De Kunstkijker

Categorie: Kunst, muziek & cultuur
Datum & Land: 20/08/2022, NL
Woorden: 267

Proportie
Onderlinge verhouding

Primitief
Oorspronkelijk, zonder verdere gepolijstheid. Vlaamse Primitieven: grondleggers op het einde der Middeleeuwen van het schilderen met olieverf

Psychoanalyse
De psychoanalyse. een methode om de menselijke geest ie bestuderen door middel van verkenningen van het onderbewustzijn. werd in het begin van deze eeuw ontwikkeld door de Oostenrijkse zenuwarts Sigmund Freud. Zij richt zich daarbij op dromen en versprekingen. dat wil zeggen op die momenten waarop de geest zijn ware wensen en angsten tot uitdrukking brengt. De psychoanalyse is in de beeldende kunst vaak toegepast voor het achterhalen van de verborgen betekenis van beelden een betekenis die niet hoeft samen te vallen met de bewuste bedoelingen van de maker. Freuds ideeën waren met name van belang voor Dali en de surrealisten. die poogden zich te ontdoen van het rationele denken door werk te creëren dat ontsprong aan de impulsen van hun onderbewustzijn.

Raster
Netwerk van grotere of kleinere gaatjes waardoor je verf of drukinkt kunt aanbrengen op een onderliggend oppervlak

Realistisch
Vormen van kunst die de werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk weergeven; altijd figuratief, ook 19e eeuwse stroming

Reliëf
Driedimensionaal beeld waarbij de voorstelling slechts weinig uit de achtergrond steekt

Repoussoir
Repousser (F) = terugduwen; bijzondere combinatie van overlapping en afsnijding ter versterking van de ruimtesuggestie; meestal een silhouet, bijv. een donkere boom op de voorgrond; het repoussoir geeft de beschouwer het gevoel dat hij in de voorstelling wordt opgenomen

Restvorm
Tweedimensionaal: die vorm die men niet tekent, maar die overblijft; driedimensionaal: de open ruimte in een vorm of tussen meerdere vormen in

Realisme
De term realisme, die staat voor een type kunst dat erop mikt de ons omringende werkelijkheid zo nauwkeurig mogelijk weer te geven, is min of meer synoniem geworden met naturalisme. Het begrip stamt uit de negentiende eeuw en werd gebruikt ter typering van het werk van Gustave Courbet en een groep van schilders die iedere vorm van idealisering verwierpen en zich in plaats daarvan richtten op het leven van alledag. In de loop van de twintigste eeuw hebben diverse kunstenaars zich om uiteenlopende redenen van realistische elementen bediend: de surrealisten (Dali), de schilders van de Neue Sachlichkeit en de (nationaal)socialistisch-realisten . In de jaren tachtig gingen sommige kunstenaars hyperrealistisch werk maken (Close en Estes)

Ritme
Regelmatige herhalingen of wisselingen in accenten of bewegingen

Romantisch
Term, gebruikt wanneer gevoel en verbeelding duidelijk naar voren komen in een kunstwerk.

Ruimtelijk
Alles wat plaats inneemt

Ruimtewerking
Ruimtelijkheid van een kunstwerk

Schema
Vereenvoudigde voorstelling; wordt ook cliché genoemd

Schilderij
Geschilderde voorstelling op houten paneel of opgespannen doek

Schets
Vluchtige globale tekening met enkele lijnen, vaak als studie voor een groter werk

Schilderen
Techniek waarbij men met verf door middel van vlekken en vlakken een voorstelling maakt

Schip
Romp van een kerk, middelste gedeelte waar de meeste gelovigen in kunnen plaats nemen.

Sculptuur
Beeldhouwwerk

Secundaire kleuren
(secundus is tweede in het Latijn); het zijn de kleuren die men verkrijgt door de primaire kleuren in gelijke hoeveelheden, twee aan twee, met elkaar te mengen; oranje rood + geel, violet of paars = rood + blauw, groen = geel + blauw

Shockeren
(Het publiek) schokken of van slag afbrengen

Simultaneïteit
Gelijktijdigheid, gebruikt wanneer kunstenaars verschillende tijden en plaatsen in een werk combineren

Silhouet
Schaduw die ontstaat bij tegenlicht, de beschouwer ziet eigenlijk de eigen schaduw; een silhouet is altijd als een donkere egaal gekleurde vorm te zien

Sjabloon
Uitgesneden vlakke vorm om die stukken van het werkstuk mee te bedekken die niet bewerkt hoeven te worden

Skeletbouw
Bouwconstructie waarbij een stelen, stenen, houten of betonnen geraamte het gebouw dragen

Slagschaduw
De schaduw van een voorwerp op de grond of op een ander voorwerp

Sokkel
Voetstuk

Spatie
Ruimte; het oppervlak van de ruimte tussen letters, woorden en regels; men onderscheidt letterspatie, woordspatie en interlinie

