AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

beïnvloeden
Effect hebben op de handelingen, het gedrag, de opinies of het werk van anderen, mogelijk onbewust. Gebruik `invloed` voor het effect van een persoon of zijn werk op het creatieve denken of werk van anderen.
Categorie: Functionele activiteiten > communicatiefuncties.

beëindigen
Het afsluiten of beëindigen een bezigheid, programma of arbeidsplaats. Gebruik `functioneel ontslaan` voor het ontslag aanzeggen van een werknemer.
Categorie: Functionele activiteiten > organisatiefuncties.

bezwaringen
Alle rechten of belangen in land die de waarde van het eigendom verminderen maar de eigendomsoverdracht niet verhinderen. Bezwaringen zoals belastingen, hypotheken en vonnissen worden ook wel pandrechten genoemd; beperkingen, reservatierechten en erfdienstbaarheden zijn wel bezwaringen, maar geen pandrechten.
Categorie: Abstracte Begrippen > juridische begrippen.

bezoekerscentra
Wordt gebruikt voor bouwwerken die specifieke informatie bieden over specifieke plaatsen, gebouwen of tentoonstellingen door het uitstallen van gedrukt of ander materiaal, of door de verkoop of gratis distributie van informatiemateriaal.
Categorie: Bouwwerken > informatiecentra.

bezinkvijvers
Vijvers om rivierwater dat als drinkwater moet dienen, te laten bezinken. VDW
Categorie: Bouwwerken > constructies voor waterdistributie.

bezinkingsbassins
Vergaarplaatsen die vetten, oliën, vuil, grind en alle andere substanties die lichter of zwaarder zijn dan het vloeibare afval waar ze in opgenomen zijn scheiden en bewaren, dit om te voorkomen dat ze in het binnenriool terechtkomen.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van loodgieterswerk en afvoersystemen voor regenwater.

bezigheidstherapeuten
Zij die werkzaam zijn op het gebied van de bezigheidstherapie.
Categorie: Personen > therapeuten.

bezigheidstherapie
Therapie die vormen van werk of creative bezigheden hanteert als medische of psychiatrische behandelingsmethoden.
Categorie: Vakgebieden > medische wetenschappen.

bezettingsgeld
Wordt gebruikt voor geld dat wordt uitgegeven tijdens of kort na een oorlog door een land dat een ander land bezet, gewoonlijk gemaakt in de taal en munteenheid van het onderworpen volk. Dit is vooral een 20e eeuws verschijnsel.
Categorie: Ruilmiddelen > geld.

bezanen
Het achterste gaffelzeil op een driemaster.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > zeilen.

bezanden (coaten)
Het aanbrengen van fijn korrelig, gezeefd zand om een ruwe ondergrond te creëren.
Categorie: Procédés en Technieken > coaten.

bezaanvisschuiten
Zwaar, vol gebouwd en gladboordig vissersvaartig met bezaantuig in de tweede helft van de 18e en in de 19e eeuw in gebruik bij vissers van de Zuidhollandse eilanden. Het had een gebogen, steilstaande voorsteven en een rechte, licht vallende achtersteven. De romp was geheel gedekt en had een ingebouwde bun. De zwaarden waren van middelmatige breedte.
Categorie: Vervoermiddelen > vissersschepen naar vorm.

bezaanleer
Dun, zacht schapenvel dat is gelooid en niet gespleten. Het wordt met name bij het boekbinden gebruikt.
Categorie: Materialen > plantaardig gelooid leer: schapenleer.

bewijzen van staatsburgerschap
Schriftelijke bewijsstukken waaruit blijkt dat iemand ergens ingezetene is, zoals paspoorten en geboortebewijzen.
Categorie: Informatievormen > geloofsbrieven.

bewerkte voegen
Metselvoegen waarvan de mortel gevormd of bewerkt is voor hij hard werd.
Categorie: Onderdelen > mortelvoegen.

bewerkt hout
Timmerhout dat zowel is geschaafd als gestolpt, gerabat of gemodelleerd.
Categorie: Materialen > geschaafd hout.

bewerkingen
Werk dat is gebaseerd op ander werk, is aangepast en wordt vervaardigd voor een ander doel en voor een ander gebruik of medium dan het origineel.
Categorie: Objectgenres > afgeleide objecten.

bewegwijzering
Wordt gebruikt voor wegwijzers die zijn opgesteld om richtingen aan te geven of essentiële informatie over te brengen.
Categorie: Objectgroepen en systemen > systemen naar functie.

