KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

gisanten
De min of meer liggende figuren op grafmonumenten

giallo tigrato
Een marmer dat wordt gekenmerkt door de gewolkte vermenging van zuiver wit, lichtbruin, lila-grijs en roze op een gele ondergrond. Het komt oorspronkelijk uit Korinthe

gicléedrukken
Een afdruk die is gemaakt met de Iris, een grote inkjetprinter, die oorspronkelijk werd gebruikt voor drukproeven in de offset-lithografie en sinds de jaren 90 van de 20ste eeuw voor kunstdrukwerk, meestal fotografisch. Deze afdrukken kunnen op verschillende materialen worden gemaakt, zoals papier, canvas en mylar

gieter
Personen die zich bezighouden met het maken van afgietsels of het maken van vormen in een mal. Verwijst doorgaans naar hen die vloeibare materialen, zoals metaal of glas, in een mal gieten, en niet naar hen die materiaal in een mal persen

gieter
Werkers die materiaal, zoals metaal of glas, smelten en in een mal gieten; gieters die glaswerkers zijn, doen ook samensmeltwerk

gieterij
Gebouwen of installaties waar metaal of glas in vormen wordt gegoten

gietmal
Mallen uit één stuk, met een open bovenkant, die worden gebruikt om glaswerk te maken dat in vorm wordt gegoten

giffles
Flessen om vergiften in te bewaren, variërend in vorm, maar vaak met een ruw oppervlak of andere uiterlijke kenmerken, zodat ze op de tast kunnen worden herkend

gijzelaar
Personen die worden gegeven of vastgehouden als onderpand in afwachting van het volbrengen van een overeenkomst, eis of verdrag

gilet
Nauwsluitende bovenkleding tot net onder de taille. Meestal mouwloos en met knopen aan de voorkant, gedragen over een overhemd en onder een jas of colbert

gimmel ring
Vingerringen die bestaan uit twee of soms drie afzonderlijke ringen die met elkaar zijn verbonden, waarbij de schacht in de lengte is verdeeld zodat de ringen onzichtbaar als één ring in elkaar passen

gipsplaatbout
Samenstellingen van bouten en moeren die worden gebruikt om objecten vast te maken aan een holle muur of een muur die slechts van een kant bereikbaar is. De moer heeft draaibare vleugels, die tegen een veer sluiten wanneer het moeruiteinde van het geheel door een gat wordt geduwd, en die aan de andere kant weer openvouwen

gildebreuken
Halssieraad samengesteld uit aaneengeschakelde (zilveren) schakels, schilden of platen, soms op een textiele drager om aan te geven dat men tot een bepaald gilde of orde behoorde

gipsdruk
Prenten die van gipsafdrukken van diepdrukplaten zijn gemaakt of de gipsafdrukken zelf

gipsplaatspijker
Spijkers met een lengte van 2½ cm en 4½ cm, die voornamelijk worden gebruikt voor het bevestigen van gipsplaten of stenen latten

gipsplatenconstructie
Gebruik voor een bouwtechniek waarbij droge materialen zoals gipsplaten, triplex, of andere geprefabriceerde materialen gebruikt worden, zonder gebruikmaking van gips of mortel

gids
Handleidingen met aanwijzingen en informatie, bijvoorbeeld voor reizigers

gids
Personen die worden ingehuurd om anderen, zoals toeristen, reizigers en jagers, te leiden of te vergezellen door voor hen onbekende gebieden of bezienswaardigheden, zoals natuurgebieden, steden en monumenten. Gebruik 'museumgidsen' voor personen die groepen rondleiden door een museum of een tentoonstellingsruimte en de geëxposeerde collectie bespreken en becommentariëren

gidsletter
Kleine letters in middeleeuwse manuscripten en oude gedrukte boekwerken, die in de lege ruimten bestemd voor beginletters werden gezet als leidraad voor de illuminator of rubricator

