TenneT - Begrippenlijst elektriciteit

Categorie: Aardrijkskunde
Datum & Land: 04/05/2007, NL offline
Woorden: 293

productielocatie
Een onroerende zaak als bedoeld in artikel 16, onderdelen a tot en met d, van de Wet Waardering onroerende zaken, waarop zich één of meer productiemiddelen bevinden.

productie-eenheid
Een (deel van een) productiemiddel, dat zelfstandig (ofwel onafhankelijk van de andere delen van het desbetreffende productiemiddel) kan worden ingezet voor het opwekken van elektriciteit. Van een productie-eenheid kunnen één of meer generatoren deel uitmaken.

producent
Een organisatorische eenheid die zich bezighoudt met het opwekken van elektriciteit.

procesemissie
Elke uitstoot (of uitworp) die optreedt bij een proces dat niet gericht is op energieconversie door verbranding van fossiele brandstoffen.

primaire regeling
De op (alle) productiemiddelen lokaal uitgevoerde automatische inrichting, die binnen maximaal 30 seconden zorgt voor een constante verhouding tussen frequentieverandering en productie(vermogens)-verandering, teneinde een voortdurend evenwicht tussen gevraagd en geleverd vermogen in het gehele (internationaal) gekoppelde net te handhaven.

primaire energie
Energie in de vorm zoals wordt aangetroffen in de oorspronkelijk gewonnen energiedrager, bijvoorbeeld: steenkool, olie, aardgas en uranium.

primair reservevermogen
Het vermogen dat onder regie van de primaire regeling wordt geactiveerd.

prikkelcomponent
Een onderdeel van de prijs van onbalans ter stimulering van een zo laag mogelijke onbalans. De prikkelcomponent wordt wekelijks op dinsdag gepubliceerd.

protocol
Afspraken, onder andere over tarieven tussen de productie- en distributiesector om de overgang naar de vrije markt van elektriciteit te reguleren, zoals gebruikt van 1996 t-m 1999.

Randstad380
Het project Randstad380 betreft de uitbreiding van het net van de Maasvlakte, via Bleiswijk naar Beverwijk. Meer informatie vindt u op de pagina over dit project.

restverbruik (RV)
Het resultaat van de totale netinvoeding (TNI) minus het gemeten verbruik (GV) minus het berekende verbruik (BV) minus de netverliezen (NV).

restspanning
Laagste waarde van de drie gekoppelde spanningen die optreedt op het netaansluitpunt van een productiemiddel tijdens een kortsluiting in het net.

reservevermogen
Vermogen dat door TenneT wordt gebruikt door het vrijmaken van regelvermogen ten behoeve van balanshandhaving dan wel voor het opheffen-oplossen van transportbeperkingen.

Relined
Relined is opgericht om de overcapaciteit van de telecommunicatie-infrastructuren van TenneT en ProRail te verhuren aan derden. In tegenstelling tot de meeste telecommunicatie-aanbieders verhuren wij geen bandbreedte, maar richten wij ons op het verhuren van 'managed dark fiber'. Meer informatie vindt u op de website van Relined.

Regulerende Energie Belasting (REB)
Energieverbruik kan leiden tot uitputting van fossiele brandstoffen, uitstoot van broeikasgassen en verzuring. Reden voor de overheid om over het energieverbruik belasting te heffen, de zogenaamde regulerende energiebelasting, ook wel 'REB' genoemd.

regionale netbeheerder
Een netbeheerder die is aangewezen voor het beheer van één of meer netten, anders dan het landelijk hoogspanningsnet.

regelvermogen
Vermogen dat door TenneT in het kader van de systeemdienst via de FVR (Frequentie Vermogens Regeling) ingezet wordt met als doel de vermogensbalans binnen Nederland in evenwicht te houden.

regelruimte
Het beschikbaar vermogen verminderd met het vermogen dat zal worden benut voor energietransacties.

Regeling groencertificaten
Regeling groencertificaten Elektriciteitswet 1998 d.d. 7 mei 2001.

