Brandweer - Kennisnet

Categorie: Diverse industrieën en ambachten > Brandbestrijding
Datum & Land: 27/01/2014, NL
Woorden: 860

Omsloten ruimte
In de publicatiebladen P 157 en 165 van het Directoraat-Generaal van de Arbeid gebruikt aIs aanduiding voor een ruimte die redelijk goed door wanden is omsloten, zodat de natuurlijke ventilatie beperkt is (zie ook besloten ruimte). Opschuimende bekleding van een staal?constructie Een profielvolgende bekleding die bij verhitting omschuimt (NEN 6072). Rubriek(en): Bouwkunde

Ontwikkelde brand
Brand in het stadium ná vlamoverslag (zie aldaar). Open vuur of licht . Niet van de buitenlucht afgeschermde warmte of lichtbron. Rubriek(en): Brand

Ontwateringstijd
Tijd waarin een bepaald percentage van de oorspronkelijke hoeveelheid water en blusschuímvormend middel weer als vloeistof uit een blusschuim gelekt is. (Bij de halfwaardetijd is dit 50 %.) Rubriek(en): Brandbestrijding

Ontvlamming
Begin van een verbranding van een stof of materiaal in de gasfase. Rubriek(en): Brand

Ontvlambaar(heid)
Eigenschap van een stof of materiaal om, onder vastgelegde testomstandigheden, na ontsteking met een vlam te verbranden. De testomstandigheden zijn vastgelegd in NEN 1722 en 1775 voor textiel en in NEN 6065 voor bouwmaterialen. Er wordt op grond van de uitkorsten van de test onderscheid geraakt tussen:
Gemakkelijk ontvlambaar. Algemeen gesproken zijn dit stoffen en materialen die door een kleine warmtebron kunnen worden ontstoken en dan reeds voldoende energie leveren voor zelfstandig voortplanten van de vlam. Men rag deze benaming echter niet loskoppelen van de uitkomsten van de proef.
Niet gemakkelijk ontvlambaar. In het algemeen zijn dit stoffen en materialen die bij voortdurende aanwezigheid van een ontstekingsbron of wanneer de omgevingstemperatuur een bepaalde waarde overschrijdt, wel met een vlam verbranden. Men mag deze benaming echter niet loskoppelen van de uitkomsten van de proef.
Opmerking 1: Als synoniem voor `niet gemakkelijk ontvlambaar' worden soms de termen gebruikt: ?moeilijk ontvlambaar', `zelfdovend' en `vlamdovend'. Deze termen zijn brandtechnisch niet verantwoord en worden daarom ontraden!
Opmerking 2: De termen `niet ontvlambaar' en `onontvlambaar' zijn niet verbonden aan bepaalde uitkomsten van de proef en daarom onjuist! Rubriek(en): Brand

Ontstekingstemperatuur
Laagste temperatuur van een stof of materiaal waarbij ontsteking (zie aldaar) kan plaatsvinden onder vastgelegde omstandigheden. Rubriek(en): Brand

Ontstekingsbron
Warmtebron die voldoende energie kan afgeven om een stof of materiaal plaatselijk tot ontsteking te brengen. Rubriek(en): Brand

Ontsteking
Inleiding van een verbranding door plaatselijke toevoer van energie met behulp van een ont?stekingsbron Rubriek(en): Brand

Ontsmettingsveld
Gebied waarin, na een inzet bij incidenten met gevaarlijke stoffen, de beschermende kleding wordt gereinigd en verwisseld voor gewone kleding. Rubriek(en): Basisbrandweerzorg, Levensreddend handelen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Ontruimingssignaal
Een meestal akoestisch waarschuwingssignaal, aangevend dat de aanwezige personen de gevarenzone moeten verlaten. Toelichting: Dit signaal kan automatisch gegeven worden door een automatische brand meldinstallatie, of met de hand, na ontvangst van een melding. Rubriek(en): Installatietechniek, Organisatie en gebruik

