KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

hand-ponsapparaat
Handgereedschap dat wordt gebruikt om gaten te ponsen in bladmetaal

hardware
De fysieke onderdelen van een computer of computersysteem, ter onderscheid van de procedures die nodig zijn om de computer of het systeem te laten werken

hacha’s
Verwijst naar precolumbiaanse beeldgesneden voorwerpen die lijken op een bijl maar blijkbaar niet als zodanig gebruikt werden. Ze hadden een ceremonieel doel en dienden waarschijnlijk als merktekens op balsportbanen

hangoortafelpoot
Wordt gebruikt voor scharnierende poten met een dwarshout, die naar buiten draaien om een opklapbaar tafelblad te ondersteunen, zoals bij klaptafels. Voor gelijksoortige poten zonder dwarshout wordt 'swing legs' gebruikt

haak en oog
Tweedelige bevestigingsmiddelen, zoals aan een kledingstuk of aan deur, die bestaan uit een haak die over een stang of in een lus buigt

haalmes
Beitels met een rond, doorlopend blad, bevestigd aan een stel handvatten

haan
In- of uitwendig geplaatste, verticaal beweegbare hefbomen, die onderdeel zijn van het afvuurmechanisme

haardfiguur
Uitgezaagde en beschilderde figuren die als haardscherm dienen; veel vervaardigd in de 17e en 18e eeuw

haardkleed
Kleine kleden die gewoonlijk vlak bij de haard worden gelegd om de grotere en duurdere tapijten te beschermen

haardschermen
Schermen die worden gebruikt om het gezicht of de benen tegen het vuur te beschermen. Vaak met gedecoreerd paneel of panelen

haarnetje
Opengewerkte netjes gemaakt van mensenhaar, zijde of synthetische materialen die over het haar worden gedragen om het op de plaats te houden. Ook te gebruiken voor soorten die zijn bezet met parelachtige versieringen

haarschuifje
Siervoorwerpen die zijn bedoeld om het haar op de plaats te houden

haarstuk
Haarmonsters die worden gedragen als toevoeging aan het natuurlijke haar van de drager; ofwel om kale plekken op het hoofd te bedekken of om het haar aan te vullen voor een meer weelderig kapsel

haarvruchtige populierhout
Hout van de boom behorende tot de soort Populus trichocarpa, inheems aan de Pacifische kust. Het wordt gebruikt voor het maken van kisten, houtwol en pulphout

hafting
Proces waarbij een prehistorisch voorwerp wordt bevestigd aan een handvat, steel of riem zodat het makkelijker gebruikt kan worden

hair receiver
Houders voor haar, dat is verzameld uit de haarborstel van de eigenaar, en met name kommen met deksels die een gat in het midden hebben

hakbeitel
Beitels met een kort blad. Worden voornamelijk gebruikt om scharnieren in deuren en deurlijsten aan te brengen

hale 'aina
Wordt gebruikt voor traditionele Hawaïaanse bouwwerken bedoeld als eetgelegenheden voor vrouwen

half hatchet
Combinaties van bijl en hamer, met een breed lemmet en een gekerfd onderdeel om spijkers te trekken; berekend op zwaar werk. Worden gebruikt om hard pleisterwerk af te hakken en ander zwaar werk te verrichten

halffabrikaat
Halfproducten waarvan na verdere behandeling een ander product wordt vervaardigd

halfkoepel
Wordt gebruikt voor koepels die bestaan uit een kwart bol, bijvoorbeeld voor koepels boven een gewelfde nis

half-rabbeted lock
Insteeksloten waarvan de voorkant uit twee loodrecht op elkaar staande vlakken bestaat. Ze worden gebruikt voor deuren die van een sponning voorzien zijn

halo's
Aureolen die bestaan uit een cirkel, schijf, reeks lijnen of lichtstralen die het hoofd van een heilig personage omgeven. In de Hellenistische en Romeinse kunst worden halo's gedragen door de zonnegod Helios, terwijl Romeinse keizers vaak worden afgebeeld met een stralenkrans. Dit beeld is overgenomen in de christelijke kunst

halsboei
Ketens die rond de nek worden aangebracht om de bewegingsvrijheid te beperken

