AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

Aurignacien
Verwijst naar de gereedschaps- en kunstcultuur van hoog-paleolithisch Europa die volgde op de Moustérien cultuur, gelijktijdig was met het Périgordien en is genoemd naar de opgravingen bij Aurignac in het zuiden van Frankrijk. De typische stijl kan wijzen op een invasie van nieuwe volkeren in West-Europa en onderscheidt zich van gelijktijdige culturen door een overdaad aan bewerkt hakgereedschap in plaats van snijgereedschap, de vervaardiging van lemmeten en burijnen door middel van ponstechniek, en dubbelkonische punten met gespleten basis. Deze cultuur heeft de burijn uitgevonden, die de graveerkunst mogelijk maakte. De kunst kenmerkt zich door gestileerde venusfiguren, kleine snijwerken en graveringen waarin verkort perspectief en schakering is toegepast door middel van kruisarcering, en grotschilderingen van mensenhanden die worden gebruikt als sjablonen en geschilderde meerkleurige dieren, vaak met een opvallend verdraaid perspectief, dat wil zeggen dat de dieren en profil zijn afgebeeld met hun hoorns g
Categorie: Stijlen en Perioden > West-Europese Hoog-Paleolithische stijlen en perioden.

aureolen
Stralenkrans om het hoofd van een beeld, voorstellende Christus, Maria of een heilige. Ook de geschilderde versie heet aureool.
Categorie: Ontwerpelementen > motieven.

Aurene glas
Een term gebruikt voor een soort kunstglas dat werd ontwikkeld door Steuben Glass Works, met een paarsachtig, blauwig of goudkleurig metalliek uiterlijk, dat wordt verkregen door het glas boven het vuur te besproeien met tinchloride of loodchloride onder vaste atmosferische omstandigheden.
Categorie: Materialen > glas naar techniek: kunstglas.

aurei
Gouden munten die in de Romeinse wereld ten tijde van Caesar tot Constantijn werden gebruikt, maar hoofdzakelijk in de latere periode van de Romeinse Republiek en de middenperiode van het Romeinse Keizerrijk.
Categorie: Ruilmiddelen > vroeg-westerse wereldmunten naar coupure.

aurafotografie
De fotografie van persoonlijke energievelden (aura`s), energie- of persoonlijkheidsuitbreidingen (astrale projecties), pré- of postcognitieve mentale beelden of verschillende andere bovennatuurlijke visuele manifestaties.
Categorie: Procédés en Technieken > fotografie.

aurafoto`s
Foto`s gemaakt met de bedoeling persoonlijke energievelden (aura`s), energie- of persoonlijkheidsuitstralingen (astrale projecties), pre- of postcognitieve mentale beelden of verschillende andere bovennatuurlijke visuele manifestaties in beeld te brengen.
Categorie: Beeldmateriaal > foto`s naar type onderwerp.

aumonières
Middeleeuwse buidels of tasjes die aan de gordel werden gehangen en door adellijken werden gedragen.
Categorie: Kleding > accessoires die om het middel of daaronder gedragen worden.

auloi
Rietinstrumenten, bestaande uit twee afzonderlijke, slanke cilindrische pijpen van hout of metaal met aan elk een enkel of dubbel riet. Beide rieten worden gezamenlijk in de mond gehouden en de pijpen wijken uiteen. Oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld in het antieke Griekenland.
Categorie: Geluidsmiddelen > rietinstrumenten met meerdere pijpen.

Augustinianisme
Te gebruiken voor de filosofische en theologische leren die zijn voortgekomen uit de werken van Augustinus, bisschop van Hippo, Noord-Afrika, in de periode van de late 4e tot de vroege 5e eeuw.
Categorie: Abstracte Begrippen > christendom.

