Suyderlánd, Allerlei Wereldwonderen

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Wereldwonderen
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 367

Sedentair
Gevestigd, zich nederzetten op een vaste verblijflaats. Staat in tegenstelling tot een nomadenbestaan.

Shirpurla
Zie: Lagash

Shem
Zie: Sem

Shar-Kali-Sharri
Oude koning van Akkad in Mesopotamië, 22e eeuw v.C. Zoon van de beroemde Naram-Sin. Had tijdens zijn regeerperiode veel last van invallen van de Gutaeërs uit het Zagros-gebergte, maar slaagde er desondanks in stand te houden tot hij uiteindelijk omkwam bij een staatsgreep binnen het paleis. In de rommelige periode die daarop volgt verspeelt het rijk stukje bij beetje de macht aan de indringers.

Shamash - Sjamasj
Zie Utu

Shamshiadad - Shamshi-Adad
(1849?-1771? v.C.) Koning in het oude Klein-Azië, werd heerser over Assyrië. Zoon van Ila-Kabkabu, koning het kleine stadstaatje Ekallatum. Toen Naram-Sin van Eshnunna Assyrië veroverde, nam hij tevens Ekallatum in en Shamshiadad vluchtte naar Babylon. Toen de tijd er rijp voor was, keerde hij terug en heroverde zijn stad (1815 v.C.). Zes jaar later veroverde hij Ashur. Hij leidde diverse hardvochtige uitbreidingsoorlogen. Hij versloeg de Sjeik van de Simalieten (een nomadenvolk, dat iets later onder koning Iahdun-Lim, de zoon van deze Sjeik, de stad Mari zouden gaan beheersen) en nam stukken land in van het rijk Mari en van Babylon. Zijn rijk omvatte delen van het berggebied in het noorden evenals Mari- en Babylonië-gebieden. In 1796 kon hij één van zijn zoons tot koning van Mari kronen. Hij nam de titel `koning van het geheel` aan en regeerde patriarchaal absolutistisch. Zijn koninkrijk wordt ook wel het eerste Assyrische rijk genoemd, maar zuiverder is het om te zeggen dat hij een noord-Mesopotamisch rijk beheerste: de Assyriërs later, waren niet van hem gecharmeerd, alhoewel hij wel in hun koningslijst werd opgenomen stond hij bekend als een onderdrukker en werd later geheel geweerd uit de Assyrische traditie. Hij kwam om in de strijd.

Shamshiadad V - Shamshi-Adad V
Koning van Assyrië va 823 tot 811 v.C. Werd door zijn vader in 827 aangesteld om een interne opstand, geleid door zijn broer, te onderdrukken. Het kostte hem 7 jaar om hierin succes te behalen, op het hoogtepunt werd de strijd gevoerd in 75 steden - nederzettingen. Toen hij maar tenauwernood de opstand had kunnen bedwingen vond hij zich genoodzaakt de hulp in te roepen van de Meden en Perzen om de bevoorrading van zijn leger te garanderen, vanwege de sterke dreiging van het volk der Urartu. Nadien richtte hij zich op het zuiden versloeg de Babylonische koning, waarna hij zich verder `koning van Sumer en Akkad` liet noemen.

Shulgi - Culgi
Koning van het oude Sumerië - Mesopotamië. Zoon van Ur-Nammu, tweede koning van de derde dynastie van Ur. Vader van Amar-Sin die de derde koning van Ur III zou gaan worden. Shulgi heeft blijk gegeven van grote intelligentie: hij voerde diverse hervormingen door, zowel economisch en administratief (bureaucratie) alsook militair. Eveneens stelde hij nieuwe wetten in, herzag de kalender en introduceerde o.a. nieuwe reken- en meeteenheden. Van Shulgi hebben we veel tempels gevonden en andere grote gebouwen. Uit sommige bronnen weten we dat hij voor de handelsreizigers langs de routes rustplaatsen maakte waar overnacht kon worden, vaak voorzien van etablissementen die voedsel, drinken en benodigdheden verkochten. Vanaf de helft van zijn regeerperiode wordt hij omschreven als de `goddelijke Shulgi`. Shulgi was een waar leider met een grote visie, zijn ideeën en daden zouden nog lang doorwerken in de ontwikkeling van de Mesopotamische volkeren.

Shudurul
Laatste koning van Akkad in het oude Mesopotamië, 21e eeuw v.C. Zoon van Dudu. Kon in een turbulente periode met invallen van Gutium-Barbaren toch nog 15 jaar redelijk de rust bewaren en stabiliteit in het oosten, maar moest uiteindelijk toch de handdoek gooien. Het rijk van Akkad werd veroverd door de Gutaeërs, de economische en culturele ontwikkeling kwam vrijwel tot stilstand.

Shu-Sin - Cu-Suen
Koning van Ur III in het oude Sumerië, Mesopotamië. Zoon van Amar-Sin, vader van Ibbi-Sin. Na een periode van relatieve rust onder zijn voorgangers, kreeg Shu-Sin te maken met problemen in het westen en het oosten, waardoor hij de plaatselijke heersers in Elam verving door zijn eigen mensen. Hij bouwde een 275 km. lange muur in het westen, waarschijnlijk op dezelfde plaats als waar Shulgi ook eens een (minder grote) muur had neergezet, om de Amorieten buiten te houden die voortdurend trachtten binnen te dringen via de Syrische woestijn. Al eerder kwamen Amorieten naar Sumerië, maar door hun lage aantal konden ze vrij gemakkelijk integreren, echter later in de tijd ging het steeds meer lijken op een invasie en ontstonden er schermutselingen in de grensgebieden. De muur heeft klaarblijkelijk geholpen want na een regeerperiode van ca. 10 jaar kon Shu-Sin het koningsschap ongedwongen overdragen aan zijn zoon Ibbi-Sin, echter door het eerder ver doordringen in Sumerië van de Amorieten, hebben stad-staten in het oosten zich weten los te maken van het Ur III-rijk, waardoor Ibbi-Sin eveneens zijn handen vol had. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Sippar
Oude stad in Noord-Babylonië. Gelegen aan de Eufraat, in het huidige Irak, ca. 20km. ten Zuidwesten van Bagdad. Het was één van de hoofdsteden in Sargons` tijd en bevat een grote tempel gewijd aan de zonne-god Shamash. In 1882 voor het eerst gedeeltelijk blootgelegd, vele kleitabletten met inscripties zijn er gevonden.

Sinear
Streek in het oude Mesopotamië waar ooit de stad Babylon gebouwd werd, zeg maar het hart van het oude Babylonië. De term Sinear wordt vooral gebruikt in de bijbel.

