AstroStart

Deze woordenlijst kan afkomstig zijn van een online bron die niet meer beschikbaar is, of kan zijn samengesteld door externe bronnen. De informatie kan sinds de oorspronkelijke publicatie zijn veranderd. We raden aan om kritisch te zijn bij het beoordelen van de waarde en actualiteit ervan.
Categorie: Meteorologie en Astronomie > Sterrenkunde
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 143


Planeet X
Planeet X is een planeet, een paar keer groter dan de aarde, die ramp en dood tot de aarde zal brengen. De legende zegt dat de planeet één keer in de 3600 jaar in ons zonnestelsel zal komen. De planeet zou vlak langs de aarde door schieten, één rondje om de zon draaien en weer verdwijnen. Maar wat zijn de gevolgen voor de aarde?

De meningen zijn verdeeld. Er zijn verschrikkelijk veel mogelijkheden. De vaakst genoemde is dat door de grootte zwaartekracht van de planeet honderden vulkanen zullen uitbarstten. Reusachtige vloedgolven zullen de continenten doen overstromen. De aardkorst zal open slaan en de polen worden naar de evenaar verschoven. En dan mogen we nog van geluk spreken. In andere scenario’s wordt:
- de aarde gepeld,
- de aarde door midden gesneden,
- de aarde richting de zon gejaagd,
- de aarde de ruimte in geslingerd.
Andere zeggen dat de magneetvelden de aarde zal laten ophouden met draaien. Dit zal grootte gevolgen hebben, want de zon zal maar op één helft blijven schijnen. Geen dag en nacht meer, maar één helft dag, één helft nacht. Om precies te zijn; één helft leven, één helft niks.
Volgens nog andere zullen meegesleurde meteorieten uit de rand van het zonnestelsel op de aarde worden bekogeld.
Volgens bijbels gezinde zal het 3 dagen en 3 nachten duren.

Maar er is hoop. Zoals men zegt is er leven op de planeet. Paranormaal begaafden zeggen al jaren contact te hebben met de bewoners van de planeet.

Pluto & Charon
In 1930 ontdekte Clyde Tombaugh een planeetje. Dit planeetje was de negende planeet van ons zonnestelsel. In de jaren 70 kwam men erachter dat Pluto ook nog een maantje had, genaamd Charon. In 2006 werd Pluto gedegradeerd tot dwergplaneet. De turbulente geschiedenis van Pluto in kaart gebracht.
Historie
Clyde Tombaugh was in zijn jeugd bezig met telescopenbouw. Hij was overigens niet sterrenkundig opgeleid. Maar toen hij 22 werd, ging het mis bij hem thuis. Zijn vader had een mislukte oogst en dus moest er geld in het laadje komen om de winter te overleven. Clyde schreef een brief naar de Lowell sterrenwacht. Dit was de enigste die hij kende. Wonder boven wonder werd hij aangenomen en begin 1929 kon hij daar beginnen.
Tombaugh kreeg een grote belangrijke opdracht. De opdracht om planeet X te vinden. De negende planeet van ons zonnestelsel! Hij maakte iedere avond een aantal fotografische platen van een hemelgedeelte en die dag daarna maakt hij van hetzelfde gebied weer een aantal foto`s. Deze vergeleek hij met elkaar via een blinkcomparator (dan wisselen de 2 platen elkaar af en zie je wat knippert en wat niet knippert) en als hij een bewegend stipje zag, was het waarschijnlijk een planeet.
Helaas duurde dit proces lang. Zeer lang. Op een gegeven moment was ontslag niet uitgesloten. Maar net op het juiste moment vond op een plaat een stipje dat bewoog. 15 februari 1930 werd Pluto ontdekt!
Enkele tientallen jaren na deze ontdekking kwam men erachter dat Pluto te klein was om Planeet X te zijn.

Poollicht
Poollicht is een fenomeen dat al sinds de geschiedenis wordt beschreven. Voor de mensen van de Noord-Amerikaanse Inuit waren de ragfijne, golvende gordijnen van licht, het spel van ongeboren kinderen of de fakkels waarmee de doden de levenden in de winter bijlichtten in de donkere avonduren. Sommige mensen dachten dat als je fluitte, het licht dan dichterbij zou komen. Een ander volk waren de Scandinaviers. Ze gebruikten het Noorderlicht, oftewel het Poollicht, voor hun weersvoorspellingen. Ze spraken over de thermen `windlichten` en `weerlichten.` Deze thermen komen dus ook alleen in Scandinavie voor.
Het Poollicht heeft dus veel culturen beïnvloed, maar wat is het nou eigenlijk? Daarvoor moeten we aan het begin beginnen en dus komt er een verkorte theorie over zonnevlekken.
In een periode van 11 jaar neemt het aantal zonnevlekken toe en weer af. Het is dus eigenlijk een cyclus. Bij het begin zijn er veel zonnevlekken (verhoogde intensiteit) en op de helft, rond de 5,5 jaar, is er een verlaagde intensiteit. Is er een hogere intensiteit, dan betekend dat er grotere uitbarstingen zijn en dat er dus meer zonnewind vrijkomt. Deze zonnewind wordt door het magnetische veld van de Aarde aangetrokken, en gaat daar dus heen. Omdat de aantrekkingskracht op de polen sterker is, komt daar de zonnewind als eerste in de atmosfeer. De deeltjes verbranden en geven een effect dat wij zien als Poollicht.

Quasars
Heel veel objecten in de ruimte stonden al vorige eeuw vastgesteld, of zelfs nog eerder. Kijk maar naar planeten. Die kenden we al uit de Chinese oudheid en 400 jaar geleden kwam de echte theorie van een wereldbeeld met planeten boven water. Ook over sterren wist men eerder weinig. Men dacht heel lang geleden dat er een donkere koepel over de aarde zat. De planeten, de Zon en de Maan gingen naar binnen en weer naar buiten. De rest van de lichtjes waren gaten in de koepel. Daarachter scheen het vuur van de Hel. Men dacht dus ook dat de koepel, toen het nog jong was, weinig gaten kende. Men dacht dus ook dat naarmate de tijd streek, de koepel ouder wordt, en dat er meer gaten in kwamen.
Maar laten we bij het onderwerp blijven. Wat moet je je voorstellen bij quasars? Dat dacht men nog maar 40 jaar geleden in de jaren `60. Men wist dat de dingen bestonden. Het leken sterren, maar waren veel verder weg en zonden veel radiostraling uit. Apart dat ze gezien konden worden. Als sterren zo ver weg waren en zoveel radiostraling uitzonden, dan moesten het wel grote sterren zijn. Hele grote sterren, misschien wel even groot als een half melkwegstelsel!
Hoe konden ze dan zien dat de quasars zo ver weg stonden? Dat was makkelijk. Dankzij de roodverschuiving, natuurlijk. Met een spectrograaf is het spectrum van de quasar bekeken en zijn ze gaan kijken naar de Fraunhoferlijnen. Het bizarre is dat er geen Fraunhoferlijnen te zien waren!! Maarten Smidt van het California Institute of Technology dacht veronderstelde dat de Fraunhoferlijnen waarschijnlijk op het infrarode gebied zaten van het spectrum! Anders gezegd; de ster moest zich met een snelheid van 47.

Quaoar
Zoals men weet zijn er acht planeten in ons zonnestelsel die om onze ster, de zon, draaien. Daarnaast zijn er ook dwergplaneten, zoals Pluto, maar er zijn er meer dwergplaneten? Of bevindt er zich aan het eind van het zonnestelsel nog een negende planeet die vele malen groter is dan Pluto, Mercurius of Mars? Er zijn de laatste tijd bewijzen gevonden dat er inderdaad een negende planeet is. Er zijn mensen die zich hiermee bezig houden. Zij beweren dat er nog een planeet is. Er zijn een aantal aanwijzingen dat dit inderdaad mogelijk is.