Augustijns
Verwijst naar de periode en kunststijl tijdens de regering van Augustus Caesar van 27 v. Chr. tot 14 n. Chr. Het doel van deze kunst is de verheerlijking van de prestaties van de keizer. De stijl kenmerkt zich door de nadruk op propaganda en grandeur, die tot uiting komt in herdenkingsmonumenten en beelden uitgevoerd op een eclectische, elegante wijze en beïnvloed door de klassieke Griekse kunst. In deze periode ontwikkelde zich ook de ‘derde stijl’ in de muurschilderkunst.
Categorie: Stijlen en Perioden > Imperiaal (Romeins).

augurkvorken
Kleine vorken met drie of vier korte tanden en een lang handvat die worden gebruikt voor het opdienen van augurken en soortgelijke voedingswaren. Gebruik `olijfvorken` voor soortgelijke vorken met twee tanden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > vorken voor het opdienen van voedsel.

augiet
Mineraal dat voorkomt in stollingsgesteenten zoals basalt.
Categorie: Materialen > mineraal.

auditors
Personen die de bevoegdheid hebben om rekeningen te onderzoeken en te verifiëren.
Categorie: Personen > personen in de boekhouding.

auditoriums
Wordt gebruikt voor zowel ruimten als hele gebouwen bestemd voor een verscheidenheid aan activiteiten die op een podium voor een zittend publiek plaatsvinden. Voor ruimten en gebouwen die alleen voor theatervoorstellingen dienen wordt `theaters` gebruikt; voor ruimten met vaste zitplaatsen, bestemd voor lezingen, wordt `lezingzalen` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > ruimten voor samenkomst.

auditoria hospitum
Kamers in kloosters en nonnenkloosters waar bezoek mag worden ontvangen.
Categorie: Onderdelen > ruimten in Christelijke religieuze gebouwen.

audiovisuele materialen
Wordt algemeen gebruikt voor niet gedrukte materialen, zoals dia`s, projectieplaatjes, speelfilms, of filmstrips, die gebruik maken van beeld en geluid om informatie over te brengen. Verwijst vooral naar deze materialen wanneer ze ter instructie worden gebruikt.
Categorie: Informatievormen > informatiedragers naar fysieke vorm.

audiovisuele centra
Ruimten voor het bewaren of het gebruik van audiovisuele apparatuur als hulpmiddel voor bij het onderwijs.
Categorie: Onderdelen > werk- en instructieruimten.

audiovisuele apparatuur
Te gebruiken voor de hardware die vereist is om beeld- en geluidsmateriaal weer te geven of te gebruiken, zoals viewers, projectoren, videorecorders en cd-spelers.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting naar context.

audiometers
Instrumenten voor het meten en vastleggen van de scherpte van het gehoor.
Categorie: Meetinstrumenten > meetinstrumenten voor het meten van geluid.

audio-apparatuur
Wordt gebruikt voor apparatuur om geluid mee op te nemen, uit te zenden, weer te geven en het te versterken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting voor het overbrengen en weergeven van geluid.

audience rugs
Kleden die zo zijn geweven dat ze een rangschikking lijken te zijn van de vier kleden die vaak gebruikt worden in de belangrijkste kamers van voorname Islamitische huizen namelijk de mian farsh, de kelley en twee kenarehs.
Categorie: Interieurinrichting > tapijten naar vorm.

audiëntievertrekken
Ruimten waar belangrijke personen formele ontvangsten houden.
Categorie: Onderdelen > ontvangstruimten.

Aubusson
Verwijst naar de stijl van tapijten en tapisserieën zoals gemaakt in de fabriek van Aubusson in Frankrijk, die vooral wordt geassocieerd met producten die zijn vervaardigd in de eerste helft van de 18de eeuw. De stijl kenmerkt zich door gladde weefvormen, zachte vrouwelijke kleuren, symmetrische ontwerpen en pastorale thema’s.
Categorie: Stijlen en Perioden > Franse kunstnijverheidsstijlen van renaissance en barok.