Siena
Italiaanse stad in Toscane, hoofdstad van de gelijknamige provincie. Siena heeft een stadhuis uit de 13e-14e eeuw. Andere bezienswaardigheden zijn: het `Palazzo Picolomini` uit de 15e eeuw, de kathedraal met bibliotheek en museum uit de 13e eeuw, de `Santa Maria della Scala` uit de 13e eeuw en de `San Fransesco` uit de 14e eeuw. In de oudheid heette Siena: `Sena Julia`.

Sicilië
Italiaans eiland, door de straat van Messina gescheiden van Calabrië. Bergachtig en vulkanisch (Etna, 3263 m.). Hoofdstad: Palermo. De oudste bewoners waren de Sicani en de Siculi in het 2e millenium v.C. In 1100 v.C. bevonden zich op Sicilië Phoenicische factorijen, in de 8ste eeuw Griekse koloniën waaronder Siracuse. In de 6e eeuw v.C. kwamen de Phoenicische steden onder Carthaags gezag en in 241 v.C. werd Sicilië een Romeinse provincie. Later is het respectievelijk in handen komen te vallen van: Oostgoten Vandalen, Byzantijnen en Arabieren. Van 1061 tot 1091 werd Sicilië veroverd door de Noormannen die tevens het koninkrijk Napels stichtten, waarmee Sicilië tot diep in de 19e eeuw staatkundig verbonden bleef. Sinds 1735 regeerde een tak van het huis Bourbon over Napels en Sicilië. In 1860 werden de Bourbons door Garibaldi verdreven, waarna Sicilië een deel werd van het koninkrijk Italië.

Sibille
De sibillen uit de oudheid profetiseerden vanuit een stad of streek, waarnaar ze ook werden vernoemd. In Homerus` tijd waren de sibillen waarschijnlijk nog onbekend, want in geen enkel van zijn geschriften kunnen we er over lezen. Volgens vele overleveringen richtte Themis, de alwijze, de godin van de gerechtigheid en uitvindster van de orakels en voorspellingskunst, het orakel van Delfi op. Ze bewaakt de juiste orde of het juiste verloop der dingen. Ze is de godin van recht, wet en orde; heerseres over de seizoenen; beschermster van vergaderingen en de gastvrijheid. Ze wordt afgebeeld als een blinde of geblinddoekte vrouw; in haar handen draagt ze een weegschaal en de hoorn des overvloeds. De Romeinen noemden haar Justitia. Andere verhalen vertellen over Cybele, als moedergodin die de oorsprong was van het fenomeen sibille. Eveneens wordt regelmatig Gea-Gaea genoemd alsmede Phoebe (bijnaam van Artemis, zuster van Apollo). Waar aanvankelijk Plato over slechts één sibille praatte, groeide dit aantal langzaam uit tot 9 en uiteindelijk werd door de Romeinen de 10e toegevoegd: de Tiburtijnse sibille (In de Middeleeuwen werden er overigens nóg eens twee aan toegevoegd om te komen tot het heilige getal van 12). Er bestaat nogal wat verwarring omtrent de sibilles, met name in relatie tot hun zetelplaatsen en oorsprong, deze verwarring is te wijten aan de tegenstrijdige overleveringen uit de oudheid, blijkbaar wist men toen ook al niet goed de sibilles uit elkaar te houden. Zo ver we weten is Heraclitus de eerste die er iets over vermeldt in de 5e eeuw v.

Sixtijnse kapel
Italiaans: `Capella Sistina`. Huiskapel van de paus in het Vaticaan, gebouwd 1473-1481 onder Sixtus IV, met altaarstuk en plafondschilderingen van Michelangelo. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Sjammurabat - Grieks: Semiramis
Mythische,assyrische koningin van 810-806 v.C. Moeder van Adadnirari III. Bekend om haar schoonheid en wijsheid. Volgens de overleveringen veroverde ze vele gebieden en stichtte Babylon. Volgens de legende vloog ze na haar overlijden weg van de aarde in de gedaante van een duif en werd daarom gezien als een godin met vele eiegnschappen van Ishtar. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Skythen
Zie: Scythen Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Smerdis
Tweede zoon van Cyrus de Grote, koning van Perzië. Overleed in 528 v.C., werd vermoord door zijn broer Cambyses II, die de moord geheim hield en de alleenheerschappij over Perzië verkreeg na het overlijden van zijn vader Cyrus. Pathizithes, de bewaker-bewaarder van het paleis van Cambyses, schoof zijn eigen broer Guamata naar voren toen Cambyses op veldtocht was om te doen alsof hij Smerdis was en verklaarde Guamata koning van Perzië. Na een regeerperiode van zeven maanden werd Guamata afgezet en vermoord.

Smyrna
(Izmir) Stad in Turkije. Hoofdstad van Vilajet (bestuursdistrict, vaak aangeduid met Il.). Gelegen aan de golf van Irak. Zetel van R.K.aartsbisschop. Ontstond in de 11e eeuw als Aiolische kolonie. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Sostratos
(van Knidos, Karië) (Leefde rond 300 v.C.) Architect van de Faros van Alexandrië, welke hij in 280 v.C. ontwierp. Zoon van Dexiphanes, die de architect was van het Tetra Stadion te Alexandrië. Bouwde eveneens de `ondersteunde tuinen van genot` in Knidos, geïnspireerd door de `hangende tuinen van Babylon`. Verder ook het clubhuis van Knidos en diverse kanalen aan de Nijl, om deze droog te leggen teneinde het voor Ptolemaios II mogelijk te maken de belegerde stad Memphis in te nemen. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Soleiman
(de prachtlievende) Turks-Ottomaans staatshoofd-Sultan, die het rijk tot haar grootste bloei bracht. Dit is het einde van de Ottomaanse expansie in Centraal- Europa. De sultan annexeert nog wel het kustgebied van Moldavië. De Ottomanen domineren nu de Zwarte Zee. Al vroeg in de 16e eeuw hebben Ottomaanse legers ook Syrië, Palestina, Egypte en Mesopotamië veroverd. Aan de vijandigheden tussen Ottomanen en Habsburgers komt pas na zijn dood met het Verdrag van Edirne (1568) een eind. De vrede houdt tot 1593.

