AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

behuizingen
Kast of omhulsels, meestal onbuigzaam, die mechanieken of apparaten omsluiten en beschermen
Categorie: Onderdelen > gereedschap- en uitrustingonderdelen.

behoud
Duidt activiteiten aan die worden ondernomen om verdere verandering of verslechtering van voorwerpen, locaties of bouwwerken te voorkomen. Gebruik `monumentenzorg` als zulke activiteiten worden ondernomen voor gebouwen of andere bouwwerken uit specifiek culturele, esthetische of historische overwegingen. Gebruik `restauratie` als de veranderingen een voorwerp of bouwwerk weer in historisch correcte staat terugbrengen. Gebruik `rehabiliteren` voor activiteiten die ondernomen worden om een reeds in slechte staat verkerend bouwwerk weer in goede staat te brengen. Gebruik `beschermen` voor het beveiligen van mensen en objecten tegen letsel of schade in algemene zin. Gebruik, nog algemener, `milieubeheer` voor de behandeling, voorzorgsmaatregelen en research gericht op het veilig stellen van cultureel en natuurlijk erfgoed op de lange termijn.
Categorie: Functionele activiteiten > bescherming.

beheren
Het toezicht houden op of beheren van de collecties, tentoonstellingen, onderzoeksactiviteiten en het personeel in een museum, kunstgalerij, dierentuin of een andere tentoonstellingsplek; ook te gebruiken voor het houden van toezicht op of beheren van een afzonderlijke collectie of onderzoeksgebied binnen zo`n instelling.
Categorie: Functionele activiteiten > collectiebeheer.

beheer van vast afval
Systematisch beheer van activiteiten voor de verzameling, verwerking en afvoer van vast afval, inclusief de herwinning van materialen en energie.
Categorie: Functionele activiteiten > afvalbeheer.

behangsels
Voorwerpen die meestal flexibel zijn, uit textiel bestaan en worden opgehangen om binnenruimten, oppervlakken of interieurs te bedekken of verbergen en vooral dienen ter bescherming, verwarming of versiering.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen en voorhangen naar algemeen type.

behang naar patroon of motief
Behang dat wordt onderscheiden aan decoratieve elementen op de achtergrond of gedrukte of geschilderde figuren.
Categorie: Interieurinrichting > behang.

behang naar oppervlaktebehandeling
Behang dat wordt onderscheiden aan een andere oppervlaktebehandeling dan schilderen of drukken.
Categorie: Interieurinrichting > behang.

behang
Papier of soortgelijk materiaal dat vaak ter versiering dient en hoofdzakelijk is gemaakt om aan muren en plafonds te bevestigen maar soms op andere oppervlakken wordt aangebracht.
Categorie: Interieurinrichting > muurbedekkingen naar vorm.

behandelen
Patiënten voorzien van medische verzorging.
Categorie: Functionele activiteiten > functies in de gezondheidszorg.

begunstigers
Zij die hun bezit of invloed gebruiken ten bate van individuen, instellingen of goede doelen, met name zij die het werk van kunstenaars of schrijvers steunen, inclusief zij die opdracht geven voor afzonderlijke werken en ervoor betalen. Gebruik `sponsors` voor mensen die de hoofdverantwoordelijkheid op zich nemen voor projecten of activiteiten. Gebruik `vrienden` voor personen die vrijwilligerswerk verrichten of geld of publieke steunbetuigingen geven als lid van een genootschap of vereniging.
Categorie: Personen > filantropisten.

begrippen (documenten)
Korte beschrijvingen van de kern van een onderwerp, zoals dat in een bepaalde geschreven of gesproken tekst wordt behandeld, in titels en subtitels.
Categorie: Informatievormen > samenvattingen.

begraven
Te gebruiken om voorwerpen te beschrijven die onder de grond zijn of zijn geweest, vaak bedekt en meestal in direct contact zijn met aarde. Gebruik `ondergrondse bouwconstructies` voor gebouwen die opzettelijk onder het aardoppervlak zijn gebouwd. Gebruik `ondergrondse milieu`s` met betrekking tot de effecten van het begraven zijn.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > positionele kenmerken naar context.