halsgevel
Gevels waarvan het middendeel hoger is opgetrokken tot een rechthoekige top of hals, die meestal een zoldervenster omsluit. De hals is tussen gebeeldhouwde vleugelstukken gevat en wordt bekroond door een fronton. VWB

halve sleuf
Wordt gebruikt voor de halve verticale sleuven aan beide zijden van een triglief

halve tongewelf
Gewelven met een profiel van ongeveer een kwart cirkel, bijvoorbeeld zoals gebruikt wordt om een gangpad in een kerk te overdekken

halvemaan
Motieven die bestaan uit het gebogen deel van een cirkel en vaak de suggestie van een halve maan geven

halvemaan spant
Wordt gebruikt voor gebinten waarvan de bovenste en de onderste liggers beide in dezelfde richting zijn gebogen maar met een verschillende krommingsradius zodat ze elkaar aan de uiteinden raken en er uitzien als een halve maan

halvemaanvormig
Met betrekking tot meubilair: met de vorm van een halve maan

halvemaanvormige huizenrij
Rijen huizen gebouwd in de vorm van een halve maan waarvan de voorzijden een plattegrond hebben die de vorm heeft van de holle boog van een cirkel of ovaal. Geen Nederlands equivalent

hamer
Hamerachtige delen van patroonvuurwapens die door hun val of beweging het wapen afvuren. Zie ook 'hanen'

hamersteen
Prehistorisch hamergereedschap dat bestaat uit ronde stenen

Hammondorgel
Orgels met elektrische toonopwekking, gefabriceerd door de Hammond Organ Company in de USA in de twintigste eeuw, met twee manualen en een bereik van vijf octaven

handboek
Wordt gebruikt voor, meestal compacte, boeken die beknopte informatie bevatten. Meestal gaat het om regels of aanwijzingen die men nodig heeft om bepaalde taken of processen te kunnen uitvoeren

handdoek
Rechthoekige stukken stof, papier of ander absorberend materiaal voor afvegen of afdrogen

handdrukker
Personen die een drukpers bedienen of beheren, in het bijzonder een handdrukpers

handelsbibliografie
Bibliografieën die worden uitgebracht voor, en meestal door, boekhandelaars en uitgevers om de verkoop van boeken te bevorderen

handelskamer
Organisaties in de V.S. die het toezicht hebben over commerciële of handelsondernemingen, hun belangen regelen, promoten of beschermen

handelsondernemingen van stellen
Bedrijven die eigendom zijn van en doorgaans worden gevoerd door getrouwde of samenwonende stellen

Hasegawa-school
Verwijst naar het werk van een school van schilders die is opgericht door Hasegawa Tohaku (1539-1610), en die zich waarschijnlijk bevond in Kyoto in of in de buurt van Hompoji, een Nichiren-tempel waarmee de familie van Tohaku banden had. De stijl kenmerkt zich door grootschalige kunstwerken die vele kamers besloegen, en Chinese thema's en motieven. Tohaku schijnt vier zonen te hebben gehad die ook kunstenaars waren, maar de school verdween aan het einde van de 17de eeuw

handdoekrail
Stangen die aan een muur, toonbank of ander oppervlak zijn gemonteerd en waaraan handdoeken en washandjes worden gehangen

heilige pillenkever; scarabee
Leden van een mestkeversoort die zijn eitjes legt in mestballen die door telkens rollen hun vorm krijgen. In het oude Egypte werd deze kever als heilig beschouwd; hij werd in verband gebracht met de heilige manifestatie van de vroege ochtendzon, Khepri, wiens naam werd geschreven als de hiëroglief voor scarabee en van wie werd beweerd dat hij bij zonsopgang de schijf van de ochtendzon over de oostelijke horizon rolde

hek
Klap- of schuifbarrières, gebruikt om een doorgang tussen twee buitenruimten op te vullen of af te sluiten, vaak gemaakt van een traliewerk of open geraamte of een zware of ruwe constructie. Ook barrières binnenshuis die hierop lijken. Voor barrières met een stevigere en verzorgdere constructie en die gewoonlijk leiden tot ruimten binnenshuis wordt 'deuren' gebruikt

hekwerken
Raamwerken aan de vierkante achterzijde van vaartuigen, eindigend bij de achtersteven. Ook te gebruiken voor de afzonderlijke planken of platen die de vierkante achtersteven van een vaartuig vormen