gietijzer
Een ijzerlegering die koolstof en silicium bevat, met een hoge compressiesterkte maar een lage treksterkte. Er worden zeer veel verschillende objecten van gietijzer gemaakt door het gesmolten metaal in zandvormen te gieten en vervolgens machinaal verder te verwerken. De objecten worden gebruikt in de bouw en als decoratieve en gebruiksvoorwerpen

gietsels
Beeldhouwwerken of reproducties gemaakt door middel van gieten. Gebruik 'gietwerk' in de context van industrie en bouw

gietwerk
Wordt gebruikt voor betonnen palen die samen met een stalen omhulsel worden geheid. Later wordt dat omhulsel verwijderd en vervangen door een permanent omhulsel

Gilbertijnen
Verwijst naar de geloofsorde die rond 1140 werd gesticht door Gilbert van Sempringham (circa 1083-1189) in Lincolnshire, Engeland. Zowel mannen als vrouwen konden toetreden tot deze enige zuiver Engelse kloosterorde die ooit heeft bestaan. Gilbert wilde zijn orde schoeien op de leest van de cisterciënzer orde; toen de cisterciënzers weigerde gemeenschappen van nonnen onder hun hoede te nemen, liet Gilbert zijn nonnen onderrichten volgens het Augustinianisme. Tot aan de ontbinding van de orde in 1536 waren de Gilbertijnen geliefd en werden ze ook begunstigd door de Engelse koningen, aangezien ze, in tegenstelling tot de leden van andere orden, geen trouw waren verschuldigd aan kerkleiders buiten Engeland

gildebord
Tekstbord met religieuze teksten die betrekking hebben op de stichting van de gilde. Veelal voorzien van een pronklijst met gildekenmerken

gildenhuis
Gebouwen die het bezit zijn van en dienen voor bijeenkomsten van leden van ambachts-, handels- of koopmansgildes

gildetoorts
Toorts met een versiering die verwijst naar een bepaalde gilde

giraffen
Familie van zoogdieren met slechts twee bestaande soorten, de giraffe en de okapi, en diverse uitgestorven genera die vroeger in heel Eurazië en Afrika voorkwamen

gitaarkoffer
Koffer om een gitaar in te bewaren en te vervoeren. Vaak gemaakt van leer of kunststof en van binnen gevoerd met fluweel of een ander zacht materiaal

gitarist
Zij die de gitaar bespelen

glasgordijn
Dunne, ongeplooide gordijnen die vlak tegen het glas van een raam of een deur hangen of direct boven een scherm en meestal dicht blijven zodat het licht wordt gedempt en het binnenkijken wordt bemoeilijkt. Gebruik 'ondergordijnen' voor dunne gordijnen die onder de hoofdgordijnen worden gebruikt om zo het licht te dempen. Gebruik 'vitragegordijnen' voor de gordijnen die vaak als ondergordijnen dienen en worden gemaakt van doorzichtig, zeer lichtgewicht materiaal, vaak effen wit

Glasgow style
Schotse variant van art nouveau die ontstond aan de Glasgow School of Art en zijn bloeitijd kende van ca. 1890 tot ca. 1920. Belangrijke aanhangers waren Charles Rennie Mackintosh, Herbert MacNair en de gezusters Frances en Margaret MacDonald. Toen Francis H. Newbery (1853-1946) in 1885 directeur werd van de Glasgow School, stond zijn leer onder de invloed van de Arts and Crafts-beweging. Deze propageerde kunst die doelmatigheid met schoonheid combineerde, waarbij eigenheid van en het experimenteren door de studenten werd gestimuleerd. Het tijdschrift 'The Hobby Horse' (dat voor het eerst verscheen in het voorjaar van 1884) had een voorliefde voor het samengaan van oud en nieuw, en een harmonieuze relatie tussen abstracte lijnen en massa's. De stijl werd verder ontwikkeld door de toenemende populariteit van het Keltische revivalisme, dat tegelijkertijd was ontstaan in Glasgow. Na het begin van de Eerste Wereldoorlog verdween de stijl langzaam maar zeker