Standpunt 1
Gezichtspunt; de plaats van waaruit iets is bekeken en in beeld gebracht

Standpunt 2
De mening van de maker zoals die door de vormgeving aan de beschouwer wordt opgedrongen

Stapeling
Ruimtesuggestie door de dingen los van elkaar en boven elkaar te plaatsen; meestal zijn de vormen frontaal of van opzij gezien

Statisch
Niet bewegend; zonder de suggestie van beweging; in tegenstelling tot dynamisch

Stijl
Wijze van handelen, uitdrukken, vormgeven, leven die onderscheidend is voor een bepaalde tijd, cultuur, streek, groep of individu

Stileren
Vormgeving in vereenvoudigde vormen

Structuur
Samenstelling, indeling, opbouw organisatie van afhankelijke kleine delen in een groter geheel

Steunbeer
Muurverzwaring die een muur in verticale richting verstevigt

Suggestie
Op een plat vlak zo schilderen of tekenen dat men de indruk krijgt dat de voorstelling echt aanwezig is

Surrealisme
Alledaagse voorwerpen worden op een niet alledaagse manier met elkaar verbonden; zeer nauwkeurige en gedetailleerde hanteringswijze; veel stofuitdrukking

Subjectief
Sterk persoonlijk, vanuit de eigen visie

Symmetrisch
Wanneer een beeld in twee helften verdeeld kan worden, zó, dat die twee helften precies of ongeveer elkaars spiegelbeeld zijn

Symboliek
Wat je ziet, staat eigenlijk voor een ander begrip: het zinnebeeldige

Symmetrie
Figuur of werk, wat zo kan worden opgedeeld dat de twee helften elkaars spiegelbeeld zijn

Tegenlicht
Wanneer de lichtbron zich recht voor de beschouwer bevindt; de belichte voorwerpen zijn als een silhouet te zien

Tekenen
Techniek waarbij men met lijnen en punten een voorstelling maakt

Textuur
De zichtbare en/of voelbare aard van het oppervlak van een twee- of driedimensionaal kunstwerk.

Transparant
Doorzichtig

Traditioneel
Volgens de traditie die gedurende langere of kortere tijd bestaat

Trompe l’oeil
Het nabootsen van voorwerpen op een schilderij, zodanig dat de kijker de indruk krijgt dat het net echt is wat hij ziet

Tweedimensionaal
Het platte vlak (met twee dimensies, hoogte en breedte)

Tympaan
Driehoekig gevelveld

Verf
Materiaal, bestaand uit natuurlijke of chemische pigmenten (kleurstoffen) en bindmiddel (gom of lijnolie, of kunsthars). In oude tijden vaak zelf vervaardigd door de schilder

Verkleining
Verder naar achteren wordt alles kleiner afgebeeld, zo ontstaat ruimte en diepte

Vervaging
Verder naar achteren wordt alles vager en waziger afgebeeld, zo ontstaat ruimte en diepte

Verzadigde kleuren
Kleur in zijn meest zuivere vorm; er zijn geen delen van een andere kleur vermengd

Videokunst
Video-opnamen als beeldend materiaal

Viering
Ruimte waar in een kerk middenschip en koor doorsneden worden door het dwarsschip, vaak aan de buitenkant bekroond door een koepel of vieringstoren

Vlakdruk
Op een geprepareerde steen word met vet krijt of met vette inkt een tekening gemaakt. De niet betekende delen worden bewerkt met gom en zuur zodat ze bij het ininkten geen inkt opnemen. Deze wijze van drukken die berust op de afstotende werking van water en vet wordt ook wel litho genoemd

Vlakverdeling
Onderdeel van de compositie, kan statrsch, dynamisch, symmetrisch, a-symmetrisch, overall, enz. zijn

Vogelvluchtperspectief
Vanuit hoog standpunt gezien

Volume
Alles wat ruimte in neemt, ook de hoeveelheid ruimte die een holle vorm omvat; het is een driedimensionale maat

Voorstelling
Het herkenbaar afgebeelde of uitgebeelde

Vorm
Uiterlijke gedaante

Vormgeving
De vorm, gegeven aan een product door de vormgever

Vormsoort
Te onderscheiden zijn: rond, hoekig, geometrisch, organisch, open, gesloten, symmetrisch, a-symmetrisch, regelmatig, onregelmatig, enkelvoudig, samengesteld

Vrijstaand
Driedimensionaal beeld dat 'los' in de ruimte staat, men kan er overal omheen lopen

Zijbeuk
Deel van een kerk, links en rechts evenwijdig aan het middenschip

Zuil
Pijler, vrijstaand rond bouwdeel met dragende functie