bewegingssensoren
Wordt gebruikt voor instrumenten die automatisch de verlichting in een ruimte uitschakelen wanneer er zich geen mensen meer bevinden, of wanneer het licht buiten helder genoeg wordt.
Categorie: Onderdelen > elektrische systeemonderdelen.

bewegende bibliotheken
Historische benaming die aan het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw werd gebruikt voor vrij kleine boekenkasten die meestal tussen de 90 en 120 cm hoog zijn. Ze staan op zwenkwieltjes zodat ze makkelijk verplaatsbaar zijn.
Categorie: Interieurinrichting > bibliotheekboekenkasten.

beweging
Het bewegen of verplaatsen van een lichaam van één positie of locatie naar een andere.
Categorie: Abstracte Begrippen > dynamica.

beweeglijke constructies
Skeletten waarvan de vorm zich aanpast aan wijzigingen in de belasting.
Categorie: Onderdelen > bouwconstructies naar eigenschap.

beweegbare prentenboeken
Boeken, meestal bestemd voor kinderen, met mechanismes die bewegen of door de lezer kunnen worden bewogen.
Categorie: Informatievormen > boeken naar interne vorm.

bewaarplaatsen
Plaatsen waar archieven, manuscripten, boeken of andere documenten worden opgeslagen.
Categorie: Bouwwerken > opslagplaatsen.

bewaarbibliotheken
Bibliotheken in o.a. Canada en de Verenigde Staten die zijn ingesteld om alle regeringspublicaties of een selectie daarvan te ontvangen dan wel alle officieel uitgekomen publicaties, met als voorwaarde dat de collecties openbaar toegankelijk zijn.
Categorie: Bouwwerken > bibliotheken naar onderwerp.

bevorderen
Iemand in een hogere rang, positie, klas, functie of hoger aanzien plaatsen.
Categorie: Functionele activiteiten > management.

bevoorradingsschepen
Schip dat voorraden aanvoert ten behoeve van een bepaald project, bijvoorbeeld een krijgsoperatie, wetenschappelijke expeditie, bodemexploratie of soortgelijke onderneming. Veelal worden hiertoe gewone vrachtschepen gecharterd doch de bevoorrading van sommige ondernemingen stelt bijzonder hoge eisen en heeft geleid tot de constructie van speciale schepen.
Categorie: Vervoermiddelen > service- en dienstverlenende schepen.

bevoorraden
Het beschikbaar maken of verschaffen van producten of diensten, zoals water of elektriciteit.
Categorie: Functionele activiteiten > onderhoud.

biseksualiteit
Seksualiteit die wordt gekenmerkt door romantische gevoelens of seksueel verlangen naar beide geslachten.
Categorie: Abstracte Begrippen > seksualiteit.

bisdommen
Bestuurslichamen binnen de kerk onder gezag van een bisschop.
Categorie: Organisaties > religieuze gebieden.

biscuitpoppen
Te gebruiken voor poppen die hoofdzakelijk van ongeglazuurd porselein zijn gemaakt; ze worden vervaardigd sinds halverwege de 19e eeuw.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > recreatieve poppen.

biscuit cutters
Gevormde gebruiksvoorwerpen, in het algemeen van bladmetaal, die worden gebruikt voor het snijden van koekjes uit deeg.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > keukengereedschap en keukengerei voor snijden.

biscuit
Ongeglazuurd porselein of aardewerk dat slechts één keer is gebakken en normaal gesproken een korrelige struktuur heeft. Het wordt vaak gebruikt voor de vormgeving van sieraden of voor het maken van kleine beelden, poppen of vaatwerk. Te onderscheiden van `parisch marmer (porselein)`, dat een zijdeachtige structuur heeft en op marmer lijkt.
Categorie: Materialen > keramisch.

Bisa
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Burkina Faso.
Categorie: Stijlen en Perioden > Gur.

Birifor
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Burkina Faso en Ghana.
Categorie: Stijlen en Perioden > Dagari.

biretta`s
Kerkelijke, meestal vierkante hoofddeksels met drie of vier rechtopstaande uitsprongen die van het midden van de bovenkant naar de rand lopen. Zijn rood, paars of zwart voor respectievelijk kardinaal, bisschop of priester. Soms met pompon.
Categorie: Kleding > petten en mutsen naar functie.

biremen
Te gebruiken voor oorlogsschepen uit de oudheid uit het Middellandse-Zeegebied, die werden voortbewogen door roeiers verdeeld over twee niveau`s.
Categorie: Vervoermiddelen > geroeide vaartuigen op meerdere niveau`s.

birdcages (furniture components)
Dubbel-blokkerende onderdelen met pijlers die tussen het dekblad en de poot van een tafel met draaiend blad zijn gezet om het mogelijk te maken dat het dekblad kan hellen en draaien.
Categorie: Onderdelen > meubelonderdelen.

bird roasters
Ovens die speciaal zijn ontworpen voor het roosteren van gevogelte, met haken om de vogel mee vast te zetten en een lekbak.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > reflector ovens.