Soennisme en Sjiisme
Hoofdstroming(en) van de Islam. Soennieten: Volgen de tradities die gebaseerd zijn op het leven van de profeet Mohammed. Bijna 80% van alle moslims zijn Soennitisch. Het is evenals het sjiisme ontstaan vanuit de strijd om de rechtmatige opvolging van Mohammed, die begon na zijn dood in het jaar 632. Die strijd ging tussen aanhangers van Mohammed`s neef en schoonzoon Ali en die van de kaliefen. De soennieten zijn volgelingen van de laatsten. De eerste kalief was Mohammeds schoonvader Aboe Bakr. Soenni theologie wijkt op bepaalde punten af van dat van de sjiieten: onder meer de `al Mahdi`. Wel geloven de soennieten dat de Mahdi zal verschijnen, echter hij is niet de kleinzoon van de profeet Mohammed. Verder de rol van de imam: voor soenni`s niet veel meer dan de leider van het vrijdagse gebed in de moskee. Sjiisme is qua aantal aanhangers de tweede stroming binnen de Islam. Het aantal aanhangers bedraagt ongeveer 10% van de aanhangers van het soennisme. Het sjiisme komt vooral voor in Iran (waar het de staatsgodsdienst is) en het zuiden van Irak, maar ook in Pakistan, India, Libanon en diverse Golfstaten. De stroming is ontstaan ten gevolge van de strijd om de opvolging van de profeet en stichter van de islam, Mohammed. Sjiieten zijn de volgelingen van Ali ibn Aboe Talib ook wel Kalief Ali of Imam Ali genoemd, de neef (zoon van zijn oom Aboe Talib) en tevens schoonzoon van Mohammed (hij was getrouwd met Mohammeds dochter Fatima). Sjiieten baseren het volgen van Ali op de overleveringen van hun profeet Mohammed en zijn uitleg van bepaalde verzen van de Koran.

Sumerië
Oud rijk in Mesopotamië, vanaf ca. 5000-1800 v.C. Later ook Babylonië, Assyrië enz. Momenteel Irak.

Susa - Soesa
Oude stad in noordwest-Iran, al belangrijk in de Babylonische, Perzische en Parthische tijd. Gelegen nabij het huidige plaatsje Shush, ca. 200 km. ten oosten van Al-Kut (Irak). Susa heeft periodes gekend van grote bloei en was een beroemde stad in de oude Mesopotamische geschiedenis. De archeologische site is een gigantische aaneenschakeling van ruïnes. Susa, afgeleid van het oud-Sumerische woord Shushan, wat lelie betekent, is gesticht in ca. 4000 v.C. Het wordt vaak genoemd in de Joodse Tenach en de christelijke bijbel. Tijdens de Babylonische ballingschap in de 6e eeuw v.C. leefden hier de profeten Daniël en Nehemia. Esther werd koning en redde de Joden van volkerenmoord - uitroeiing. Nog vóór de Babylonische periode was Susa al de hoofdstad van het rijk der Elamieten. Tijdens de bloeiperiode van het Elamitische rijk zijn vele bijzondere objecten van Babylon naar Susa verhuisd, die bij de opgravingen weer teruggevonden werden, waaronder de codex van Hammurabi en de stèle van Naram-Sin. Toen in 323 v.C. Alexander de Grote het Perzische rijk veroverde nam Susa snel in betekenis af, maar na zijn dood werd het naast Ctesiphon één van de twee hoofdsteden van het rijk der Parthen. Darius I en Ataxerxes I overwinterden in Susa en waren in de zomer in Ctesiphon, ze bouwden prachtige paleizen in Susa. In 116 veroverde Trajanus Susa, dit is de meest oostelijke locatie van het Romeinse rijk. Susa is twee keer vernietigd: in 647 v.C. door Assurbanipal en in 639 a.D. door de Saracenen, in naam van de islam.

Syrië
(al-jambohouriya al Arabia as-Souriya) Republiek in Voor-Azië. Hoofdstad: Damascus. Is herhaaldelijk van bevolking en heerser veranderd: Hyksos, Hettieten, Egyptenaren, Assyriërs, Perzen, Alexander de Grote, Ptolemeeën, Seleukiden, Romeinen (64 v.C.), Byzantijnen (395 a.D.), Arabieren (636), kruisvaarders (1099-1291), Turken (1516-1918). Na de ineenstorting van het Turkse rijk werd Syrië in 1922 Frans mandaat, in 1926 werd de Libanon afgesplitst. In 1939 kwam Alexandrette aan Turkije toe. In 1944 werd Syrië onafhankelijk. In 1945 trad het toe tot de Arabische liga. In 1946 door de Fransen ontruimd. Op 1-2-1958 verenigde het zich met Egypte tot de verenigde Arabische republiek maar in 1961 werd na een opstand van het Syrische leger deze vereniging ongedaan gemaakt. Syrië is voortdurend betrokken bij de problematiek rondom de Palestijnen. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Tesjup - Teshup - Teisheba
Stormgod in het oude Klein-Azië. O.a. vereerd door de Hoerrieten en de Babyloniërs. Gehuwd met Huba-Hebat. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Tepe Gawra
(Koerdisch: grote heuvel) Locatie in Noord-Irak, 24 km. ten noordoosten van Mosul. In 1927 ontdekte de archeoloog Ephraim Speiser, dat er een oude nederzetting in de grond lag. In totaal zijn er 24 lagen blootgelegd, daterende van het 5e tot het 2e millennium v.C. De bovenste lagen waren lastig te onderscheiden, ze stammen uit een periode dat een minder ontwikkelde cultuur in de stad aanwezig was. In de diepere lagen zien we heel duidelijk de lagen uit de periodes van Halaf, de Ubaïd-periode en de Jemdet-Nasr periode. De mooiste architectuur op de hele site vinden we in de dertiende laag, waar 3 monumentale tempels op een Akropolis zijn gebouwd. Vanwege het grote aantal gevonden artefacten is Tepe Gawra één van de belangrijkste archeologische vindplaatsen in Mesopotamië.

Tempel van Artemis
Een kolossale tempel, gebouwd door Kroisos in 550 v.C. ter ere van Artemis (de godin van de jacht, de natuur en de geboorte). Één van de 7 wereldwonderen. Hij was versierd met prachtige bronzen beelden die gemaakt waren door de allerbeste kunstenaars van die tijd. Hij had een afmeting van 110 x 55 meter. Door invallende Goten in 262 vernietigd. Sommige delen ervan bevinden zich nog steeds in het `British Museum`.

Tempel - beeld van Zeus te Olympia
Een 12 meter hoog beeld in een tempel van deze god, belegd met goud en ivoor. Deze tempel is in 426 door brand verwoest. Gelegen in Olympia, in de Griekse Peloponnesos (schiereiland in het zuiden van Griekenland). Één van de 7 wereldwonderen.

Theodosius I
(de Grote) (347 - 395 a.D.) Grootvader van Theodosius II. 379: medekeizer van Gratianus. Maakte in 382 een einde aan de verwoestingen door de Goten. Regeerde over het oosten. Versloeg in 388 Maximus die Gratianus van de troon had gestoten. Verenigde in 394 het hele Romeinse rijk voor het laatst onder één hoofd.