Aubusson tapijten
Handgeweven of geweven tapijten die in Zuid-Frankrijk worden gemaakt en als vloerbedekking of wandversiering worden gebruikt.
Categorie: Interieurinrichting > tapijten naar techniek.

aubergines
Komkommerachtige gele, witte of paarse vrucht van Solanum ovigerum.
Categorie: Materialen > vruchtgroentes.

au bain marie-stellen
Houders bestaande uit twee potten, waarvan één gedeeltelijk in de andere past; in het onderste deel wordt water gekookt om de inhoud van het bovenste deel te verwarmen, smelten of koken.
Categorie: Houders > kookgerei.

auxiliary views
Wordt gebruikt voor orthografische tekeningen die zijn geprojecteerd vanuit een andere hoek dan een normale plattegrond, doorsnede of aanzichten, om de ware grootte te laten zien van een hellend vlak.
Categorie: Beeldmateriaal > orthogonale tekeningen.

auxiliary rim locks
Extra oplegsloten die naast het voornaamste slot aan het oppervlak van een deur worden gemonteerd.
Categorie: Onderdelen > oplegsloten.

auxiliary fire alarm systems
Wordt gebruikt voor brandalarmsystemen die een alarm via een gemeentelijk systeem naar de brandweerkazerne doorgeven.
Categorie: Objectgroepen en systemen > brandalarmsystemen.

autowegen
Wordt gebruikt voor snelwegen, al dan niet tolvrij, met meerdere rijstroken en een minimum aan verkeersborden. Hoewel de belangrijkste kruispunten ongelijkvloers zijn, kunnen er ook gelijkvloerse kruisingen voorkomen.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > limited access highways by degree of grade separation.

autowasserettes
Bouwwerken met de installatie en de voorzieningen voor het wassen, in de was zetten en oppoetsen van motorvoertuigen.
Categorie: Bouwwerken > dienstverlenende bedrijven.

autowagons
Goederenwagons met meerdere verdiepingen voor het vervoer van nieuwe auto`s en vrachtwagens.
Categorie: Vervoermiddelen > goederenwagons naar functie.

autotypierasters
Roosters van fijne, ondoorzichtige draden of andere fijne, ondoorzichtige patronen waardoor beelden worden gefotografeerd om gekleurde delen in fijne patronen te verdelen voor het afdrukken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > fotografische schermen.

autoveerboten
Verschillende soorten veerboten die worden gebruikt om auto`s, treinstellen en eventuele bijbehorende passagiers te vervoeren.
Categorie: Vervoermiddelen > veerboten.

Avondmaalskelken
Drinkbekers, gebruikt in protestantse kerken bij de viering van het avondmaal. Gebruik `miskelken` voor soortgelijke drinkkelken gebruikt in de katholieke kerk.
Categorie: Houders > liturgische vaten.

avondjassen
Enkellange of driekwartjassen, meestal vervaardigd van verfijnde stoffen, gedragen bij formele of semiformele gelegenheden; vooral populair aan het begin van de 20e eeuw.
Categorie: Kleding > overjassen.

avondjaponnen
Japonnen bedoeld voor formele of semiformele gelegenheden gedurende de avond, bijvoorbeeld theaterbezoek.
Categorie: Kleding > japonnen naar functie.

avonddrachten
Wijze van kleden, volgens gewoonte of etiquette, tijdens formele of semiformele gelegeheden gedurende de avond.
Categorie: Abstracte Begrippen > drachten.

Avikam
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in de laguneregio van Ivoorkust.
Categorie: Stijlen en Perioden > Lagoon people.

averij-grosse
Verrekening van het verlies wanneer lading aan boord van een schip, toebehorend aan een of meer eigenaars, is opgeofferd voor het veiligstellen van de rest van de lading, waarbij het schadebedrag wordt gedeeld door allen die vracht aan boord van het schip hebben.
Categorie: Abstracte Begrippen > economische begrippen.

averij
Schade die schip en lading overkomt gedurende de reis.
Categorie: Toestanden en Invloeden > schade.

aventurienglas
Een doorschijnende glassoort gevlekt met metallieke deeltjes om bruinachtig aventurienkwarts te imiteren.
Categorie: Materialen > glas naar techniek.

aventurien
Een soort kwartskristal uit het Oeralgebergte en India; wordt kunstmatig vervaardigd voor namaakjuwelen onder de naam goudsteen.
Categorie: Materialen > kwarts.

avegaars
Handgereedschap met een lang, stalen boorijzer, waarvan de diameter meestal niet breder is dan 2.54 centimeter, met een houten handvat dat meestal verticaal is gezet ten opzichte van het boorijzer. Wordt gebruikt voor het boren van gaten in hout.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > snijgereedschap.

avegaarboren
Boorijzer met een vierkante, taps toelopende kolf erin gemonteerd, die worden rondgedraaid door een booromslag; gebruikt voor het boren van gaten in hout.
Categorie: Onderdelen > boorijzers.

