Digischool Begrippenlijst `Indonesië`

Categorie: Aardrijkskunde > Indonesië
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 194

Aardbeving
Als twee aardschollen-platen tegen elkaar aanbotsen, gaat dat gepaard met plotselinge verschuivingen en trillingen. De zwaarte van zo`n trilling wordt weergegeven op de zogenaamde Schaal van Richter : hoe hoger het getal, hoe zwaarder de aardbeving.

Aardolie
De belangrijkste delfstof van Indonesië. De regering krijgt hierdoor haar meeste inkomsten. Aardolie ontstaat uit dood plankton, meestal gelegen tussen twee ondoordringbare lagen. Deze lagen hebben na langere tijd, onder grote druk de plankton omgezet in aardolie en aardgas.

Adat
Ongeschreven regels, via overlevering de mensen doorgegeven. Deze tradities worden nogdoor veel Indonesiërs nageleefd.

Af-klimaat
Volgens de klimaatindeling van Köppen is dit een tropisch klimaat met neerslag gedurende het hele jaar. Er is dus geen echte droge periode.

Alang Alang
Letterlijk : hoog gras. Groeit nog op uitgeputte en uitgespoelde bodems. (gevolg van roofbouw of ladangbouw).

Alluviale bodems
Bodems op rivierslib en op de klei in de kustvlakten. Dit zijn zeer vruchtbare bodems. Alluviaal is het Holoceen, de geologische tijdsperiode waar wij nu in leven.

Ambachtelijke bedrijven
Ambachtelijke bedrijven zijn kleine (meestal eenmans) bedrijfjes, waar met spierkracht en slechts eenvoudige hulpmiddelen wordt gewerkt.

Analfabetisme
Het niet kunnen lezen en schrijven.

Ani-Ani
Speciaal mesje waarmee de rijsthalmen tijdens de oogsttijd worden afgesneden.

Animisme
Ook wel : natuurgodsdienst. Het geloof in goden en geesten die zich met de n atuur en de landbouw maar ook met de gezondheid bezighouden. Deze goden `vragen` veel offers voor een goed verloop. In grote delen van Indonesië hangt men onderdelen van dit geloof nog aan . Vooral rond de verbouw en oogst van rijst, komen nog veel ceremoniën voor.

Archipel
Eilandengroep.

Armoedegrens
Als een werkend iemand een jaarinkomen heeft van minder dan 700 dollar (ongeveer 1400 gulden) leeft deze persoon of gezin onder de armoedegrens.

ASEAN
Association of South-East Asian Nations : organisatie van Zuidoost Aziatische landen. In eerste instantie ging het om samenwerking op cultureel en politiek gebied, tegenwoordig is de economische samenwerking belangrijk. Hiertoe behoren naast Indonesië : Thailand, Maleisië, Singapore, Filipijnen en Brunei.

Aw-klimaat
Volgens de klimaatindeling van Köppen een tropisch klimaat met een droge periode in de winter. We noemen dit wel een savanneklimaat.

Bali
Bali is een klein Indonesisch eiland ten oosten van Java. Bali staat bekend om zijn zeer karakteristieke cultuur waarin het hindoeïsme (de overheersende godsdienst), de gamelan en rijst de belangrijkste rollen vervullen.

Banteng
Rundersoort, gebruikt voor bijv. het ploegen.

Bappenas
Het Indonesische Nationale Planbureau.

Basisindustrie
Industrie die grondstoffen verwerkt en halffabrikaten aflevert. Deze half fabrikaten dienen weer als grondstof voor de vervolgindustriëen. Voorbeelden : hoogovens, aardolieraffinaderijen, houtzagerijen, enz.

Batavia
Oude benaming voor Jakarta, de hoofdstad van Indonesië.

Batikken
Het ambachtelijk bedrukken van katoenen stof met verf. Het is een moeilijk en tijdrovende bezigheid. Men gebruikt voor de afbeeldingen stempels.

Bauxiet
Ertssoort. Grondstof voor aluminium. Dit wordt o.a. gebruikt voor het bouwen van vliegtuigen.

Becak
Ook wel fietstaxi. Een voorbeeld van de informele sector.

Belukar
Een stuk bos dat zich herstelt na een periode waarbij de grond gebruikt werd voor ladangbouw. Dit herstellen duurt zeker 10 jaar. Daarna kan men het weer gebruiken voor de ladangbouw.

Beras
Gepelde rijst.

Beroepsbevolking
Dat deel van de bevolking dat werkt, of ingeschreven staat voor werk.

Betalingsbalans
Het verschil tussen het bedrag van water door een land verdiend wordt en het bedrag dat het land moet uitgeven .

Bevolkingsdichtheid
De bevolkingsdichtheid is het aantal mensen dat in een bepaald gebied per vierkante kilometer woont. Op Jawa is die zeer hoog.

