MitochondrionHet gedeelte van de cel dat verantwoordelijk is voor de omzetting van voedingsstoffen in energie. Mitochondrieën worden ook wel de energiecentrales van het lichaam genoemd
mitochondriale aandoeningStofwisselings (metabole) ziekte. Veroorzaakt door een fout in 1 van de vele stappen (reacties) in de stofwisseling. In de mitochondria vinden meer dan 100 verschillende stofwisselingsstappen plaats. Een heel belangrijke functie van de mitochondria is de rol als energie-centrale in de cel.
Hoewel de mitochondria veel meer functies hebben wordt met een mitochondriale aandoening vrijwel altijd een energie-ziekte bedoeld.
Mitochondriale aandoeningen kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden.
* Naar het complex dat niet goed werkt (deficient is) Comlex 1, 2, 3, 4, 5 deficientie. Sommige deficienties komen vaker voor dan andere (complex 1 en 4). Vaak komen er ook meer deficienties tegelijk voor ( bijv. complex 1 + 4)
* Naar de aard van de klachten, in een syndroom (bijv. Leigh-, MERFF-, MELAS-, Kearns-Sayre-, LHON-, Pearsons`s en NARP syndroom)
MELAS
motoriek , motorischBeweging. Wat met bewegen te maken heeft (zitten, staan, lopen,... schrijven, tekenen,...) multidisciplinair team
MRI:Magnetic Resonance Imaging.
Dit onderzoek is te vergelijken met de CT-scan. Je ligt hierbij in een tunnel.
Er worden opnamen gemaakt van de hersenen of het ruggemerg. Het apparaat, waar je met je hoofd inligt kan deze opnamen maken door middel van het veranderen van magnetische velden.
Er worden geen rontgenstralen maar radiogolven gebruikt. De opnamen van hersenen en ruggemerg zijn van uitzonderlijk goede kwaliteit.
Omdat er gebruik gemaakt wordt van magnetische golven mag je geen voorwerpen van ijzer dragen of andere voorwerpen die het magnetisch veld kunnen verstoren.
Tijdens het onderzoek is een hard getik hoorbaar. Je kunt oordoppen dragen of een bandje met favoriete muziek meenemen en beluisteren.
Bij kinderen wordt veelal een lichte narcose gegeven omdat het onderzoek langdurig stilliggen vereist.
Soms wordt contrastvloeistof ingespoten.
Het onderzoek is ongevaarlijk en een belangrijk middel om een diagnose te kunnen stellen.
Idem: NMR, Nuclear Magnetic Resonance myotonie
MutatieEen verandering in genetisch materiaal, hetzij in het DNA hetzij in de genen.
mutatieEen verandering in het genetisch materiaal. Zowel in het DNA als in de genen.
musculusSpier. Een musculaire aandoening is een aandoening van de spieren.(myopathie)
myopathieIedere abnormale conditie of ziekte van het spierweefsel. Kan zowel de skeletspieren als hartspier betreffen.
myoclonische aanvalType epileptische aanval waarbij enkelvoudige of in reeksen voorkomende spierschokken optreden in de armen en-of de benen, met een zeer kortdurende bewustzijnsstoornis. Het kan een voorbode zijn van een volledige epileptische aanval (zie Tonisch-clonische aanval).
myoclonieenWillekeurige, snelle spierschokken met kortdurend bewegingseffekt niet alle myoclonieën zijn epileptisch en ze kunnen bij vele aandoeningen voorkomen.
myoMyo- (grieks) is spier. Wanneer en voor een woord MYO staat, dan betekent het dat het de spieren betreft.
myelineWitte stof. Vetachtige cellen die een isolatielaag vormen rondom zenuwcellen. Deze laag maakt het mogelijk de elektrische signalen die de cel verzendt, sneller te vervoeren. Bij de geboorte is myeline nauwelijks aanwezig. In de ontwikkeling naar volwassenen wordt het stapsgewijs aangemaakt.
MyalgieMyalgie of spierpijn Metabolisme
NARPMitochondriale aandoening gekenmerkt door: Neuropathie, Ataxie, Retinitis Pigmentosa (spierzwakte, bewegingsstoornissen, netvliesafwijkingen)
neurotransmittersEen verzameling van uiteenlopende stoffen die zorg dragen voor en-of informatie doorgeven van de ene zenuwcel naar de andere of van zenuwcellen naar klieren, spieren, zintuigcellen en terug.
neuropathieZiekte van de zenuwen
neuromusculairDe zenuwen en spieren betreffende.
neuro-Met betrekking tot de zenuwen en - of hersenen
neuritisZenuwontsteking
neuralgieZenuwpijn
nystagmusOnwillekeurige, snelle, ritmische bewegingen (trillen) van het oog, meestal horizontaal. Kan aanwijzing zijn voor aandoening in evenwichtsorgaan.
nystagmografieHet onderzoek waarbij oogbewegingen worden geregistreed.
oculografieRegistratie van de oogbewegingen. Zie ook nystagmografie
ophtalmoplegieOogspierverlamming.
organellenOnderdelen van de cel. De celkern is een van de organellen.
oto-Het gehoor, het oor betreffende.
