AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

Droopcups
Kylikes waarvan het gedeelte bij de handvatten is versierd met een rij knoppen, en het volgende gedeelte is versierd met ondersteboven gekeerde silhouetten van dieren of andere figuren; het onderste gedeelte van de kom is versierd met stralen, en wordt door strepen van de decoratie erboven gescheiden.
Categorie: Houders > kylikes naar vorm.

droogte
Een uitzonderlijk droge periode die zolang duurt dat er een ernstige hydraulische evenwichtsstoornis ontstaat, zoals een slechte oogst of verminderde watervoorraad.
Categorie: Abstracte Begrippen > verschijnselen met betrekking tot het weer.

droogstapelconstructie
Use for a construction technique that employs dry materials such as wallboard, plywood, or other prefabricated materials, without the use of plaster or mortar. DAC.
Categorie: Procédés en Technieken > constructie naar vorm.

droogschuren
Wordt gebruikt voor bouwwerken van uiteenlopend ontwerp die zijn bestemd zijn om iets, bijvoorbeeld papier, tabak of stoffen in te drogen.
Categorie: Bouwwerken > loodsen (opslag).

droogrekken
Historische benaming die in de 18e eeuw werd gebruikt voor rekken waarop nat wasgoed werd gehangen om te drogen.
Categorie: Interieurinrichting > ondersteunend meubilair.

droogmiddel
Een stof, vaak een verbinding van lood, ijzer, mangaan of kobalt, die wordt gebruikt voor het versnellen van het droogproces van verf of vernis.
Categorie: Materialen > additief.

droogovens
Ovens die worden gebruikt voor het drogen van timmerhout.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > industriële ovens naar functie.

droogglansapparaten
Geventileerde kasten die zijn uitgerust met stangen waaraan de films, na het ontwikkelen, te drogen kunnen worden gehangen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > fotografieontwikkeluitrusting.

droogheid
De toestand of omstandigheid van een laag vochtgehalte.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > fysische eigenschappen.

drooggestapelde muren
Metselwerkmuren die zonder specie zijn gebouwd.
Categorie: Onderdelen > muren naar vorm.

droogfilters
Middelen voor het verwijderen van vervuilende stoffen uit de lucht van een systeem, door de lucht door verschillende roosters en droge poreuze materialen te leiden.
Categorie: Onderdelen > luchtfilters.

droogdokken
Bassins die leeggepompt om er schepen in droog te zetten. VDW.
Categorie: Bouwwerken > watertransportbouwconstructies.

droog monteren
Een op papier gemaakte tekening, prent, foto of ander kunstwerk op karton of een ander achterstuk bevestigen door een thermoplastische stof als bevestigingsmiddel te gebruiken.
Categorie: Procédés en Technieken > opplakken.

dromonen
Te gebruiken voor grote, Byzantijnse galeien met twee rijen banken en een of twee zeilen; meestal uitgerust met vlammenwerpers om Grieks vuur te kunnen gebruiken.
Categorie: Vervoermiddelen > oorlogsschepen met projectielwapens.

dromoi
Lange, nauwe doorgangen die naar grafkamers en tholoi leiden.
Categorie: Onderdelen > graftomberuimten.

dromen
Opeenvolging van beelden, gedachten of emoties die tijdens de slaap aan de geest voorbijgaan.
Categorie: Gebeurtenissen > privégebeurtenissen.

dromedarissen
Evenhoevige herkauwer uit Afrika en het Midden-Oosten met een vetbult op de rug.
Categorie: dieren > zoogdieren.

drogende olie
Elke olie die verhardt tot een taai, leerachtig vlies wanneer het in dunne lagen wordt aangebracht, ofwel op zichzelf of met behulp van een droogmiddel.
Categorie: Materialen > olie naar eigenschap.

drogen
Iets volledig of vrijwel volledig vrijmaken van vloeistoffen. Gebruik `dehydreren` voor het verwijderen of onttrekken van water, waarbij andere vloeistoffen kunnen achterblijven.
Categorie: Procédés en Technieken > fysico-chemische procédés.