Ontruimingsplan
Een aantal maatregelen die nauwkeurig bepalen onder welke omstandigheden, onder wiens leiding en langs welke weg de aanwezigen een object verlaten moeten. Deze maatregelen bevatten tevens de organisatie van melding, alarmering en communicatie. Rubriek(en): Controle en handhaving, Organisatie en gebruik

Ontruimingsoefening
Het onder gesimuleerde omstandigheden uittesten van het ontruimingsplan (zie aldaar). Rubriek(en): Controle en handhaving, Organisatie en gebruik, Preparatie

Ontruiming
Het voor korte duur verlaten van de verblijfplaats op een advies van parate diensten. Brandweer en politie kunnen direct tot een dergelijk advies overgaan indien daarvoor, binnen aan te geven grenzen, een mandaat is verstrekt. Een voorwaarde daarbij kan zijn dat zij de ontruiming zelf in goede banen kunnen leiden (zie ook evacuatie). Rubriek(en): Basisbrandweerzorg, Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding

Ontledingstemperatuur
Temperatuur waarbij, onder vastgelegde test?omstandigheden, brandbare gassen ontwijken uit een stof of materiaal. Rubriek(en): Brand

Ontlasten explosiedruk
Het reduceren van de explosiedruk in een ruimte door openingen dan wel zwakke delen, die vroegtijdig bezwijken, aan te brengen. Rubriek(en): Bouwkunde, Installatietechniek

Ontbrandingstemperatuur
Laagste temperatuur van een stof of materiaal, waarbij ontbranding plaatsvindt onder vastgelegde testomstandigheden Opmerking: De ontbrandingstemperatuur van een vaste stof is niet eenduidig; zij hangt onder meer af van vorm en afmetingen; zij ligt hoger dan de onstekings tempratuur omdat bij die laatste extra energie wordt toegevoegd. Rubriek(en): Brand

Ontbranding
Begin van een verbranding. Rubriek(en): Brand

Ontbrandingspunt
Laagste temperatuur waarbij zich uit een vloeistof onder vastgelegde testomstandigheden zoveel damp ontwikkelt dat deze na te zijn ontstoken de verbranding tenminste 5 s blijft onderhouden. De testomstandigheden zijn vastgelegd in NEN 3954 (Cleveland-methode). Opmerking: Bij gemakkelijk ontvlambare vloeistoffen ligt het ontbrandingspunt in het algemeen niet ver boven het vlampunt. Bijvloeistoffen met een hoog vlampunt ligt het ontbrandingspunt meestal ver boven het vlampunt en is soms erg moeilijk of in het geheel niet te bepalen. Rubriek(en): Brand

Ongevalsscenario
Schema van een bepaalde volgorde van ongewenste gebeurtenissen die kunnen leiden tot ongevallen met letsel en-of schade. Rubriek(en): Nazorg en evaluatie, Preparatie, Risico en veiligheid