Bevolkingsdruk
De verhouding tussen het aantal mensen in een gebied en de hoeveelheid werk en eten. Deze druk wordt hoog als het aantal mensen toeneemt terwijl het werk en de hoeveelheid voedsel gelijk blijft.

Bevolkingslandbouw
Ander woord : traditionele landbouw of zelfvoorzienende landbouw.

Bibit
Pas ontkiemde rijst.

Bidonville
Letterlijk : krottenwijk.

BIMAS
Indonesische organisatie met als doel het begeleiden van de mensen tijdens de Groene Revolutie.

BNP
Bruto Nationaal Product. Dit is het totale inkomen van mensen in een bepaald land bij elkaar. Een BNP van $700 per hoofd wordt beschouwd als de absolute armoedegrens.

Bodemerosie
Het wegspoelen van de bovenste vruchtbare laag van de bodem. Het kan ontstaan nadat men bossen op hellingen worden gekapt, waarna de boomwortels de vruchtbare grond niet meer vast houden .

boeddhisme
Het boeddhisme is de leer en verering van de boeddha. Het boeddhisme leert dat smart onafscheidelijk aan het leven verbonden is. Leven en smart kunnen door het NIRVANA beëindigen. Men moet dan van alle dingen afstand doen. Boeddha is de titel van de stichter van het boeddhisme, de Indische prins Gautama ((560-480 v. Chr.). Boeddha betekent: verlichte, tot inzicht gekomene.

Borneo
Borneo is de vroegere (Nederlandse) naam voor Kalimantan. Kalimantan is het grootste eiland van Indonesië.

Borobudur
De Borobudur is een boeddhistische tempel op het eiland Java in de buurt van de stad Yogyakarta. Nadat deze tempel door de opkomst van de islam in ernstig verval is geraakt, is hij gerestaureerd. Jaarlijks bezoeken vele duizenden cultuurtoeristen deze tempel. Zie ook: Prambanan.

Brandhoutcrisis
Het dreigende tekort aan brandhout. De meeste mensen in Indonesië koken op een houtvuur. Door de enorme bevolkingsgroei verdwijnen de bossen in hoog tempo. Hierdoor kan in de toekomst een tekort aan brandhout ontstaan.

Buitengewesten
Delen van Nederlands Indië waar men in het begin niet zoveel belangstelling voor had : Sumatera, Kalimantan en Sulawesi.

Caldeira
Explosiekrater van een vulkaan.

Cash Crops
Handelsgewassen, bestemd voor de export.

Cassave
Wortelsoort waar men meel van maakt. Dat wordt voor bijv. brood, enz. gebruikt.

Celebes
Celebes (=Sulawesi) is een van de eilanden van Indonesië. In de binnenlanden van dit karakteristiek gevormde eiland leven de Toradja`s.

Centrum-periferie-model
In het centrum-periferie model zien we: * het centrum : het meer ontwikkelde deel. * de periferie : het achtergebleven gebied. We kennen een verdeling van de wereld in centrumlanden (1e wereld) en periferielanden (3e wereld). Ook binnen een land bestaat een centrum en een periferie.

Concessie
Kontrakt voor een bedrijf om in een bepaald gebied een grondstof te mogen delven. De overheid krijgt hier jaarlijks een bepaald bedrag voor, maar de winst gaat naar het (buitenlandse- multinationale) bedrijf.

Continentaal plat
Ondiepe zee, grenzend aan het vasteland.

Continentendrift
Ook wel : platentectoniek. Bedacht door meneer Afred Wegener. Delen van de aarde zijn in beweging. Sommige delen komen naar elkaar toe, andere schuiven van elkaar af.

Corruptie
Het niet juist omgaan met geld dat niet van jou is. Hiertoe behoren omkoping, geld van anderen in je eigen zak steken, meer vragen voor een dienst en een gedeelte in je eigen zak steken. Corruptie is een groot probleem in alle Derde Wereldlanden. Het wordt vaak geaccepteerd.

Cultuurgrond
Door de mens ingerichte grond.

Cultuurstelsel
19e eeuwse maatregel die bepaalde dat één-vijfde van de grond van een dorp gebruikt moest worden voor de teelt van handelsgewassen. Vooral koffie en suiker moesten worden verbouwd. Deze goederen werden vervolgens naar Nederland gevoerd. Deze maatregel veroorzaakte al snel hongersnoden, waarna het weer werd afgeschaft.

Delfstoffen
Materialen die men uit de grond opgraaft die als grondstof dienen voor de industrie. Voorbeelden zijn: tinerts, steenkool, gouderts.

Derde Wereldland
Ook wel : ontwikkelingsland, minder ontwikkeld land. Het plaatst het land in het rijtje : 1. 1e wereld : rijke westerse landen. 2. 2e wereld : communistische oostbloklanden. 3. 3e wereld : arme landen. (4e wereld : de allerarmste landen).