droge-naaldprenten
Diepdrukken, waarbij het beeld met een scherp voorwerp direct in de metalen plaat is ingekrast. Door het krassen wordt het metaal niet weggesneden, maar vormen zich bramen naast de groeven. Dit zorgt voor de kenmerkende, zachte en fluweelachtige lijnen in de uiteindelijke afdruk.
Categorie: Beeldmateriaal > gravures.

droge mortel
Specie gebruikt bij metselwerk die genoeg vocht bevat om te verharden maar niet nat genoeg is om plakkerig te zijn.
Categorie: Materialen > mortel naar eigenschap.

droge geulen
Wordt gebruikt voor droge, vlakke en dikwijls tussen steile wanden ingesloten rivierbeddingen in het zuidwesten van de Verenigde Staten die alleen na hevige regenval vol komen te staan.
Categorie: Nederzettingen en landschappen > fluviatiele landschapsvormen.

droge graffito
Techniek waarbij patronen of afbeeldingen worden gekrast in een droge kalklaag die is bedekt met een dunne of iets dikkere witkalklaag.
Categorie: Procédés en Technieken > graffito.

droge collodiumglasnegatieven
Negatieven vervaardigd met het droge collodiumprocédé, een procédé waarbij het bindmiddel is gedroogd vóór de belichting, of een hygroscopische agens bevat om voldoende vocht vast te houden, zodat het na lange tijd kan worden verwerkt. In Nederland niet tot nauwelijks gekend.
Categorie: Beeldmateriaal > negatieven naar procédé.

driving ranges
Terreinen voorzien van afstandspaaltjes, clubs, ballen en tees waar golfspelers hun afslag kunnen oefenen.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > sport- en recreatieterreinen.

driveboats
Roeiboten die worden gebruikt bij het haringvissen om de vissen in netten te drijven. Ze zijn meestal 3,5 tot 4 meter lang en worden aan boord van `menhaden steamers` meegenomen naar het visgebied.
Categorie: Vervoermiddelen > schepen die met netten vissen.

drive-inrestaurants
drive-ins Ruimere term: fastfoodrestaurants
Categorie: Bouwwerken > fastfoodrestaurants.

drive-inbioscopen
Aanduiding voor openluchtbioscopen die zijn ontworpen om bezoekers te laten toekijken vanuit hun auto`s.
Categorie: Bouwwerken > bioscopen.

drip painting
Wordt gebruikt voor de schildertechniek waarbij men verf op een half gecontroleerde, half ongecontroleerde manier op een ondergrond giet of laat druppelen.
Categorie: Procédés en Technieken > schildertechnieken naar wijze van toepassing.

drinktafels
Kleine tafels met een houten blad die op een driehoekig frame met drie poten steunen.
Categorie: Interieurinrichting > mengtafels.

drinkschalen (motieven)
Ronde of ovale schijf die een decoratief ontwerp in bas-reliëf of intaglio vertoont en gebruikt wordt in decoratie van gebouwen of meubilair.
Categorie: Ontwerpelementen > motieven.

drinking stands
Standaarden waarin flessen en glazen passen.
Categorie: Interieurinrichting > standaarden naar functie.

drinkhoorns
Drinkgerei gemaakt van een hoorn, in zilver of brons gemonteerd.
Categorie: Houders > drinkgerei.

drinkglazen
Drinkvaatwerk van glas bedoeld voor één enkel persoon.
Categorie: Houders > drinkgerei.

drinkhallen
Ruimten bij minerale bronnen, voor het drinken van bronwater, zoals in Bath, Engeland.
Categorie: Onderdelen > eet- en drinkruimten.

drinkgerei
Houders gebruikt om vloeistoffen uit te drinken.
Categorie: Houders > vaatwerk voor het opdienen en consumeren van voedsel.

