ECN - Energie Encyclopedie

Categorie: Milieu > Energie
Datum & Land: 15/04/2007, NL offline
Woorden: 280

RDF
Refuse Derived Fuel, de productie van een beter behandelbare vaste brandstof uit afval.

Restwarmteketel
(Zie Afgassenketel)

Rookgasreiniging
Reinigen van de rookgassen bij het verstoken van brandstoffen om de uitworp van schadelijke stoffen te beperken.

Rookgas
Gasvormige producten die vrijkomen bij verbranding.

Rookgasklep
Klep aangebracht in het rookkanaal van een c.v. om het warmteverlies te verminderen als de brander niet brandt.

Ruwe aardolie
Bij de bron gewonnen olie. In het Engels en Amerikaans: crude oil of crude.

Salpeterzuur
HNO3, een zuur dat door chemische reacties ontstaat uit stikstofdioxide, water en zuurstof. Kan ook in de natuur worden gevormd door bacteriën.

Savoniusrotor
Windmolen waarbij het aandrijvende deel met de wind meebeweegt, zoals bij een wind- of cup-anemometer.

SBI
Standaard Bedrijfsindeling, volgens CBS. Vanaf 1993 gewijzigd om internationaal aan te sluiten bij de NACE-indeling. (Meer informatie: Sbi-codes)

Scenario
Onderbouwde set van veronderstellingen voor toekomstprojecties.

SCR
Selectieve katalytische reductie(-proces) om stikstofoxyden in rookgassen af te breken.

SI-eenheid
Gestandaardiseerde basiseenheden voor lengte, massa, tijd en overige. (Meer informatie: Eenheden)

Spaarlamp
Verlichtingsbron met een efficiënte lichtopbrengst. De lamp is diverse types verkrijgbaar: SL-en PL-lamp.

Stromingsbron
Energiebronnen die voortdurend worden aangevuld en daardoor onuitputtelijk (duurzaam, hernieuwbaar) zijn. (Zie Getijde-energie, Waterkracht, Windenergie, Zonne-energie)

Straling
Warmtetransport door elektromagnetische golven of deeltjes van een warm naar een kouder lichaam. Term wordt ook gehanteerd in de kernfysica. (Zie Warmteoverdracht)

Straalmotor
Gasturbine waarbij het uit de expansieturbine uittredende uitlaatgas in de atmosfeer wordt geblazen, waardoor een op het vliegtuig werkende voorwaarts gerichte kracht ontstaat.

Stortgas
Gas onttrokken uit afvalstortplaatsen. Stortgaswinning vindt plaats om de ongecontroleerde emissie van methaan tegen te gaan door dit af te fakkelen of energetisch in te zetten. (Meer informatie: Stookwaarde)

Stoomturbine
Turbine waarin stoom wordt geëxpandeerd naar lagere druk. Hierbij komt kinetische energie vrij, die via de draaiende schoepen wordt omgezet in mechanische energie. De inlaatstroomrichting kan axiaal of radiaal zijn.

Stoom
Waterdamp. Technisch veelal gebruikt onder druk waardoor de temperatuur boven het kookpunt van 100 °C is.

Stookwaarde
(Zie Calorische onderwaarde)

Stookolie
Restproduct bij de aardolieraffinage.

Stirlingmotor
Zuigermachine waarbij de energie via uitwendige verbranding of warmte wordt toegevoerd. Als de motor wordt aangedreven kan het systeem als koelmachine fungeren.

Stikstofoxyde
NOx, gasvormige giftige verbrandingsproducten van stikstof (verbindingen), bijna geheel bestaande uit NO (stikstofmonoxyde) en NO2 (stikstofdioxyde), waarbij de waarde van de emissiefactoren is berekend alsof alle NOx zou bestaan uit NO2 (NO gerekend als NO2).

Stikstof
N-N2, stikstofatoom-stikstofgas.

STEG
Stoom- en gasturbine (ook combined cycle). Combinatie van gas- en stoomturbinesystemen. De hete uitlaatgassen van een gasturbine worden gebruikt om hogedruk stoom te produceren. Deze stoom wordt weer ingezet in een (aftap-)condensatie-stoomturbine. (Zie figuur)

Steenkoolequivalent
Eenheid om (wereld)energievoorraden te kwantificeren overeenkomend met 29,3 MJ-kg.

Steenkool
Delfstof gevormd uit sedimentaire koolwaterstoffen.