Regeling garanties van oorsprong
Regeling garanties van oorsprong voor duurzame elektriciteit Elektriciteitswet 1998.

reconciliatie
Verrekening over een bepaalde periode op basis van het verschil tussen het met behulp van profielen berekende verbruik en het vastgestelde werkelijke verbruik tegen een gewogen marktprijs per kWh, zoals vastgesteld op basis van bijlage 6 van de Systeemcode.

RTE
Gestionnaire de Réseau de Transport d'Electricité (RTE), de Franse Transmission System Operator en landelijk netbeheerder. Meer informatie vindt u op de website van RTE.

schakelstation
Een knooppunt in het hoogspanningsnet waarin verbindingen in- en uitgeschakeld kunnen worden.

SCADA
Geautomatiseerd systeem waarmee TenneT de situatie op het hoogspanningsnet controleert en zonodig bijstuurt.

Service Centrum (SVC)
Het Service Centrum (SVC) beantwoordt vragen die bij TenneT binnenkomen: algemene en technische vragen, maar ook aanvragen voor publicaties en eventuele klachten. U kunt het Service Centrum bereiken via telefoonnummer 026 - 373 17 17 of via e-mail: servicecentrum@tennet.org.

spotmarkt
De spotmarkt is een plaats waar overschotten verhandeld en tekorten gedekt worden. Dagelijks worden de noteringen van energieprijzen opgetekend en gepubliceerd. Bij de prijsvorming van energie speelt zowel de heersende stemming op de ‘spot market’ alsook overwegingen van marktpartijen op de langere termijn een rol.

spanningsstatiek
De verhouding tussen optredende spanningsverandering (relatief) en geregelde blindvermogen (relatief) uitgedrukt in procenten.

spanningsregeling
Primaire spannings- en blindvermogensregeling lokaal op productiemiddelen uitgevoerd.

spanningsniveau
De hoogte van de spanning in een bepaald net.

spanning Uc
De spanning 'Uc' is de door de netbeheerder aangegeven en met de verbruiker overeengekomen toegekende waarde van de spanning.

stroometikettering
Steeds meer consumenten willen weten op welke wijze de elektriciteit die ze van hun leverancier afnemen, wordt opgewekt. Sommigen willen misschien alleen door de zon of de wind opgewekte elektriciteit. Weer anderen willen wellicht geen elektriciteit opgewekt uit kolen of kernenergie. Ook kunnen er klanten zijn die alleen vragen om elektriciteit die in Nederland is opgewekt. Sommige leveranciers spelen al in op deze voorkeuren van consumenten door in hun brochures aan te geven op welke manier en-of waar hun elektriciteit is opgewerkt. De leveranciers kunnen dat duidelijk maken door een tabelletje. Ze kunnen dan bijvoorbeeld aangeven dat 50% van hun elektriciteit is opgewekt door wind, 25% door zon, en 25% door gas. Ze plakken dus eigenlijk een etiketje op hun product. Dit wordt ook wel stroometikettering genoemd.

storing
Verstoorde bedrijfstoestand.

statiek (van de primaire regeling)
De verhouding tussen relatieve frequentieverandering en relatieve vermogensverandering uitgedrukt in procenten.

standaard jaarverbruik
Het verwachte jaarverbruik van een afnemer op een netaansluiting bij gestandaardiseerde condities en op basis van een genormaliseerd jaar.

systeemdienstentarief
Het tarief in rekening gebracht door de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet bij aangeslotenen op het Nederlandse elektriciteitsnet en programmaverantwoordelijken ter dekking van de kosten van de systeemdiensten.

SysteemCode
In de SysteemCode is vastgelegd op welke wijze de netbeheerder van het landelijke hoogspanningsnet en afnemers en de overige netbeheerders zich ten opzichte van elkaar gedragen voor wat betreft de systeemdiensten en voorwaarden met betrekking tot programmaverantwoordelijkheid.

systeemdienst(en)
De diensten die de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet uitvoert om het transport van elektriciteit over alle netten op een veilige en doelmatige wijze te waarborgen, om grootschalige storingen van het transport van elektriciteit op te lossen en om de energiebalans op alle netten te handhaven of te herstellen.

system operator
De netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet, waar deze verantwoordelijke is voor het leveren van de systeemdiensten.

tarievenstructuur
De elementen en de wijze van berekenen van tarieven.