Bira
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de regio Lega in de Democratische Republiek Congo.
Categorie: stijlen van de oost-Democratische Republiek Congo > Lega.

bipack
Kleurenfilm van twee aparte emulsielagen die in overeenstemming met elkaar zijn aangebracht. Gebruik `integraal bipack` voor films met integrale emulsie in twee lagen.
Categorie: Materialen > kleurenfilm.

biotiet
Een veelvoorkomend steenvormend mineraal in de micagroep.
Categorie: Materialen > mica (mineraal).

biotechniek
De bestudering en het toepassing van technische principes en technieken op biologische en medische problemen zoals de biosynthese van plantaardige en dierlijke producten, het tegengaan van erosie door het gebruik van levende planten en het ontwerpen en produceren van kunstmatige ledematen en organen.
Categorie: Vakgebieden > techniek (vakgebied).

biotechnici
Zij die geschoold of werkzaam zijn in de biotechniek.
Categorie: Personen > ingenieurs.

bioscooptheatertjes
Wordt gebruikt voor vroege bioscopen, meestal klein en eenvoudig, waar men naar film- en soms variétévoorstellingen kon kijken voor weinig geld.
Categorie: Bouwwerken > bioscopen.

bioscopen
Theaters die zijn ontworpen en toegerust voor het vertonen van speelfilms aan een publiek.
Categorie: Bouwwerken > theaters naar functie.

biometrie
Statistische studie van biologische waarnemingen en verschijnselen.
Categorie: Vakgebieden > statistiek.

Biombo
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo bij de samenvloeiing van de rivieren Lulua en Kasai.
Categorie: Stijlen en Perioden > Kuba regionale stijlen.

biomedische technici
Zij die geschoold of werkzaam zijn in de biomedische techniek.
Categorie: Personen > biotechnici.

biomedische technologie
Tak van biotechniek die zich bezighoudt met medische problemen zoals inplanteerbare apparaatjes, kunstmatige ledematen en organen, physieke hulpstukken voor gehandicapten en instrumenten die worden gebruikt bij onderzoek, diagnose en behandeling.
Categorie: Vakgebieden > biotechniek.

biometrici
Zij die de biometrie bestuderen of toepassen.
Categorie: Personen > statistici.

biologische wetenschappen
Onderdeel van de natuurwetenschappen, bestaande uit die wetenschappen die zich bezighouden met de organische wereld, inclusief alle aspecten van levende wezens en de systemen die deze wezens ondersteunen.
Categorie: Vakgebieden > natuurwetenschappen.

biologische afbraak
Aantasting die wordt veroorzaakt door bacteriën of andere micro-organismen.
Categorie: Procédés en Technieken > achteruitgang.

biologisch tuinieren
Te gebruiken voor tuinieren dat is gebaseerd op manieren om de grond te bewerken, zonder gebruik te maken van kunstmatige of mogelijk giftige meststoffen, pesticiden of onkruidverdelgers.
Categorie: Lichamelijke Activiteiten > tuinieren.

biologisch afbreekbaar
Te gebruiken om materialen te beschrijven die kunnen worden verteerd door de werking van levende organismen.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > fysico-chemische kenmerken en eigenschappen.

biologie
De studie van levende organismen, inclusief de structuur, werking, oorsprong en evolutie, classificatie, spreiding en onderlinge verbanden.
Categorie: Vakgebieden > biologische wetenschappen.

biologen
Wetenschappers die zijn geschoold in of werken op het gebied van de biologie.
Categorie: Personen > wetenschappers.

biografieën
Schriftelijke levensbeschrijvingen van individuele personen.
Categorie: Informatievormen > soorten literaire documenten.

biografische dossiers
Dossiers met welke informatie dan ook over een individu.
Categorie: Objectgroepen en systemen > dossiers naar onderwerp.

biografie
Het non-fictie genre dat zich bezighoudt met geschreven beschrijvingen van het leven van een persoon.
Categorie: Abstracte Begrippen > non-fiction.