Themis
In de Griekse mythologie één van de 12 titanen (6 zonen en 6 dochters van Gaea en Uranus). De alwijze, de godin van de gerechtigheid en uitvindster van de orakels en voorspellingskunst. Ze bewaakt de juiste orde of het juiste verloop der dingen. Ze is de godin van recht, wet en orde; heerseres over de seizoenen; beschermster van vergaderingen en de gastvrijheid. Haar naam is afkomstig van het Babylonische `Tiamat` (een zeeslang die de oermoeder personificeerde). Ook is het verwant aan het Chaldeese Thamte (zee). Verder zien we overeenkomsten met de Bijbelse en Joodse mythologie in de vorm van Naamah en heeft ze verbanden met Noach, in het Hebreeuws kennen we een `Tehom`. Bij de Egyptenaren zien we eveneens een verwantschap in de persoon van Temu (afgrond waaruit de wereld ontstond). Ze zou de veroorzaakster van de zondvloed zijn én degene die daarna opnieuw mensen op de aarde zette. Ze wordt afgebeeld als een blinde of geblinddoekte vrouw; in haar handen draagt ze een weegschaal en de hoorn des overvloeds. De Romeinen noemden haar Justitia (een verengelsing van `Iustitia`). Moeder van de drie Moirae-Morai en de drie Horae-Horai. Eveneens de moeder van Astraea. Daarnaast wordt wel beweerd dat ze de moeder was van Prometheus en Epimetheus. Ze was getuige van de geboorte van Apollo. Themis, ook wel `zij met de mooie wangen` genoemd, was geen kwaad heerseres, ze wordt afgeschilderd als liefdevol en meedogend. Als zij werd genegeerd, dan velde de toornige Nemesis een oordeel. De

Thebe
1: (Egypte) (Egyptisch: Weset of Net, Hebreeuws: No) Egyptische stad in de oudheid, oorspronkelijk naam van een gouw met als hoofdstad Hermonthis. De stad Thebe ontstond toen vorsten van Thebe Egypte onderwierpen en als koningen van de 11e dynastie (ca. 2000 v.C.) regeerden. Bereikte de hoogste bloei onder het nieuwe rijk. Residentie van koningen der 18e dynastie en van Amon-priesters onder de 21e dynastie. Vele tempels en graven zijn bewaard gebleven. 2: (Griekenland) Griekse stad in de oudheid, voornaamste stad van Nomos Boiotia. Volgens de mythologie zou de burcht Kadmea door Kadmos gesticht zijn. Na de slag bij Leuktra (371 v.C.) was het een korte tijd de voornaamste mogendheid in Griekenland. In 335 v.C. verwoest door Alexander de Grote, door Cassander hersteld (316 v.C.). In de huidige tijd (Nieuw-Griekenland) wordt het Thivai of Thive genoemd.

Thyatíra
Oude stad in Klein-Azië aan de grens van Lydie en Mysië. De tegenwoordige namen zijn: `Ak-Hissar` oftewel: `wit kasteel` en `Tepe Mezarligi`, gelegen in Turkije. Hier stond één van de zeven kerken uit het bijbelboek openbaringen-apokalyps 1:11 `schrijf op wat ge ziet in een boek en stuur het aan de zeven kerken: Efeze, Smyrna, Pérgamum, Thyatíra, Sardes, Filadélfia en Laodicea`, alsmede dezelfde openbaringen-apokalyps 2:18-28 `en schrijf aan de engel van de kerk te Thyatíra: enz. enz.`. Lydia, de vrouw uit het bijbelse boek handelingen 16:14, die purperen stoffen verkocht, kwam uit Thyatira. Volgens Stephanus Byzantius is de naam aan de stad gegeven door Seleucus I (Nicator), maar het is waarschijnlijker dat de oorsprong Lydisch was. Er was volgens Strabo een Macedonische kolonie gevestigd te Thyatíra. Verschillende goden werden er vereerd: Aesculapius, Bacchus, Artemis en vooral Apollo in wiens naams spelen werden georganiseerd. Vespasianus begon daar grote ondernemingen-(veld)tochten, ook Hadrianus is daar in 123 geweest, verder is Thyatíra eveneens door Caracalla in 215 bezocht. In het begin van de derde eeuw was Thyatíra grotendeels christelijk. Thyatíra was en is nog steeds beroemd om haar verfkunsten en verfstoffen. Tussen de ruïnes zijn inscripties gevonden die verwijzen naar het `kleurders-gilde` van destijds. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Timotheus
(ca. 450 - 357 v.C.) Grieks beeldhouwer uit Athene. Werkte mee aan het Mausoleum te Halikarnassos. Blijkens enkele inscripties werkte hij eveneens mee aan de tempel van Asklepios te Epidauros (Argos). Maakte acoteria (decoratieve figuren, geplaatst boven het fronton (driehoekig of segmentvormig, door lijsten omsloten vlak dat een gevel bekroont)) voor deze tempel.

Tigris
Rivier in Voor-Azië, (Mesopotamië). Het stroomgebied ligt grotendeels in Irak. Wordt grotendeels gevormd door twee bronrivieren: de Dicle Nehri en Tigris Boehtan Soeyoe. Verenigt zich bij Basra met de Eufraat en wordt dan de Sjatt-el-Arab. Lengte: 1950 k.m.

Tiglatpileser - Tiglath-Pileser III
Koning van Assyrië van 745-725 v.C. Stichter van het groot-Assyrisch wereldrijk. Wordt soms verondersteld de vader van Sargon II te zijn. Zette een administratief stelsel op en veroverde Syrië en Palestinië. Annexeerde eveneens het Babylonische koninkrijk en verenigde de gebieden tot één groot land. Veranderde zijn naam van Pulu (Pul) in Tiglatpileser III. Was een intelligent heerser die vele hervormingen doorvoerde, zowel op administratief en militair,alsook op politiek gebied. Maakte gebruik van een staand leger (vast militair personeel). Voerde eveneens veldtochten in het oosten tegen stammen in het gebied van Medië, en in het noorden tegen Sardur II van Ararat, beiden met succes. Sloeg de Judeërs neer en deporteerde de bewoners naar verre gebieden binnen zijn rijk. Veroverde verder de koninkrijken: Samaria, Ammon, Moab, Edom, Shiba-Sheba en Teima. Veroverde Babylon geheel pas in 729 v.C., bouwde paleizen in Nineveh en Kalah en stierf in 725 v.C.