Stationaire bron
Niet mobiele installatie waarin door verbranding van fossiele brandstoffen energieconversie plaatsvindt (bijv. kachel voor huisbrand of grotere stookinstallatie voor ruimteverwarming, industrieel fornuis of stookinstallatie voor elektriciteitsbedrijf).

Stadsverwarming
Warmtedistributie op een grotere schaal dan blok- of wijkverwarming, waarbij de warmte wordt geleverd door een warmte-kracht-instalatie.

Supergeleiding
Bij zeer lage temperaturen een naar nul gaande elektrische weerstand. Door speciale materiaalcombinaties wordt deze toestand ook bereikt bij hogere temperaturen dan de oorspronkelijke 20 K en lager.

Temperatuurgradiënt
Temperatuurverschil per lengte-eenheid.

Tegendrukturbine
De stoom verlaat de turbine bij een druk die soms aanzienlijk boven de atmosferische ligt. Deze wordt toegepast als processtoom in een bedrijf. (Zie figuur)

Technische levensduur
Periode waarin een productiemiddel technisch in staat is een prestaties te verrichten.

Thermodynamica
Beschrijft de interactie tussen warmte en arbeid. De twee hoofdwetten zijn het meest bekend. De Eerste hoofdwet, waarin voor een gesloten systeem de totale aanwezige energie constant blijft. De Tweede hoofdwet, waarin voor een onomkeerbaar verlopend proces in een volledig afgesloten systeem de entropie toe neemt. Het is een empirische theorie die geen gebruik maakt van moleculaire voorstellingen.

Total energy
Energieproductie waarbij met behulp van slechts één omzettingsproces in de totale energiebehoefte (warmte, kracht, licht enz.) wordt voorzien.

Transmissieberekening
Bepaling van de warmteweerstand van een constructie

Transformator
Elektrische spanningsomvormer. Als warmte-transformator aangeduid bij de 'omgekeerde' absorptiekoelmachine.

Turbine
Een apparaat dat wordt aangedreven door een vloeistof- of gasstroom te richten op een schoepenrad dat op een roterende as is gemonteerd. Er bestaan water-, stoom-, gas- en windturbines.

Tweetaktmotor
Zuigermotor waarbij de arbeidscyclus gedurende één omwenteling van de krukas verloopt.

Ultracentrifugeproces
Proces voor uranium-isotopenscheiding waarbij zware atomen van lichte worden gescheiden door middel van centrifugale kracht.

Uranium
Natuurlijk radioactief element, in de wereld van de kernenergie veelal als uraan aangeduid. Verrijkt uranium voor vermogensreactoren heeft een massagehalte van uranium-235 groter dan 0,7%.

Verrijking
Opvoeren van het gehalte aan de gemakkelijk splijtbare isotoop Uranium 235 van natuurlijk uranium, dat hoofdzakelijk uit Uranium 238 bestaat (99,3%). De bekendste methoden zijn die door gebruik te maken van gasdiffusie, ultracentrifuge en lasertechniek.

Vermogen
Energie (productie) per tijdseenheid.

Verhoogd rendement CV-ketel
Conventionele ketel voorzien van een vergroot verwarmingsblok, waardoor de rookgassen verder kunnen worden afgekoeld. Condensatie treedt hierbij echter niet op.

Vergassing
Omzetten in gasvormige producten. Methode om in de toekomst de toepassingsmogelijkheden van o.a. steenkool en biomassa te vergroten.

Verbrandingswaarde
(Zie Calorische bovenwaarde)

Visbreaker-installatie
Kraakproces waarmee de viscositeit van stookolie wordt verlaagd met als bijproduct raffinaderijgas en nafta.

Viertaktmotor
Zuigermotor waarbij de arbeidscyclus gedurende twee omwentelingen van de krukas verloopt.

Vliegwiel
Door bewegingsenergie op te slaan in een roterende massa wordt mechanische energie gebufferd.

Vliegas
Vaste en vloeibare verbrandingsresten in de vorm van deeltjes die met de rookgassen uit de vuurhaard worden meegevoerd.

Vlamzone
Het buitenste gedeelte van de vlam, waarin de oxidatie (verbranding) optreedt bij een overmaat aan zuurstof.

VOS
Vluchtige organische stoffen, aanduiding die ook voor koolwaterstoffen gebruikt wordt.

Waterstof
Eenvoudigste chemisch element (H) en in moleculaire vorm H(sub>2. Een potentiële energiedrager in de toekomst. Bij verbranding ontstaat water (H2O).