drinkfonteintjes
Sanitair dat bestaat uit een waterstraal en vaak een ondiep bassin en dat ontworpen is om drinkwater te verschaffen voor menselijk gebruik.
Categorie: Onderdelen > sanitaire installaties.

drinkbekers
Drinkgerei zonder handvatten of deksels, cilinder- of kegelvormig, in het algemeen met een platte bodem, zonder schoteltje.
Categorie: Houders > drinkgerei.

drinkbakken
Bakken voor dieren om uit te drinken. Soms buiten, los op straat of gemetseld aan gebouwen.
Categorie: Houders > houders voor de veeteelt.

drijvers (vangtuig)
Voorwerpen die van drijvende materialen zijn gemaakt en aan een lijn of net zijn gebonden om tijdens het vissen te kunnen zien hoe diep de haak of het net ligt.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > vangtuig.

dril
Ruwe, stevige linnen of katoenen stof in verschillende gewichten, oorspronkelijk alleen in keperbinding, later ook in satijnbinding, waarbij aan het oppervlak vooral de schering is te zien; wordt gebruikt voor duurzame kleren en bekledingen.
Categorie: Materialen > keperweefsel.

drijvende dokken
Bakvormige toestellen die men in het water kan laten dalen en neerlaten en rijzen, en waarin schepen binnen kunnen varen en dan boven water gebracht worden en aldus droog komt te liggen, zoals in een droogdok.
Categorie: Bouwwerken > watertransportbouwconstructies.

drijven
Procédé waarbij een detail of een versiering op metaal wordt aangebracht door het met een hamer of een ander niet-snijdend gereedschap te kloppen.
Categorie: Procédés en Technieken > metaalversieringstechnieken.

drijftollen
Vierkantige tollen met de Hebreeuwse letters non, gimmel, hé en shin op de verschillende zijdes, die worden gebruikt bij een kinderspel dat van oudsher wordt gespeeld op het joodse Chanoekafeest.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > draaitollen.

drijfstenen
Stenen die bij het metselen worden gebruikt om de ruwe plekken en bijlafdrukken van gebogen bouwwerken af te schuren.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > steen- en metselwerkuitrusting.

drijfriemen
Doorlopende band van stevig, flexibel materiaal, zoals leer, stof, rubber of dikke draad, die wordt gebruikt voor het overbrengen van beweging of kracht van de ene katrol naar de andere of voor het transporteren van goederen.
Categorie: Onderdelen > gereedschap- en uitrustingonderdelen.

drijfpennen
Taps toelopende pinnen die worden gebruikt in staalconstructies om gaten op een lijn te brengen voor het bouten en vastnagelen.
Categorie: Onderdelen > pennen (bevestigingsmiddelen).

drijfnetten
Verticale netten die in het water drijven [VISM].
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kieuwnetten.

drijflampen
Gebruiken voor lampen met een pit op een klein plateau, meestal van kurk of hout, dat op het oppervlak van de olie drijft.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar vorm.

drijfijzers
Taps toelopende ponsen die worden gebruikt om de plaatsen aan te geven waar bouten of klinknagels moeten komen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > ponsen: gereedschappen om metaal te bewerken.

drijfgas
Explosieve brandstof of andere energiebron waarmee een kogel, granaat, raket of ander projectiel wordt voortgestuwd.
Categorie: Materialen > materialen naar functie.

drifters (vissersschepen)
In Nederland haringdrijfnetschepen, met name loggers, die net als in Engeland de met het haringdrijfnet gevangen haring naar de wal brengen en daar kaken.
Categorie: Vervoermiddelen > loggers.

driewielers (fietsen)
Voertuigen op drie wielen, meestal met een lichte raamwerkconstructie, die ofwel door de berijder zelf of met een klein motortje worden aangedreven en die werden gebouwd na 1869; gebruik `vélocipèdes` voor soortgelijke lichte, met de hand aangedreven voertuigen zonder comfort- of snelheidsverhogende kenmerken, die werden gebouwd tot ongeveer 1870. Gebruik `driewielers (auto`s)` of `autoscooters` voor auto`s met drie wielen.
Categorie: Vervoermiddelen > transportmiddelen voor personenvervoer.