Tiglatpileser - Tiglath-Pileser I
Koning van Assyrië in het oude Mesopotamië aan het einde van het tweede millennium v.C. Na een periode van Assyrische zwakte van ongeveer 85 jaar wist Tiglatpileser het rijk te herstellen nadat de zeevolken hun strijd waren begonnen tegen de Hittieten en zij de Egyptenaren uit de regio verdreven. Tiglatpileser maakte handig gebruik van de situatie en veroverde een groot gebied vanaf het Zagros-gebergte tot aan de Middellandse-Zee en van Noord-Babylonië tot Urartu. Tiglatpileser wordt gezien als de bedenker van de wrede Assyrische gevechtshandelingen, massa-executies en massale deportaties van overwonnen volken welke karakteristiek werd voor de Assyrische wijze van oorlogvoering.

Tiberius
(Claudius Nero) (42 v.C. - 37 a.D.) Romeins keizer van 14 - 37 a.D. Geadopteerd door keizer Augustus. Was 1 der beste regeerders van Rome. Vaardigde strenge wetten uit om de heersende demoralisatie tegen te gaan, wijdde zich aan verwaarloosde provincies en regelde de financiën. Trok zich terug op Capri omdat hij geen waardering vond. Liet de regering over aan Sejanus.

Tivoli - Tibur
Stad in Italië, 20km. van Rome, 55.000 inwoners, nabij de watervallen van de rivier: `Aniene`. Volgens Gaius Julius Solinus, die Cato de oudere citeert, was de stad gesticht door Catillus de Arcadiër, zoon van Anphiaraeus, die daar aankwam na de slachting te Thebe. Samen met zijn drie zoons verdreef hij de Sicilianen en stichtte de stad Tivoli. In Etruskische tijden was Tivoli (Tibur) de orakelplaats van de Tiburtijnse sibylle. Boven de watervallen bevinden zich twee kleine tempels, gewijd aan Vesta en de sibylle. In de dichtbij gelegen bossen had Faunus een geheime groeve. Het allieerde zich met de Galliërs in 361 v.C. en verkreeg in 91 v.C. Romeinse stadsrechten. Nadien vind de bouw van vele luxe Romeinse villa`s aldaar plaats, waaronder de `villa Adriana`, oftewel Hadrianus` villa. De naam van de stad werd langzamerhand verbasterd van Tibur, via Tibori en Tiboli in Tivoli, maar de inwoners worden nog steeds Tiburtini genoemd en niet Tivolesi. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Titanen
In de Griekse mythologie (uit overleveringen van Hesiodus), waren de Titanen een groep goden (reuzen), kinderen van Gaea en Uranus, die tegen of met Zeus (zoon van één der Titanen: Cronus)en de Olympische goden, Typhoeus-Typhus en Ophion-Ophioneus streden om de macht (sommige van hen stonden nl. tegen hem op; rebelleerden tegen hun vader), nadien werden ze door hun vader Uranus in de afgrond (Tartaros) geworpen en opgesloten in het binnenste van de aarde. Uranus stelde aanvankelijk Cronus aan als heerser, die samen met zijn zuster en vrouw Rhea de positie van zijn vader later bedreigde en hem zelfs ontmande (castreerde), maar Cronus werd op zijn beurt door zijn zoon Zeus onttroond, waarna sommige van de Titanen Cronus` kant kozen en de anderen de kant van Zeus. Uiteindelijk werden de tegenstanders van Zeus verslagen en opgesloten. Deze tegenstanders vertegenwoordigen de `kwade` kant van de natuurkrachten, de overwinnaars staan voor recht en orde. We kennen in totaal 12 Titanen en Titaniden (vrouwelijke Titanen), de mannelijke waren: Oceanus-Okeanos, Coeus-Koios, Crius-Kreios, Hyperion-Hyperioon, Iapetus-Iapetos en Cronus-Kronos, de vrouwelijke Titaniden waren: Thea-Theia, Rhea, Themis, Mnemosyne-Mnèmosynè, Phoebe-Phoibè and Tethys, waar Apollodorus nog Dione aan toevoegde. Er bestaat niet veel éénduidigheid over de namen en aantallen van de Titanen, dat komt omdat ook hun afstammelingen wel Titanen werden genoemd. zo zien we ook wel Atlas, Prometheus, Metis, Hekate en Leto genoemd worden als Titanen.

Tochariërs
Oude Nomadenstam der Scythen, woonden oorspronkelijk in het huidige Xinjiang (China), ze spraken de Indo-Europese Tocharische talen. Bewoonden vroeger eveneens de Noordzijde van het Seleuciedenrijk. Waren bij de Chinesen bekend als de Daxia, een Chinese verbastering van Bactrië, tegenwoordig wordt wel verondersteld dat ze eigenlijk hetzelfde volk waren als de Yüetsji. Bij de Grieken stonden ze bekend als de Tocharoi, bij de Turken als Twghry. Een tak van de Yüetsji waren de Kushanen, van wie het rijk zich uitstrekte van de Indus-vallei tot het Aralmeer, een groot deel van de zijde-handelsroute bevattende. Volgens sommige beweringen werden de Tochariërs door Turken uit Xinjiang verdreven waarna ze de huidige gebieden Afghanistan, India, Turkmenistan, Pakistan, Tajikistan en Uzbekistan gingen bewonen. Uit overblijfselen weten we dat de Tochariërs een redelijk ontwikkeld volk waren. Hun geloof was een vorm van het Boeddisme en hun alfabet kwam uit Noord-India. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Trajanus
(53 - 117) Romeins keizer van 98 tot 117, opvolger van Nerva en voorganger van Hadrianus. Tweede van de adoptiefkeizers. Wellicht de beste zo niet één van de beste keizers die Rome ooit gehad heeft. Werd keizer op 45 jarige leeftijd en was de eerste die buiten Italië was geboren. Heeft een belangrijke militaire rol vervuld in het Romeinse rijk.

Trophonius - Trophonios
Orakelplaats - heiligdom te Lebadeia in Boeotië. Trophonios was een Griekse `heros`, duivel of god, met een rijke mythologische traditie en een orakelcultus te Lebadeia in Boeotië. De naam is afgeleid van `trepho` (voeden), Strabo en bepaalde inscripties verwijzen naar hem als `Zeus Trophonios`. Trophonios was een zoon van Erginus, samen met zijn broer Agamedes bouwde hij de tempel in Delfi. Volgens overleveringen bouwden de broers een schatkamer voor koning Hyprieus van Boeotië, waarvan zij alleen een geheime ingang kenden. Zij gebruikten op een gegeven moment die ingang om de schatten van de koning te stelen, Agamedes werd gevangen in een val van de koning, waarna Trophonios zijn hoofd afhakte om te voorkomen dat hij werd herkend. Daarna vluchtte hij in de grot te Lebadeia en verdween voorgoed. Pas toen de Lebadeiers te kampen hadden met een ziekteplaag en het orakel van Delfi gingen consulteren, werden zij door de Pythia verwezen naar een heros die boos zou zijn omdat hij zich verwaarloosd voelde door zijn eigen volk en zij raadde hen aan om hem te gaan zoeken en offers te brengen om hem weer gunstig gestemd te krijgen. Na enkele mislukte zoekpogingen, waarbij de epidemie steeds meer slachtoffers maakte, volgde een herdersjongen een spoor van bijen dat de grond in leidde. In plaats van honing vond hij een duivel en Lebadeia raakte van haar plaag af terwijl ze er een orakel bij kregen.In Euripides` `Ion` lezen we dat de kinderloze Xuthus het orakel Trophonios consulteerde op zijn weg naar Delfi.