TarievenCode
Conform de Elektriciteitswet 1998 dienen de gezamenlijke netbeheerders bij de Directeur van de Dienst uitvoering en toezicht Energie (DTe) een voorstel in te dienen over tariefstructuren. Daartoe zijn in de TarievenCode beschreven de elementen en de wijze van berekenen van het tarief van de door de netbeheerders te leveren diensten, zijnde: aansluitdienst, transportdiensten en systeemdiensten.

tariefperiode (TP)
Een aaneengesloten periode van normaaluren of laaguren.

tariefdrager
Een element om de aan een deelmarkt toegedeelde kosten bij de aan het netvlak aangesloten verbruikers in rekening te brengen.

tariefcategorie (TC)
Een van de categorieën volgens 3.7.1 van de Tarievencode, waarbij binnencategorie F nog worden onderscheiden de categorieën enkeltarief, avondtarief en nachttarief.

tariefcorrectiefactor (TCF)
Een vermenigvuldigingsfactor die per programmaverantwoordelijke per profielcategorie wordt toegepast indien er binnen een profielcategorie één of meer tariefcategorieën met zowel normaal- als laaguren van toepassing zijn.

tarief aansluitdienst periodiek
Een door een afnemer te betalen periodieke vergoeding ter dekking van het in stand houden van een verbinding.

TAVT
Het Transport-Afhankelijke Verbruikers Transporttarief (zie paragraaf 3.7, TarievenCode).

technische bedrijfsresultaten
Kengetallen op het gebied van de infrastructurele bedrijfsmiddelen van TenneT en van de mate van inzet van deze middelen bij het faciliteren van de elektriciteitsmarkt.

totale netinvoeding (TNI)
Het saldo van de energie-uitwisseling op de netkoppelingen gemeten conform 3.1.1 sub a van de Meetcode.

toezichthouder
Instantie die namens de overheid toezicht houdt op het reilen en zeilen in een bepaalde bedrijfstak. In de energiesector is dat de DTe (Directie Toezicht Energie), onderdeel van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa).

transportverlies
Het verlies van elektrische energie tijdens het transport van elektriciteit ten gevolge van de elektrische weerstand van de installaties van het net. Ook wel: het verschil tussen de elektrische energie die op het net wordt gebracht en die ervan wordt afgenomen.

transporttarief
Het tarief in rekening gebracht door de netbeheerder bij een aangeslotene ter dekking van de kosten van de transportdienst.

transportprognose (T-prognose)
Transport van elektriciteit over het hoogspanningsnet is afhankelijk van vraag en aanbod in de markt. Bij TenneT worden een dag van tevoren programma’s ingediend voor dit transport (T-prognoses). Producenten en regionale netbeheerders geven in de T-prognoses van uur tot uur de planning door van de gevraagde transporten over de aansluitingen op het net van TenneT.
Technische uitleg Een door de aangeslotene of diens programmaverantwoordelijke per tijdsperiode opgestelde en bij de betreffende netbeheerder ingediende planning van de som van afname of invoeding per netaansluit- of verzamelpunt dat valt onder de verantwoordelijkheid van de aangeslotene of diens programmaverantwoordelijke.

transportonafhankelijke kosten
De kosten van meteropname en databeheer ten behoeve van afnemers;
De kosten bedoeld in artikel 1.2.2 van de MeetCode;
De operationele kosten in verband met het voorgaande;
De kosten die betrekking hebben op de instantie, bedoeld in artikel 3.5.6. van de tarievencode (LUP-instantie).