Avar
Verwijst naar de stijl uit de Volksverhuizingstijd die wordt geassocieerd met de Avaren, een volk van onbekende oorsprong en taal dat een belangrijke rol speelde in Oost-Europa vanaf de 6de eeuw n. Chr. en dat een rijk stichtte tussen de Adriatische Zee en de Oostzee. De term verwijst in het bijzonder naar het centrum van het Avarenrijk, dat zich op de Hongaarse hoogvlakte bevond en zijn grootste bloei beleefde aan het einde van de 6de eeuw.
Categorie: Stijlen en Perioden > stijlen uit de volksverhuizingstijd.

avant-garde
Tegebruiken om vooral in de laat-19e tot het midden van de 20e eeuw de houdingen, ideeën of kunstwerken of architectuur te beschrijven die zich op een originele en experimentele wijze van de reeds bestaande normen onderscheiden.
Categorie: Abstracte Begrippen > culturele stromingen en opvattingen.

avonturiersters
Vrouwen die gevaarlijke, riskante, onscrupuleuze of verdachte ondernemingen en activiteiten najagen om rijk of machtig te worden, te stijgen op de sociale ladder of gewoon voor de spanning.
Categorie: Personen > personen naar activiteit.

avonturiers
Mannen die gevaarlijke, riskante, onscrupuleuze of verdachte ondernemingen of activiteiten najagen om rijk of machtig te worden, te stijgen op de sociale ladder of gewoon voor de spanning.
Categorie: Personen > personen naar activiteit.

avonturenverhalen
Literaire werken waarin actie, fysiek gevaar en spanning een sleutelrol spelen.
Categorie: Informatievormen > soorten literaire documenten.

avonturenterreinen
Wordt gebruikt voor speelterreinen waar kinderen, onder toezicht, met door hen zelf van losse, op het terrein aanwezige speelmaterialen, zoals houten kratten, rubber banden en touwen, gemaakte toestellen kunnen spelen.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > speelplaatsen.

avonturenstripverhalen
Stripverhalen met een hoofdzakelijk avontuurlijke verhaallijn of handeling, vaak gesitueerd op exotische locaties en met hoofdpersonen die op reis zijn.
Categorie: > .

avondtasjes
Kleinere versie van iedere modieuze tas; meestal bestikt met kralen, lovertjes of borduursel of gemaakt van een mooie stof zoals glacé, zilver, brons of goud.
Categorie: Kleding > tassen (kledingaccessoires).

Awjilah
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, een subgroep van de Berbers, die leeft in Awjilah in Cyranainca (het noordoosten van Libië).
Categorie: Stijlen en Perioden > Berbers.

axonometrische tekeningen
Tekeningen waarin de projectielijnen parallel zijn, en ten minste één van de drie ruimtelijke assen afloopt naar het projectievlak. Wordt in het huidige architectenjargon ook wel gebruikt voor uitsluitend orthografische tekeningen waarin het voorwerp is gekanteld naar het vlak.
Categorie: Beeldmateriaal > tekeningen naar methode van projectie.

axonometrische projectie
Historisch gezien wordt hiermee verwezen naar een projectietechniek waarbij de projectors parallel zijn, en ten minste één van de drie ruimtelijke assen wordt gebogen naar het projectievlak. In modern architectuurjargon wordt het begrip soms gebruikt om uitsluitend te verwijzen naar strikt orthografische projectie waarbij het voorwerp naar het vlak is gekanteld.
Categorie: Procédés en Technieken > parallelprojectie.