Waterschommel
Archimedes wave swing. Nieuw energieconcept voor winning van energie uit de deining van de oceaan. Bestaande uit 'bromtollen' (vliegwielfunctie) die op een diepte van 10 meter elektriciteit opwekken.

Waterpijpketel
Het te verdampen water zich in een gesloten pijpenwand die de vuurhaard omgeeft.

Waterkracht
Energiebenutting uit de potentiële energie van water dat wordt ontleend aan een plaatselijk hoogteverschil.

Warmtewisselaar
Installatie waarmee warmte van het ene medium naar een ander medium wordt overgedragen.

Warmteweerstand
(Zie k-waarde)

Warmtewiel
Langzaam roterend wiel dat beurtelings een warme en een koude luchtstroom passeert.

Warmteterugwinning
Het terugwinnen van warmte uit rookgassen en ventilatielucht.

Warmtepomp
Apparaat om warmte van een laag temperatuurniveau te brengen op een hoger temperatuurniveau. De ijskast is hier een voorbeeld van; dit apparaat transporteert warmte vanuit de te koelen ruimte naar de omgeving. Door warmte te onttrekken aan bijvoorbeeld de buitenlucht en deze warmte binnen af te staan kan de warmtepomp een bijdrage leveren aan de warmtebehoefte van een woning. (Zie figuur)

Warmtepijp
Bestaat uit een aantal buizen voorzien van lamellen. In de buizen bevindt zich een koolwaterstof. De ene helft van de buis bevindt zich in een koud medium en de andere helft in een warm. Door verdamping en condensatie vindt warmtetransport plaats.

Warmteoverdracht
Vindt plaats door geleiding, convectie en-of straling. (Meer informatie: Warmteoverdracht)

Warmte/kracht
Productie van kracht (elektriciteit) waarbij de restwarmte wordt benut.

Warmte-opslag
Het afstemmen van warmtevraag en -aanbod door buffering van warmte om capaciteitsvergroting te bereiken. Energiebesparing vindt plaats als hierdoor perioden waarin afvalwarmte niet kan worden afgezet worden overbrugd.

Warmte-overdrachtscoëfficiënt
Maat voor warmteoverdracht tussen twee media, bestaande uit drie componenten: straling, convectie en verdamping.

Wervelbedverbranding
Verbrandingsproces waarbij de brandstof door een luchtstroom in een wervelende en zwevende staat wordt gehouden.

Wereldenergievoorraad
Reserves kolen, uranium, olie en gas welke met bestaande technologie onder (lokale) economische condities gewonnen kunnen worden.

Windturbine
Moderne omschrijving van windmolen.

Windenergie
De kinetische energie van een bewegende luchtmassa, te benutten met behulp van een windturbine.

Wobbe-index
Het quotiënt van de calorische bovenwaarde van gas en de vierkantswortel uit de relatieve dichtheid van het gas ten opzichte van lucht.

Zonnecollector
Systemen voor het omzetten van zonne-energie in warmte.

Zonnecellen
Systemen van het omzetten van zonne-energie in elektriciteit.

Zonneboiler
Installatie waarmee met behulp van zonne-energie warm water wordt geproduceerd voor de warmwatervoorziening van een woning of gebouw.

Zonne-energie
Energie aanwezig in de straling van de zon. Doorgaans worden hier ook de indirecte vormen van zonne-energie toe gerekend zoals wind, biomassa, waterkracht, enz.

Zuurstof
O-O2, zuurstofatoom-zuurstofgas.

Zure regen
De natte en droge depositie van bestanddelen die bodem, vegetatie en oppervlaktewater direct of indirect verzuren.

Zwavelhexafluoride
SF6 (UK: Sulphurhexafloride), broeikasgas met een GWP100 jaar van 23900 gram CO2-equivalent. (Meer informatie: Global Warming Potential)

Zwaveldioxide/Zwaveltrioxide
SO2-SO3, gasvormige giftige verbrandingsproducten van zwavel verbindingen). Bij de verbranding van zwavelhoudende brandstoffen ontstaat uit de zwavel voornamelijk SO2. De enkele procenten hiervan die verder worden omgezet in SO3 worden vaak als SO2 gerekend. (Meer informatie: Zwavelemissie)

Zwavel
S, zwavelatoom. Komt voor in fossiele brandstoffen en leidt tot luchtverontreiniging bij verbranding.