Noorland juristen - Juridische begrippen

Categorie: Juridisch
Datum & Land: 22/12/2025, NL
Woorden: 550

Aandeel
1: Een deelname in het maatschappelijk kapitaal van de NV / BV . 2: Een bewijs van een aandeel in een NV (Bij een BV zijn geen aandeelbewijzen mogelijk!)

Aangifte
Aangifte van de wens om te gaan trouwen. (Andere term: Ondertrouw )

Aanhouden
Verdachte meenemen naar het politiebureau. (Bij heterdaad : elke burger mag de verdachte beletten weg te gaan.)

Aanklacht
De verklaring van de Officier van Justitie over de strafbare feiten die de verdachte zou hebben gepleegd.

Aansprakelijkheid
Men kan door een schuldeiser worden aangesproken op de nakoming van een verplichting. (Let op: aansprakelijkheid is altijd gericht op een persoon!) Zie ook: Verhaal en Hoofdelijke aansprakelijkheid .

Aanverwantschap
Aanverwantschap is de betrekking die bestaat tussen de ene echtgenoot en de bloedverwanten van de andere echtgenoot.

Aanvullend recht
Dit omvat rechtsregels die alleen gelden als partijen niets anders hebben afgesproken d.m.v. hun overeenkomst . (Andere term: regelend recht ) Zie ook: Dwingend recht .

Absolute competentie
De (uitsluitende) bevoegdheid van een bepaald niveau rechterlijke instantie om een zaak te mogen berechten. (Bv. Hoge Raad, Gerechtshof, arrondissementsrechtbank , Sector Kanton van de Rechtbank)

Absolute rechten
Rechten die tegenover iedereen gelden (Bv. Eigendom , Pand , Hypotheek ).

Administratief beroep
Een procedure tegen een genomen besluit , welke plaats vindt bij een hoger bestuursorgaan , en waarbij rechtmatigheid en doelmatigheid van het oorspronkelijke besluit worden getoetst.

Administratief Recht
Dat deel van het publiekrecht , dat de verhouding regelt tussen de burger en de overheid. Ook wel genoemd: Bestuursrecht (Bv. bouwvergunning, horecavergunning, aanvraag rijbewijs, belastingrecht, sociale uitkeringen).

Administratieve kamer
De afdeling van de rechtbank of van een andere gerechtelijke instantie waar bestuurszaken worden behandeld. Een andere naam voor de administratieve kamer is: Sector bestuursrecht .

Administratieve rechtspraak
Een procedure tegen een genomen besluit , welke plaats vindt bij de administratieve Kamer van de arrondissementsrechtbank , en waarbij uitsluitend de rechtmatigheid van het oorspronkelijke besluit word getoetst.

Advocaat
Een jurist die juridische adviezen geeft, contracten opstelt, rechtszaken voert en daarin pleidooien houdt. Hij is ingeschreven bij de Rechtbank waardoor hij procedures mag voeren. Meestal is de functie van advocaat en procureur in één persoon verenigd.

Advocaat
(in een strafzaak) Een jurist die juridische adviezen geeft in strafzaken, optreedt namens de verdachte en pleidooien houdt.

Advocaat-generaal
Een ambtenaar van het Openbaar Ministerie (OM) bij Gerechtshof of Hoge Raad.

Akkoord
Een overeenkomst tussen de schuldenaar en de concurrente schuldeisers in een faillissement dat zij een gedeelte van de vorderingen betaald krijgen en het restant van de schulden kwijtschelden.

Akte
Een ondertekend stuk dat is bedoeld om als bewijs te dienen.

Akte van berusting
Een officiële verklaring van een procespartij gericht aan de wederpartij dat hij geen hoger beroep of cassatie in zal stellen.

Algehele gemeenschap van goederen
Alle bezittingen en schulden die voor het huwelijk aan de echtgenoten afzonderlijk toebehoorden zijn na de huwelijksvoltrekking gemeenschappelijk (Afkorting: A.G.V.G.).

Algemeen Bestuursrecht
Dat deel van het bestuursrecht dat de zaken regelt welke voor alle onderdelen van het bestuursrecht hetzelfde zijn. (Bv. omschrijving van begrippen, regels waaraan een bestuursorgaan zich moet houden).

Algemene titel
Zie: Verkrijging onder algemene titel .

Alimentatie
Een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de ex-echtgenoot en de eventuele kinderen (jonger dan 21 jaar).

Alleensprekende rechter
Een rechter die alleen recht spreekt. (Bv. Kantonrechter, politierechter Rb, Kinderrechter Rb, President van de Rechtbank in Kort Geding ) (Zie ook: collegiale rechtspraak )

Appèl
Zie: Hoger Beroep .

Appèldagvaarding
Dagvaarding waarmee hoger Beroep wordt ingesteld.