Een ervan is dat Uranus en Neptunus een afwijking hebben. Door een analyse kon men op deze manier de dwergplaneet Pluto ontdekken. Maar dat Pluto in ons zonnestelsel voorkomt is hier geen verklaring van, aangezien deze dwergplaneet te klein is om de afwijking in de banen van Uranus en Neptunus te veroorzaken. Wetenschappers schatten de kans erg klein dat er een reuzenplaneet achter Pluto huisvest, aangezien we zo`n planeet allang zouden kunnen ontdekken.
Na een onderzoek werd aangetoond dat er alleen een zeer donkere planeet zou kunnen zijn, waardoor hij niet gezien werd. Een infraroodcamera was de laatst overgebleven optie, maar er werd niks gevonden en de kans dat we nooit een grote planeet buiten de baan van Pluto zouden ontdekken werd op 99 procent geschat.
Nog niet zolang geleden werd plots inderdaad een groot object gezien voorbij de baan van Pluto.

Ranger 8
De onbemande Ranger 8 ruimtesonde werd op 17 februari 1965 gelanceerd vanaf Cape Canaveral. Op 20 februari, slechts drie dagen lagen, crashte de ruimtesonde op het oppervlak van de maan. De Ranger 8 bestond uit zes televisiecamera`s (twee breedhoekcamera`s en vier kleinbeeldcamera`s).
De eerste foto werd gemaakt op een hoogte van 2.510 boven het oppervlak van de maan. Gedurende de laatste 23 minuten van de vlucht stuurde de ruimtesonde 7.137 door. De laatste had een resolutie van 1,5 meter per pixel!


Ranger 6
De Amerikaanse Ranger 6 ruimtesonde werd op 30 januari 1964 gelanceerd. Meer dan 60 uur later, op 2 februari 1964, sloeg de ruimtesonde in op het oppervlak van de maan. De camera`s faalden, waardoor wetenschappers geen mooie close-up-foto`s van de maan kregen te zien.


Ruimtestation Mir
Het Russische ruimtestation Mir werd in februari 1986 gelanceerd. De oorspronkelijke missie zou vijf jaar gaan duren, maar in totaal bleef het ruimtestation vijftien jaar actief.
Het ruimtestation kende een basisblok met een lengte van 13 meter. Daarnaast bestond het ruimtestation nog uit enkele modules, zoals Quant, Kristall en Quant 2. Mir had een gewicht van 90 ton en een omloopbaan van 400 kilometer (vergelijkbaar met het internationale ruimtestation).
In het begin verliep alles aardig, maar in 1997 gingen veel dingen mis. In februari 1997 vatten de luchtfilters vlam, waardoor de voorziene vluchtweg werd versperd. In maart 1997 waren er problemen met de zuurstofvoorziening, terwijl het ruimtestation in april 1997 door een fout in de klimaatregeling tijdelijk in een sauna veranderde. Het ergste ongeval voltrok op 25 juni 1997, toen een Progress-schip tegen het ruimtestation botste. Een zonnepaneel raakte zwaar beschadigd en er heerste een druk- en zuurstofverlies van 40 procent. Gelukkig kon het allemaal gemaakt worden.
Door de komst van het internationale ruimtestation en de vele ongelukken aan boord van het ruimtestation, werd Mir in juli 1999 verlaten. In het voorjaar van 2000 verbrandde het ruimtestation in de atmosfeer van de aarde.


Ruimteafval
Inleiding
Er zijn drie soorten ruimteafval. Op de eerste plaats is er het natuurlijke ruimtepuin, beter bekent als meteorieten en kometen. Deze objecten kunnen een groot gevaar opleveren voor de aarde. Zo zijn de dinosaurussen ongeveer 65 miljoen jaar geleden waarschijnlijk uitgestorven door een enorme asteroïde.
Op de tweede plaats is er het interstellair stof. Een overblijfsel van de vorming van het heelal. Omdat het om zulke kleine deeltjes gaat, worden deze meestal niet als meteoriet, en dus niet als gevaarlijk beschouwd.
In 1957 werd er een nieuw soort ruimteafval geïntroduceerd: het door de mens gemaakte ruimtepuin, ook wel bekend als ‘space debris’ of ‘orbital debris’. In dit artikel wordt voornamelijk dit soort afval uitvoerig besproken.
Soorten afval
De Amerikaanse NORAD, voorloper van het huidige USSpaceCom was de eerste satelliet die door de mens in een baan om de aarde gebracht werd. Dit was in 1957. In de jaren die volgden werden er steeds meer satellieten de ruimte ingebracht. Natuurlijk werken de oude satellieten tegenwoordig niet meer, waardoor ze officieel als ruimteafval beschouwd worden. Maar buiten satellieten, zwerven er nog veel meer soorten afval rond de aarde. Dit varieert van rakettrappen tot een handschoen die Ed White verloor tijdens een ruimtewandeling en zelfs een schroevendraaier.
Zo’n 8500 voorwerpen die groter zijn dan 10 cm worden nauwkeurig door Russische en Amerikaanse radars gevolgd.

Saturnus
Algemene gegevens:
Bij de algemene mens gaat er wel een belletje rinkelen bij het woord Saturnus. Deze planeet is een van de bekendsten, en terecht! Onze gasreus is na Jupiter de grootste planeet en is kampioen zwaargewicht in de ring (of moet ik zeggen: ringen). Galileo Galileï is de ontdekker van Saturnus, maar toen hij iets beter keek zag hij dat er 2 aanhangsels zaten aan de planeet. Hij noemde dit handvaten. Nu lachen jullie natuurlijk allemaal, maar zoiets was nog nooit gezien! Pas later verbeterde de Nederlandse (!) astronoom Christian Huygens Gaileo Galileï en vertelde dat het ringen waren. Nu zit ik al de hele tijd te zeuren over die ringen, maar dit is niet de bedoeling. De ringen zullen later in dit artikel aan bod komen. Ok, nou Saturnus is dus een gasreus zoals Jupiter, Uranus en Neptunus. Hij heeft geen vaste grond en zijn kern bestaat waarschijnlijk uit een vloeistof. De atmosfeer bestaat voornamelijk uit waterstof en helium. Saturnus is een grote planeet, maar als er een groot reservoir zou bestaan waar hij in past, zou hij blijven drijven! Saturnus heeft heel veel maantjes, een paar grote (zoals Titan, die is groter dan de planeet Mercurius) en ook heel kleintjes. De ene maan is pikzwart, de andere wit als sneeuw. Iedere maan is identiek!
Omstandigheden op Saturnus:
Daar gaan we weer! Deze keer nemen we een frisse duik de planeet Saturnus in. Zoals jullie wel weten is Saturnus een gasreus en zullen we dus voor altijd blijven duiken, want gasreuzen hebben geen vaste grond.

Saturn 1B raket
De Saturn 1B raket was de voorganger van de Saturn V raket. De eerste Saturn 1B raket werd op 26 februari 1966 gelanceerd. Toen droeg de raket een onbemande Apollo-capsule met zich mee. Het project werd in januari 1967 tijdelijk stopgezet door de dood van de drie astronauten van de Apollo 1-missie.
Op 11 oktober 1968 mocht de Saturn 1B raket weer vliegen. Toen bracht de raket de bemande Apollo 7 in de ruimte. Het was de enige bemande Apollo-missie die gebruik maakte van een Saturn 1B raket.
De latere Apollo-missies maakten allemaal gebruik van de Saturn V raket.