Ongeval Gevaarlijke Stoffen
Onderdeel van de inspectie voor het brandweerwezen, 24 uur bemand met deskundigen voor advies aan plaatselijke diensten bij incidenten met gevaarlijke stoffen. Afkorting: OGS Rubriek(en): Repressie, Subrubriek(en): Aanvalskorf, Activiteit, Adembeschermingsvoertuig, Alarmdosismeter, Alarmdosistempometer, Autospuit, Beschermende uitrusting, Besmetting, Bijtende stoffen, Bio-Hazard-teken, Brandbare vaste stoffen, Brandbare vloeistoffen, Brandweervoertuig, Domino-effect, Doseringssnelheid, Dosis, Dosisequivalent, Dosismeter, Dosistempometer, Eenmalige populatie expositie limiet, Effect- en schade-analyse, Emergency Exposure Limit, Emissiepunt, Explosiemeter, Explosieveiligheid, Faalkans, Filmdosismeter, Gasbeschermende kleding, Gasmeetbuisje, Gasopsporingsapparaat, Gaspak, Gelaatstuk, Gereedschap-materieelvoertuig, Gevaarlijke stoffen, Gevaarsetiket, Gevaarsidentificatienummer, Gevarenkaart, Giftige en walgingwekkende stoffen, Haakarmbak, Haakarmvoertuig, Halveringstijd, Herkenningsbord, Het maximaal te voorziene ongeval, Hoogwerker, Hulpverleningsvoertuig, Immediately Dangerous to Life or Health Concentrat, Inhalatie, Intoxicatie, Ioniserende straling, Koolwaterstoffen, Kraanwagen, Latentieperiode, Lethale concentratie 50, Lethale dosis 50, LPG, Luchtweg prikkelende stoffen, Maximaal aanvaarde concentratie, Met water reagerende stoffen, Motorspuit, NFPA-code (gevarendiamant), Ontsmettingsveld, Oxiderende stoffen, Part per million, Pendosismeter, Personeel-materieelvoertuig, Persoonlijke beschermingsmiddelen, Poederblusvoertuig, Polaire vloeistof, Polymerisatie, Radioactieve stoffen, Radioactieve straling, Randnummer, Risico-analyse, Risicobeheer, Samengeperste gassen, Schuim-poederblusvoertuig, Schuimblusvoertuig, Schuimtank, Slangenaanhanger, Slangenperspomp, Slangenwagen, Slopover, Stofidentificatienummer, Stralingsmeetgereedschap, Tankautospuit, Tankwagen, Teletector, Threshold Limit Value, Toxisch, Uitrukkleding, Verbindings--commandowagen (VC), Voor zelfontbranding vatbare stoffen, Vrije gaswolk, Vuurbal

Ondersteuningsgreep
Werkwijze om een gedeeltelijk ambulant slachtoffer te vervoeren met één of twee personen. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Ondersteuning
Het geheel van secretariële, logistieke en verbindingstechnische voorzieningen, dat ten doel heeft een staf of een beleidsteam te laten functioneren. Rubriek(en): Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding

Ondergrondse brandkraan
Brandkraan aan een ondergrondse waterleiding voorzien van een aansluiting voor een opzetstuk (NEN947). Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen, Preparatie

Onbrandbaar(heid)
Eigenschap van een stof of materiaal, om onder brandomstandigheden niet of nauwelijks aan verbranding deel te nemen. De proefopstelling waarmee onbrandbaarheid van bouw?materialen wordt bepaald, is beschreven in NEN 6064. Rubriek(en): Brand

Optische signalering
Het aanduiden van een brand- of storingsmelding d.m.v. een zichtbaar signaal (lamp). Rubriek(en): Brandbestrijding, Installatietechniek, Organisatie en gebruik

Opstelvak
Verhard oppervlak van voldoende lengte en breedte voor de opstelling van brandweervoertuigen en waarlangs aan weerszijden over de gehele lengte een obstakelvrije strook met breedte van ten minste 0,5 m is gelegen. Rubriek(en): Basisbrandweerzorg, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie brandweer, Organisatie rampenbestrijding, Ruimtelijke ordening

Opstelplaats
Veilige, doelmatige en goed bereikbare plaats voor brandweervoertuigen van waaruit inzet kan plaatsvinden. Rubriek(en): Basisbrandweerzorg, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie brandweer, Organisatie rampenbestrijding, Ruimtelijke ordening

Oproepnummer
Nummer van 5 cijfers dat als code dient voor een bepaalde zender-ontvanger. Toelichting: de eerste twee cijfers van dit nummer vormen de herkenningscode voor de regio. De laatste drie een herkenningscode voor het soort voertuig van de ontvanger. Deze drie cijfers, voorafgegaan door de gemeentenaam, vormen de roepnaam van de ontvanger. Rubriek(en): Communicatie

Oppervlakverbranding
Snelle verspreiding van de vlam over het oppervlak van een materiaal, met geringe aantasting van het basismateriaal.Opmerking: de Engelse term is `surface flash'. Rubriek(en): Brand

Opmenging
Verdunning van een gaswolk met lucht tot beneden de onderste explosiegrens. Rubriek(en): Brand

