Digischool Begrippenlijst `Kaart`

Categorie: Aardrijkskunde > Kaart
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 147

perceel
Een stuk bouw- of weiland. Vaak op dezelfde manier gebruikt.

Petersprojectie
Een vrijwel oppervlaktegetrouwe wereldkaart met rechthoekig graadnet. Sterk vervormde ontwikkelingslanden nemen een centrale plaats in en beheersen het kaartbeeld. De gematigde zone waar het grootste deel van de mensen op aarde wonen is weinig vervormd.

plaatsbepaling
Het met behulp van het coordinatenstelsel vast stellen waar een bepaalde plaats zich op aarde bevindt.

planiglobe
Voorstelling van een hemelhalfrond op een vlakke kaart.

planimeter
Een instrument om oppervlakten van een gebied mee op te meten vanaf een kaart.

plattegrond
Een verkleinde afbeelding van een stad, dorp of wijk.

projectie
Een, meestal wiskundige manier, om een bolvormig lichaam op een plat vlak weer te geven. Er zijn vele projecties, maar geen enkele is zonder fouten, daar het onmogelijk is foutloos een afbeelding van een bolvormig lichaam op een afbeelding over te brengen. De werkelijkheid wordt altijd iets vertekend. Er zijn 3 soorten kaarten: 1. `OPPERVLAKTE GETROUWE KAARTEN`, hierbij is de oppervlakte goed afgebeeld, maar zijn de vorm en de afstand vertekend weergegeven. 2. `VORMGETROUWE KAARTEN`, hierbij is de vorm goed weergegeven, de oppervlakte en de afstand zijn niet goed afgedrukt. 3. `AFSTANDGETROUWE KAARTEN`, hierbij is de afstand goed weergegeven, de oppervlakte en vorm zijn niet goed afgedrukt.

Ptolemeus
Deze Alexandrijnse Griek, leefde van 90 tot 168 na Chr. heeft veel bijgedragen tot de verfijning en verbetering van de cartografie.

puntverschijnsel
Dit zijn kleine geisoleerde elementen op een kaart. Ze kunnen op een kaart echt als een punt weergegeven worden, als de schaal maar klein genoeg is. Puntverschijnselen treden ergens in de meest hevige vorm op en hun invloed wordt vanuit het centrum in het algemeen steeds minder. Dit in tegenstelling tot vlakverschijnselen. Zie daar.

register
Een alfabetisch-lexicografische lijst van alle namen die in de atlas voorkomen, met daar achter de bladzijde en het kaartvak of de coordinaten waar ze te vinden zijn.

relatieve afstand
Afstand uitgedrukt in tijd. De afstand is uitgedrukt in relatie tot bijv. de moeite die gedaan moet worden om de afstand te overbruggen.

relatieve ligging
De geografische ligging van een plaats ten opzichte van andere plaatsen in de buurt.

reliëf
Hoogteverschillen in een landschap. Reliëf groepen: 1. LAAGLAND: 0 tot 200 meter. 2. HEUVELLAND: 200 tot 500 meter. 3. MIDDELGEBERGTE: 500 tot 1500 meter. 4. HOOGGEBERGTE: hoger dan 1500 meter. Hoe deze hoogteverschillen op een kaart weer te geven: Zie hoogteverschillen.

remote sensing
Het gebruik maken van beelden uit de ruimte om verschijnselen op aarde beter te kunnen bestuderen.

ruimtelijke interactie
De wisselwerking, tussen twee of meerdere plaatsen, die tot uiting komt in een stroom van mensen, goederen, energie en-of informatie. Deze wisselwerking kan beide plaatsten beinvloeden.

satellietfoto
Foto die van zeer grote hoogte uit de ruimte is genomen.

satellietkaart
Kaart gemaakt met behulp van foto`s uit een satelliet.

schaal
De verhouding tussen de afstand op een kaart en de werkelijke afstand. Er zijn verschillende manieren om de schaal aan te geven: 1. Als `VERHOUDING` bijv.. 1: 50.000 2. D.m.v. een `MAATSTOK`. Elke kaart dient een schaalaanduiding te hebben om de gebruiker in staat te stellen zich een indruk te vormen van de afmetingen en afstanden in het afgebeelde gebied. De gebruikte schaal heeft bijzonder veel invloed op de kaart i.v.m. de generalisaties.

schaalstokje
Het maatlatje, dat vaak op een kaart de afstand aangeeft.

seconde
1-60 deel van een miniuut, 1-360 deel van en graad.