Skylab
Skylab was het eerste Amerikaanse ruimtestation in een baan om de aarde en werd op 14 mei 1973 gelanceerd. Het ruimtestation bestond voornamelijk uit onderdelen die waren overgebleven uit het Apollo-tijdperk. Skylab werd gelanceerd met een Saturn V raket, wat de laatste lancering zou worden van deze mytische raket. De Saturn V raket had de jaren ervoor astronauten naar de maan mogen lanceren.
Na de lancering bleek hoeveel er mis was gegaan. Een zonnepaneel was volledig verloren gegaan, een ander bleef vastzitten en een hitteschild raakte ernstig beschadigd. Hierdoor werd Skylab tijdens de eerste missie op 25 mei 1973 zo geroteerd, dat de overgebleven zonnepanelen gericht werden op de zon. Hierdoor bleef de stroomvoorziening op een aanvaardbaar peil.
In totaal ontving het ruimtestation in een jaar tijd drie groepen astronauten, waarvan de laatste groep op 8 februari 1974 vertrok. Skylab cirkelde daarna nog een paar jaar onbemand om de aarde om in 1979 vervroegd terug te keren in de dampkring.


Spaceshuttleramp Columbia (2)
De Columbia wordt niet voor niets de `moeder der spaceshuttles` genoemd. Columbia hoort bij de eerste generatie en is al vanaf 1981 ingezet. Maar net zoals ieder ding kreeg ook Columbia ouderdomsgebreken. De laatste jaren werden missies steeds vaker uitgesteld door technische problemen, maar niemand kon voorspellen dat de 28ste vlucht fataal zou worden, ook al was Columbia een oudje.
Op 12 april 1981 steeg `s werelds eerste spaceshuttle Columbia op vanaf Cape Canaveral. De shuttle vloog een rondje om de aarde en landde daarna weer veilig op de thuisplaneet. De wereld was vol goede hoop over de spaceshuttle en het ging ook een tijdje goed met dit vervoersmiddel, tot in 1986. Op 28 januari 1986 verloor de wereld zeven astronauten. Onder deze zeven bevond zich een schoollerares. 73 seconden na de lancering ontplofte de spaceshuttle Challenger. Miljoenen mensen volgde de lancering live via televisie en zij zagen een gruwelijk drama. NASA beloofde dat het goed zou gaan in de toekomst. Spaceshuttlemissies moesten geen routine meer worden en met die woorden ontkwam NASA aan de kritiek.
De Challenger ontplofte enkele tientallen seconden na de lancering.
Begin jaren `90 had de spaceshuttle zijn tiende reis. De spaceshuttle had bijna 45 mensen de ruimte laten zien en alles verliep aardig, totdat het Congres en het Witte huis ermee begon te bemoeien. Steeds meer werd er van de ruimtevaartdienst verwacht, maar de geldkraan slibte dicht.

Spaceshuttle Enterprise
De spaceshuttle Enterprise was de eerste shuttle die ooit werd gebouwd. De constructie was afgelopen op 17 september 1976, maar Enterprise is nooit de ruimte in geweest. De shuttle werd gebruikt om testen op uit te voeren. Columbia was in 1981 de eerste spaceshuttle in de ruimte.
Eigenlijk zou Enterprise de naam `Constitution` krijgen, maar door een protest van Star Trek fans besloot president Gerald Ford dat de shuttle de naam `Enterprise` moest dragen.
Enterprise werd tot 1985 gebruikt en staat momenteel tentoongesteld in het Smithsonian in Washington.


Space shuttle

In 1981 begon men met testen van spaceshuttles. Er zijn enorme krachten nodig om een spaceshuttle van de grond te krijgen. Een volgetankte spaceshuttle bevat 2 miljoen liter brandstof wat gelijk is aan een kleine kernbom!
Tijdens de lancering worden éérst de drie hoofdmotoren van de spaceshuttle ontstoken. De hoofdmotoren krijgen de brandstof van de externe brandstoftank (dat is de bruine tank die je op het plaatje ziet). Daarna worden ook de beide solid rocket boosters (SBR`s) ontstoken. De beide SBR’s doen in de eerste 2 minuten van de vlucht het meeste. Met een snelheid van 40973 km-uur brengen ze de Shuttle naar een hoogte van 45 km. Nadat de beide boosters zijn losgekoppeld blijven de drie hoofdmotoren aan de achterzijde van de spaceshuttle, nog 8 minuten branden. Zij brengen de spaceshuttle met een snelheid van 29.000km-uur in een baan om de aarde. De externe brandstoftank valt terug op aarde en verbrandt (gedeeltelijk) in de atmosfeer.
Het terughalen van een spaceshuttle vereist een enorme precisie; we moeten immers de snelheid van 29.000km-u terug dringen naar 0km-u om weer op aarde te staan. Bij deze terugkeer door de dampkring gaan we 25 keer sneller dan de geluidssnelheid. De hitte is enorm, het hete gas bij de spaceshuttle is 1600 graden Celsius!!
Vervolgens trekt de zwaartekracht van de aarde de spaceshuttle uit de dampkring. Je denkt vast dat de spaceshuttle door de dampkring gaat net als een vliegtuig landt.

Stier
Taurus is een echt wintersterrenbeeld. Begin december zie je hem al vroeg in de avond aan de zuid-oostelijke hemel en later op de avond zie je Orion onder hem. Van februari tot april is het sterrenbeeld overigens op beide polen te zien, en in de zomer alleen op het zuidelijk halfrond.
Volgens de legende werpt het rode oog van de formidable stier woedende blikken op de mythische jager Orion, die avances maakt in de richting van de door Stier bewaakte Plejaden, ook wel het Zevengesternte genoemd. Orion is vast van plan Merope, een van de zusters, tot vrouw te nemen. Haar ouders, de Titaan Atlas en de Oceanide Pleione, kijken vanaf de rand van de Plejaden-sterrenhoop in spanning toe. Van de zeven saffierblauwe zusters trouwde alleen Merope met een sterveling, de koning van Corinthe. Vandaar dat ze haar aangezicht vol schaamte achter een ijl reflectienevel verbergt...
Dat is het sprookje dat bij het sterrenbeeld Stier hoort. De Stier is dus beschermer van de Plejaden, en hij beschermt vooral over Merope, omdat Orion haar als vrouw wil nemen. Zo is het ook leuk om een boek te lezen met de hele geschiedenis van de sterrenhemel. Je ziet dat al die verhaallijnen in elkaar overlopen en dat alles precies klopt. Maar eerst gaan we enkele aspecten behandelen uit het sterrenbeeld Stier. Waar denk je aan bij Stier? Aldebran, de Pleiaden. Mmmm... De Hyaden, de Krabnevel. Dat zijn de meeste voor de hand liggende dingen.

Sterrenbeeld Schild (Scutum)
Benaming
Schild is een modern sterrenbeeld dat in 1690 door Johannes Hevelius ontworpen werd. Samen met andere sterrenbeelden als Jachthonden, Lynx en Sextant belandde het in zijn Prodromus Astronomiae. De sterrenbeelden werden pas bekend toen John Flamsteed deze opnam in zijn catalogus in 1725.

De volledige naam van dit sterrenbeeld luidt Scutum Sobiescianum, ter ere van de Poolse held en koning Jan III Sobieski. Hij was koning van Litouwen en Polen van 1674 tot 1696. Hij is tot koning gekozen door de lokale adel. In 1683 wist hij samen met de Oostenrijkse en de Duitse troepen de Turken te verslaan nabij Wenen, nadat deze stad al enkele maanden door de Turken belegerd was.
Situering
Het sterrenbeeld Schild vinden we terug als het vijfde kleinste sterrenbeeld op de hemelkaart. Voor de waarnemers uit de Benelux ligt het misschien iets te zuidelijk om nog goed zichtbaar te zijn. De maximale hoogte van het bovenste stukje van Schild is slechts iets meer dan 30°. De aangrenzende sterrenbeelden zijn: Slang, Boogschutter en Arend. Hieruit kunt u dus al afleiden dat Schild het best in de zomer waar te nemen is.
Sterren
Delta Scuti is misschien wel eens de moeite waard om op te zoeken. Het is ten eerste een voorbeeld van de Delta Scuti variabele sterren. Hun helderheid varieert maximaal één magnitude in een periode van enkele uren. Tevens is Delta Scuti een drievoudig sterrensysteem.