driewielers (auto`s)
Te gebruiken voor gesloten auto`s met drie wielen; gebruik `autoscooters` voor kleinere, open auto`s met drie of vier wielen die worden aangedreven door kleinere motors; gebruik `driewielers (fietsen)` voor open voertuigen met drie wielen die een eenvoudige, lichte en open geraamteconstructie hebben en die meestal worden aangedreven door de berijder, maar soms ook met een motor.
Categorie: Vervoermiddelen > gesloten auto`s.

drievoudig gehangen ramen
Ramen met drie verticaal schuivende onderdelen.
Categorie: Onderdelen > opgehangen ramen.

drietanden (elgers)
Vork of staf met drie tanden, inzonderheid als attribuut voor Neptunus.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > elgers.

driepotig
Te gebruiken om voorwerpen te beschrijven die door drie poten worden gedragen.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > vormkenmerken.

driepunts hydroplanen
Te gebruiken voor hydroplanen die varen op twee stabilisatievinnen aan de voorkant en een punt aan de achterkant, die soms door uitsluitend een propeller omhoog wordt gehouden; zijn bijna altijd raceboten.
Categorie: Vervoermiddelen > hydroplanen.

driepoottafels
Tafels met een voetstuk dat door drie poten wordt ondersteund.
Categorie: Interieurinrichting > tafels naar vorm: basisvorm.

driepassen
Figuren samengesteld uit drie gelijke bogen of lobben, en afgescheiden door uitsteeksels.
Categorie: Ontwerpelementen > geometrische motieven.

driemastschoeners
Te gebruiken voor schoeners met drie masten, alle bijna even hoog.
Categorie: Vervoermiddelen > schoeners.

drieledige gewelven
Gewelven verdeeld in drie gewelfscellen.
Categorie: Onderdelen > samengestelde gewelven naar vorm : aantal compartimenten.

driekwart Engelse harnassen
Engelse harnassen die het lichaam slechts bedekken van het hoofd tot aan de knieën.
Categorie: Objectgroepen en systemen > harnassen.

driekleurenfotografie
Fotografisch procédé voor het maken van kleurenafbeeldingen waarbij slechts drie kleuren gebruikt worden, die zowel toegevoegd kunnen worden als gesubtraheerd. Gebruik de term `driekleurenprocédés (drukken)` voor de druktechniek, waarbij voor elke kleur een aparte drukvorm wordt gebruikt.
Categorie: Procédés en Technieken > fotografische procédés.

driekante gutsen
Draaibeitels met een V-vormige punt. Worden gebruikt bij het houdraaien om groeven te maken of om stukken in tweeën te draaien.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gutsbeitels: houtbewerkingsgereedschap.

driekleurencarbrodruk
Carbrodruk voor het vervaardigen van kleurenafdrukken. Er worden drie aparte overdrachtpapieren gemaakt die elk overeenkomen met één van de te subtraheren hoofdkleuren (cyaan, magenta en geel). De vellen worden één voor één overgebracht op de ondergrond om de afbeelding te vormen.
Categorie: Procédés en Technieken > carbrodruk.

driehoekige schraapijzers
Kleine gereedschappen met verwisselbare koppen die worden gebruikt om metalen of houten oppervlakken af te krabben.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > schrapers (afwerkgereedschap).

driehoekige harpen
Harpen met 14 tot 24 drie- of vierdubbele snarenkoren van metalen snaren die in een driehoekig lijstwerk zijn gespannen.
Categorie: Geluidsmiddelen > psalters (muziekinstrumenten).

driehoeken (gereedschap)
Platte voorwerpen van plastic, hout of ander materiaal die in diverse driehoekige vormen en maten worden gemaakt. Worden gebruikt als geleiders om lijnen onder verschillende hoeken te tekenen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gereedschap voor vormen en geleiden.