glas-in-beton
Raam, geheel of gedeeltelijk samengesteld uit stukken gekleurd of gebrandschilderd glas, die zijn gevat in betonranden

glas-in-loodraam
Stukken glas, meestal in de vorm van een rechthoek of een ruit, die in loden glaslijsten worden geplaatst om een raam te vormen

glazen jaloezieraam
Ramen die bestaan uit een reeks horizontale glazen jaloezieën die tegelijk in een gemeenschappelijke lijst om een spil draaien

glider
Stoelen die met schakels of springveren aan een stalen geraamte hangen. Ze worden meestal op veranda's gebruikt

Global Positioning System
Verwijst naar de technologie, oorspronkelijk ontwikkeld door het Amerikaanse ministerie van Defensie, die bestaat uit 24 satellieten welke continu wereldwijd signalen doorgeven. In combinatie met ontvangers op aarde kan het systeem op basis van driehoeksmeting zeer snel de lengte- en breedtegraad en de hoogte van een bepaald punt of boven het aardoppervlak bepalen. Het systeem wordt voor militaire doeleinden gebruikt, maar hoofdzakelijk voor het verzamelen van ruimtelijke gegevens die nodig zijn voor het samenstellen van landkaarten en voor het berekenen van geografische posities voor reizigers met een GPS-ontvanger. De oorspronkelijke naam van het systeem was 'NAVSTAR' (Navigation System with Timing And Ranging)

gloeilamp
Elektrische lampen waarin licht wordt geproduceerd door middel van een gloeidraad van wolfraam, die met een elektrische stroom wordt verhit tot hij gloeit

gladde pavia
Middelgrote soort paardenkastanje, inheems in het Middenwesten en de zuidelijke delen van de Great Plains in de Verenigde Staten en sommige gebieden in Canada. De vruchten bevatten looizuur en zijn giftig voor vee en mensen. Native Americans blancheerden de vruchten om er looizuur aan te onttrekken voor het verwerken van leer

gladius
Zwaarden van romeinse oorsprong met korte tweesnijdende rechte kling, gebruikt door infanteristen

glauconiet
Een matgroen micamineraal dat bestaat uit gehydrateerd kaliumijzersilicaat, dat - in tegenstelling tot andere vormen van mica - meestal voorkomt als kogelvormige korrels in mariene omgevingen; het wordt ook wel 'groen zand' genoemd. Het wordt gevormd doordat ijzerhoudende silicaten veranderen door zeewater en organismen, komt voor langs de Atlantische kust van Noord- en Zuid-Amerika en op de zeebodem en wordt soms gebruikt als een groene-aardepigment voor verf

globe
Voorstellingen van de aarde of andere planeet in de vorm van een bol

globestandaard
Standaarden voor wereldbollen en hemelglobes

glossarium
Alfabetische lijsten van woorden en hun betekenissen, meestal in een gespecialiseerd gebied en vaak deel van een groter geheel; over het algemeen zijn uitspraak en etymologische informatie niet inbegrepen

Gleditsia
Genus dat bestaat uit ongeveer twaalf acaciasoorten

glasgekleurde afdruk
Afdrukken die op glas zijn geplakt waarna het papier is weggeschuurd en de achterkant is ingekleurd. Populair aan het einde van de 17e eeuw en het begin van de 18e eeuw

glasschildering
Schilderingen op de voorkant of de achterkant van glas, al dan niet of de verf vervolgens gebakken wordt op het glas. Geschilderde glazen spiegels en andere glasdecoratie, en geschilderde werken op dezelfde manier geschilderd op doek of houten panelen zijn bekend sinds de oudheid. In de context van glas in lood ramen en panelen, verwijst het naar delen van de afbeelding die zijn geschilderd op glas (vaak gebrandschilderd), in het bijzonder de kleinere details