staafdiagram
Een figuur waar je de gegevens uit de lengte en-of de breedte van een of meer staven kunt aflezen.

staatk. overzichtskaart
Een kaart die laat zien hoe een gebied in landen is verdeeld.

stereografische projectie
Projectiemethode waarbij het projectiecentrum ligt op de tegenovergelegen zijde van de cirkel. Deze projectie methode is hoekgetrouw, d.w.z. alle hoeken tussen parallellen en meridianen snijden elkaar loodrecht.

sterrenatlas
Boek met kaarten van de sterrenhemel, die het identificeren van de sterren mogelijk maakt. Jaarlijks wordt de `Sterrengids` uitgegeven door de Ned. Ver. van Weer- Sterrenkunde.

stippenkaart
Op deze kaart wordt door middel van stippen, met een constante waarde, gelokaliseerd op het zwaartepunt van het voorkomen, een beeld gegeven van de spreiding van het verschijnsel dat weergegeven wordt. We onderscheiden: 1. Absolute stippenkaart: bijv.. 1 stip = 1 vierkante km bos. 2. Relatieve stippenkaart: bijv.. 1 stip = 1 % van de totale bevolking.

symbolen
Kleuren en tekens die op een kaart worden gebruikt.

tabel
Lijst met gegevens.

thematische kaart
Een kaart die een onderwerp of enkele onderwerpen uit een gebied laat zien.

titel
Naam van een kaart.

toegankelijkheid
Functie van de relatieve afstand. Het begrip geeft de mate van het gemak aan -uitgedrukt in moeite, kosten of tijd- waarmee een plaats kan worden bereikt.

topografie
Plaatsbeschrijving.

topografische dienst
Dienst die tot taak heeft officiele kaarten van Nederland te maken. Bij deze dienst zijn luchtfoto`s van elk plekje van Nederland beschikbaar. Vanaf 1981 wordt Nederland om de 3 jaar gefotografeerd. De dienst is gevestigd in Emmen. Bendienplein 5 Telefoon: 0591.696888

topografische kaart
Dit soort kaarten tonen een heterogene reeks van terrein- en of landschapselementen.

toponiemen
Plaatsnaam. Vooral oude plaatsnamen zeggen iets over de plaatselijke toestand in het verleden.

triangulatie
Driehoeksmeting vooral ten behoeve het in kaart brengen van een gebied.

Vandergrintenprojectie
Deze projectie geeft de gehele aarde in een cirkel weer. De evenaar en de middenmeridiaan zijn rechte lijnen van gelijke lengte. De afbeelding is door de sterke vervorming op hogere breedten weinig geschikt voor geografische of thematische kaarten.

vlakverschijnsel
Een verschijnsel dat weer gegeven wordt door middel van een vlak op de kaart. Bijv. een bos of een meer. Ze hebben overal in het gebied hetzelfde effect. In het gebied heb je er mee te maken of niet. Dit in tegenstelling tot het puntverschijnsel. Zie: daar.

vogelvluchtopname
Luchtfoto schuin naar beneden opgenomen. Deze wordt niet gebruikt voor het maken van kaarten door de grote vervormingen die optreden. Ook wel genoemd obliek-opname.

vormgetrouwe kaarten
Een kaart waarvoor een zodanige projectie gekozen is waarbij de vorm van de landen overeenkomt met de werkelijkheid. De oppervlakte is meestal sterk vertekend. Bijv. de Mercatorprojectie.

vormgetrouwe projectie
Manier van kaart maken, waarbij de vorm van de gebieden ook op hogere breedte overeenkomt met de werkelijkheid. Het gevolg is echter wel dat de oppervlakte sterk vertekend is. Bijv. de Mercatorprojectie.

waterstaatskaart
Kaart waarop de afwateringsgebieden in Nederland of in delen van Nederland zijn afgebeeld.

westelijk halfrond
Die helft van de aarde die ten westen van de 0-meridiaan ligt.

westerlengte (WL)
Een punt op het westelijk halfrond.

Winkelprojectie
Deze kaart is een compromis tussen een oppervlakte- en vormgetrouwe projectie. Wijkt weinig af van een oppervlaktegetrouwe projectie. Wordt veel gebruikt voor thematische wand- en atlaskaarten ten behoeve van onderwijsdoelen.

zuidelijk halfrond
Het deel van de aarde dat ten zuiden van de evenaar ligt.

zuiderbreedte (ZB)
Een punt op het zuidelijk halfrond.

zuidpool
Het deel van de aarde dat ten zuiden van de evenaar ligt.