Hemudu
Verwijst naar een Chinese neolithische cultuur die dateert uit circa 5200 tot circa 3300 v. Chr.; de naam is ontleend aan de vindplaats van een neolithisch dorp in Yuyao, in de provincie Zhejiang. De Hemudu-cultuur, waarvan het centrum zich bevond in de vallei bij de benedenloop van de Yangtze, heeft zijn faam met name te danken aan het feit dat hier de vroegste sporen van rijstbouw in China zijn aangetroffen, daterend uit circa 5000 v. Chr. Het oudst bekende lakwerk uit China, een roodgelakte houten kom, is gevonden op een Hemudu-vindplaats. Hemudu-aardewerk is met de hand vervaardigd, dik en grijs-zwart van kleur. Het oppervlak is vaak gepolijst, gedecoreerd met touwafdrukken of bevat ingesneden planten- en diermotieven. Andere Hemudu-artefacten zijn grove kleifiguurtjes van dieren en mensen, en gesneden hout en ivoor, met als interessantste motief de vogel, in het bijzonder de dubbele vogel

heremieten
Personen die in afzondering leven of een eenzaam leven leiden, in het bijzonder degenen die dit doen uit religieuze motieven, zoals de vroegchristelijke kluizenaars

herschilderen
Het herbewerken van grote geschilderde vlakken om schade af te dekken, ongewenste kenmerken te maskeren of kleur en ontwerp te veranderen. Gebruik 'bijschilderen' of 'overschilderen' voor vergelijkbare werkzaamheden aan schilderijen door restauratoren

heup
Bij twee- en viervoetige dieren en bij mensen: de uitstekende delen aan weerszijden van het lichaam die worden gevormd door de laterale uitbreidingen van het bekken en het bovenste deel van het dijbeen

hevelroede
Een stok die men gebruikt voor een weefraam en waaraan iedere tweede scheringdraad wordt vastgebonden. De hevelroede kan van het raam af worden bewogen om het vak te openen of worden gebruikt om één vak vast te zetten, terwijl men het vak creëert door een ophaler te bewegen

Hexapoda
Onderstam met twee klassen insecten en ametabole geleedpotigen. Het lichaam van de dieren is onderverdeeld in een kop, borststuk en achterlijf

hemelvaart
De daad of het proces van opgaan van de aardse naar de hemelse sfeer. De term verwijst vaak specifiek naar de hemelvaart van Christus, waarvan de apostelen veertig dagen na zijn opstanding getuige waren. Het geloof in de hemelvaart van Christus werd een belangrijk onderdeel van het christendom, dat de eenheid met God de Vader, de overstijging van de beperkingen van tijd en ruimte, en de universele aanwezigheid symboliseert. De term kan ook verwijzen naar de opstijging ten hemel van de profeet Mohammed

hellingplattegrond
Verwijst naar plattegronden die het grondoppervlak van een bouwlocatie of andere locatie aangeven, meestal met hellingaanzichten en contouren

helikopter
Te gebruiken voor diverse luchtvaartuigen zwaarder dan lucht, die worden gekenmerkt door aangedreven, horizontaal draaiende vleugels of bladen met een grote diameter, die het toestel verticaal kunnen laten opstijgen en stil laten hangen in de lucht

hellingsgraad
Bij een rechte lijn in een vlak, de constante waarde m=(y2-y1)/(x2-x1), waarbij (x1, y1) en (x2, y2) twee willekeurige punten op de lijn zijn

helm
Engelse bouwwerken in locale stijlen, in allerlei vormen en voor verschillende doelen, gemaakt van hout met een aarden vloer en voornamelijk gebruikt voor de opslag van producten, gereedschappen of vee; veelvoorkomend van de 16e tot de 19e eeuw. Geen Nederlands equivalent. Zie 'schuren'