begrafenissen
Ceremonies in verband met het begraven of cremeren van het lichaam van een overledene.
Categorie: Gebeurtenissen > rites de passage.

begrafenisondernemers
Personen die de overledene gereedmaken voor de begrafenis en die begrafenissen regelen en leiden.
Categorie: Personen > personen in de handel en zakenwereld.

begrafenisboeken
Werken waarin aspecten worden beschreven van begrafenis- en herdenkingsplechtigheden voor voornamelijk personen van koninklijken bloede, edelen of beroemdheden, gewoonlijk geïllustreerd en met beschrijvingen van processies, diensten, aanwezigen, doodskisten, de aankleding van de kerk en andere aspecten van de uitvaart, en vaak ook preken, éloges en andere schriftelijke getuigenissen van de verdiensten en het belang van de overledene.
Categorie: Informatievormen > soorten documenten naar productieomstandigheden.

beglazingskit
Dichtingsmateriaal dat wordt gebruikt om ruiten op hun plaats te houden.
Categorie: Materialen > stopverf.

beglazen
Wordt gebruikt voor de installatie van glas, zoals in openingen van gebouwen of in een lijst voor een schilderij.
Categorie: Procédés en Technieken > installeren.

beginning axes
Bijlen die worden gebruikt om ruwe insnijdingen te maken voordat een dissel wordt gebruikt om een gebogen vlak in hout te maken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > bijlen: houtbewerkingsgereedschap.

begijnhoven
Hoven waar begijnen, leden van een min of meer vrije kloosterorden, wonen. VDW.
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > religieuze gemeenschapscomplexen.

beetwortels
Voedergewas van de ganzevoetfamilie, meestal suikerbiet genoemd.
Categorie: Materialen > wortelgroentes.

beersperen
Lange speren gebruikt bij het jagen op beren.
Categorie: Wapens en Munitie > jachtsperen.

beerputten
Tanks of putten, die zich onder het normale niveau van een gravitatiesysteem bevinden, en die de lozing uit afvoerbuizen of ander afval opvangen; ze moeten met mechanische middelen geleegd worden.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van loodgieterswerk en afvoersystemen voor regenwater.

beenzwart
beenderkool Ruimere term: carbonzwart
Categorie: Materialen > carbonzwart.

beenwarmers
Footless leg coverings usually worn over tights, trousers, boots, or the like, for warmth or as a fashionable accessory.
Categorie: Kleding > kousen en sokken.

beenschroeven
Diverse bankschroeven die door smeden worden gebruikt en één lange poot hebben die aan een werktafel is vastgemaakt en vaak aan de onderkant wordt gesteund, met een eenvoudig veermechanisme om de kaken open te houden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > schroeven: metaalbewerkingsgereedschap.

beenkappen
Bedekkingen van stof, leer of soortgelijk materiaal die over de enkel en soms het onderbeen worden gedragen.
Categorie: Kleding > been- of voetaccessoires.

beenharnassen
Harnasstellen voor het been.
Categorie: Kleding > persoonlijke wapenrusting: benen.

beenderlijm
Lijm gemaakt van gedegradeerde of gedenatureerde collageen verkregen uit botten.
Categorie: Materialen > dierlijke lijm.

beenderhuizen
Plaatsen waar de botten van de doden worden achtergelaten.
Categorie: Bouwwerken > grafgebouwen.

been
Een combinatie van organisch en-of anorganisch materiaal die hoofdzakelijk bestaat uit collageen en calciumfosfaat; het vormt het geraamte van de meeste gewervelde dieren.
Categorie: Materialen > combinatie anorganisch-organisch dierlijk materiaal.

beeldverwerking
Wordt gebruikt voor verschillende technieken voor het bewerken van beelden in een computeromgeving, hetzij met behulp van programma`s, hetzij door het aanpassen van afzonderlijke pixels of delen van het beeld.
Categorie: Procédés en Technieken > computer-ondersteunde beeldvervaardigingsprocédés en -technieken.