Axminster tapijten
Geknoopte pooltapijten die oorspronkelijk werden geproduceerd in Axminster, Devon, Engeland. Ze worden aan een stuk geweven waarbij de weefkwaliteit zeer hoog is.
Categorie: Interieurinrichting > geknoopte tapijten.

axiologie
De bestudering van waarden, vooral intrinsieke waarden (zoals die binnen de ethiek, esthetiek en religie), maar ook instrumentele waarden (zoals in de economie), in het bijzonder met betrekking tot de manier waarop zij kunnen worden gekend of ervaren, hun aard en soort en ontologische status.
Categorie: Vakgebieden > filosofie.

Axiluanda
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft op het eiland Luanda in Nigeria.
Categorie: Stijlen en Perioden > Mbundu.

axiale symmetrie
Een evenwichtige indeling van compositiedelen aan weerszijden van een middenas.
Categorie: Abstracte Begrippen > symmetrie.

axiale spanning
De spankracht en samendrukking die op één lijn liggen met de lange assen van stucturele delen.
Categorie: Abstracte Begrippen > spanning.

axiale belastingen
Belastingen of krachten die door het middelpunt van de zwaartekracht van de doorsnede van structurele delen gaan en daarom loodrecht op het vlak van de doorsnede staan.
Categorie: Abstracte Begrippen > belastingen (krachten).

axiaal perspectief
Wordt gebruikt voor een perspectiefsysteem waarbij parallelle lijnen samenkomen op punten op een verticale as.
Categorie: Procédés en Technieken > perspectief.

axed brick
Een steen die is gevormd met een bijl en niet is afgewerkt bij het leggen.
Categorie: Materialen > handgevormde steen.

axatses
Ratels gemaakt van een kalebas bedekt met een netwerk van touwtjes, kralen, schelpen en stukjes bamboe; oorspronkelijk ontwikkeld en bespeeld door de Ewe in Ghana.
Categorie: Geluidsmiddelen > vessel rattles.

Axum
Te gebruiken voor de Ethiopische periode en voor de materiële culturele overblijfselen daarvan, die zich ontwikkelden vanaf circa 700 v. Chr. maar die over het algemeen worden toegeschreven aan het tijdvak van circa 100 v. Chr. tot circa 1000 n. Chr.
Categorie: Stijlen en Perioden > oude Oost-Afrikaanse stijlen en perioden.

Ayios Onouphrios
Verwijst naar een Vroeg-Minoïsche aardewerkstijl, genoemd naar opgravingen in de buurt van Phaistos, die zich kenmerkt door het veelvuldig gebruik van geschilderde lijnen, in plaats van de vroeger gebruikte ingekerfde of gepolijste patronen. Er zijn twee verschillende fasen te herkennen. In de eerste fase bestonden de ontwerpen uit parallelle of dubbel gearceerde geschilderde rode lijnen die liepen langs de kromming van de vaalgele aardewerken vaten. In de latere fase werd de geschilderde rode versiering meer volgens een ontwerp aangebracht, werd minder de ronde vorm van het aardewerk gevolgd en bestond de decoratie vooral uit dubbel gearceerde driehoeken of andere eenvoudige geometrische ontwerpen die werden aangebracht onder de hals van kannen en kruiken en aan de binnen- en buitenzijde van kommen en koppen.
Categorie: Stijlen en Perioden > Minoïsche aardewerkstijlen.

azimutcirkels
In graden onderverdeelde ringen die om kompassen, girokompassen of andere richtingszoekers heen passen en vaak zijn uitgerust met windvaantjes voor het meten van azimuten.
Categorie: Onderdelen > meetinstrumentonderdelen.

Azilien
Verwijst naar een gereedschapscultuur in het laat-paleolithische en vroeg-mesolithische Europa, in het bijzonder Frankrijk en Spanje. Deze cultuur volgde op de complexere Magdaléniencultuur en bestond gelijktijdig met de culturen van Tardenoisien, Maglemose, Ertebølle en Asturië. Kenmerkend zijn geometrische tekeningen op kiezelstenen, heel kleine stenen gereedschappen die in een handvat van been of geweitak passen, speerpunten met gekromde ruggen, eindschrapers, benen drevels, platte harpoenen en staven waarvan het doel onbekend is.
Categorie: Stijlen en Perioden > Europese mesolithische stijlen en perioden.

azijn
Verdund azijnzuur, gebruikt om voedsel smaak te geven of te conserveren
Categorie: Materialen > azijnzuur.