gluton
Een taaie, elastische, eiwitachtige substantie die overblijft nadat de bloem van tarwe of ander graan is gewassen om zetmeel te verwijderen

glasschilder
In algemene zin, schilders die afbeeldingen of decoraties aanbrengen op de voor- of achterzijde van glazen objecten of glasplaten. Verwijst met name naar de kunstenaars die gebrandschilderd glas maakten, in het bijzonder de fijne details op vensters en vensterpanelen

glas geslepen
Het vormen geven aan glas, waarbij facetten, groeven en indrukken worden gemaakt door te slijpen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van draaiende schijven van verschillende materialen, afmetingen en vormen en een zekere hoeveelheid water waaraan een schuurmiddel is toegevoegd

Glavda
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noordoosten van Nigeria leeft

Glawa
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een Shluh-Berbergroep die in het Hoge Atlas-gebergte in Marokko leeft

glasscherf
Glasafval bedoeld voor hergebruik of recycling

gladgemaakt
Oppervlakteafwerkingsproces voor beton en specie waarbij aggregaat wordt vastgezet of kleine onvolkomenheden, bobbels en holten worden verwijderd om een vlak oppervlak te verkrijgen, en waardoor materiaal dat aan het oppervlak komt, wordt gestabiliseerd

glinstering
Een weerspiegelende oppervlaktekwaliteit die minder stralend is dan hoogglans en die meer een gevoel van glans dan van diepte aan de afwerking geeft

glas-in-loodruitje
Vierkante of ruitvormige stukken glas, zoals diegene die diagonaal in glas-in-lood ramen zijn geplaatst, of de openingen die gevuld worden met zulke stukken glas. Voor andere vierkante of ruitvormige stukken steen, bakstenen of tegels wordt 'quadrels' gebruikt

glaswolisolatie
Te gebruiken voor thermische of akoestische isolatie verkrijgbaar in voorgesneden standaardlengten

glasservies
Vakterm voor vaatwerk, over het algemeen van glas of kristal, met meestal een ronde kelk op een steel met voet. Vooral gebruikt voor glazen vaatwerk voor het serveren van dranken en desserts

Gloucester vissersschoener
Visserschoeners met twee masten, lange smalle boegen, rechte kielen en een diepte van maximaal 3 tot 3,5 m om van de ondiepe aanlegplaatsen in de haven van Gloucester, in de Amerikaanse staat Massachusetts, gebruik te kunnen maken; kwamen vooral voor van ongeveer 1900 tot de jaren 30 en werden gebruikt voor het afvissen van zandbanken en vissen voor de markt

glas
Een amorfe, anorganische substantie die wordt gemaakt door silica (siliciumdioxide) te fuseren met een basisoxide, meestal transparant maar vaak ook doorschijnend of ondoorschijnend. Kenmerkende eigenschappen zijn de hardheid en stijfheid bij normale temperaturen, de plastische eigenschappen bij verhoogde temperaturen en de weersbestendigheid en bestendigheid tegen de meeste chemische stoffen, behalve waterstoffluoride. Het wordt gebruikt voor zowel gebruiksdoeleinden als decoratieve doeleinden, en kan worden gemaakt in diverse vormen, gekleurd en gedecoreerd. Glas is ontstaan als glazuur in Mesopotamië in ongeveer 3500 v. Chr. De eerste voorwerpen die geheel van glas zijn vervaardigd, dateren van ongeveer 2500 v. Chr

Glostermarmerpapier
Marmerpapier dat op soortgelijke wijze is geprepareerd als bij de vlektechniek voor antiek marmerpapier, maar waarbij de vlekken een blauwe kleur hebben

glijarmatuur
Armaturen (meestal kroonluchters) met middelen waarmee ze op verschillende hoogtes kunnen worden ingesteld