beeldsnijwerken
Beeldhouwwerken gemaakt door het met gutsen of holle beitels uitsnijden van figuren of andere vormen uit vast materiaal, zoals hout, ivoor, been en zachte gesteenten.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldhouwwerken naar techniek.

beeldsnijders
Personen die zich bezighouden met beeldsnijden.
Categorie: Personen > personen in ambachten en beroepen naar activiteit.

beeldsnijden
Het vorm geven aan hout, steen of ander materiaal door insnijden en inkerven.
Categorie: Procédés en Technieken > snijden en snijtechnieken.

beeldplaten
Analoge optische schijven waarop beelden, en soms geluid, worden opgenomen door middel van een laser. Deze beelden kunnen daarna worden getoond op een videoscherm.
Categorie: Informatievormen > video`s (informatiedragers).

beeldmateriaal naar vorm
Termen voor beeldende werken, die vooral de vormen of wijzen van uitbeelden van die werken tot uitdrukking brengen.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldmateriaal.

beeldkwaliteit
Te gebruiken voor verwijzing naar fotografische en elektronische beelden, meestal met betrekking tot de duidelijkheid van details en vaak in verband met de mate van beeldresolutie.
Categorie: Abstracte Begrippen > kwaliteit.

beeldjes
Sculpturen die mensen of dieren voorstellen die niet groter zijn dan de helft van de ware grootte.
Categorie: Beeldmateriaal > standbeelden.

beeldhouwwerken
Kunstwerken, drie dimensionaal, uitgevoerd in allerlei materialen. Omschrijving Werkgroep Keramiek: autonoom object van een zekere omvang, figuratief of abstract van vorm. Gebruik andere termen, zoals `mail art` of `omgevingskunst` voor werken die na verloop van tijd meer verspreid raken over ruimte en tijd of minder tastbaar worden.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldmateriaal naar medium of techniek.

beeldhouwersvijlen
Kromme vijlen in verschillende vormen en doorsnedes. Worden gebruikt om hout mee te bewerken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > vijlen: houtwerkingsgereedschap.

beeldhouwershamers
Houten hamers met een kop in de vorm van een afgeronde, afgeplatte kegel die ondersteboven op een korte steel is gezet. Door de vorm kan de beeldhouwer de beitel op alle gewenste manieren aanslaan zonder de hamer steeds anders vast te hoeven pakken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > houten hamers: houtbewerkingsgereedschap.

beeldhouwers
Kunstenaars die zijn gespecialiseerd in het maken van driedimensionale beelden en vormen, over het algemeen van steen, hout of metaal.
Categorie: Personen > kunstenaars.

beeldentuinen
Openbare of privé-tuinen waarin beeldhouwwerken tentoon worden gesteld.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > tuinen naar functie.

beeldende poëzie
Poëziegenre waarbij woorden worden gebruikt maar waarbij het visuele aspect ook van belang is.
Categorie: Abstracte Begrippen > poëzie.

beeldende kunsten
De kunstvormen die vooral worden gecreëerd voor visuele perceptie zoals tekenen, schilderen, beeldhouwen, architectuur en kunstnijverheid.
Categorie: Vakgebieden > kunsten.

beeldenaars
De grootste, meestal in het midden geplaatste afbeeldingen op één van beide zijden van een munt, medaille of penning.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldmateriaal naar locatie of context.

beehive ovens
Ovens die worden gebruikt voor het omzetten van kolen in cokes. Kenmerkend van deze ovens is het koepelvormige dak.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > industriële ovens naar vorm.

beehive houses
Aanduiding voor een bepaald soort eenvoudige woningen met een ronde plattegrond en koepels in de vorm van een bijenkorf.
Categorie: Bouwwerken > woonhuizen naar vorm: groepering of uiterlijk.