Oplading
Het toelaten van het drijfgas in de houder van een blustoestel, waardoor de vulling onder druk komt. Bij grote blustoestellen maakt men, afhankelijk van de wijze van toelaten, onderscheid tussen directe, indirecte en gecombineerde oplading. Rubriek(en): Brandbestrijding, Organisatie en gebruik

Oplaadtijd
Tijd, die na het begin van het toelaten van het drijfgas in de houder van een blustoestel, nodig is om de werkdruk te bereiken. Rubriek(en): Brandbestrijding, Organisatie en gebruik

Opkomsttijd
Tijdsverloop tussen de eerste melding van een incident en de aankomst bij de plaats van inzet van de eerste uitruk. Opmerking: opkomsttijd = uitruktijd + rijtijd. Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding

Operationele net
Frequentie waarop het mobilofoonverkeer tussen eenheden en alarmcentrale in een bepaald gebied zich afspeelt. Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie rampenbestrijding

Openbaar brandmeldsysteem
Systeem voor het doormelden via PTT-lijnen van meldsignalen van brand- en inbraakmeldinstallaties van bedrijven en instellingen naar een alarmcentrale. Opmerking: Zie ook: Doormeldsysteem voor brandmeldingen. Afkorting: OMS Rubriek(en): Communicatie, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie rampenbestrijding

Open-aanjaagverband
Aanjaagverband met toepassing van verplaatsbare open waterreservoirs tussen de! blusvoertuigen of bluspompen. Rubriek(en): Brandbestrijding

Open vuur of licht
Niet van de buitenlucht afgeschermde warmte- of lichtbron. Rubriek(en): Brand

Open water
Niet opzettelijk voor de brandbestrijding aangelegde waterweg, waarin water in vrijwel onbeperkte mate aanwezig is. Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen, Preparatie

Open sprinkler
Sprinkler niet voorzien van een afsluiting. Rubriek(en): Installatietechniek

Open sprinklerinstallatie
Sprinklerinstallatie met open sprinklers. Rubriek(en): Installatietechniek

Opbrengsnelheid
Snelheid, uitgedrukt in m3-m2s waarmee de schuimlaag, opgebracht door een bepaalde blusschuiminstallatie op een bepaald vloeistof-oppervlak, toeneemt. Rubriek(en): Installatietechniek

Opzetstuk
Aansluitstuk voor een ondergrondse brandkraan voorzien van twee persaansluitingen (NEN 3374). Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Opvulzender
Radioontvang- en zendinrichting voor het ontvangen en doorzenden van tooncodes in gebieden waar de ontvangst van een basisstation onvoldoende is. Rubriek(en): Communicatie

Opvangreservoir
Open of gesloten opvouwbaar reservoir, voor het opvangen van vloeistoffen uit bijv. tanks, tankauto's. Rubriek(en): Bouwkunde, Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Orospirator
Toestel voor positieve beademing zonder mond-op-mond-contact met mogelijkheid tot secreet(speeksel)afzuiging. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Oscillerend waterkanon
Onbemand werkend, verplaatsbaar waterkanon (zie aldaar) dat door de waterstroom heen en weer wordt bewogen. Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Oververhitting
Zodanig verhitten van een stof of materiaal dat kans op ontbranding ontstaat. Rubriek(en): Brand

Overdrukinstallatie
Ventilatiesysteem om een ruimte, bij voorbeeld een trappehuis onder luchtoverdruk te houden. Toelichting: Door deze overdruk wordt voorkomen dat er, bij brand elders in het gebouw, rook in die ruimte komt. Rubriek(en): Installatietechniek

Oxiderende stoffen
Categorie stoffen die in combinatie met een brandbare stof of materiaal tot verbranding (of ontploffing) kunnen leiden. Toelichting: Deze stoffen zijn nader omschreven in m. 2500 en 2501 of 2550 en 2551 van het VLG (zie aldaar); stoffen van de klasse 5.1 en 5.2. Rubriek(en): Gevaarlijke stoffen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Particuliere Alarmcentrale
Centrale meldplaats ingericht voor de ontvangst en de verwerking van alle alarmsignalen (voor brand, inbraak, etc.) van bedrijven en instellingen die worden beveiligd door een particuliere beveiligingsorganisatie. Afkorting: PAC Rubriek(en): Communicatie, Organisatie rampenbestrijding