driebladsposters
Wordt gebruikt voor posters van ongeveer 1 bij 2 meter, wat overeenkomt met drie van de oorspronkelijke éénbladsposters.
Categorie: Informatievormen > affiches.

drie-puntssloten
Assemblages waardoor twee deuren of de scharnierende vleugels van deuren op drie punten worden vastgeklonken.
Categorie: Onderdelen > sloten naar vorm.

drie-eilandenschepen
Te gebruiken voor vaartuigen met een bovenbouw die bestaat uit een achterschip of kampanje, brug of middenkasteel en een voorkasteel; over het algemeen gebruikt als vrachtschepen.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen naar bovenbouw.

drie dollarcenten
Noord-Amerikaanse munten van zilver of koper-nikkel ter waarde van drie cents. Ze werden halverwege de 19e eeuw uitgegeven.
Categorie: Ruilmiddelen > centstukken.

drevels
Kleine, taps toelopende stalen staafjes die worden gebruikt om een spijker of verzinknagel onder of op gelijke hoogte met een houten oppervlak te drijven.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > ponsen: houtbewerkingsgereedschap.

dressoirtafels
Wandtafels die in de eetkamer worden gebruikt en waarvan sommige tafelbladen aan de wand kunnen zijn bevestigd. Gebruik `dressoirs (meubelen)` voor lage, brede ladenkasten of bergmeubels op poten die ook in eetkamers worden gebruikt.
Categorie: Interieurinrichting > tafels naar functie.

dressoirs (meubilair)
Meestal lage, brede ladenkasten of bergmeubels op poten met kastruimte die langs de wand van een eetkamer worden geplaatst en als opbergplaats en voor het opdienen worden gebruikt. Gebruik `dressoirtafels` voor wandtafels die langs wanden van eetkamers worden gebruikt.
Categorie: Interieurinrichting > kastmeubilair.

dressing stools
Krukken die als zitje voor een toilettafel zijn ontworpen. Ze werden in de 18e eeuw geïntroduceerd.
Categorie: Interieurinrichting > krukken naar functie.

dress curtains
Smalle gordijnen die aan de zijkant van een opening worden vastgemaakt en alleen ter versiering dienen, omdat ze niet breed genoeg zijn om de tussenliggende ruimte te bedekken.
Categorie: Interieurinrichting > gordijnen naar vorm.

Drentse heideschapen
Een klein schapenras op de heidevelden van Drente
Categorie: dieren > schapen.

drenkelingen
Personen die per ongeluk in het water gevallen zijn en dreigen te verdrinken, ofwel die reeds verdronken zijn.
Categorie: > .

drempelloos ontwerp
Het maken van gebouwen bestemd voor algemene toegang of gebruik, ongeacht een eventuele handicap van de indivuele gebruiker.
Categorie: Abstracte Begrippen > functionele begrippen.

drempels
Strips die onder een deur op de vloer zijn bevestigd, meestal om het verbindingsstuk tussen twee verschillende soorten vloermaterialen te bedekken, kan ook dienst doen als weersbescherming op buitendeuren. Voor de lagere kanten en bodem van doorgangen wordt `deurdorpels` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > deuropeningonderdelen.

drempellichten
Lampen die de lengtegrenzen markeren van dat deel van een start- of landingsbaan, kanaal of landingspad dat kan worden gebruikt om te landen.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > baanlichten.

drawer-handle tools
Boekbindersgereedschap, algemeen in gebruik in Engeland en Nederland tijdens de tweede helft van de 17de eeuw en bestaande uit een halfronde boog met een voluut aan elk van beide uiteinden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gereedschap en accessoires voor het bewerken en afwerken van oppervlakken.

drapery papers
Behang met patronen die gedrapeerde stoffen imiteren.
Categorie: Interieurinrichting > behang naar patroon of motief.