Glastonburystoel
Benaming die door verzamelaars wordt gebruikt voor Engelse vouwstoelen uit het begin van de 17e eeuw, waarvan de poten elkaar van voor naar achter kruisen en de armleuningen aan de rugleuning en en de voorste regel van de zitting vastzitten. Ze zijn waarschijnlijk gebaseerd op een stoel die werd gebruikt door de laatste abt van Glastonbury in de kathedraal van Wells

glijbaan
Te gebruiken voor gladde, hellende planken of goten waarover kinderen omlaag kunnen glijden

glijbanen
Vaste balken of sporen in een scheepshelling, waarover rolbalken glijden die een vaartuig dragen

glanszijde
Geweven stof met een glad, glimmend oppervlak, gekenmerkt door een hoofdbindingssysteem, de satijnbinding. Bij deze binding loopt elke kettingdraad over vier of meer opeenvolgende inslagdraden heen en onder de volgende door, het bindingspunt. De bindingspunten van de naast elkaar liggende kettingdraden zijn van tenminste twee inslagdraden verschoven, zodat nooit keperlijnen gevormd worden

glas
Glazen instrumenten die worden gebruikt om een lichtbron in te sluiten en te beschermen, het licht te verspreiden of opnieuw te richten, of om de kleur ervan te wijzigen. Ook middelen die worden gebruikt om de luchtstroom naar de vlam te vergroten in een lamp met open vlam of een kaars

glas
Plat glas dat wordt gebruikt voor praktische doeleinden. Tegenwoordig worden ook massieve of holle blokken vervaardigd van glas voor het bouwen van muren. Het decoreren van glas vindt plaats met behulp van ets-, zandstraal- of andere technieken

glas geblazen in een vorm bestaande uit drie delen
Een term gebruikt om een soort vormgeblazen glas te beschrijven, dat wordt geblazen in vormen op ware grote die gewoonlijk uit drie delen bestaan. Soms wordt de term ook gebruikt voor glaswerk dat in twee-, vier- of vijfdelige vormen is gemaakt. Het is een techniek ontwikkeld om het negentiende eeuwse Engelse en Ierse geslagen glas zo dicht mogelijk te benaderen

glasachtig
Met een opbouw of voorkomen van glas

glasatelier
Ateliers waarin een of meerdere meesterglasmakers werken maken, toezicht houden op assistenten en leerlingen instrueren

glasblazen
Deze kunstvorm heeft momenteel nog geen definitie beschikbaar

glasblazer
Glaswerkers die glas vormen door lucht door een blaaspijp in een klomp gesmolten glas te blazen en deze vorm te geven met tangen en scharen, of door deze over een harde ondergrond te rollen

glashouten
Dwarsregels tussen een deur en haar bovenlicht of in een kruiskozijn of schuifkozijn, tussen de luikopening onder en glasvlak boven

glas-in-loodgezet
Wordt gebruikt voor het samenvoegen van stukjes glas door de randen in te zetten in loden glaslijsten, bijvoorbeeld om ramen of lampekappen te vormen

glasmaker
Zij die glas of glaswerk maken

glasschilderen
Schilderen dat wordt gedaan op de voorzijde of de achterzijde van glas, waarbij al dan niet de verf wordt gebrandschilderd op het glas

glaswerker
Algemene term voor allen die werken met of aan glas of glazen objecten

glaszetters
Personen die beroepsmatig glas, zoals ruiten, snijden en zetten

glazen deur
Deuren die voornamelijk bestaan uit glazen panelen. Het kunnen deuren zijn die toegang geven tot een gebouw (zoals een kantoor) of onderdelen van een meubelstuk (bijvoorbeeld een kast)

glazen stolp
Klokvormige glazen potten of deksels om gevoelige instrumenten of voorwerpen te beschermen tegen stof of beschadiging. Ook vaten voor gassen of vacuüms bij chemische experimenten

glazuren
Iets door verhitten en smelten in glas of een glasachtige substantie doen veranderen. De term wordt met name gebruikt voor het veroorzaken van dichte kristallisatie, zoals bij keramiek, die wordt verkregen door een substantie heet te bakken, zodat deze niet meer poreus is