Stephen Hawking
Stephen Hawking is het meest bekend geworden door de ontdekking van de Hawkingstraling en de `no boundary`- theorie. Stephen houdt zich voornamelijk bezig met de unificerende theorie (combinatie van de quantummechanica en de algemene relativiteit). Deze theorie zou het volledig heelal kunnen verklaren. Hieronder staat een beknopte biografie over het verloop van zijn leven.
1942 � 1960
1942 - Exact 300 jaar na Galilei wordt op 8 januari Stephen Hawking geboren in Oxford.
1950 - Omdat zijn vader een baan krijgt in Mill Hill bij het Instituut voor Medisch Onderzoek verhuist de familie Hawking naar Sint Albans.
1952 - Stephen gaat naar de Sint Albans meisjesschool, waar ze ook jongens toelieten. Later gaat hij naar de jongensschool die hetzelfde genaamd is. Zijn vader wilde hem naar Westminster Public School maar Stephen werd tijdens de examens ziek waardoor hij moest doorgaan op Sint Albans. Hij studeerde chemie met wis- en natuurkunde.
1961 � 1970
1962 - Stephen gaat bij het departement van toegepaste wiskunde in Cambridge waar hij onderzoek verrichtte.
1963 - In dit jaar wordt Stephen voorgesteld aan Jane Wilde.
1963 - Ook ligt hij twee weken in het ziekenhuis. De diagnose luidde: Amyotrophic Lateral Sclerosis ook bekend als Motor Neuron Disease. Deze ziekte tast de zenuwcellen aan. Het lichaam wordt steeds hulpelozer totdat het helemaal verlamd is. Alleen de hersenen worden niet aangetast.

Starten met waarnemen
Verwonder je je, net als zo velen, over de sterrenhemel `s nachts? Wist je dat je objecten kunt zien die lichtjaren ver van ons verwijderd staan? Objecten als sterrenstelsels, nevels, kometen en sterrenhopen zijn soms al met het blote oog zichtbaar. Op internet kun je tegenwoordig een hoop vinden over de dingen die je `s nachts aan de hemel ziet staan. Je raakt geïnteresseerd in de sterrenkunde en wilt er meer over weten. De eerste stap heb je al gezet, maar je wilt meer weten, zelf objecten zoeken en vinden. Maar eigenlijk heb je niet echt een idee hoe je dat het beste kunt aanpakken. Je denkt erover om een telescoop te kopen, maar voor je dat doet moet je toch een beetje weten hoe het werkt en wat je ermee ziet. Veel mensen kopen hals over kop in hun enthousiasme een (vaak slechte) telescoop en zijn teleurgesteld als ze niks vinden of het valt tegen wat ze zien. Een mooie hobby gaat dan verloren en dat is jammer. Wil je je eerst wat beter informeren voor je over gaat op de aanschaf van een telescoop? Lees het onderstaande dan eens door!
1. Sterrenhemel leren kennen met het blote oog
Het waarnemen van de sterrenhemel is een buitenhobby. Ga op een heldere nacht dus eens naar buiten met een sterrenkaart en leer de namen van de sterrenbeelden. Probeer ook de patronen te herkennen. Dit zul je straks erg van pas gaan komen als je besluit een telescoop te kopen. Als je bekend bent met de sterrenhemel is het veel gemakkelijker om objecten te vinden straks.

Stardust
De Stardust ruimtesonde werd op 7 februari 1999 gelanceerd en landde op 15 januari 2006. Op 2 januari 2004 vloog de ruimtesonde langs de komeet Wild 2, waar Stardust metingen deed en foto`s maakte. Het meest unieke aan de missie is nog wel dat Stardust tijdens zijn vlucht komeetdeeltjes opving. Na de landing werden de deeltjes grondig geanalyseerd.
Wild 2 was niet het enige doel van de missie. Op 2 november 2002 vloog Stardust langs de asteroïde Annefrank om daar van dichtbij foto`s te maken.


Supernova 1987A
De ster Sanduleak -690202 ontplofte op 23 februari 1987 in een naburig sterrenstelsel, de Grote Magelhaense Wolk. Deze supernova was alleen vanaf het zuidelijk halfrond zichtbaar.
Sindsdien dijt de omringende nevel continu uit. In 1987 was de supernova met het blote oog zichtbaar, maar tegenwoordig is het object nauwelijks zichtbaar.
De ster was een blauwe superreus en was ongeveer twintig keer zwaarder dan onze zon. Door de supernovaexplosie op 23 februari 1987 werd de ster plotseling 260 miljoen keer helderder dan onze zon.


Supernova
Dit artikel gaat over wat er afspeelt in een kern van een ster die aan het einde van zijn levensweg staat en in een supernova veranderd. Verder zullen enkele typen supernova`s worden behandeld.
Een ster nadert het einde van zijn hoofdreeks. De druk binnenin de ster wordt groter. Daarbij worden waterstofelementen zo dicht op elkaar gedrukt dat er helium ontstaat. Er vormt zich in deze waterstofbol een heliumkern. De temperatuur in die heliumkern kan in deze periode oplopen van 40 miljoen graden naar 170 miljoen graden! Deze enorme hitte stroomt naar het oppervlak en de ster dijdt steeds verder uit, soms wel honderdmaal. De buitenkant wordt koeler en de ster wordt rood. Een rode reus is geboren. Soms zijn zulke rode reuzen 1.44 maal zo groot als onze zon of zelfs groter! Dan vind er een supernova plaats, aan het einde van zijn bestaan. Een supernova is een ontploffing van een ster. Dit straalt zo veel licht uit, dat een ster honderden tot duizenden malen helderder wordt! Maar hoe komt een ster in deze situatie?
De rode reus is dus geboren. De druk wordt nog groter in de kern en er vormt zich een nog zwaarder element: koolstof - zuurstof. Deze kern is ontzettend groot en er zit nog steeds een dikke schil helium erom heen. De waterstof is bijna helemaal verdwenen. De temperatuur in de kern komt boven de 170 miljoen graden. We zitten nu een miljoen jaar voor de daadwerkelijke supernova.

Telescoop kopen
Je leest vaak op forums over mensen die niet weten welke telescoop ze moeten kiezen. In dit artikel hoop ik daar een beetje uitleg over te geven.
Je hebt in principe drie soorten telescopen die het meest worden gebruikt. Dit zijn: reflector (spiegel telescoop), Refractor (lenzen telescoop) en de cassegrain telescopen.

Eerst leg ik even wat uit over de optiek:
Refractor (lenzen telescoop)
De refractor is de meest bekende telescoop. Dit is de telescoop die piraten in films altijd gebruiken om de zee af te speuren. De refractor werkt zo: Licht komt de buis binnen en word afgebogen door de lens. De plek waar het licht weer bij elkaar komt heet het brandpunt. Hier is een focuseer inrichting gebouwd. Hier kan je een oculair indoen. Het oculair zorgt dan voor het beeld.
Voordelen van een refractor:
- Geeft goede beelden van planeten.
- Hij presteert erg goed op planeten.
Nadelen van een refractor:
- De refractor is erg duur zeker als je voor grotere openingen gaat (100 mm of meer).
- Bij de goedkopere modellen heb je last van kleurfouten. Dit kan worden opgelost door modellen te kopen die van speciale glassoorten zijn gemaakt maar dat wordt dan heel prijzig.
De reflector (spiegel telescoop)
De naam zegt het al. De reflector werkt met 2 spiegels in zijn optiek. Het licht valt binnen en kaatst terug op de hoofdspiegel. Het licht word dan samen gebracht op een punt ( het brandpunt).