Appèlgrens
Grens (in geld) waaronder men geen hoger Beroep mag instellen.

Appellant
(in het Bestuursrecht) De Belanghebbende die een administratieve rechtspraak -procedure start bij de administratieve Kamer van de arrondissementsrechtbank .

Appellant
(in het Privaatrecht) De partij die hoger beroep ( appèl ) instelt.

Appèlrekest
Het processtuk waarmee een verzoekschriftprocedure in hoger Beroep wordt ingezet. Een appèlrekest wordt ook wel eens een beroepschrift genoemd.

Arbeidsovereenkomst
De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de werknemer tegen vergoeding van loon, gedurende zekere tijd persoonlijke arbeid verricht voor de werkgever, terwijl bij de uitvoering van de werkzaamheden sprake is van een gezagsverhouding.

Arbitrage
Vorm van rechtspraak waarbij geschillen door scheidslieden (arbiters) worden beslist. (Niet-rechters) Arbitrage wordt ook wel lekenrechtspraak genoemd.

Arrest
Een uitspraak van Gerechtshof of Hoge Raad.

Arrondissement
Het rechtsgebied van een arrondissementsrechtbank . (Bv. Breda, Dordrecht, Den Bosch) Een arrondissement bestaat zelf weer uit Kantons. (Bv. het arrondissement Breda omvat de kantons Bergen op Zoom - Breda - Tilburg)

Arrondissements- rechtbank
Ander woord voor Rechtbank.

Authentieke akte
Een ondertekend stuk dat is bedoeld om als bewijs te dienen en is opgemaakt door een daartoe bevoegde ambtenaar. Bv. testament , hypotheekakte, transportakte, dagvaarding , geboorteakte, huwelijksakte.

AVB
Aansprakelijkheidsverzekering beroep / bedrijf . De verzekering die bedrijven kunnen afsluiten voor de onrechtmatige daden in het kader van hun werk. Bv. een arts zal zijn aansprakelijkheid altijd verzekeren.

AVP
Aansprakelijkheidsverzekering Particulieren. De verzekering die particulieren kunnen afsluiten voor hun onrechtmatige daden of die van mensen en voorwerpen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Bv. ouders of werkgever. Zie: Wap .

AWB
Algemene Wet bestuursrecht : Wet die de algemene regels stelt op het gebied van het bestuursrecht . (Bv. motiveringsplicht voor overheidsbesluiten; regels omtrent termijnen van behandeling)

Beding
Bepaling in een overeenkomst . (Bv. een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst ; een onderhoudsbeding in een huurovereenkomst )

Bedongen
Afgesproken in een overeenkomst . (Een beding is een bepaling in een overeenkomst ).

Bedreiging
Iemand tot een overeenkomst ) dwingen door te dreigen met ernstig fysiek of geestelijk geweld. (Bedreiging / dwangis een wilsgebrek ) (Bv. met mes iemand dwingen een fiets te kopen voor een hoge prijs; iemand chanteren om een zaak te kunnen krijgen)

Bedrijf
Een onderneming die een bepaalde activiteit verricht in de handel, het verkeer of de industrie. (Bv. een supermarkt, een fabriek, een verzekeringsmaatschappij).

Begunstigde
(Bv. bij een levensverzekering) Degene die bij een levensverzekering de uitkering ontvangt als de verzekerde ( het verzekerd lijf ) overlijdt.

Belanghebbende
Het rechtssubject dat door een overheidsbesluit direct in zijn belang wordt geraakt. (Bv. de eigenaar van het café dat een vergunning aanvraagt, de omwonenden van het café die in hun nachtrust gestoord zullen worden)

Beleidsregels
Regeling over de wijze waarop een overheidsorgaan haar beleid moet uitvoeren, als de wet daar zelf niet duidelijk over is. (Bv. op welke wijze moet de Vreemdelingenwet worden toegepast)

Benoemde overeenkomst
Een overeenkomst waarvoor in de wet speciale regelingen zijn opgenomen. (Bv. koop, arbeid, huur, pacht, koop op afbetaling , gift, schenking, huurkoop , bruikleen)

Beperkt recht
Recht waardoor men slechts beperkte bevoegdheden heeft over een ding. (Bv. hypotheek , pand , vruchtgebruik)

Beperkte gemeenschap
Huwelijkse voorwaarden waarbij naast de gescheiden privé- vermogens er ook een gemeenschappelijk vermogen is.

Beroep
Het werk waarmee iemand in zijn levensonderhoud voorziet op grond van zijn deskundigheid en opleiding. (Bv. timmerman, dokter, onderwijzer)

Beroep in Cassatie
Zie: Cassatie .