Turkije
(Türkiye Cumhuriyeh) - Osmaanse - Ottomaanse rijk Republiek in West-Azië en Zuidoost-Europa, voornamelijk gelegen op het schiereiland Klein-Azië. Hoofdstad: Ankara. Officiële taal: Turks, godsdienst: 98% islam. Voornaamste rivieren: de Kizil Irmak in het westen, de Eufraat en de Tigris in het oosten. Belangrijke havens zijn Istanboel en Izmir. De bevolking (ca. 45 miljoen mensen) bestaat voornamelijk (98%) uit Turken, verder voor een klein deel uit Armeniërs, Koerden, Arabieren en Grieken. De Turkse talen (dialecten) behoren tot de Ataïsche talen. De belangrijkste taal is het Turks dat door de Turken Osmaans wordt genoemd en sinds 1928 met Latijnse letters wordt geschreven. Het huidige politieke systeem werkt als volgt: de uitvoerende macht is in handen van de regering onder leiding van de minister-president (parlementair systeem); parlement met één kamer: Türkiye Büyük Millet Meclisi (Grote Turkse Nationale Vergadering) met 550 leden; verkiezingen elke vijf jaar. Verkiezing staatshoofd: elke zeven jaar door parlement. Geschiedenis De Turken (uit Turkestan), stichtten in Klein-Azië in de 14e eeuw het Osmaanse rijk in één van de vele vorstendommen die zich vormden na het uiteenvallen van het Seldsjoekenrijk. De eerste machthebber was Osman (Ottoman). Het rijk breidde zich uit en nam ca. 1326 Brusa in dat de hoofdstad werd. Latere leiders waaronder Osmans zoon Orhan en ook Moerad I (1360-1389) en Bajezid I (1389-1402) breidden het Osmaanse rijk verder uit door het Byzantijnse gebied heen tot en met Bulgarije, Servië, Griekenland en het gebied boven de Donau, waar door Bajezid in 1936 de verbonden Hongaarse, Franse en Duitse legers versloeg.

Tukultininurta I
Koning van Assyrië (midden-Assyrisch rijk), noord Mesopotamië (Irak). Onder zijn heerschappij bereikte het middenrijk haar hoogtepunt. Hij bestreed jarenlang de Babylonische Kassieten alsmede de Arameërs en andere volken. In Assur liet hij omvangrijke bouwprojecten opstarten. Uiteindelijk veroverde hij Babylon en onderwierp het gehele Babylonische rijk. Daarmee verenigde hij Mesopotamië weer sinds een heel lange tijd. Ook in Babylonië heerste hij als koning, maar in Assyrië zelf was hij niet geliefd. Vanwege zijn vijandelijke houding tegen Babylon, wat voor de Assyriërs een heilige stad was kon hij niet veel goed doen bij zijn eigen bevolking, vooral omdat deze de Babylonische god Marduk aanbaden en niet de Assyrische god Assur. Verder plunderde hij diverse tempels wat de interne problemen alleen maar groter maakte, bovendien liet hij een nieuwe hoofdstad bouwen, genaamd Kar-Tukultininurta die Assur moest vervangen. De Assyriërs waren onthutst over hun machtsverlies en kwamen in het hele land in opstand. Uiteindelijk werd de koning in zijn eigen gestichte hoofdstad belagerd en vermoord door zijn zoon Ashur-Nadin-Apli die de troon overnam.

Tweestromenland
Zie: Mesopotamië. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Tyrus
Zie: Phoenicië Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Umma
Oude stad in Mesopotamië - Irak (Sumerië). Grote bloei in de vroeg-dynastische periode. Bekend van haar voortdurende strijd tegen Lagash. In de late 19e en vroege 20ste eeuw zijn er veel hap-snap opgravingen verricht waardoor resten, waaronder vele kleitabletten uit het late derde millennium v.C., over de gehele wereld zijn verspreid. Umma werd deel van het eerste echte Sumerische rijk van Lugalzagesi, en ongeveer honderd jaar later veroverd door Sargon I van Akkad. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Untash-Napirisha
Koning in het oude Mesopotamië (Elam), bouwde een beroemde Ziggoerat waarvan we nu nog de overblijfselen kunnen bezoeken. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Urmia-meer
Één van de twee grote meren ten noorden van Irak. Het Urmia-meer ligt vlak bij de Turkse grens, in het westen van Iran. Aan de andere kant van de grens, in Oost-Turkije ligt het Wan-meer.

Urartu - Ararat - Armenië
Rijk in het oude Klein-Azië. In de dertiende eeuw v.C. zien we de vorming van Urartu-rijken in oost-Anatolië met een overwegend Hoerritische bevolking. De koning is hoofd van de door ambtenaren beheerde staat. De provincies staan onder stadhouders. Urartu is toonaangevend voor de metaalbewerking. Verbouw van granen, druiven (wijn) en fruit met behulp van irrigatiekanalen. In de tijd van het verval van de Assyrische macht sticht in ca. 835 v.C. Sardur I het rijk Urartu bij het Urmia- en Wan-meer. Hoofdstad: Tushpa-Tusjpa. De rijkdom aan koper en ijzer is voedingsbodem voor ontstaan van bloeiende handel. Onder Sardurs` opvolgers wordt Urartu een grote mogendheid met als grenzen: de Eufraat, het Urmia-meer, Aleppo en het Eriwan-meer. Sardur II maakt veroveringstochten over Tigris en Eufraat, maar wordt verslagen door Tiglatpileser III. Sinds 750 v.C. strijdt Urartu tegen de Kimmeriërs, die invallen doen vanuit de Kaukasus. Assyrië behaalt in 714 v.C. een overwinning op Urartu en sinds 620 v.C. zien we het binnendringen van de Scythen vanuit zuid-Rusland. Vanaf 610 behoort het Urartu-rijk bij Medië. Na 600 dringen nog een de Indo-Germaanse Armeniërs het Urartu-rijk binnen. Tegenwoordig (grotendeels) bekend als Armenië, ca. 30.000km2., hoofdstad Erivan. Werd in de 9e eeuw een soevereine staat.