gloeilamp
Lampen die licht geven door middel van gloeihitte. Deze hitte kan worden opgewekt met elektriciteit, gas, petroleum of andere energiebronnen

gloriëttes
Een sierhuisje of recreatiegebouw, of ook een casino of kiosk, doorgaans geplaatst op een verhoging in een park of tuin

glyphoscoop
Stereoscopische fototoestellen die met glasplaten werkten en konden worden omgevormd tot een stereoscoop door het klepje van de sluiter te verwijderen. Werden gecommercialiseerd aan het begin van de 20ste eeuw en bleven op de markt tot de jaren dertig

glijpaal
Te gebruiken voor verticale palen in brandweerkazernes die zijn geplaatst om brandweerpersoneel snel en veilig van hun slaapvertrekken naar de voertuigen te helpen. Uitgevonden in de Verenigde Staten rond 1880

glingbu’s
Meervoudige fluiten uit Tibet. Glingbu’s worden toppelings geblazen, meestal drievoudige fluiten met identiek geplaatste vingergaten op elke buis

glinsterfolie
Verwijst naar zeer dunne platen of vellen, pailletten, stroken of draden goud of zilver. De term kan ook verwijzen naar imitaties gemaakt van koper, messing, of een goud- of zilverkleurige legering

glacis
Flauw aflopende 'taluds (verdedigingswerk-onderdelen)', gelegen buiten de 'contrescarpen' van een vestingwerk, die vanaf de 'wallen' of de 'gedekte wegen' met vuur kunnen worden bestreken

gladbladige bitternoot
Hout van de boom behorende tot het genus Carya glabra. Het wordt gebruikt voor het maken van handvatten voor gereedschap

gladhameren
Metaal voorzien van een gladde afwerklaag door het lichtjes met een hamer met een gladde bovenkant te bewerken, of door metaal of andere materialen door een rol te halen

gladheid
Het kenmerk van een oppervlak dat vrij is van uitstekende deeltjes, onregelmatigheden of oneffenheden, waardoor het bij beschouwing en aanraking geen harde of oneffen indruk wekt

gladiatoren
Te gebruiken voor mannen in het oude Rome die als beroepsvechter of als slaaf, gevangene of veroordeelde crimineel bij wijze van publiek vermaak op leven en dood moesten vechten met andere mannen of wilde dieren

glens
Te gebruiken voor kleine, smalle en vaak afgezonderde valleien, gewoonlijk met steile zijden en een platte bodem, in het bijzonder in de bergachtige delen van Schotland en Ierland

glimmerzandsteen
Zandsteen die mica bevat

globelamp
Lampen met een grote, bolvormige, glazen kap die open is aan de bovenkant

glorificatie
De eerbiedige liefde en loyaliteit voor een godheid, idool of heilig object, vaak uitgedrukt door middel van ceremonieën, gebeden of andere religieuze rituelen

glos
Korte verklaringen, vertalingen of omschrijvingen tussen de regels of in de marge van een tekst van woorden of uitdrukkingen die als bijzonder moeilijk worden beschouwd

glycerineprocedé
Procedés voor gedeeltelijke ontwikkeling van platinadrukken door op enkele plaatsen van een afdruk glycerine aan te brengen om beeldvorming te voorkomen

glasblazerssteen
Harde, platte oppervlakken van steen, hout of metaal waarop een klomp gesmolten glas, dat op het eind van een glasblazerspijp of punteerstaaf is verzameld, wordt gerold of gevormd bij glasfabricage

Gmelina arborea
Snel groeiende loofboom, inheems in India, Myanmar, Thailand, Laos, Cambodja, Vietnam en Zuid-China. De soort wordt ook gekweekt in Sierra Leone, Nigeria en Maleisië, elders als sierboom geplant, gekapt voor zijn hout en gebruikt voor papierpulp