transportnet
Transportnetten zijn hoogspanningsnetten met spanningsniveaus van 50.000 (deels), 110.000, 150.000, 220.000 en 380.000 Volt (of ook wel 50, 110, 150, 220 en 380 kV). Transportnetten hebben de functie grotere hoeveelheden elektriciteit door het land en over de grens te transporteren. Er is tweerichtingsverkeer, productiecentrales voeden in op dit net voor afnemers door het hele land en daarbuiten. Steeds vaker krijgen 50 kV-netten ook deze functie.

transportdienst(en)
Het transporteren van elektriciteit van producenten naar verbruikers door gebruik te maken van het net. Hieronder wordt mede verstaan het oplossen van transportbeperkingen, het compenseren van netverliezen en het instandhouden van de spannings- en blindvermogenshuishouding.

transportcapaciteit
Het vermogen om elektriciteit te verplaatsen van de bron, de producent, naar een bedrijf of huishouden. Elektriciteit wordt getransporteerd door middel van koperen of aluminium geleiders;
De hoogste permanente capaciteit om elektriciteit te transporteren van een elektrische installatie (zonder dat de levensduur wordt beïnvloed); Ook wel: het transport waarvoor de installatie is geconstrueerd.

transportbeperking
Situatie waarbij een netbeheerder de transportdienst niet kan leveren binnen de overeengekomen kwaliteitscriteria.

Transportbalans
TenneT-publicatie over de voornaamste technische bedrijfsresultaten, die jaarlijks in januari op deze website verschijnt. Meer informatie vindt u op de pagina over dit onderwerp.

transparantie
De mate waarin aan marktpartijen inzicht en informatie wordt verstrekt over het functioneren van de markt.

transit (transitolevering)
Elektriciteitstransport door een land als gevolg van een contract tussen partijen in twee andere landen, uitgevoerd door de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet.

transformator
Elektrische spanningsomvormer.

transactiepartij
Een natuurlijke of rechtspersoon die in het energieprogramma van een erkende programmaverantwoordelijke als bedoeld in 3.2 van de Systeemcode als partij is vermeld op de grond dat die programmaverantwoordelijke in dat programma een energietransactie met die natuurlijke of rechtspersoon verantwoordt.

TSO Auction
TSO Auction B.V. richt zich op de veiling van de capaciteit op de vijf buitenlandverbindingen van het hoogspanningsnet (twee naar België en drie naar Duitsland). TSO Auction B.V. is een 100% dochter van TenneT. Naast TenneT nemen de Duitse TSO’s E.ON Netz en RWE Net en de Belgische TSO Elia deel aan de activiteiten van het veilingbureau. Zie voor meer informatie de website van TSO Auction.

TSO
De beheerder (Transmission System Operator) van het landelijk transportnet, met taken zoals gedefinieerd in artikel 16 Elektriciteitswet 1998.

UCTE
'Union pour la Coordination du Transport de l’Electricité'. Dit is de unie van elektriciteitsbedrijven verantwoordelijk voor de betrouwbaarheid van het elektriciteitssysteem en de landelijke netten die onderling synchroon gekoppeld zijn uit de landen: België, Bosnië-Herzegovina, Duitsland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Kroatië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Servië, Slovenië, Spanje en Zwitserland.

uit-switch
Een verhuizing waarbij een (rechts)persoon een onroerende zaak verlaat en de beschikkingsbevoegdheid over de aansluiting overdraagt.

uitwisseling met het buitenland
De som van alle importen uit het buitenland van elektrische energie verminderd met de som van alle exporten naar het buitenland van elektrische energie.

vast bedrag (levering E)
Het extra vastrecht gerelateerd aan de doorlaatwaarde van de aansluiting.

vastrecht (transport E)
Het bedrag per maand of per jaar dat aan afnemers in rekening wordt gebracht ter dekking van de transportonafhankelijke kosten.

vastrecht (levering E)
Een vast bedrag per maand of per jaar dat aan afnemers in rekening wordt gebracht.

verzamelpunt
Een punt in het net, aan te wijzen door de netbeheerder, dat gebruikt kan worden door de programmaverantwoordelijken voor het opgeven van hun transportprognoses zijnde de som van de transportprognoses van de netaansluitpunten van die programmaverantwoordelijke op lager gelegen spanningsniveaus achter het desbetreffende punt.