bedtafels
Een klein, veelal niervormig tafeltje, op vier zeer korte pootjes, dat men in bed zittend voor zich kan zetten; het blad kan geheel of gedeeltelijk schuin gezet worden; soms vormt een beddetafel als een los opzetstuk één geheel met een hogere ondertafel met hetzelfde grondplan.
Categorie: Interieurinrichting > tafels naar functie.

bedstijlen
Opstaande steunen aan een ledikant, zoals diegene die de hemel van een hemelbed ondersteunen.
Categorie: Onderdelen > bedonderdelen.

bedsteden
Bedden die, behalve aan de kant van de gordijnopening, aan elke zijde door panelen werden omsloten. Ze stonden meestal tegen de wand maar werden soms ook in de wand ingebouwd of in de lambrisering geïntegreerd.
Categorie: Interieurinrichting > bedden.

bedruppelaars
Grote glazen, plastic of metalen tubes met een rubberen bolvormig einde aan de ene kant dat zuigkracht produceert als erop wordt gedrukt en een kleine opening aan de andere kant; wordt gebruikt bij het bedruipen van voedsel.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kookgereedschap.

bedruiplepels
Lepels met een lang handvat en een grote, diepe kom die worden gebruikt voor het bedruipen van voedsel.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kookgereedschap.

bedrijven
Gewoonlijk te gebruiken voor een groep mensen die in een bepaalde commerciële of industriële onderneming werkzaam is.
Categorie: Organisaties > handelsondernemingen naar vorm.

bedrijfswinkels
Wordt gebruikt voor detailhandels die zijn verbonden aan, meestal in het bezit zijn van en worden geleid door het bedrijf ten behoeve van hun werknemers, die vaak worden verplicht daar hun inkopen te doen.
Categorie: Bouwwerken > detailzaken.

bedrijfstakken
Groepen productieve of winstgevende bedrijven of organisaties die een gelijksoortige technologische structuur hebben en die gelijksoortige goederen of diensten aanbieden.
Categorie: Organisaties > organisaties.

bedrijfsimago
De indruk die werknemers en mensen van buitenaf van een bedrijf krijgen, zoals dit voornamelijk public relations-programma`s wordt gewekt.
Categorie: Abstracte Begrippen > communicatiebegrippen.

bedrijfsgebouwen
Bouwwerken voor verkoop van produkten en diensten. Zie `` voor gebouwen waar op kleinschalige wijze produkten vervaardigd worden. Zie `` waar dit op grootschalige wijze gebeurt.
Categorie: Bouwwerken > bouwwerken naar functie.

bedrijfsboekhouding
Documenten die geproduceerd worden door een commerciële of industriële onderneming.
Categorie: Informatievormen > registratie naar afkomst.

bedreigde plaatsen
Wordt gebruikt voor doorgaans historische open ruimten, gebouwen of andere bouwwerken die worden bedreigd met sloop of waar nieuwbouwprojecten zijn gepland.
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > sites.

bedradingskaarten
Kaarten waarop staat aangegeven waar welke bedrading in een bepaald gebied is aangelegd.
Categorie: Informatievormen > planimetrische kaarten.

bedladders
Ladders die worden gebruikt om mee in bed te klimmen.
Categorie: Interieurinrichting > ladders: meubilair.

bedoeling van de kunstenaar
Het doel, ontwerp of idee achter de creatieve inspanning van een kunstenaar.
Categorie: Abstracte Begrippen > begrippen met betrekking tot het creatieve proces.

bedjasjes
Jasjes of capes tot aan de taille die over andere nachtkleding in bed (zittend of liggend) worden gedragen; voor de warmte of uit kuisheidsoverwegingen.
Categorie: Kleding > nachtkleding.