Desa
Een traditioneel ingericht Javaans dorp.

Deviezen
Buitenlands geld dat je verkrijgt door aan het buitenland goederen te verkopen. Dit geld heb je nodig om in het buitenland industrieprodukten te kunnen kopen. De eigen munt wordt als betalingsmiddel namelijk meestal niet geaccepteerd.

Dewi Sri
Rijstgodin op Jawa. Zeer belangrijk omdat men grotendeels van lijst leeft.De oogst moet lukken. Daarom wordt er aan de godin geofferd.

Dictatoriale regering
Van een dictatoriale regering is sprake als de machthebber(s) geheel zelf bepalen wat er in het land gebeurt. De bewoners hebben hier geen inspraak in en worden er meestal slechter van.

Dienstverlening
Ook wel tertiaire sector. Alle beroepen die niet vallen onder landbouw, mijnbouw of industrie. Voorbeelden : verzorging, onderwijs, overheid, handel, vervoer.

Dukun
Ook wel : blotenvoetendokter. `Arts` die met behulp van produkten uit de natuur, mensen probeert te genezen.

Emigratie
Het verhuizen uit een land, met het doel je in een ander land te vestigen.

Equat.stijgingsregens
Equatoriale stijgingsregens komen voor bij de evenaar (equator). De zon verwarmt het aardoppervlak waardoor vochtige lucht opstijgt. In de loop van de middag is deze vochtige lucht zo hoog gestegen dat de lucht afkoelt. Het vocht condenseert en komt als regen naar beneden. Dit zijn meestal zware regenbuien, die gepaard gaan met onweer.

Erfrecht
Systeem van overerving waarbij het land wordt verdeeld onder de erfgenamen. Hierdoor worden de stukken grond waar van men moet leven steeds kleiner. De grond raakt zo versnipperd.

Etnische groepen
Bevolkingsgroepen, met een eigen taal en eigen gewoontes en opvattingen, een eigen geschiedenis en tradities en vaak ook met verschillen in uiterlijk. In Indonesië komen grote etnische verschillen voor.

Europeanisering
Het overbrengen van Europese normen, gewoontes en technieken naar een Derde Wereldland. Vaak gaat dit ten koste van de plaatselijke cultuur, gewoontes, enz.

Exporteren
Het uitvoeren van goederen naar andere landen.

Factorij
Koloniale handelspost van de Nederlanders in de 17e eeuw. Vanuit het binnenland werden hier de specerijen naar toegebracht. Die werden dan per schip naar Amsterdam vervoerd.

Family Planning
Het geheel van maatregelen om ervoor te zorgen dat men per gezin minder kinderen krijgt. Hierdoor probeert men de enorme bevolkingsgroei een halt toe te roepen.

FAO
Food and Agricultural Organization van de Verenigde Naties. Ze probeert de landbouwopbrengst en -kwaliteit in ontwikkelingslanden te verbeteren.

Gabah
Gedorste rijst.

Garuda Indonesia
De nationale Indonesische luchtvaartmaatschappij.

geboortenbeperking
Geboortenbeperking is het proberen de snelle bevolkingsgroei van een land te stoppen. Dit gebeurt door voorlichting : mensen moeten minder kinderen krijgen en door het geven van voorlichting op het gebied van voorbehoedsmiddelen.

Groene Revolutie
Omwenteling in de landbouw met het streven naar een hogere opbrengst per hectare, door toepassing van kunstmest, insecticiden en nieuwe landbouwproducten.

Gunung Salak
Een 2211 meter hoge vulkaan, vlak bij Jakarta.

Handelsbalans
Het verschil in waarde van de goederen die een land invoert en uitvoert. Voert men meer in dan uit, dan is de handelsbalans negatief.

Hindoeïsme
Godsdienst in Indonesië, die steeds meer verdreven is naar het oosten (Bali). De godsdienst is afkomstig uit India en via de Indiers naar Indonesië gebracht.

Humus
Laag dode plantenresten in een bos. Hieruit verkrijgen bomen en planten hun voedsel. Door de sterke uitspoeling is in een tropisch regenwoud de humus laag altijd dun.

IGGI
Inter Governmental Group of Indonesia. Groep landen die met Indonesië afspraken heeft gemaakt over de aflossing van de schulden die Indonesië heeft.

IJstijd
Periode waarin het extreem koud wordt in een groot gebied. Er heerst een poolklimaat. Op de Noord- en Zuidpool wordt sneeuw `opgeslagen` waardoor de zeespiegel daalt. Gebieden worden door gletsjers en landijs bedekt, waardoor in dat gebied zich grote veranderingen voordoen op het gebied van landschap, grondsoort en bodem.