biochemie
De studie van de scheikunde van levende organismen en de reacties en methoden om hun chemische samenstellingen te identificeren.
Categorie: Vakgebieden > chemie.

biochemici
Wetenschappers die zijn geschoold in of werken op het gebied van de biochemie.
Categorie: Personen > chemici.

bintbalken
Wordt gebruikt voor delen die de basis van de het dakspant vormen en voorkomen dat de daksparren verder uit elkaar gaan.
Categorie: Onderdelen > platte dakonderdelen.

bintjes
Middelvroege aardappelsoort.
Categorie: Materialen > aardappels.

binnenzeeën
Zeeën die geheel of vrijwel geheel door tot één land behorend gebied worden ingesloten.
Categorie: > .

binnenwelfvlakken
De binnenste krommingen of vlakken van bogen of gewelven, die de holle onderkant vormen.
Categorie: Onderdelen > boog-, koepel- of gewelfonderdelen.

binnenverlichting
Lichtopstellingen die zijn bedoeld om interieurs te verlichten.
Categorie: Objectgroepen en systemen > verlichting naar locatie of context.

binnenwateren
Gebieden met vrijwel stilstaand water die verbonden zijn met een stroom, maar zo goed als niet door de stroming daarvan worden beïnvloed.
Categorie: Nederzettingen en landschappen > waterrijke gebieden.

binnenvaartschepen
Aanduiding voor vaartuigen die worden gebruikt op afgesloten en relatief afgeschermde wateren, zoals rivieren, meren en kanalen. Gewoonlijk gebruikt voor het vervoer van personen of zaken, visvangst, sleep- en baggerwerkenof elke andere winstgevende operatie. Binnenschepen kunnen zowel als zeilschip of als sleepschip gebouwd zijn.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen naar locatie of context.

binnenvaart
Scheepvaart op binnenwateren, op rivieren en kanalen.
Categorie: Abstracte Begrippen > scheepvaart.

binnensteden
De gewoonlijk oudere en dichter bevolkte centra van steden.
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > districten naar locatie of context.

binnenriolering
Verticale pijpen en schoorstenen in een afvoersysteem die het afval van toiletten vervoeren. Voor schoorstenen die het afval van andere zaken dan toiletten vervoeren wordt de term `standleidingen` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > verticale afvoerpijpen.

binnenpleiten
Binnenschepen die in de 19e eeuw vaak gebruikt werden in Vlaanderen.
Categorie: Vervoermiddelen > binnenvaartschepen.

binnenpassers
Passers waarvan de armen naar buiten buigen voor het opnemen van binnenmaten, meestal diameters.
Categorie: Meetinstrumenten > krompassers.

binnenplaatsen
Niet-overdekte ruimten, die geheel of gedeeltelijk worden omsloten door de muren van een gebouw.
Categorie: Onderdelen > niet-overdekte ruimten.

binnenmuren
Muren met twee binnenzijden die zich geheel binnen de buitenmuren bevinden.
Categorie: Onderdelen > muren naar locatie of context.

binnenhuisarchitecten
Personen die zich bezighouden met binnenhuisarchitectuur.
Categorie: Personen > ontwerpers.

binnenhuisarchitectuur
Vormgeving gespecialiseerd in interieurs, inclusief ruimtelijke indeling, constructie, bouwsystemen, akoestiek, licht, verwarming en klimaatregeling alsmede esthetische of decoratieve ordening en het inrichten van de ruimte.
Categorie: Vakgebieden > vormgeving.

binnenhoven
Ruimten tussen een binnenmuur en een donjon in een kasteel.
Categorie: Onderdelen > balies (verdedigingwerk-onderdelen).

binnenhoektroffels
Troffels die worden gebruikt om binnenhoeken af te werken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > hoektroffels (1).

binnenbaden
Zwembaden in een gebouw al dan niet onderdeel uitmakend van gebouwen, zoals hotels, kantoren en dergelijke.
Categorie: Bouwwerken > zwembaden.