Aziatisch
Verwijst naar de culturen van het werelddeel Azië, gelegen op het oostelijke halfrond en begrensd door de Grote Oceaan, de Indische Oceaan en de Noordelijke IJszee. Als westelijke begrenzing wordt over het algemeen het Oeralgebergte aangehouden. De term verwijst ook naar de vele eilanden voor de kust van Azië.
Categorie: Stijlen en Perioden > stijlen en perioden naar streek.

azulejo
Een tegel van aardewerk die in Spanje wordt gemaakt, geverfd en versierd in bonte kleuren.
Categorie: Materialen > keramische tegel naar techniek.

bassinetten
Helmen, over het algemeen ogivaal- of eivormig, met een puntige top, vaak uitgerust met een onderklep en een met scharnieren bevestigd of zwenkend vizier, meestal een varkenskop-vizier; werden gebruikt van de 13e tot de 15e eeuw. In de 15e eeuw werden ze bolvormig en werd de onderklep vervangen door halsplaten.
Categorie: Kleding > persoonlijke wapenrusting: helmen.

bassethoorns
Blaasinstrumenten met rechte, geknikte of sterk gebogen buis, en een naar boven gebogen metalen klankbeker, met een toonbereik tot onder de geschreven lage C.
Categorie: Geluidsmiddelen > klarinetten.

basset tables
Kleine kaarttafels om basset op te spelen, een kaartspel dat populair was in Italië en Frankrijk aan het eind van de 17e eeuw en in Engeland in het begin van de 18e eeuw.
Categorie: Interieurinrichting > kaarttafels.

basse-taille
Wordt gebruikt voor het glazuurproces dat is ontwikkeld in Mughal in India, waarbij zowel doorschijnend als ondoorschijnend glazuur wordt aangebracht op goud en zilver, waarna het wordt gegraveerd in een bas-reliëf.
Categorie: Procédés en Technieken > emailleren.

bassboats
Te gebruiken voor 4,5 tot 5,5 m lange boten met buitenboordmotor, speciaal ontworpen voor zoetwatersportvissen.
Categorie: Vervoermiddelen > sportvissersvaartuigen.

bassdrums
Grote cilindrische trommen, meestal met twee vellen, met een vrij ondiepe klankkast waarvan de doorsnede altijd groter is dan de lengte; zijwaarts gericht bij het bespelen en aan de rand aangeslagen met een gewatteerde klopper.
Categorie: Geluidsmiddelen > cilindertrommen met dubbel vel.

Bassari (Tenda)
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het oosten van Senegal, Guinee-Bissau en het westen van Guinee.
Categorie: > .

Bassa (Liberia)
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die tegenwoordig leeft in de kuststreken en delen van de bossen van Liberia.
Categorie: Stijlen en Perioden > stijlen van Kru-sprekende volken.

basquines (onderrokken)
Nauwsluitende korsetachtige onderlijfjes van stevig materiaal, die vooral in de 16e eeuw werden gedragen.
Categorie: Kleding > onderrokken.

basquines (jasjes)
Te gebruiken voor vrouwenjasjes, in het midden van de 19de eeuw gedragen over rokken, gewoonlijk verlengd met korte rokachtige stroken onder de taille. Soms voorzien van pagodemouwen.
Categorie: Kleding > jasjes.