Ur-Nina - Ur-Nansje - Nani
Koning van Lagash in het oude Sumerië, vader van Eannatum. Wordt gezien als stichter van de eerste dynastie van Lagash. Voortdurend in strijd met buurland-stadstaat Umma. Maakte een eind aan de overheersing van Ur. Het is niet zeker waar hij vandaan kwam, mogelijk was hij een Semiet uit het westen. Sommige bronnen vermelden dat hij de vader was van Akurgal en de grootvader van Eannatum, andere bronnen zeggen dat hij de vader was van Eannatum en laten Akurgal er buiten. Wellicht reikte zijn macht zich uit tot in Iran.

Ur-Nammu
Koning in het oude Sumerië - Mesopotamië. 20e eeuw v.C. Militair bevelhebber van Utuhegal die de Gutaeërs verdreef en een nieuw Sumerisch rijk stichtte. Vader van Shulgi. Ur-Nammu eigende zich een deel van het rijk toe en stichtte de derde dynastie van Ur. Naderhand, na eerst nog een rivaliserende dynastie in Lagash te hebben verslagen, veroverde hij nagenoeg geheel Mesopotamië en gebieden daarbuiten. Ur-Nammu was één van de grotere heersers van de Sumerische geschiedenis; de oudst bekende codex die is teruggevonden is de codex van Ur-Nammu. Verder bouwde hij de grote ziggurat van Ur. Hij leide een tijdperk van welvaart in, die door zijn opvolgers ongeveer een eeuw lang verder werd geconsolideerd en uitgebouwd.

Ur - Urim
Oude stad in Sumerië, zuid-Mesopotamië, ook wel bekend als Ur van de Chaldeeën. Het was een beroemd centrum in de Sumerische cultuur en wordt in de bijbel beschreven als het thuis van Abraham. De archeologische site werd ontdekt in de negentiende eeuw, maar pas in de twintiger- en dertiger jaren van de vorige eeuw, na opgravingen van C. Leonard Woolley, kon een deel van de oude geschiedenis van Ur worden verklaard. Uit de opgravingen is gebleken dat Ur al bestond in de Ubaïd-periode (5000-4000 v.C.) en dat het vóór 2500 v.C. al een bloeiend handelscentrum was. Één van de belangrijkste opgravingen zijn de koninklijke grafkelders, waar de standaard(?) van Ur is gevonden, ook belangrijk is de tempel van Ninhursag die inscripties draagt van koningen uit de eerste dynastie. In 2340 v.C. werd Ur door Sargon van de Akkadiërs veroverd, hier begint de Akkadische (Agade) periode. In deze periode zien we voor het eerst vermenging van Sumerische culturen met Semitische culturen. Na de dynastie van Akkad, komt een periode waaruit we niet veel meer weten dan dat er een dynastie moet hebben geheerst die ook weer verdwenen is, tot in 2060 v.C. de derde dynastie werd gevestigd onder Ur-Nammu, die de grote ziggurat heeft gebouwd die de tand des tijds heeft doorstaan en nu nóg te bezichtigen is. Een inscriptie in het `museum van het oude Oosten` in Istanbul, werd in 1952 geïdentificeerd als een fragment van de codex van Ur-Nammu, welke 300 jaar ouder is dan de beroemde codex van Hammurabi. (De derde dynastie van) Ur viel in 1950 v.

Urukagina - Uru-Inimgina
Laatste koning van de eerste dynastie van Lagash in het oude Sumerië, 24e eeuw v.C. Waarschijnlijk gehuwd met koningin Shagshag - Shakshak. Bekend om zijn hervormingen van het leger en de ambtelijke macht. Voerde vele oorlogen en verloor uiteindelijk van Lugalzagessi van Uruk. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Uruk - Unuk - Unug - Warka
Bijbel: Erech-Erek, Arabisch: Warka. Zeer oude stad in Zuid-Mesopotamië, in de tijd dat het bewoond was gelegen aan de Eufraat, die momenteel zo`n achttien kilometer verder weg loopt. Uruk was één van de belangrijkste stad-staten in Sumerië. Opgravingen van Duitse archeologen vanaf 1912 hebben resten van gebouwen blootgelegd uit het vierde millennium v.C., van ná de Ubaïd-periode en vóór de Jemdet-Nasr periode. Vandaar dat we deze periode de `Uruk-periode` noemen. De Uruk-periode zag het ontwikkelen van menselijk leven in de vroeg-dynastische periode en zonder enige twijfel was Uruk destijds de grootste en belangrijkste nederzetting van Sumerië. Je zou zelfs kunnen zeggen dat Uruk de eerste échte stád was van de wereld, dus met een echte stadscultuur. Gebleken is, dat Uruk is ontstaan als twee verschillende nederzettingen: Kullaba en Eanna. Deze twee nederzettingen groeiden door de tijd heen uit naar een stad die omgeven was door een 9,5 km. Lange stadsmuur, die 450 hectare grond besloeg en waarschijnlijk 50.000 mensen huisvestte. In het hart van de stad zijn twee grote tempelcomplexen: het Anu-heiligdom van Kullaba en het Inanna(godin van de liefde)-heiligdom uit Eanna. In beide complexen zijn restanten van verschillende tempels gevonden. Aan de noord-westkant van het Eanna heiligdom is een ziggurat gevonden die toegeschreven wordt aan Ur-Nammu en stamt uit de Ur-III periode. Veel zijn we uit Uruk te weten gekomen t.a.v. de ontwikkeling van het schrift, van ikonen en pictogrammen zien we een geleidelijke overgang naar het spijkerschrift van de vroeg-dynastische periode.

Utuhegal - Urukhegal
Koning van Uruk(4) in het oude Sumerië, zuid-Mesopotamië. Formeerde een coalitie van oude stad-staten, versloeg de laatsten van de Gutaeërs en herstelde het Sumerische rijk. Zijn opvolgers Ur-Nammu en Shulgi hadden echter nog wel regelmatig te maken opstanden van de Gutaeërs, het gebied in het oosten bleef lang onrustig. Één van zijn militaire bevelhebbers: Ur-Nammu, eigende zich een deel van het rijk toe en stichtte de derde dynastie van Ur, om naderhand vrijwel geheel Mesopotamië te veroveren. Hij bewerkstelligde historisch gezien, een nieuwe periode. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Utu - Shamash - Sjamasj
Oude Sumerische god, zoon van Nanna en Ningal. Als Shamash god van de zon en gerechtigheid, als Utu god van de zon en het lot der doden.