ILO
De Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties (New York). In deze organisatie zitten vrijwel alle landen van de wereld.

Immigratie
Een land binnenkomen, met het doel je daar te vestigen.

Imperialisme
Het vestigen van koloniën, met politieke en economische achtergronden.

Industrialisatie
De snelle omwenteling van het met de hand produceren naar machinaal produceren van goederen. Er komen dan steeds meer fabrieken waar de mensen werk vinden. Steden gaan dan sterk groeien.

Informele sector
Dienstverlenende beroepen die zeer kapitaalsextensief zijn. Iemand probeert op eenvoudige wijze aan een inkomen te komen. Economisch hebben deze beroepen geen betekenis. Voorbeelden : peuken rapen, fietstaxi` s (becak), schoenpoetsen, auto wassen of bewaken.

infrastructuur
Infrastructuur is het geheel aan verbindingen in een bepaald gebied. Onder die verbindingen kun je rekenen alle wegen, waterwegen, spoorwegen, vliegvelden, telefoon, telex, internet en e-mail. In sommige toeristenlanden is de groei van het toerisme zo groot, dat onderhoud, uitbreiding en verbetering van de infrastructuur soms jaren achterloopt bij de vraag.

Infrastructuur
Het geheel van verbindingen in een land die communicatie mogelijk maakt. Je moet hierbij niet alleen denken aan wegen, spoorlijnen en vliegvelden, maar ook aan telefoon, pijpleidingen, electriciteitsdraden, computers, enz .

Investeringen
Met behulp van kapitaal opzetten van fabrieken, het plaatsen van machines, het moderniseren van verouderde bedrijven, het aanleggen van electriciteit en wegen naar deze bedrijven, enz.

Irian Jaya
Irian Jaya is het meest oostelijk gelegen eiland van Indonesië en heette vroeger Nieuw Guinea. De oorspronkelijke bewoners zijn de Papoea`s. Het meest afgelegen deel is de Baliemvallei, waar je alleen maar met een vliegtuigje kunt komen.

Irrigatie
Kunstmatig bevloeien van land. Zo kan men grond, die eerst tedroog was voor landbouw, wel in gebruik nemen. Het water wordt vaak via een ingenieus systeem van kanaaltjes en bamboebuizen naar de desbetreffende plek geleid.

Islam
Belangrijkste godsdienst in Indonesië, daarheen gebracht door de Arabieren. Een islamiet gelooft in God en Allah, zijn profeet. Hij moet leven volgens een aantal vaste regels, de vijf zuilen.

Java
Java is het dichtstbevolkte eiland van Indonesië. Van de ongeveer 200.000.000 inwoners van Indonesië leeft ongeveer de helft op Java. Hier ligt ook de hoofdstad van Indonesië `Jakarta`. Java wordt beschouwd als het centrum van Indonesië.

Javaans drama
Problematiek op Jawa, waar 2-3e van de bevolking woont bestaande uit : ongeplande urbanisatie, de bevolkingsgroei en de achterblijvende voedselproductie.

Javatrog
Voorbeeld van een trog van grote diepte : 7700 m.

Kalimantan
Kalimantan is het grootste eiland van Indonesië. Vroeger heette dit eiland Borneo.

Kalkbank
Voor de kust liggende kalkplaten, ontstaan door eeuwenlange kalkafzettingen door koraaldiertjes.

Kampong
Indonesisch dorp. We noemen het ook wel een krottenwijk als het bij een stad ligt. De mensen wonen er in eenvoudige houten hutten, er is meestal geen stromend water en electriciteit.

Kapitaalsintensief
Een produktiemethode is kapitaalsintensief als er veel dure machines nodig zijn, en er in verhouding tot deze machines weinig arbeidskrachten worden gebruikt. Naast machines is er veel geld nodig voor apparatuur, installaties en gebouwen.

Kapitalisme
Economisch bestel waarbij er de nadruk op ligt dat ieder bedrijf zelfstandig mag komen tot winst, en waarbij ze zelf mag bepalen wat men met die winst doet. De overheid bepaalt slechts op de achtergrond de grote lijnen waarbinnen dit moet gebeuren. (wetten)

Karbouw
Rundersoort, gebruikt voor z`n trekkracht bij bijv. het ploegen.

Karta Peduduk
Bewijskaaart waarop staat dat je in Jakarta werkt en woont. Bezit je deze kaart niet, dat is het je niet toegestaan in Jakarta te gaan wonen. Hiermee probeert men de enorme bevolkingsgroei van Jakarta tegen te gaan.

Kindersterfte
Sterften van kinderen voor hun eerste levensjaar.

Kleinschalig
Klein wat grootte betreft. De akkerbouw in Indonesië is meestal kleinschalig: de landerijen zijn klein en men produceert voor de zelfvoorziening.