Basketmaker
Verwijst naar een oude Noord-Amerikaanse cultuur en stijl die voorkwam in het zuidwesten van de huidige Verenigde Staten van circa 1000 tot 750 v. Chr. en gedeeltelijk samenviel met de Anasazicultuur. Deze cultuur onderscheidt zich van andere culturen in de regio door de invoering van het manden vlechten.
Categorie: Stijlen en Perioden > Precolumbiaanse Pueblostijlen.

basketbalborden
Te gebruiken voor platte verticale platen met baskets ertegenaan bevestigd, aan de twee uiteindes van basketbalvelden.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > balspelbenodigdheden.

basketballen
Te gebruiken voor met lucht gevulde, ronde ballen waarmee wordt gestuiterd of gegooid tijdens het spel met dezelfde naam; meestal ongeveer 75 cm in omtrek met een gewicht van zo`n 570 tot 625 gram.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > sportballen.

basketbal
basketball Ruimere term: zaalbalspelen
Categorie: Lichamelijke Activiteiten > zaalbalspelen.

basket spits
Vleespen met in het midden een mandje dat is gemaakt van dunne ijzeren repen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > spitten (kookapparaten).

basisstempels
Blokken die worden gebruikt om gekleurde houtsneden te drukken; het zijn tevens de blokken met de meest gedetailleerde afbeelding, waardoor ze worden gebruikt als voorbeeld voor de aanvullende blokken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > cliché`s.

basisscholen
Scholen waar basisonderwijs gegeven wordt; de vroegere lagere scholen. Omvat meestal de vroegere kleuterschool.
Categorie: Bouwwerken > scholen naar onderwijsniveau.

basisplaten
Platen die worden gebruikt voor kleurdrukken en die de meest gedetailleerde afbeelding van een bepaald beeld dragen en daarom worden gebruikt om de andere platen op af te stemmen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > drukplaten.

basisonderwijs
Tak binnen het onderwijs die de periode beslaat vanaf de kleuterschool of groep 1 tot en met groep 6, 7 of 8.
Categorie: Vakgebieden > onderwijs naar leeftijdsgroep of niveau.

basislichten
Verlichtingsmiddelen die het licht gelijkmatig verspreiden zodat het bijna geen schaduwen werpt. Ze kunnen met andere verlichting worden aangevuld.
Categorie: Interieurinrichting > verlichtingsmiddelen naar functie.

basiskettingstelsel
De belangrijkste of enige, ketting in een weefsel.
Categorie: Onderdelen > ketting.

basiskaarten
Overzichtskaarten waarop de voornaamste kenmerken van een gebied, zowel de natuurlijke kenmerken als de door de mens aangebrachte elementen, worden aangegeven. Aan deze kaarten kan voor uiteenlopende doeleinden specifieke informatie worden toegevoegd.
Categorie: Informatievormen > overzichtskaarten.

basisinslagstelsel
De belangrijkste of enige inslag in een weefsel.
Categorie: Onderdelen > inslag (textielonderdeel).

basisboeken
Boeken of verhandelingen waarin de basisprincipes of -onderdelen van een kunst, wetenschap, vakgebied of gebruik worden gepresenteerd en die vooral van de zeventiende tot en met de negentiende eeuw veel werden gebruikt..
Categorie: Informatievormen > leermiddelen.

basisbodspecificaties
Specificaties waarin uitsluitend de materialen, het gereedschap en de constructiemethoden worden opgesomd of beschreven waarop een basisbod gebaseerd dient te zijn; niet van toepassing op enig ander bod.
Categorie: Informatievormen > specificaties.

basin stands
Kleine standaarden om op te wassen. Ze hebben vaak een gevormde ring om de wasbak in te hangen, kleine laden onder het fries en een plank aan de onderkant om een kan op te zetten.
Categorie: Interieurinrichting > wastafels (meubel).

basilica`s
Wordt gebruikt voor religieuze of seculiere gebouwen die worden gekenmerkt door een rechthoekige plattegrond, onderverdeeld in een hoger schip met twee lagere zijbeuken, en verlicht door lichtbeukramen; meestal afgesloten met een apsis.
Categorie: Bouwwerken > bouwwerken naar vorm: omvang of vormgeving.

bashoorns
Serpenten bestaande uit een ongeveer 230 cm lange, doorgaans koperen conische buis, met zes toongaten, drie of vier kleppen, een aanblaasbuis in de vorm van een zwanenhals en een wijd uitlopende klankbeker; ontwikkeld in de vroege 19e eeuw.
Categorie: Geluidsmiddelen > serpenten (blaasinstrumenten).