Hemelvaartsdag
Verwijst naar een belangrijk christelijk feest dat de tenhemelopneming van Christus gedenkt. Het feest wordt sinds de 4de eeuw veertig dagen (de vijfde donderdag) na Pasen gevierd door zowel oosterse als westerse kerken. Hemelvaartsdag gedenkt het koningschap van Christus, de tenhemelopneming van Christus ter verheerlijking van de menselijke natuur en de voltooiing van de verlossing van hen die in Christus geloven (de Hemelvaart is de laatste verlossende handeling). In de middeleeuwen werd er in het kader van het feest een processie gehouden om de tocht van Christus naar de Olijfberg te gedenken, volgens de traditie de plaats van de Hemelvaart. Een ander oud gebruik was het optillen van een kruisbeeld of een beeld van de verrezen Christus door een opening in het dak van de kerk. Soms ging dit gepaard met een duivelsfiguur die tegelijkertijd afdaalde. Een onderscheidend kenmerk van de westerse liturgie van Hemelvaartsdag is het doven van de paaskaars na de lezing van het evangelie. De paaskaars wordt voor het eerst ontstoken met Pasen en wordt gedoofd als symbool voor het feit dat Christus de aarde verlaat

Hexaprotodon madagascariensis
Kleine nijlpaardensoort die inheems is in Madagaskar maar waarvan wordt verondersteld dat hij uitgestorven is

hefbrug
Bruggen met een deel of delen die verticaal worden opgetild tussen torens, met gebruik van tegengewichten of kabels

herkenningsbord
Wordt gebruikt voor borden die plaatsen van bestemming aangeven. Voor kleinere, minder openbare identificerende aankondigingen wordt 'labels (identificatiedragers)' gebruikt

Herenmodeartikelen
Accessoires voor de mannelijke clientèle die worden verkocht in een winkel of op een afdeling voor herenmodeartikelen, zoals handschoenen, stropdassen, sokken, hoeden, wandelstokken en ceinturen

hellebaard
Stokwapens met een op een bijlblad gelijkende kling met een korte weerhaak aan de achterkant en een punt bovenaan de stok; veel gebruikt in de oorlogen in de 15e en 16e eeuw, van de 16e tot 19e eeuw vooral als ceremonieel wapen gebruikt

hennepbladbindingen
Japanse boekbanden waarin draad wordt gestikt door vier gaten die op gelijke afstanden van elkaar zijn aangebracht in de verbindingen tussen de rug en de voor- en achterkant van het boek, waardoor een patroon ontstaat als dat van een hennepblad

heks
Zij die zich bezighouden met het bestuderen en toepassen van bovennatuurlijke en natuurlijke machten voor goedaardige of kwaadaardige doeleinden, waarbij zij in variërende mate gebruik maken van magie, paranormale krachten, kruidkunde, waarzeggerij en communicatie met goede of kwade geesten

Hexaprotodon
Genus dat bestaat uit twee grote zoogdiersoorten met korte, gedrongen poten en een tonvormig lijf. Ze zijn kleiner dan het genus Hippopotamus. Van één soort, het pygmeenijlpaard van Madagaskar, wordt verondersteld dat deze uitgestorven is

heraldische boekmerken
Ex-librissen waarop een familiewapen of andere heraldische afbeeldingen te zien zijn als eigendomsmerk

herstellingsoord
Inrichting waar mensen worden verzorgd die herstellen van een ziekte of verwondingen, maar die gewoonlijk geen actieve medische zorg meer nodig hebben. Patiënten biedt men er medicijnen, fysiotherapie en andere diensten. Gewoonlijk zijn ze ingericht als een groepshuis in plaats van als een ziekenhuisafdeling

helmhoeden
Lichte helmen van het merg van een plant of van kurk bedekt met stof, met een ronde hoedenbol en een vaste rand die naar beneden afloopt; gedragen in tropische gebieden ter bescherming tegen de zon. Werden voor het eerst gedragen door het Britse leger, halverwege de 19e eeuw in India, en werden gemaakt met het merg van de solaplant

hemels
Dakachtige onderdelen die boven het bed worden gehouden met stijlen, en over het gehele bed reiken. Voor dakachtige onderdelen die vanaf het hoofdeinde, meestal aan een kant ondersteund, over het gehele bed reiken, wordt 'hele hemels' gebruikt. Voor soortgelijke elementen die alleen over het hoofdeinde hangen wordt 'halve hemels' gebruikt. Voor dakachtige elementen die aan een ketting of koord uit het plafond boven het hoofd van het bed zijn vastgemaakt wordt 'baldakijnen (constructie-elementen) gebruikt

helmmasker
Te gebruiken voor maskers die het hoofd geheel of gedeeltelijk omsluiten, in het bijzonder die welke worden gedragen tijdens Afrikaanse ceremonies en maskerades