Bedik
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het oosten van Senegal, Guinee-Bissau en het westen van Guinee.
Categorie: > .

bedieningspanelen
Wordt gebruikt voor kleine elektrische panelen die schakelaars en zekeringen of stroomonderbrekers bevatten. Gebruik `schakelborden` voor grotere panelen, kaders of assemblages die schakelaars, zekeringen, instrumenten en beschermende apparaten bevatten.
Categorie: Onderdelen > elektrische systeemonderdelen.

bedienden
dienaren Ruimere term: personen in dienstverlenende beroepen
Categorie: Personen > personen in dienstverlenende beroepen.

bedgordijnen
Gordijnen die aan of rondom een bed hangen en kunnen worden gesloten ten behoeve van privacy en lichttempering en ter bescherming tegen tocht of stof.
Categorie: Interieurinrichting > bedbehangsels.

bedevaartsoorden
bedevaartsplaatsen Ruimere term: sites
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > sites.

bedevaartkerken
Wordt vooral gebruikt voor kerken die zijn gebouwd of vernieuwd in de 11e eeuw en bedoeld voor groepen pelgrims op de hoofdroutes naar de bedevaartsplaats Santiago de Compostela in Spanje; kan ook worden gebruikt voor andere grote kerken die zijn gebouwd om veel pelgrims te ontvangen.
Categorie: Bouwwerken > kerken naar functie.

bedevaarten
Tochten die meestal lang zijn en uit eerbetoon of toewijding worden ondernomen, vaak naar het graf van een heilige, geboorteplek of heilige plaats.
Categorie: Gebeurtenissen > reizen (gebeurtenissen).

bedeltjes
Kleine hangers die worden gedragen voor geluk of voor de sier.
Categorie: Kleding > hangers (sieraden).

bedelarmbanden
Armbanden van metalen schakeltjes waaraan bedeltjes of bijous zijn vastgemaakt; ze worden vaak aangeschaft bij wijze van souvenir of aandenken.
Categorie: Kleding > armbanden (onderarm).

bedelaars
Zij die in hun levensonderhoud voorzien door om aalmoezen te vragen.
Categorie: Personen > personen naar activiteit.

bedekkingen voor vergaard materiaal
Een verzameling omschrijvingen voor afneembare, flexibele boekbanden. Gebruik voor het buitenste deel van een katern, of dat nu is aangehecht of gewoon de voorkant is die los van de hoofdmoot van het document is opgemaakt, de term `meegenaaide omslagen` of bijvoorbeeld `pamfletten` + `meegenaaide omslagen`.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van vergaard materiaal.

bedekkingen
Voorwerpen die meestal flexibel zijn, vaak uit textiel bestaan en worden gebruikt voor het bedekken of verbergen van binnenruimten, oppervlakken of interieurs en vooral ter bescherming, verwarming of versiering dienen.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen en voorhangen naar algemeen type.

bedehuizen
Gebouwen voor religieuze samenkomsten. Gebruik bij voorkeur een meer specifieke term.
Categorie: Bouwwerken > religieuze gebouwen.

beddenstijlen (voeteneinde)
Stijlen aan de voet van een bed.
Categorie: Onderdelen > bedstijlen.

beddenplanken
Stijve, dunne, brede planken die meestal tussen de beddeveren en de matras worden geplaatst.
Categorie: Onderdelen > bedonderdelen.

beddenkleden
Bedekkingen voor bedden voor overdag, ter bescherming tegen stof en vuil en ter decoratie.
Categorie: Interieurinrichting > beddengoed.

beddenhoofden
Gevormde verlengstukken van achterplanken.
Categorie: Onderdelen > achterplanken (meubelonderdelen).

beddengoed
Textilia waarmee bedden worden opgemaakt.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen en voorhangen voor ligmeubels.

bedden
Deze benaming verwijst naar het beddengoed (matrassen en bedekking), naar het ledikant of naar beide.
Categorie: Interieurinrichting > ligmeubels.

bedden (tuinelementen)
Wordt gebruikt voor delen van tuinen of gazons die zijn afgebakend van hun omgeving, en zijn bestemd voor het cultiveren van een bepaalde groep planten.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > landschapselementen in de tuinarchitectuur.