Binji
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Bantutalige Afrikaanse etnische groep die leeft in de Democratische Republiek Congo.
Categorie: Stijlen en Perioden > Kuba regionale stijlen.

binnen- of buitentapijten
Tapijten die binnenshuis kunnen worden gebruikt of buiten, waar ze zijn blootgesteld aan weersomstandigheden.
Categorie: Interieurinrichting > tapijten naar functie.

binions
Kleine, met de mond aangeblazen doedelzakken met een schaapsleren windzak, een bourdon en een conische, wijd uitgeboorde speelpijp met zeven toongaten en een dubbel riet; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in Bretagne.
Categorie: Geluidsmiddelen > doedelzakken.

bingohallen
Wordt gebruikt voor gebouwen, meestal met grote ruimten binnen, waarin rijen tafels staan waaraan bingo en daarvan afgeleide spellen kunnen worden gespeeld.
Categorie: Bouwwerken > amusementsgebouwen.

bindsteen
Een kopsteen die zich door de gehele dikte van een gemetselde muur uitstrekt en aan beide zijden van de muur blootligt.
Categorie: Materialen > kopsteen.

bindmiddel
Te gebruiken voor een substantie die cohesie bewerkstelligt of bevordert tussen los samengevoegde materialen; wordt ook gebruikt voor de substantie in een foto of een fotofilm die het uiteindelijke beeldmateriaal vasthoudt. Gebruik `emulsie` voor de combinatie van fotografisch bind- en beeldmateriaal.
Categorie: Materialen > materialen naar functie.

bindkettingstelsel
Een secundaire ketting die vlotters bindt. In complex weefsel met twee elkaar aanvullende kettingstelsels en twee of meer gelijkwaardige inslagstelsels, bindt het bindkettingstelsel de inslag. In weefsel met meer dan één inslag is de primaire functie van het bindkettingstelsel om het brocheerinslagstelsel of flotteerinslagstelsel te binden, om zo een aanvullende binding te maken.
Categorie: Onderdelen > ketting.

binding-einden
De uitstekende uiteinden van touwen, bandjes of linten waarop een boek is vastgenaaid, die worden gebruikt om de platten of de band aan het tekstblok te bevestigen.
Categorie: Onderdelen > boekbandonderdelen.

binders
Brede stroken stof die bijvoorbeeld om het middel van een baby worden gebonden ter ondersteuning van de rug en de buik.
Categorie: Kleding > kleding naar functie.

bin labels
Plaques van keramiek waarin gaten zijn gemaakt om ze aan wijnvaten te hangen, en waarop de naam van de inhoud staat vermeld.
Categorie: Informatievormen > labels (identificatiedragers).

billiard chairs
Stoelen die hoger dan normaal zijn, vaak met een richel aan de voorkant die als voetensteun dient. Ze zijn speciaal voor toeschouwers van biljart bedoeld.
Categorie: Interieurinrichting > stoelen naar functie.

billboards
Te gebruiken voor platte oppervlakken of borden, soms grote bouwsels, geconstrueerd of gebruikt voor het ophangen van kennisgevingen of advertenties.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > landschapselementen.

biljetten van de Nationale Bank
Papiergeld dat als wettig betaalmiddel wordt uitgegeven door centrale banken. Ook gebruikt voor papiergeld van de Verenigde Staten dat tussen 1863 en 1935 werd uitgegeven.
Categorie: Ruilmiddelen > Amerikaans papiergeld.

biljarttafels
Tafels waarop het biljartspel wordt gespeeld en waarvan het oppervlak bestaat uit met stof beklede leistenen platen, omringd door een stootrand. Te onderscheiden van `pooltafels` die qua vorm hetzelfde zijn maar zes zakken hebben.
Categorie: Interieurinrichting > tafels naar functie.

biljartlokalen
Wordt gebruikt voor openbare gelegenheden die zijn uitgerust met pool- en-of biljarttafels.
Categorie: Bouwwerken > amusementsgebouwen.

biljartlampen
Verlichtingsmiddelen die zijn ontworpen om boven een biljarttafel te hangen.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar locatie of context: kamers of ruimten.

biljartkamers
Kamers voornamelijk in particuliere huizen waarin een biljarttafel staat.
Categorie: Onderdelen > tafelspelkamers.

Bilbao-spiegels
Spiegels met lijsten die geheel of gedeeltelijk van marmer zijn en vaak met filigreinwerk of een opengewerkte kroonlijst zijn versierd. Ze kwamen aan het eind van de 18e en begin van de 19e eeuw veel voor en zijn waarschijnlijk afkomstig uit Bilbao, Spanje.
Categorie: Interieurinrichting > spiegels naar vorm: lijst.

bilaterale symmetrie
Uiterst regelmatig evenwicht bereikt door het overeenkomen van de identieke compositiedelen aan beide zijden van een middenas.
Categorie: Abstracte Begrippen > axiale symmetrie.