Toekomst van ons zonnestelsel
Zoals je weet bestaan er diverse theorien over de toekomst van ons zonnestelsel. Ik heb ze nagelezen op het web en in boeken. De meest logische en gangbare manier ga ik nu voorleggen en hopelijk begin je je te interesseren in deze nieuwe leefbare werelden waar we in de toekomst als mensheid `misschien` naar toe gaan, als we niet door iets anders massaal om het leven komen.
Natuurlijk zal het op de Aarde te warm worden. Over 4,5 miljard jaar zal de Aarde qua temperatuur blijven stijgen tot boven de 1000 graden. De korst is weg, en in plaats daarvan zou je een blubberende massa van dik lava kunnen tegenkomen. De Zon staat nog steeds aan de hemel, maar is enorm groot. Zijn lichtkracht is 1.000.000 meer. Zijn schijnbare magnitude zal ongeveer -40 zijn! Dat betekend dat als wij dan vanaf onze plek naar de Zon zouden kijken, dat we dan direct blind zullen zijn. Als je dan toch zou kijken met speciale ogen dan zou je zien dat de Zon niet oranje is als nu maar een beetje lichtrood. Hiernaast zie je overigens een plaatje. Dan kun je zelf zien wat de voorspellingen zijn.
Sommige mensen denken dat de Aarde al over een miljard jaar onbewoonbaar zal zijn. Dit komt overigens niet door het broeikaseffect. Er is ook bijna geen sprake van een broeikaseffect op aarde. We zitten nu in het jaar 2002 alleen in een interglaciaal, oftewel een warme periode. De Zon is dan actiever. Deze periode kun je qua temperatuur vergelijken met het Holoceen, een warme vochtige periode voor de laatste ijstijd.

Trojaanse asteroïden en manen
Inleiding
Ons zonnestelsel bestaat uit vele planeten die allemaal een baan om de zon afleggen. De zon houdt iedere planeet met zijn zwaartekracht vast en ook iedere planeet oefent zwaartekracht uit. De objecten vervormen de ruimte-tijd, wat zorgt voor stabiele en onstabiele gebieden in het zonnestelsel. Iedere planeet heeft in haar baan meerdere regio’s, waaronder libratiepunt L4 en L5. Ieder object dat zich daar bevindt, wordt een Trojaan genoemd. Tijd om eens meer over deze Trojanen te weten te komen.
Libratiepunten; de stabiele punten
In totaal heeft iedere planeet vijf libratiepunten. Het eerste libratiepunt bevindt zich op de plek waar de zwaartekracht tussen de planeet en de moederster precies gelijk is. We nemen even de aarde als voorbeeld. Deze ligt bij de aarde dichter bij onze thuisplaneet dan bij de zon. Dit komt doordat de zon veel massiever is en dus veel meer zwaartekracht heeft. Hoewel de afstand tot de zon vanaf de aarde 150 miljoen kilometer bedraagt, ligt het libratiepunt op een afstand van 1.5 miljoen kilometer bij de aarde vandaan. Dat is viermaal de afstand aarde-maan. Het is tevens het huis van de SOHO ruimtesonde.
Het tweede libratiepunt ligt aan de andere kant van de aarde en ook op een afstand van 1.5 miljoen kilometer. Hier werkt de zwaartekracht van de zon en de aarde allebei in een tegenovergestelde richting. De toekomstige James Webb telescoop gaat hier in de toekomst zitten, omdat kalibreren heel gemakkelijk is.

Tweelingen
Het sterrenbeeld tweelingen heet ook wel Gemini. Als je weet waar die staat is hij vrij makkelijk te herkennen. Dat komt omdat hij vrij groot is. Wel staan er heel erg veel sterren bij en omheen waardoor het nog wel eens verwarrend wil werken. Het sterrenbeeld is van ongeveer oktober tot en met juni te zien, en de planeet Saturunus staat er altijd mooi in. Het sterrenbeeld staat schuin boven orion (aan de linkerkant).
Natuurijk heeft Gemini ook weer een mythe. Hiervoor gaan we weer even terug in de tijd:
De tweelingen Castor en Pollux, waren eigenlijk halfbroers. Ze hadden allebei moeder Leda, maar verschillende vaders. Castor was de zoon van Tyndareus, en Pollux had als vader Zeus. Dit kwam omdat Zeus zich tijdens haar huwelijksnacht heeft vermomt als een zwaan en haar verleid heeft. Er werden 4 kinderen geboren waarvan 2 dus Castor en Pollux. Ze waren een identieke tweeling. Ze groeide samen op en waren onafscheidelijk.
De tweeling bracht de dag door met het aandrijven van het vee, en met meiden versieren. Maar op een dag dat ze het vee aan het aandrijven waren, kreeg Castor ruzie met zijn neef Idas. Idas doodde Castor. Zeus zag dat en mikte gelijk een bliksemschicht op Idas, en daardoor doodde Zeus ook gelijk Idas. Maar dat was voor Castor natuurlijk al telaat. Pollux was zo verdrietig!! Hij wilde eigenlijk zijn broer achteraan gaan, maar omdat hij een zoon van Zeus was, was hij onsterfelijk.

Uranus
Algemene Informatie:
Uranus is een van de raarste planeten van het zonnestelsel. Dit komt omdat deze planeet gekanteld is, zijn rotatie-as is bijna horizontaal! Men is er nog steeds niet achter gekomen hoe dit komt. Eerst dacht men dat er een andere, grote planeet was die Uranus omver getrokken heeft. Deze planeet werd gevonden, Neptunus, maar Neptunus stond veel te ver weg om invloed te hebben op Uranus. Later ontdekte men Pluto, maar gezien dit de kleinste planeet is van het zonnestelsel is het dus ook weer ondenkbaar dat Pluto de oorzaker is. Een andere theorie is dat er ‘iets’ tegen Uranus opgebotst is en dit voor de omkanteling zorgde. Er zijn echter nooit sporen gevonden van zo’n crash en het Uranus-mysterie blijft bestaan.
De planeet die door William Herschel ontdekt werd was eerst gedoopt als Georgium Sidus, naar de toenmalige koning George III. Later werd de naam Uranus voorgesteld om de trend aan te houden de planeten te noemen naar mythologische figuren. Deze naam werd pas in 1850 geaccepteerd, 69 nadat de planeet ontdekt was.
Uranus ziet er van de buitenkant blauw en groen uit door het methaan-as dat als hoofdgas aanwezig is in de atmosfeer van de gasreus. Uranus heeft net zoals Jupiter en Saturnus (en Neptunus) geen vast oppervlak. Uranus heeft 11 ringen en een twintigtal grote manen. Er zijn hoogstwaarschijnlijk heel veel manen verborgen in de ringen, die de ringen bij elkaar houden.

Veranderlijke sterren
Niet alle sterren verspreiden een gelijkmatig schijnsel. Vele wisselen in helderheid gedurende periodes van een paar minuten tot een aantal jaren. Dit zijn de sterren die wij veranderlijke sterren noemen. Dit zijn tevens sterren die wij het vaakst observeren, doordat het altijd weer een vraag is hoe helder de ster vanavond is...
Astronomen hebben een lijst van 30.000 veranderlijke sterren opgesteld, die ze in types onderverdelen en naar helderheid onderscheiden. Amateurs kunnen met hun observaties tot de kennis van deze sterren bijdragen. Maar voordat je begint met het waarnemen moet je een telescoop of verrekijker hebben, een lijst van veranderlijke sterren met hun helderheidsamplitudes en periodes, alsmede een sterrenkaart met hun posities. Wat is een helderheidamplitude? Dat is het verschil tussen de grootste helderheid en de kleinste helderheid.
Je weet de helderheidamplitude, maar wat is nu de helderheid op het tijdstip dat JIJ kijkt? Dat kun je makkelijk bepalen door het volgende trucje, die menig astronoom gebruikt. Nadat een veranderlijke ster gelokaliseerd wordt, schatten waarnemers de schijnbare magnitude. Neem andere sterren als uitgangspunt. Bijvoorbeeld Betelgeuse is magnitude 1,0 en Kari Pati is magnitude 2,0. De ster die je ziet is helderder dan Kari Pati, maar minder helder dan Betelgeuse. Je kunt dus zeggen: magnitude 1,5. Sommigen kunnen kijken of de ster dichter bij Betelgeuse of dichter bij Kari Pati ligt.

