloop
Het proces waarbij water uit de zee verdampt, boven land naar beneden komt in de vorm van neerslag, daar weer verdampt of via rivieren weer naar zee wordt gevoerd. Daar begint dan het proces weer opnieuw.

Waterhuishouding
De organisatie van het afvoeren van regen- en afvalwater en de zuivering daarvan. Verder heeft het te maken met de zorg voor drinkwater.

Warengarantie
De overheid staat garant voor het vervoer van goederen van een bedrijf van en naar West Berlijn. Dat is nodig voor het politieke risico dat deze bedrijven lopen (liepen) bij het vervoeren van hun goederen door het Oostblokland Oost-Duitsland.

Wandelende Babyberg
De wandelende babyberg is in de bevolkingspiramide van de BRD de grote hoeveelheid mensen die in de jaren `50 zijn geboren. Deze mensen worden nu steeds ouder en gaan in de toekomst voor een groter vergrijzingsprobleem zorgen.

Wadkust
Kustgebied dat door waddeneilanden wordt beschermd van de open zee. Komt voor in gebieden met een flauw hellende zandige kust en een flink getijverschil (eb en vloed).

Wereldconjunctuur
De economische situatie, over de hele wereld bekeken. In de jaren `30 was die slecht: we hadden toen een economische crisis.

Weichselien
De laatste ijstijd waarin Duitsland een zeer koude periode kende. Het uit het noorden oprukkende landijs heeft echter niet het gehele Noorduitse Laagland kunnen bedekken.

Wederopbouwjaren
De jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog waarin de economie van de landen, die bij de oorlog grote verwoestingen hadden gekend, weer op gang werd gebracht. Nederland en de BRD kenden deze jaren vanaf 1945 tot ongeveer 1959. De DDR kent slechts een langzame wederopbouw door de negatieve uitwerking van Sovjetmaatregelen.

Weekendtoerisme
Vorm van toerisme waarbij de toerist niet langer dan een weekeinde zich in het gebied bevindt.

Wirtschaftswunder
De wonderbaarlijk snelle wederopbouw van de economie van de BRD na de Tweede Wereldoorlog. De BRD kreeg hierbij geldelijke steun van de VS, deze hulp wordt Marshallhulp genoemd. De DDR kende zo`n wonder niet.

Zeehavenlocatie
In Duisburg (aan de Rijn) meren zoveel schepen af om te laden en te los- sen, dat het lijkt alsof Duisburg een zeehaven is. De massagoederen worden aangevoerd vanaf Rotterdam.

Zonenrandgebiete
Gebieden in de BRD die perifeer liggen langs de grens met de DDR. Bedrijven willen hier niet graag zitten, trekken weg, waarna ook de mensen er vaak niet meer willen wonen. Ook wel randgebieden genoemd.

Zwaveldioxide
Vorm van luchtvervuiling, die vrijkomt bij het stoken van fossiele brandstoffen.

Zware Industrie
Industrie waarbij grote hoeveelheden grond- en hulpstoffen worden verwerkt. Voorbeelden zijn de ijzer- en staalindustrie, hoogovens, olieraffinaderijen en scheepswerven.

Zware Metalen
Vervuiling van het water door metalen als cadmium, kwik, lood en zink. Deze stoffen zijn uitermate gevaarlijk voor de gezondheid van mens en dier. In het Rurhrgebied worden veel van deze stoffen in de Rijn gedumpt.

K.V.R.
Kommunalverband Ruhrgebiet. Organisatie voor de inrichting van Ruhrgebied. Opgericht in 1979 als vervanger van de S.V.R. De plannen van de KVR moeten worden goedgekeurd door de gemeenten. Taken : - afvalverwerkingregelen. - het opstellen van landschapsplannen. - beheren en beschermen van waardevolle natuurgebieden.

S.V.R.
Siedlungsverband Ruhrkohlenbezirk. Deze organisatie kreeg de taak in het Ruhrgebied de ruimtelijke inrichting te verzorgen. Opgericht in 1920. In 1979 vervangen door de K.V.R.