Beroepschrift
Een officieel stuk waarin een burger aan de bestuurskamer ( administratieve kamer ) van de rechtbank uitlegt waarom hij het niet eens is met een op hem gericht besluit van een bestuursorgaan .

Beschikking
(in het bestuursrecht) Besluit van een overheidsorgaan wat gericht is op een concrete zaak of op een of meer bepaalde personen. Ook wel: Een eenzijdig besluit met een bijzondere strekking. (Bv. het afgeven van een kapvergunning)

Beschikking
(in het privaatrecht) De rechterlijke uitspraak in een verzoekschriftprocedure.

Beschikkingsbevoegd
Men is bevoegd de zaak in eigendom over te dragen aan een ander. (Dit is normaal altijd het geval bij de eigenaar van een zaak . Zie ook ' Beschikkingsonbevoegd ')

Beschikkingsonbevoegd
Iemand zaak is niet bevoegd de zaak in eigendom over te dragen aan een ander. Bv. de dief; de vergisser; de eigenaar kan ook beschikkingsonbevoegd zijn als hij failliet is.

Beslag
Als de rechter iemand failliet verklaart, betekent dit dat er beslag gelegd wordt op zijn totale vermogen . Beslag wil zeggen dat de failliet niets meer over zijn eigendommen te zeggen heeft.

Beslistermijn
De termijn waarbinnen een bestuursorgaan een beschikking moet geven op het bezwaarschrift . (Normaal is deze termijn zes weken, soms kan deze worden verlengd tot tien of veertien weken)

Besloten Vennootschap
Een commerciële rechtspersoon waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen die niet vrij overdraagbaar zijn.

Besluit
Is een publiekrechtelijke rechtshandeling die op schrift is gesteld. (Bv. kampeerverbod voor het Mastbos instellen, belasting heffen, bouwvergunning verlenen)

Bestanddelen
(van een delictsomschrijving) De losse onderdelen van een delictsomschrijving : elk van de in de wet genoemde gedragingen moet aanwezig zijn om te kunnen spreken van een strafbaar feit .

Bestuur
(bij Algehele Gemeenschap van Goederen) Het verrichten van rechtshandelingen met betrekking tot de gemeenschappelijke goederen . (Bv. verkopen, verhuren, weggeven)

Bestuurshandeling
Handeling van een bestuursorgaan . (Bv. Het College van Burgemeester en Wethouders geeft een vergunning af om een café te openen)

Bestuurskamer
De afdeling van de rechtbank of van een andere gerechtelijke instantie waar bestuurszaken worden behandeld. Een andere naam voor de bestuurskamer is de ' administratieve kamer '.

Bestuursorgaan
Een orgaan binnen een openbaar lichaam ( publiekrechtelijke rechtspersoon ) dat een bepaalde bestuurstaak heeft. (Bv. Burgemeester, College van Burgemeester en Wethouders, Commissaris van de Koningin, Minister van Onderwijs, Provinciale Staten)

Bestuursrecht
Dat deel van het publiekrecht , dat de verhouding regelt tussen de burger en de overheid. Ook wel genoemd: Administratief Recht . (Bv. bouwvergunning, horecavergunning, rijbewijs, belastingrecht, sociale uitkeringen)

Bestuurstaak
(van de overheid) De taak van de overheid om de samenleving te ordenen. (Bv. bouwvergunning en afgeven, sociale uitkeringen uitbetalen, wegen aanleggen, bestemmingsplannen maken)

Betekenen
Het uitbrengen van een exploit ( Dagvaarding ) door de deurwaarder aan degene voor wie dat exploit bestemd is.

Bewaring
(In bewaring stellen in het strafrecht) Maximaal 14 dagen vasthouden door de Rechtbank ( In bewaring stellen ).

Bewijslast
Degene die beweert moet bewijzen. Dus degene die beweert dat een ander een onrechtmatige daad heeft verricht moet de schuld van de dader bewijzen. Zie ook: Omkering van de bewijslast .

Bewijslast > Omkering van de bewijslast
Bij een wettelijk vermoeden van schuld moet men soms zijn eigen onschuld bewijzen. (Normaal is: Degene die beweert moet bewijzen.) Zie Bewijslast . Bv. Ouders van een kind van 14/15 hebben schuldaansprakelijkheid met omkering van de bewijslast .

Bewijsmiddelen
Middelen waarmee bewijs kan worden geleverd in een procedure (Bv. schriftelijk bewijs [ authentieke akten ; onderhandse akten ], getuigenbewijs, deskundigenbewijs).

Bewind
Bewind houdt in dat een persoon het bestuur heeft over goederen die aan een ander toebehoren.

Bewindvoerder
Een persoon die wordt aangewezen om het bewind te voeren over het vermogen van een ander. Bv. bij surséance van betaling of schuldsanering voor natuurlijke personen .