verstoorde bedrijfstoestand
Toestand van een net waarbij transporten zijn geannuleerd of onderbroken.

verrekenperiode
De tijdseenheid waarmee de onbalansverrekening plaatsvindt, te weten 15 minuten.

verrekening
Het systeem van verrekening met marktpartijen van enerzijds het regel- en reservevermogen dat zij aan TenneT geleverd hebben voor het handhaven van de systeembalans tegen de inzetprijs, en anderzijds de onbalans die zij hebben gehad tegen de onbalansprijs.

vermogen
Energie(productie) per tijdseenheid.

vermenigvuldigingsfactor
Het samenstel van alle correctiefactoren met betrekking tot de fysieke meting die nodig zijn om uit de tellerstanden de daadwerkelijke hoeveelheid met het net uitgewisselde energie te kunnen vaststellen.

verklaring financiële verhouding
Deze verklaring verwijst naar de financiële verhouding tussen de netbeheerder en de met hem in een groep verbonden groepsmaatschappijen. Uit deze financiële verhouding mag op grond van artikel 18, derde lid, niet blijken dat de met de netbeheerder in een groep verbonden maatschappijen een voordeel hebben behaald als bedoeld in artikel 18, eerste lid.

vergunninghouder (E)
Een houder van een leveringsvergunning als bedoeld in artikel 54 van de Wet.

verbruiker
Een aangeslotene die elektrische energie afneemt van het net.

veld
De aansluiting van een verbinding of transformator in een station, bestaande uit vermogensschakelaars, vermogensscheiders en meetapparatuur.

voorzieningsgebied
Het gebied of de gebieden zoals genoemd in de aanwijzing van de netbeheerder.

volt (V)
Volt is de eenheid van elektrische spanning.

vrije afnemer
Een afnemer niet zijnde een beschermde afnemer.

waterkracht
Energiebenutting uit de potentiële energie van water dat wordt ontleend aan een plaatselijk hoogteverschil.

warmtekracht(technologie)
Eén van de belangrijkste ontwikkelingen in het veld van de energievoorziening is de herintroductie van warmtekrachttechnologie, gebaseerd op de toepassing van moderne gasmotoren en -turbines. Warmtekrachtinstallaties leveren energie en warmte met een hoog rendement; restwarmte wordt benut.

wattuur (Wh)
Wattuur is een eenheid van energie. Het leveren van een vermogen van 1 watt gedurende 1 uur levert een hoeveelheid energie van 1 wattuur (Wh). De eenheid wattuur (of de daarvan afgeleide eenheden kWh en MWh) worden vooral gebruikt om de hoeveelheid elektrische energie weer te geven.

watt (W)
Watt is de eenheid van vermogen.

werkdag
Een dag, niet zijnde een zaterdag of een zondag en niet zijnde een algemeen erkende feestdag als bedoeld in artikel 3, eerste lid, van de Algemene Termijnenwet, noch een in het tweede of krachtens het derde lid van genoemd artikel met een algemeen erkende feestdag gelijkgestelde dag.

Wintrack
Een nieuw, innovatief concept, dat wordt ontwikkeld om te komen tot hoogspanningslijnen met een veel kleiner magneetveld dan bij bestaande lijnen. Meer informatie vindt u op de pagina over dit project.

windvermogen
Vermogen gegenereerd door windenergie.

windenergie
Windenergie is elektriciteit die verkregen wordt uit de stromingen van lucht met behulp van een windturbine.

zonne-energie
Energie aanwezig in de straling van de zon. Deze energie kan worden opgevangen met behulp van zonnepanelen en rechtstreeks worden omgezet in elektriciteit.

E-programma's
Een Energieprogramma is een tussen de marktpartijen afgesproken levering van elektrische energie, zoals aangemeld bij TenneT. In een Energieprogramma staat hoeveel elektriciteit een programmaverantwoordelijke de volgende dag per kwartier verwachten te transporteren of te ontvangen.