Henga
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in Malawi, Tanzania en Zambia leeft

heveltrekker
Katrollen bestaande uit een gegroefd rad in een vaak rijkbewerkt houten frame, gebruikt om de hevels van Afrikaanse weefgetouwen met dubbele hevels op te hangen en te bewegen

hemimorfiet
Het mineraal hemimorfiet is een gehydrateerd zink-silicaat. Het behoort tot de sorosilicaten. Het mineraal komt met name voor als oxidatieproduct in de bovenlaag van zinkblende afzettingen. Bekende vindplaatsen zijn de Belgisch-Duitse grens, Silezië in Polen, en de staten Pennsylvania en Missouri in de Verenigde Staten

header
Onderdelen van skeletten, die de uiteinden van dwarsbalken of daksparren kruisen en ondersteunen

hei tiki
Kleine beeldjes gesneden uit groen nefriet die de Maori's van Nieuw-Zeeland dragen als hangers. Het zijn vruchtbaarheidssymbolen met de vorm van een menselijke foetus. Traditioneel worden ze alleen gedragen door vrouwen en gaan ze over van generatie op generatie. Tegenwoordig produceert men ook kunststof hei tiki's in massa als souvenirs of talismans voor toeristen

heraut
Verwijst naar ambtenaren of bedienden, bij vooraanstaande huishoudens of individuen, die berichten overbrengen of proclameren, vaak de genealogische documenten bijhouden en de afbeelding van de (familie)wapens regulariseren. De term is vooral van toepassing op ambtenaren in middeleeuws en modern Europa die ceremoniële vieringen organiseerden, in het bijzonder toernooien, waarbij ze de speciale taak hadden de uitdagingen over te brengen en het gebruik van wapens door de strijdende partijen te regulariseren. Vanaf de 19de eeuw zijn de taken van deze functie hoofdzakelijk het regulariseren van de wapens (in de betekenis ‘familietekens’) van een familie of organisatie en vaak ook het beschilderen van die wapens. Zie 'wapenschilders' voor beeldend kunstenaars die zich alleen bezighouden met het afbeelden van (familie)wapens

heilig bosje
Wordt gebruikt voor kleine groepen bomen die bijzondere religieuze, mystieke of spirituele kwaliteiten worden toegedicht. De boomgroepen, die zich meestal in afgebakende gebieden bevinden, staan vaak in de buurt van water, een altaar of een gedenkteken dat aan bepaalde geesten, goden, helden of gebeurtenissen is gewijd

herdenking
Gebeurtenissen die vaak maar niet altijd officieel of feestelijk zijn en dienen om iets of iemand te herdenken of om mensen of gebeurtenissen uit het verleden te eren. Gebruik 'vieringen' voor gebeurtenissen die dankbare of gelukkige tevredenheid of eerbewijs uiten. Gebruik 'ceremonies ' voor formele gebeurtenissen die uitgebreid en plechtig worden uitgevoerd zoals door ritueel of protocol wordt voorgeschreven

hestiatorion
Oud-Griekse eetzaal waar belangrijke gasten en vreemdelingen ontboden werden om deel te nemen aan gewijde maaltijden

hertenhuid
Huid van een hert of een andere hertachtige, voornamelijk gebruikt voor kleding, mocassins en boekbanden. In de vroege boekbindkunst, voor de 16de eeuw, werd de huid bewerkt met ongebluste kalk of aluingelooid om hem wit te maken

heart-back stoel
Amerikaanse stoelen uit het eind van de 18e eeuw waarvan de rugleuning hartvormig is. Ze waren vooral populair in New England

hearts and crown chair
Gedraaide, Amerikaanse '@baluster-back chairs' uit de 18e eeuw met uitgesneden harten en kronen in de bovenregel. De historische benaming voor deze stoelen is niet bekend

herenkaptafel
Engelse en Amerikaanse tafels die in de 18e eeuw werden gemaakt om de faciliteiten van een moderne badkamer te bieden, met voorzieningen voor een waskom, kannen, bidet en andere toiletbenodigdheden