OXPHOSOxidatieve Phosphorylering. De omzetting van energie verkregen uit de verbranding van suikers en vetten tot lichaamseigen energie ter hoogte van de ademhalingsketen in de celkern.
pathiePathie (grieks) betekent ziekte, afwijking, aandoening. Pathie komt achter datgene dat afwijkend is. Myo-pathie betekent een aandoening van de spieren. Neuro-pathie betekent een aandoening van de zenuwen. Pathologisch is door een ziekte veroorzaakt.
pareseKrachtsvermindering. Aanduiding van de mate van verlamming.
paraplegieVerlamming aan beide benen
paralyseVolledig krachtsverlies.
paraesthesieNiet pijnlijke gevoelens die niet worden veroorzaakt door een passende uitwendige prikkel. Ook wel sensibiliteitsstoornissen genoemd.
Bijv. prikkelen, tintelen of een bandengevoel.
perimetrieGezichtsveld-onderzoek
PET scanPET-scan : Positron Emissie Tomografie Techniek om een beeld van de hersenen krijgen, door een combinatie van twee methoden geeft de functie onder andere bloeddoorstroming, zuurstof- en glucoseverbruik in de hersenen en de werking van de hersenen weer, wordt ook gebruikt om epileptische haarden op te sporen
progressiefToenemend in ernst.
prognoseVoorspelling omtrent het verdere verloop.
primaire mondfunctiesZuigen, slikken, kauwen.
preverbale logopedieSpecialisatie binnen de logopedie die zich bezig houdt met mondfuncties voordat de spraak - taal op gang gekomen is, (bijv. zuigen, slikken, kauwen).
prenataalVoor de geboorte
psychischPsychische gevolgen van een ziekte kunnen de
* cognitie * intelligentie * persoonlijkheid en gedrag betreffen.
Intelligentie = kennis- en begripsvermogen Cognitie = denkvermogen
Intelligentie en cognitie zijn noodzakelijk om te kunnen leren en vormen de basis voor adequaat gedrag. persoonlijkheid en gedrag
ptosisHangend ooglid.
quadriplegieVerlamming aan benen en armen
ragged red fibersWanneer het spierbiopt onder de microscoop bekeken wordt kunnen spiervezels aan de rand opeenhopingen van mitochondria laten zien. Deze opeenhopingen worden `ragged red fibers` genoemd en zijn een aanwijzing voor een mitochondriale ziekte.
retardatieGeestelijke achterstand.
referentiewaarden lab-uitslagenhttp://www.ckchl-mb.nl/aanvragers-Referentiewaarden%20volwassenen_1.html
S
revalidatieBehandelonderdeel van (o.a.) neuromusculaire aandoeningen. Bij progressieve (achteruitgaande)aandoeningen gericht op voorkoming van het verlies van onafhankelijkheid en kwaliteit van bestaan.
revalidatieteam
retro-Achter
retinitis pigmentosaErfelijke aandoening van het netvlies (ogen).
rigide, rigiditeitStijf, stijfheid.
scolioseVerkromming van de wervelkolom.
sedativumKalmerend, rustgevend medicijn
somatischMet het lichaam te maken hebbende. Somatische gevolgen van een ziekte kunnen * motorisch, * vegetatief, * neurologisch, * orthopedisch en * sensorisch zijn.
motorisch = beweging vegetatief = basale lichaamsprocessen neurologisch = zenuwstelsel orthopedisch = botten en gewrichten sensorisch = waarneming
spasticiteit
SSEPSomato-sensory evoked potentials. Bij dit onderzoek worden de zenuwbanen onderzocht die het gevoel voortgeleiden. Hiervoor worden elektrische prikkels op scheenbeen of pols toegediend.
strabismusScheelzien
stofwisselingsziekteOok: metabole ziekte. Door gebrek aan een bepaald enzym of activator van een enzym treedt een stoornis in het geheel van biochemische reacties die het lichaam aansturen.
De plaats, aanwezigheid van restactiviteit, en de functie van het deficiënte enzym bepalen de gevolgen voor het lichaam en dus de symptomen van de ziekte die ontstaat.
stofwisselingHet proces waarbij in de cel de ene stof wordt omgezet in de andere.
syndroomEen combinatie van verschillende klachten - symptomen die gezamelijk 1 ziektebeeld vormen.
symptoomZiekteverschijnsel
temporale aanval - petit malEen veelvoorkomend type epileptische aanval (temporaal epilepsie), waarbij de patiënt doelloze bewegingen uitvoert, een starende blik heeft en gedeeltelijk (of geheel ) het bewustzijn verliest. Vaak gaan aan de aanval bepaalde gevoelens vooraf (zie ook Aura). Dit type aanval werd vroeger ook wel `petit mal aanval` of `psychomotorische aanval` genoemd. T.E.N.S.
tonusDe tonus is de spanningstoestand van een spier. De tonus kan abnormaal verhoogd zijn (hypertonie). Dit leidt bijvoorbeeld tot spasmen.
De tonus kan abnormaal verlaagd zijn (hypotonie). Dit leidt bijvoorbeeld tot een slappe verlamming waarbij de patient een lichaamsdeel niet in een bepaalde stand kan houden.
tremorBevingen bij het maken van willekeurige bewegingen. Intentietremor: het steeds erger trillen van een ledemaat, naar gelang het doel dichterbij komt. tachy-
VEPVisual evoked potentials. Bij dit onderzoek worden de zenuwverbindingen tussen het oog en de hersenen onderzocht. Er wordt een elektrode op het hoofd geplakt en de patient krijgt een zwart-wit geblokt bord of lichtflitsen te zien.
De patient hoeft niets te doen en het onderzoek is niet pijnlijk. Gemeten wordt de tijd die het duurt voor de hersenen reageren op de prikkels.
visueel, visusHet zien, de ogen betreffende.
WMOWet Maatschappelijke Ondersteuning. Opvolger van WVG = Wet Voorzieningen Gehandicapten