Bezit
Iemand heeft de macht over een zaak en gedraagt zich als eigenaar (Bv. iemand die zijn eigen zaak in handen heeft, een dief, een vergisser).

Bezitter
Iemand die de macht heeft over een zaak en zich gedraagt als eigenaar. (Bv. een eigenaar die de zaak zelf heeft, de dief, de vergisser, de heler )

Bezitter te goeder trouw
Een bezitter die denkt dat hij eigenaar is van de zaak . (Bv. de vergisser, de koper die niet weet dat de zaak gestolen was)

Bezitter te kwader trouw
Een bezitter die weet dat hij geen eigenaar is van de zaak . (Bv. de dief, de heler )

Bezwaarschrift
Een officiële brief waarin een burger uitlegt waarom hij het niet eens is met een beslissing van een bestuursorgaan . Deze brief is gericht aan het bestuursorgaan dat het besluit genomen heeft.

Bezwaarschrift- procedure
Een procedure tegen een genomen besluit , welke plaats vindt bij hetzelfde bestuursorgaan dat de oorspronkelijke beschikking heeft genomen, en waarbij rechtmatigheid en doelmatigheid van het oorspronkelijke besluit worden getoetst.

Bijzonder Bestuursrecht
Dat deel van het bestuursrecht dat specifieke zaken regelt welke een voor slechts een deel van de bestuurstaak van de overheid geldt. (Bv. Vreemdelingenwet; Wegenverkeerswet)

Bijzondere titel
Zie: Verkrijging onder bijzondere titel .

Bloedverwantschap
Verwantschap welke ontstaat:1: doordat personen van elkaar afstammen (Bv. ouders - kind; grootouders - kleinkind) (=rechte lijn)2: doordat ze dezelfde stamouder(s) hebben (=zijlijn)(Bv. broer - zus; neef - nicht; oom - nichtje)

Blokkeringregeling
Dit is een regeling bij de BV waardoor aandelen niet vrij kunnen worden overgedragen. (Twee soorten: de Goedkeuringsregeling of de Aanbiedingsregeling)

Bodemprocedure
Een procedure die gaat over het niet-spoedeisend belang, dat aan een kort Geding ten grondslag ligt.

Boedel
Het totale vermogen van een failliet .

Boedelschulden
Schulden die samenhangen met de afwikkeling van een faillissement . (Bv. de gerechtskosten, salaris van de curator , betaling van lonen van mensen die in het faillissement moeten doorwerken)

Borg stellen
Zich aansprakelijk stellen voor de schuld van een ander, indien deze zelf niet kan betalen.

Bronnen van bestuursrecht
Waar kunnen we het bestuursrecht vinden? 1. Wet 2. Verdrag 3. Jurisprudentie 4. Ongeschreven recht 5. Beleidsregels

Bureau voor Rechtshulp
Heet tegenwoordig: Noorland Juristen .

Burgerlijk huwelijk
Huwelijk volgens de wet .

Burgerlijk recht
Zie: privaatrecht .

Burgerlijk Wetboek
Wetboek met de belangrijkste wetgeving van het privaatrecht .

Burgerlijke kamer
De afdeling van een rechtsinstantie waar civiele (burgerlijke / privaatrechtelijke) zaken worden behandeld.

CAO
Collectieve arbeidsovereenkomst . Een overeenkomst tussen organisatie(s) van werkgevers en organisatie(s) van werknemers waarin arbeidsvoorwaarden geregeld worden. (Loon, vrije dagen, scholing, pensioen, etc.) Let op: Een CAO is GEEN arbeidsovereenkomst !

Cassatie
Een rechtsmiddel waardoor men bij de Hoge Raad opkomt tegen een lager vonnis , op grond van een verkeerde toepassing van het recht . (H.R. beoordeelt niet opnieuw het bewijs van de feiten, maar neemt dit feitenbewijs over van de lagere rechter .)

Centraal Testamentenregister
Register in Den Haag, waar men kan nagaan of iemand een testament heeft gemaakt en bij welke notaris .

Civiel voegen
Stelt tijdens een strafprocedure een slachtoffer een privaatrechtelijke eis. (Bv. een slachtoffer van verkrachting eist een straatverbod tegen de dader ; iemand die mishandeld is eist een schadevergoeding).

Codicil
Handgeschreven en gedateerde verklaring waarin iemand kan aangeven:- regelen van begrafenis / crematie en donorschap (organen / lichaam)- legateren van lijfsieraden, kleding en meubels.

Collegiale Rechtspraak
Rechtspraak door meerdere rechters in een rechtsinstantie (college, meervoudige kamer ). (Bv. Rechtbank: 3 rechters ; Hof: 3 raadsheren ; Hoge Raad: 5 raadsheren ) Zie ook: alleensprekende rechter .