Venus
Algemene informatie:
Venus is de tweede planeet vanaf de zon. Ondanks dat Mercurius dichtebij staat, is Venus warmer. De temperaturen kunnen er wel 460 graden Celsius worden! Dit komt door een broeikaseffect. Dit broeikaseffect wordt opgewekt doordat er op Venus wolken van (hoofdzakelijk) koolstofdioxide zijn. Een zonnestraal kan wel van buitenaf binnen komen, maar niet meer weg. De wolken voorkomen dit. Daardoor wordt het steeds warmer op Venus. Deze hete planeet wordt meestal het zusje van de aarde genoemd, het lijkt in vele opzichten veel op de aarde. De aarde was namelijk ook ooit in dit stadium, een flink broeikaseffect. Sommige wetenschappers beweren ook dat Venus een soort tweede aarde is, later zou er best leven mogelijk kunnen zijn. Ook qua omvang lijkt Venus veel op de aarde. Ze is maar ietsjes kleiner. Door de aanwezigheid van zwavelzuur in de atmosfeer denken sommige wetenschappers dat de vulkanen aanwezig op Venus nog actief zijn. Er zijn meer dan duizend vulkanen op Venus die groter zijn dan 20 kilometer in diameter aangestipt op Venus. Op Venus is net zoals Mercurius een dag langer dan een jaar. Ze draait in 243 dagen om haar as, terwijl een omloopsbaan maar 225 dagen duurt. Ook draait Venus retrograad om de zon, dat wil zeggen dat ze in tegenovergestelde richting om haar as draait dan om de zon. Daardoor komt de zon in Venus op in het westen en gaat de zon onder in het oosten.

Venera 3
Venera 3 was een Russische ruimtecapsule met als doel het ontdekken van het oppervlak van de planeet Venus. De capsule werd op 16 november 1965 gelanceerd vanaf het Baikonur Cosmodrome in Kazachstan.
Aangezien het doel van de ruimtesonde het landen op het Venusiaanse oppervlak was, bestond de capsule uit wetenschappelijke instrumenten, elektrische krachtbronnen en een communicatiesysteem.
Venera 3 crashte op 1 maart 1966 op Venus en werd daarmee de eerste ruimtecapsule die op een andere planeet landde. De communicatiesystemen van de ruimtecapsule stopten er tijdens de landing mee, waardoor de Russen nooit nuttige informatie over Venus te weten zijn gekomen dankzij de Venera 3.


Venera 13
De Venera 13 ruimtesonde werd op 30 oktober 1981 gelanceerd vanaf het Baikonur Cosmodrome met als doel de planeet Venus. Op 1 maart 1982 kwam de sonde aan bij Venus.
De landing verliep zeer goed. Op een hoogte van 50 kilometer boven het oppervlak van Venus werd de parachute losgelaten en zo daalde de Venera 13 verder af.
Venera 13 landde 950 kilometer ten noordoosten van Venera 14, net ten oosten van de Phoebe regio.
Venera 13 hield het 127 minuten vol op Venus met een temperatuur van 457 graden Celcius en een druk van 84 aardse atmosferen! De Russen kregen prachtige foto`s van het oppervlak te zien.
Venera 13 was de eerste sonde die geluid opnam op een andere wereld. De Huygens sonde (2005) was de tweede.


Vega 1 & 2
Vega 1 en 2 waren twee identieke zusterschepen die deel uitmaakten van het Vega programma. De twee ruimtesondes waren de opvolgers van de eerdere Venera ruimesondes. Ze werden ontwikkeld in het Babakin Space Center.
Beide sondes bestonden uit twee grote zonnepanelen en vele instrumenten, waaronder een antenneschotel, een spectrometer, magnetometers en plasmasondes.
De Russische Vega 1 werd op 15 december 1984 gelanceerd vanaf het Baikonur Cosmodrome in Kazachstan. Op 11 juni 1985 vloog de ruimtesonde langs Venus en op 6 maart 1986 werd de komeet Halley bereikt. Tijdens de scheervlucht langs Venus liet de ruimtecapsule de Vega lander los. Deze landde op het oppervlak van Venus en stuurde informatie over de atmosfeer van het zusje van de aarde door. Tijdens de vlucht langs Halley maakte Vega 1 prachtige foto`s van de komeet. De eerste foto`s kwamen op 4 maart 1986 aan op aarde en deze werden gebruikt voor de latere Giotto-missie.
Vega 2 deed precies hetzelfde trucje. Deze ruimtecapsule vloog op 15 juni 1985 langs Venus en op 9 maart 1986 langs Halley.
Vega 1 en Vega 2 maakten 1500 foto`s van de komeet Halley.


Vorming van de planeten
In de Orion-arm van het Melkwegstelstelsel, op 23.000 lichtjaar van het galactische centrum, zweefde geruisloos een reusachtige wolk van gas en stof door de ruimte. Het was inmiddels alweer minstens acht miljard jaar geleden dat het heelal, en alle materie daarin, was ontstaan na een gebeurtenis die de oerknal wordt genoemd. Kort daarna was de materie gaan samenklonteren tot sterren en melkwegstelsels. Het melkwegstelsel was dus al miljarden jaren oud en rijk aan sterren. Reuzensterren en kleinere sterren. Als een reuzenster sterft dan ondergaat hij een supernova-explosie. Zo`n explosie is dermate heftig dat er schokgolven van witheet plasma door naburige gaswolken gaan, waardoor het wankele evenwicht ter plaatse wordt verstoord en er nieuwe materieconcentraties beginnen te ontstaan. In een uithoek van die gaswolk in de Orion-arm van het melkwegstelsel moet 4,6 miljard jaar geleden zo`n schokgolf van een supernova zijn aangekomen. Met een snelheid van meer dan 32 miljoen kilometer per uur werd het gas in de wolk opgezweept. En vrijwel onmiddelijk begon een gasconcentratie samen te trekken en te roteren, al snel overgaand in een wervelende schijf van materiedeeltjes, met in het midden een nieuwe lichtbron: onze zon.
Volgens de achttiende-eeuwse Duitse filosoof Immanuel Kant waren de planeten, net zoals de zon, uit een wolk van gas en stof ontstaan. Hij had sterrenkundigen bovendien horen spreken over platte, grillige patronen van materie die her en der aan de hemel zouden staan.

Voeding in de ruimte
Veel mensen denken bij eten en drinken in de ruimte aan tubes gevuld met eten en vieze onsmakelijke gerechten. Tegenwoordig is er veel veranderd qua voeding in de ruimte en tubes worden niet meer gebruikt. Ook het voedingsprogramma is sterk veranderd sinds het Mercury-programma. Dit artikel gaat over de huidige voeding en hoe dit systeem in de loop der tijd is geevolueerd. Tevens kijken we even in de toekomst.
Historie
John Glenn, een van Amerika`s eerste astronauten, kreeg de eer om als eerste voeding in de ruimte te testen. De bijna-gewichtloze toestand buiten de aarde vereiste ander voedsel. Vloeistof kletst er niet op de grond als je het op de kop houdt, maar wordt kleine aparte druppeltjes die blijven rond zweven en in de apparatuur gaan zitten. Je begrijpt dat het eerste menu dus ook flink gelimiteerd was ten opzichte van aards eten. De eerste astronauten kregen samengeperste vierkante blokjes, bevroren en gedroogde poeder en drinken in aluminium tubes. Je kunt je wel voorstellen dat de eerste astronauten het eten niet lekker vonden en dat het niet fijn was om in de aluminium tubes te knijpen. Ook vonden ze dat de bevroren en gedroogde voeding erg kruimelde en dat was niet erg handig als het gaat om apparaten die daar gevoelig voor zijn.
Tijdens de Gemini missies werd het voedsel lichtelijk aangepast. De kleine blokjes voedsel werden nu omgeven door een gelatine laag om zo het kruimelen te voorkomen.