Varuna
Indische god die de wereldorde handhaaft. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Zagros
(gebergte) Groot gebergte in het westen van Iran, dat zich over 1770 km. uitstrekt van de Turks-Armeense grens tot aan de straat van Hormuz. Met 4752 meter hoogte is de Sabalan de voornaamste berg. Het ruigste gebied is het noordwesten, met zeer hoge toppen, vaak bebost en vooral vulkanisch. Verder zien we hier veel bekkens zoals het grote Urmia meer. Verder naar het zuiden wordt het steeds vlakker. Het gebergte wordt bewoond door nomadenvolken waaronder de Koerden. In de oudheid vormde het gebergte de grens tussen Medië en Assyrië. De Gutaëers of Guti (barbarenvolk uit de Akkadische tijd in Mesopotamië) slaagden er aan het einde van het derde millennium v.C. in om de macht te grijpen in het gehele gebied ten westen van de bergen inclusief het grote Akkadische rijk. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Zeus
(Latijn: Jupiter) Hoogste god der Grieken, meegebracht uit hun stamland. Homeros stelde hem in menselijke gedaante voor als wonende op de Olympos als hoofd van de godenfamilie. Volgens de mythe zoon van Kronos, geboren op Kreta. Toen hij volwassen was bracht hij zijn vader ten val en deelde de macht met zijn broers Hades en Poseidon. Als vader van Dardanos werd hij de oerstamvader van de Trojanen (aldus de mythe).

Zeus Sabazius
De griekse vereenzelviging van de Phrygische god Sabazius met hun eigen oppergod Zeus. Het `Zios`-element in de naam heeft verband met de term `Dyeus`, waaruit de diverse benamingen voor God zijn afgeleid (Deus, Dios enz.). Hij werd afgebeeld als een Nomadische ruiter te paard zwaaiende met een staf. Ca. 1200 v.C. werd hij door de Phrygiërs in Anatolië geïntroduceerd toen zij zich daar vestigden. Oorspronkelijk is hij Macedonisch of afkomstig uit West-Thracië. Sabazius werd langzamerhand verdrongen door de aanbidding van de Phrygische moedergodin Cybele. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Zeus Ammon.
Oorspronkelijk de Egyptische orakelgod `Ammon`, wiens grote heiligdom gelegen was in de Siwa-oase in de Lybische woestijn. Wellicht verwant aan Baäl Hammon, die vereerd werd door de Semitische volkeren waaronder de Foeniciërs en de Carthagers, van hen overgenomen door de Egyptenaren die hem identificeerden met hun god `Amun`. Hij werd beroemd aangezien Alexander de Grote beweerde zijn zoon te zijn. In de 5e eeuw v.C. stelde Herodotos in zijn `Historiai` dat de Lydische koning Croesus offerde aan Ammon, rond deze tijd begon de cultus ook buiten Egypte te verspreiden. De eerste Grieken die het heiligdom bezochten waren mensen van Cyrenaica, zíj waren het die de god voor het eerst Zeus-Ammon noemden. Zijn cultus breidde zich verder uit naar de Griekse wereld en werd vooral door Pindar (dichter, 522 v.C.-445 v.C.) vaak genoemd, hij was de eerste Griek die een ode aan de god wijdde en tevens de eerste die een standbeeld voor hem liet oprichten. Een van de nieuwe centra van zijn cultus was Athene, waar een tempel voor hem werd gebouwd in de haven van Piraeus. Kort voor de inval op Sicilië stuurde Cimon, de Atheense commandant, een afvaardiging naar het orakel (Lybische sibille, gewijd aan Zeus-Ammon) in de Lybische woestijn. Ook de Macedonische stad Aphythis was een centrum van aanbidding van Zeus-Ammon, het moet hier zijn geweest waar Alexander de Grote voor het eerst met deze god kennismaakte, iets wat hem in zijn verdere leven nog lang zou gaan beïnvloeden. In later tijden zien we dat Hannibal eveneens een bezoek bracht aan het heiligdom van Zeus-Ammon alsmede het daarbij behorende orakel, ook bij de Romeinen zien we er veel van terug, de cultus spreidde zich verder uit, zelfs helemaal tot aan de Rijn!

Zimrilim - Zimri-Lim
Amoritische koning van Mari (in het huidige Syrië) in de 18e eeuw v.C. Zoon van Yakhdun-Lim. Werd vermoord door de Babyloniërs onder Hammurabi, die Mari veroverden, na tientallen jaren een verbond met hen te hebben aangegaan. Opgravingen hebben het paleis van Zimrilim blootgelegd en een schat aan kunstwerken naar boven gehaald, waaronder beroemde wandschilderingen,. Maar ook vele andere artefacten zoals altaren, wapens en kleding. De bouw van het paleis heeft 300 jaar in beslag genomen, nadat het gereed was telde het op de begane grond ongeveer 260 ruimtes. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners

Ziggurat - Ziggoerat
Tempeltorens in het oude Sumerische en Babylonische rijk. Aanvankelijk een tempel gebouwd op een verhoging, later werden meerdere verhogingen op elkaar gestapeld zoals bij een trappenpiramide, waarbij op de top een tempel werd gebouwd. Volgens de overleveringen (en de bijbel) wilden de mensen torens bouwen die tot in de hemel reikten zodat ze dichter bij de goden waren. De grootste ziggurats hadden wel 9 lagen waarop een tempel stond. Bekende ziggurats zijn de grote Ziggurat van Ur en de grote ziggurat van Babylon, ook wel bekend als de toren van Babylon, volgens de bijbel de reden voor god om de Babylonische spraakverwarring te laten plaatsvinden.

Zwarte Zee
De Zwarte Zee ligt ingeklemd tussen Europa en Klein-Azië. De landen rond de Zwarte Zee zijn Turkije, Bulgarije, Roemenië, Rusland, de Oekraïne en Georgië. De zee is bij Istanboel via de zee-engte van de Bosporus, de Zee van Marmara en de Dardanellen met de Egeïsche en Middellandse Zee verbonden. De grootste diepte is 2020 meter. De Zwarte Zee is pas sinds het 6e millennium v.C. zout, voordien was het een zoetwatermeer. De Zwarte Zee wordt gevoed door vijf grote rivieren: de Donau, de Dnjepr, de Dnjestr, de Don en de Koeban. Het kustgebied is in het westen en noorden vlak, maar in het oosten en zuiden en ook bij het schiereiland de Krim bergachtig. Ten oosten daarvan ligt de Zee van Azov. Historische gerechten De 7 wereldwonderen Mespotamië - Sumerië - Babylon - Irak Orakels, sibilles en andere zieners