draperiestudies
Studies, meestal tekeningen, gericht op de afbeelding van in plooien vallende stof.
Categorie: Beeldmateriaal > studies (beeldmateriaal).

draperieën (voorstellingen)
Voorstellingen van afhangende stof, zoals weergegeven in de beeldende kunst.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldmateriaal naar onderwerp.

draperieën
Gordijnen die meestal lang zijn en uit een dik materiaal bestaan en doorgaans in zorgvuldig geordende vouwen aan de zijdes van openingen worden opgehangen op een rechte of gedrapeerde manier. Ze worden vaak over vitragegordijnen heen gebruikt.
Categorie: Interieurinrichting > gordijnen naar vorm.

dranksmokkelschepen
Alle schepen die zich bezighouden met de smokkel van sterke drank.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen naar functie.

drankenkastjes
Containers waarin vierkante karaffen kunnen worden geplaatst (tot maximaal vier karaffen op een rij), met een aan de bovenkant scharnierend frame dat op slot kan worden gedaan wanneer het verticaal staat, en opzij gedraaid wanneer van het open is gemaakt, zodat de karaffen eruit gehaald kunnen worden.
Categorie: Houders > houders naar functie of context.

dramatische voordrachten
Te gebruiken voor voorlezingen of voordrachten van literatuur, zoals toneelstukken, gedichten en korte verhalen, verklarend of dramatisch van toon en vaak gebruikmakend van gebaren, maar met weinig of geen rekwisieten en andere toneelelementen.
Categorie: Gebeurtenissen > voorstellingen (gebeurtenissen).

drakentapijten
Tapijten uit de laat-17e en 18e eeuw die waarschijnlijk oorspronkelijk uit de Kaukasus komen. Ze worden gekenmerkt door een ingedrukte wollen schering in twee niveaus en een eveneens wollen, meestal rode, symmetrische geknoopte inslag. Het veldpatroon bestaat uit een dalend herhaald rastermotief in één bepaalde richting en gekartelde bladvormen die gestileerde draken omsluiten.
Categorie: Interieurinrichting > Kaukasische tapijten naar patroon.

drakenjachten
Een door de Noor Johan Anker in 1929 ontworpen eenheidsklassekieljacht voor drie man, dat in 1951 als internationale klasse werd erkend en van 1948 tot 1972 een olympische klasse was. Getuigd met een torentuig, genuafok en spinnaker. Lengte over alles 8,90 m, waterlijnlengte 5,70 m, breedte 1,96 m, diep 1,20 m, gewicht 1700 kg. Zeiloppervlak 26,60 m2.
Categorie: Vervoermiddelen > one-designs.

draken
Fabeldieren, voorgesteld als gevleugelde, vuurspuwende slangen, of als geschubde dieren met een kam, twee of vier klauwen, een spitse tong en een lange staart (gewoonlijk als bewaker van schatten, heilige plaatsen enz.)
Categorie: dieren > fabeldieren.

drakenbloed (hars)
Een rode harssoort die wordt gebruikt in fijne lak, textielverven en vernis; het wordt af en toe ook gebruikt als pigment.
Categorie: Materialen > hars.

drainage
Het verwijderen van grond- of oppervlaktewater met kunstmatige of natuurlijke middelen.
Categorie: Abstracte Begrippen > milieubegrippen.

dragsters
Te gebruiken voor auto`s die speciaal zijn ontworpen en gebouwd voor sprints op een recht stuk of voor dragracing.
Categorie: Vervoermiddelen > racewagens.

dragon ties
Hoekverbindingen die één uiteinde van een kreupele balk dragen.
Categorie: Onderdelen > hoekverstevigingen.

draglines
Graafmachines die worden gebruikt voor het trekken van sleuven door middel van een schepbak die aan een giek is bevestigd en door de grond naar de machine wordt getrokken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > graafwerktuigen.

draglinebakken
Schepbak-hulpstukken voor kranen. Worden gebruikt voor het verwijderen van aarde door de schepbak naar de kraan toe te trekken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > trekemmers.