Voyager I & II
Het was een fraaie zomer in 1964. Gary Flandro werkte tijdens deze zomer op het JPL en hem werd gevraagd om bij de groep te komen die zich bezig hield met het berekenen van mogelijke trajecten voor ruimtesonden naar Jupiter. Op een dag merkte hij iets wat het legertje doorgewinterde sterrenkundigen was ontgaan. In een periode rond 1980 zouden alle vier buitenplaneten op een rechte lijn staan!
Direct verzond hij een bericht naar de NASA. Zo`n opstelling komt namelijk maar eenmaal per 180 jaar voor! De `Grote Rondreis` kon beginnen. Alhoewel dat dachten ze...
In de jaren zeventig waren ze druk bezig bij de NASA om de sonden te maken. Maar in 1972 had te NASA niet genoeg geld meer. Ze moesten dus inkrimpen op het budget. `We gaan niet, ik herhaal niet, naar Uranus en Neptunus,` aldus de hoofdbazen van de NASA. Gelukkig wilden de wetenschappers niet luisteren naar de bazen. Er werd een nieuwe instructie gegeven onder de wetenschappers zelf waar de bazen niets van wisten. Er werden toch grotere brandstoftanks ingebouwd. Alleen Pluto zouden ze niet halen. `Maar je moet toch nog wat overlaten voor de kinderen,` aldus Garry Hunt.
Men wist natuurlijk ook dat de Voyager`s uit het zonnestelsel zouden vliegen. `De onbekende ruimte` in. Daardoor hadden ze een vergulde plaat in de voyagers gebouwd. Op deze plaat staan de groeten van kinderen over de hele wereld, enkele liedjes waaronder Chuck Berry`s hit `Johnny B.

Vosje - Vulpecula
Hoewel Vulpecula in feite Kleine Vos betekent, is de benaming Vosje toch wat populairder. Net als veel andere sterrenbeelden is Vulpecula een modern sterrenbeeld dat ontsproten is uit de geest van Johannes Hevelius in 1690. De volledige naam luidt echter Vulpecula cum Ansere, de Vos en de Gans in het Nederlands. Toen het sterrenbeeld nog niet zo oud was stelde Vulpecula een vos voor met een gans in zijn bek. Tegenwoordig is de gans echter verdwenen en staat de vos alleen aan de hemel. We kunnen echter nog een laatste restant terugvinden van de gans, namelijk in alfa Vulpeculae. Deze ster heet namelijk Anser.
Situering
Vulpecula ligt netjes in de Zomerdriehoek waardoor het, hoe kan het ook anders, een zomersterrenbeeld is. Met een oppervlak van 268 vierkante graden grenst het aan zes sterrenbeelden. Bijna het gehele noorden wordt ingenomen door Zwaan (Cygnus). Richting het westen komen we de Lier (Lyra) en Hercules tegen. Het zuiden is vervolgens eerlijk verdeeld onder Boogschutter (Sagittarius), Dolfijn (Delphinus) en Pegasus.
Sterren
Alfa Vulpeculae vormt samen met 8 Vulpeculae een duo. Anser zelf is van magnitude 4,44. De andere ster, 8 Vulpeculae, is echter van magnitude 5,82 en staat 13,7 boogseconden verder. De coördinaten van dit eerste paar zijn: RA 19h 28.7m DEC 24° 39.9’
16 Vulpeculae is al wat moeilijker om waar te nemen. Qua helderheid liggen beide sterren niet ver uiteen.

Vrouwen in de ruimte
Er zijn twee typen mensen. Mannen en vrouwen. De man was in de prehistorie de jager, de vrouw moest de kinderen verzorgen, vruchten en zaden verzamelen en zorgen voor de thuisbasis. Deze standaard bleef nog in de 20ste eeuw hetzelfde. De man was degene die iedere dag ging werken en de vrouwen waren voornamelijk thuis nodig. Gelukkig is dit al een tijdje aan het veranderen.
Tijdens de opkomst van de ruimtevaart werden eigenlijk ook altijd alleen maar mannen gebruikt. Astronauten waren voorheen vaak piloot van een straaljager. Dat beroep werd eigenlijk altijd door mannen volbracht. Tevens waren mannen fysiek sterker gebouwd en hadden ze geen maandelijkse problemen, zoals ongesteldheid. De man was altijd de leider en de jager en de man was dus degene die als eerste de ruimte in moest gaan.
Vrouwen vonden het vroeger niet erg om altijd naast de man te staan. Ze waren eraan gewend en kregen het mee van jongs af aan. Als er een televisieserie was waarin een vrouw een leidende rol speelde, dan werd dit vaak bekritiseerd door vrouwen. Een mooi voorbeeld daarvan is Star Trek. De donkere actrice Nichelle Nichols speelde Uhura. Volgens vrouwen uit de jaren 60 mocht ze alleen `ja, meneer` en `nee,meneer` zeggen. In de serie ging ze echter vaak in discussie met captain James T. Kirk. Dat konden vrouwen niet waarderen en dus werd de actrice bijna ontslagen.
Toch moesten de vrouwen ooit het luchtruim verkennen.

Witte dwergen
Aan het eind van het leven van een ster bestaat deze uit een compacte kern en een mantal die voornamelijk uit waterstof bestaat. Een ster met een kern die lichter is dan 1,4 maal de zonmassa, zwelt aan het einde van zijn leven op tot een rode reus en blaast zijn buitenste lagen de ruimte in. Dit is zichtbaar als een zogenaamde planetaire nevel. Als uiteindelijk de hele mantal is verdwenen en alleen de kern van de ster overblijft, stort de rode reus in tot een witte dwerg. Is de kern van een ster groter dan 1,4 maal de zonmassa dan eindigt deze als een neutronenster of als zwart gat.

Onze zon zal eerst opzwellen tot rode reus om uiteindelijk te eindigen als een witte dwerg.
Witte dwergen bestaan voornamelijk uit zuurstof en koolstof. Door de hoge druk en temperatuur in de kern zitten de atoomkernen zeer dicht tegen elkaar aan gedrukt. Zo dicht, dat de elektronen niet meer weten bij welke kern ze horen. Deze materie vertoond eigenaardige eigenschappen waardoor bijvoorbeeld kleinere witte dwergen groter zijn dat zwaardere.
Een witte dwerg zo groot als de aarde heeft een dichtheid van 1 x 109 kg-m3. Ter vergelijking: de aarde zelf heeft een gemiddelde dichtheid van 5.4 x 10 kg- m3. Dat betekent dus dat een witte dwerg 200.000 keer de dichtheid heeft van de aarde!
Een witte dwerg is gemiddeld net zo zwaar als onze zon maar net zo klein als de aarde. Zelf produceren witte dwergen geen energie meer, maar koelen alleen nog maar af door straling uit te zenden.