bedbehangsels
Gordijnen en andere voorhangen aan en rondom een bed, gebruikt ter decoratie, ten behoeve van privacy, lichttempering of ter bescherming, b.v. tegen tocht.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen en voorhangen voor ligmeubels.

bed-outshuts
Wordt gebruikt voor kleine aanbouwen aan huizen waarin een bed is geplaatst; veel voorkomend in Zuid-Wales. Geen Nederlands equivalent.
Categorie: Onderdelen > aanbouwen.

bed valances
Valletjes aan baldakijn of hemel van een bed, om de bovenkant van bedgordijnen en hun ophang- en open-en sluitmechanisme aan het oog te onttrekken. Gebruik `base valances` voor valletjes die om de onderrand van een bed hangen.
Categorie: Interieurinrichting > bedbehangsels.

bed rugs
Zware, tapijtachtige bedbedekkingen vervaardigd in verschillende technieken zoals in vlak- of poolweefsel of naaldwerk. Geen Nederlands equivalent.
Categorie: Interieurinrichting > beddenkleden.

bed moldings
Wordt gebruikt voor kleine waterslaglijsten die in de Klassieke architectuur onder de (druip)lijst en boven het fries zijn gesitueerd en voor afgeleiden hiervan, en voor lijstwerk dat onder een overhangend, horizontaal oppervlak is te vinden, zoals onder dakranden.
Categorie: Onderdelen > architectonisch lijstwerk naar locatie of context.

bed keys
Sleutels die worden gebruikt voor het afstellen van de moeren en bouten van een ledikant.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > sleutels (afsteluitrusting).

bed furniture
Historische term die verwijst naar zowel bedovertrekken als bedbehangsels. Geen Nederlands equivalent.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen en voorhangen voor ligmeubels.

bed chairs
Stoelen waarvan de rugleuning omlaag kan en de zitting kan worden uitgeklapt door middel van scharnieren, of anderszins kan worden verlengd om een bed te vormen.
Categorie: Interieurinrichting > stoelen naar functie.

bebouwd-onbebouwd ratio
Te gebruiken voor de verhouding van de totaal toegestane oppervlakte van een gebouw in een bestemmingsplan in verglijking tot het totale bestemmingsplan.
Categorie: Abstracte Begrippen > zoneringsbegrippen.

Beaux-Arts
Verwijst naar de stijl van architectuur en stedenbouw zoals oorspronkelijk onderwezen aan de École des Beaux-Arts in Parijs en aan scholen in de Verenigde Staten in de 19de en 20ste eeuw. De stijl kenmerkt zich door nadruk op de harmonieuze compositie van elementen die een klassiek geheel vormen, een herleving van de Barok en neoklassieke stijlen, en geometrische stadsplannen met brede, voorname straten.
Categorie: Stijlen en Perioden > moderne Europese bouwstijlen en -stromingen.

Beau-Brummelkaptafels
Heren- of dameskapdozen op een hoog onderstel, met een deksel waaronder een compleet ingerichte binnenkant zit, meestal met laden eronder. Ze verschillen van andere kaptafels omdat ze op hogere poten staan en geen volledige ladenkast onder hebben.
Categorie: Interieurinrichting > herenkaptafels.

bear-paw sabatons
IJzeren schoenen met brede, stompe teenkappen, die medio 16e eeuw populair waren.
Categorie: Kleding > ijzeren schoenen.

bean pulls
Met de hand gesmede handvaten bezet met plaatjes in de vorm van limabonen.
Categorie: Onderdelen > handgrepen naar vorm.

beaks
Een type lip op een vat dat uitloopt in een punt.
Categorie: Onderdelen > lippen (verpakkingsonderdelen).

beademingsapparaten
Beschermingsmaskers die worden gedragen als er in een gebied met gas, dampen, rook of hoge stofdichtheid wordt gewerkt.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > beschermings- en reddingsuitrusting.

bead saws
Kleine kapzagen van 7,5 tot 15 cm lang, met zeer scherpe fijne tanden die dicht bij elkaar zitten; worden gebruikt voor nauwkeurig werk.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kapzagen.