Hevea
Klein genus van Zuid-Amerikaanse bomen die latex produceren

head curtain
Bedgordijnen aan de zijkanten van het hoofdeinde van een bed. Gebruik 'headcloths' voor vaste bedbehangsels aan het hoofdeinde van een bed

heide
Een heide is een benaming voor een plantengemeenschap die vooral voorkomen op voedingsarme, verzuurde gronden, het wordt gekenmerkt door laaggroeiende houtachtige vegetatie

hennepfamilie
Kleine familie van bloeiende planten met 11 genera en 270 soorten geurige kruiden die voorkomen in alle gematigde streken op het noordelijk halfrond. De leden van de familie zijn rechtopstaande planten of klimplanten met bloemen zonder bloemblaadjes en droge vruchten met één zaadje. Hennep (Cannabis) en hop (Humulus) zijn de enige genera die economisch van belang zijn

Hepatophyta
Kleine primitieve fotosynthetische niet-vasculaire planten die op natte plaatsen groeien en op groen zeewier of op bladmossen lijken. Voorheen ingedeeld bij Bryophyta

herbarium
Wordt gebruikt voor kamers of gebouwen waarin zich een systematisch geordende collectie beschermde planten bevindt. Voor tuinen met kruiden wordt 'kruidentuin' gebruikt

Heritiera
Genus van bloeiende planten die inheems zijn in natte gebieden en regenwouden

Heteroptera
Orde van 80.000 soorten insecten. Kenmerkend zijn de monden, waar de kauwwerktuigen en maxilla's zijn geëvolueerd in een zuigorgaan dat in een aangepaste onderlip zit en een snuit vormt waarmee ze het weefsel van planten of dieren kunnen doorboren

heiligenkalender
Kalender waarop de herdenkingsdagen van Christus en Maria staan aangeduid, alsook de sterfdagen van de apostelen, de evangelisten, de martelaren en de heiligen

heilstaten
Ideale, perfecte plaatsen, vooral met betrekking tot wetten, overheid en maatschappelijke omstandigheden

hedendaagse kunst
Verwijst naar schilderijen, beeldhouwwerken, grafische kunst en architectuur die in het recente verleden of het heden zijn vervaardigd. Het verschil met moderne kunst is dat de term 'hedendaagse kunst' niet de betekenis van een niet-traditionele stijl in zich draagt, maar uitsluitend verwijst naar de periode waarin een werk is gemaakt. De begrippen 'modern' en 'hedendaags' zijn dan ook impliciet aan verandering onderhevig. Het woord 'hedendaags' wordt soms in specifiekere zin gebruikt om de kunst tussen circa 1960 of 1970 en nu aan te duiden

heetwaterbron
Een bron met water dat veel warmer is dan de omgeving doordat het is opgewarmd door geothermische energie

hefboom
Ieder uitstekend deel waarmee een mechanisme wordt bediend of geregeld

hete-luchtoven
Wordt gebruikt voor ovens die warme lucht produceren voor een verwarmingssysteem

heupweefgetouw
Eenvoudige weefgetouwen waarvan de kettingdraden tussen parallelle staven zijn gespannen. Eén is aan een paal of boom vastgemaakt en de ander aan een touw dat om het middel van de wever zit en waarmee de wever de spanning op de ketting regelt

heiplan
Verwijst naar plattegronden met daarop aangegeven de heipalen: de bouwkundige funderingselementen die bestaan uit kolommen van hout, staal of voorgestort beton welke als ondergrondse ondersteuning van een verticale last fungeren

headcloth
Enkelvoudige, vaste bedbehangsels aan het hoofdeinde van een bed, doorgaans passend bij de bedgordijnen. Gebruik 'head curtains' voor gordijnen aan beide zijden van het hoofdeinde van een bed