Wormgaten
We hebben het woord `wormgaten` allemaal wel eens horen vallen, maar wat is een wormgat nu precies en wat voor soorten wormgaten bestaan er? Veel mensen weten het niet, maar er zijn verschillende soorten wormgaten. Maar, eerst even iets duidelijk maken: Wormgaten zijn nooit bewezen. Ze zijn een wiskundige mogelijkheid in het kader van de relativiteitstheorie van Einstein. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat ze bestaan, maar ook niet dat ze onmogelijk zijn. We weten van zwarte gaten bijvoorbeeld wel dat ze bestaan, vroeger was dit ook slechts een mogelijkheid.
Eerst even een spoedcursus relativiteitstheorie. De ruimte kan zich krommen. Stel je eens de ruimte voor als een rubber vel. Wanneer je dit rubberen vel spant op een raamwerk en dan een biljartbal in het midden legt, zie je dat het vel zich buigt, want het buigt zich naar beneden. Als je nu een pingpongballetje over het vel laat rollen, zul je zien dat de richting van waar het balletje heen gaat veranderd wordt doordat het vel gebogen is: Het draait in de richting van de biljartbal. Als je het balletje precies de goede snelheid heeft en het precies in de goede richting rolt, zal het balletje rond de biljartbal blijven draaien. In de ruimte is dat ook zo: De zon is de biljartbal en de planeten zijn de pingpongballetjes.
Een wormgat is een verbinding tussen twee plaatsen in de ruimte. Laten we weer even de relativiteitstheorie illustreren! Pak een vel papier.

Zonsverduistering
Een keer in de 70 jaar is er een totale zonsverduistering te zien. Met toeval is die ook te zien vanuit Nederland. Laten we er eens wat dieper op in gaan!
Vroeger werd een zonsverduistering gezien als iets ergs. Er is zelfs een keer een oorlog gestopt, doordat er toen toevallig een zonsverduistering optrad. De twee vechtende partijen waren zo onder de indruk dat ze spontaan vrede sloten. Tegenwoordig weten we wel beter. Een zonsverduistering treed op wanneer de maan tussen de zon en de aarde staat. Wel moet de maan niet te klein zijn, anders zie je een `gedeeltelijke` zonsverduistering. Hoe kan een maan nu kleiner worden of groter worden?
Zoals je weet draait de maan rond de aarde. Deze baan wijkt soms af. Af en toe is de baan verder verwijderd van de aarde en lijkt de maan kleiner en op een ander moment is de baan dicht bij de aarde en lijkt de maan groot. Ook de baan van de aarde om de zon wijkt af. Een baan dicht bij de zon zorgt voor een grote zon en een ver verwijderde baan zorgt voor een kleine zon. Dit zijn principes die belangrijk zijn voor een gedeeltelijke zonsverduistering of een hele. Is de baan van de aarde ver verwijderd van de zon, maar is de maan zeer dicht bij de aarde, dan is de maan groot en de zon klein en is er meestal sprake van een totale zonsverduistering die op een grote locatie te zien is. Is de zon gemiddeld verwijderd van de aarde en de maan ook dan is er een totale zonsverduistering op een kleine locatie te zien.

Zonnevlekken
Zonnevlekken staan bekend als een fenomeen dat bij menig astronoom nog onduidelijk is. Vraag zo iemand maar eens: `Wat zijn zonnevlekken.` Het staat nu al bijna vast dat hij of zij je dit niet helemaal kan uitleggen. Daarom dit artikel.
Zonnevlekken werden voor het eerst waargenomen in China rond 28 voor Christus. De Chinezen keken met het blote oog naar de zon en zag zwarte vlekjes. Vele jaren later bevestigde Galilei deze theorie. Er zaten inderdaad vlekken op de zon. Tegelijkertijd was er ook nog een Christop Scheiner die dacht dat de vlekken kleine planeetjes waren die vlak boven het zonoppervlak draaiden.
In 1781 kwam William Herschel met zijn theorie. De zon is een planeet. Heel logisch? Misschien wel voor die tijd. Herschel dacht dat de zon een zwarte planeet was. De atmosfeer om deze planeet heen was heel helder. De atmosfeer zie je als je naar deze `planeet` kijkt, maar af en toe klaart de atmosfeer op en zie je de grond, het zwarte gedeelte. Dat waren de zonnevlekken; gaten in de atmosfeer van een planeet.
Natuurlijk geloofde veel mensen hem niet. Minder bekende astronomen hadden al een vermoeden dat de zonnevlekken bij de zon hoorden. Zo ook Heinrich Samuel. Hij ging uit van de theorie dat zonnevlekken bij de zon hoorden. Maar hij dacht dat er nog een planeet tussen Mercurius en de zon bevond, genaamd Vulcanos. In 1829 begon hij met zijn zoektocht. Hij bestudeerde de banen van de zonnevlekken goed en waren er duidelijke afwijkingen, dan was er misschien sprake van een nieuwe planeet! De planeet vond hij maar niet, maar toch vond hij in 1843 een conclusie.

Zon
De zon bestaat uit een centrale kern, met daarom heen een stralingsgordel. En een convectieve zone, aan de buitenkant bestaande uit de fotosfeer en de gasachtige chromosfeer. In de kern wordt het ongeveer 15 miljoen °C.
In de kern wordt waterstof omgezet in helium. In de binnenste lagen wordt warmte van de kern doormiddel van straling verplaatst. De energie completeert zijn opwaartste reis door middel van enorme convectiecellen naar de bovenste laag, de fotosfeer, een gloeiende schil die de oppervlakte vormt. De temperatuur is daar 6.000°C.
Het observeren

Het is heel gevaarlijk om met een telescoop in de zon te kijken. Hierdoor kunnen mensen blind worden. Het gebruik van filters of fotonegatieve is niet veilig. De beste manier om de zon te observeren is het projecteren van het beeld door een telescoop en dan op een stuk karton te laten vallen. Een ander karton met een gat erin moet rondom het oculair van de telescoop. Het beeld wat u ziet is dat aan de rand het donkerde is dan in het midden.
Zonnevlekken
Zonnevlekken zijn donkere vlekken die in actieve gebieden verschijnen. Het centra van zeer sterke magnetische activiteit. Bij een paar vlekken is er een Noord en de andere zuid en er is een magnetisch veld tussen de vlekken. Ze zien er donker uit omdat daar de temperatuur lager is. Het centrum van zo`n vlek is ongeveer 4000°C. Om de 11 jaar herhaalt de activiteit zich.

Zwarte gaten
Een oneindige diepte, met een bestemming die niemand van tevoren weet. Tijd gaat langzamer dan ooit, en het heelal verdwijnt nadat je de waarneemhorizon voorbij gaat.
Voordat ik ga uitleggen wat zwarte gaten zijn, moet je eerst wat weten over het leven van een ster. Een ster als de zon (1 zonnemassa) leeft ongeveer 10 miljard jaar. Daarna worden de buitenste lagen het heelal ingedreven. Alleen de heliumkern blijft over. Deze stort in als gevolg van de zwaartekracht. Er blijft dan een witte dwerg over. Een ster van ongeveer 10 zonnemassa`s stort ook in, maar omdat de ster groter is geweest, en dus een sterkere zwaartekracht kende, zal de ster nog dichter op elkaar worden gedrukt. Hierbij onstaat een neutronenster, die maar 15 kilometer doorsnee kent. De materie van de heliumkern is zo op elkaar gedrukt dat 1 kubieke centimeter een dichtheid heeft van enkele honderden miljoenen tonnen! Een kruimeltje moet dus als ware met een grote kraanwagen worden weggesleept! Dan heb je nog sterren boven de 10 zonnemassa`s die ook eerst een supernova krijgen en waarna de kern instort. Doordat de kern nog meer instort, krijg je dat de omtrek erg klein wordt, en de zwaartekracht enorm groot. Doordat de kern zo klein is, zakt zij zelf in door haar eigen zwaartekracht.
De ster zakt dus in door haar eigen zwaartekracht. Op een gegeven moment zakt de (erg kleine) kern zo hard in dat ze waarschijnlijk met de snelheid van het licht het zwarte gat in gaat.