Part per million
Grootheid waarin concentraties schadelijke stoffen worden uitgedrukt, aangevende miljoenste volume- of gewichtsdelen van het milieu (lucht, water, bodem) waarin ze voorkomen. Afkorting: PPM Rubriek(en): Levensreddend handelen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Palpabel
Voelbaar. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Persslangleiding
Slangleiding voor het transport van een blusstof onder druk. Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Persslang
Slang van synthetisch materiaal voor het transport van een blusstof onder druk (NEN 2242). Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Persoonlijke beschermingsmiddelen
Middelen waarmee een persoon zich bij zijn werk beschermen kan tegen de gevolgen van ongevallen en van omstandigheden die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn. Afkorting: PM Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen, Technische hulpverlening

Perskoppeling
Koppelstuk aan de einden van een persslang (NEN 3374). Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Peroxide
Verbinding die een tweetal zuurstofatomen bevat die onderling verbonden zijn zonder vlam, waarbij in het algemeen rookontwikkeling optreedt. Rubriek(en): Brand

Permeabiliteit
Doorlaatbaarheid. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Pendosismeter
Dosismeter in de vorm van een vulpen waarop de ontvangen dosis straling direct kan worden afgelezen. Rubriek(en): Materieel, uitrusting en gebouwen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Plotkaart
Topografische kaart van een regio waarop bijzondere herkenningspunten staan aangegeven. Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie

Plotinstallatie
installatie waarmee de beschikbaarheid en inzetbaarheid van brandweervoertuigen visueel weergegeven wordt. Rubriek(en): Installatietechniek

Plasma
Het vloeibare bestanddeel van bloed, zonder bloedlichaampjes. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Plasbrand
Verbranding van een bijv. door lekkage ontstane plas van brandbare vloeistof. Rubriek(en): Brand

Plafondsprinkler
Sprinkler die geheel of gedeeltelijk in een plafond kan worden gemonteerd. Rubriek(en): Installatietechniek

Post
Steunzender in het stelsel van zend- en ontvangapparatuur voor mobilofoonverkeer en draadloze alarmering dat vanuit de regionale alarmcentrale wordt bediend; er zijn vaste posten (zie aldaar) en mobiele posten (zie verbindingscommandowagen). Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie rampenbestrijding

Portofoon
Draagbaar zendontvangtoestel voor het onderhouden van de verbindingen ter plaatse van een brand of ongeval. Rubriek(en): Brandbestrijding, Installatietechniek, Organisatie en gebruik

Portofoonfrequenties
Vier vaste frequenties in het frequentiegebied van 153,7-154,0 MHz, gereserveerd voor het portofoonverkeer van de brandweer. Toelichting: Deze frequenties worden aangeduid als wit, rood, geel en blauw. Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding

Pompcapaciteit
Opbrengst van een pomp per tijdseenheid. Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Polymerisatie
het verbinden tot polymeer, waarbij een polymeer een grote molecuul is, die is opgebouwd uit meerdere monomeren.Voorbeeld:Er zijn meerdere vormen van polymerisatie, bijvoorbeeld: radicaalpolymerisatie en condensatiepolymerisatie. Rubriek(en): Brand, Explosie, Gevaarlijke stoffen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Polaire vloeistof
Vloeistof die door bepaalde fysische eigenschappen (polaire eigenschappen) gemakkelijk oplost in water en daardoor standaard blusschuim snel afbreekt, zoals bij voorbeeld alcohol. Opmerking: Vloeistoffen die deze eigenschap niet hebben, heten apolair. Zij lossen niet op in water. Rubriek(en): Gevaarlijke stoffen, Levensreddend handelen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Poederblusvoertuig
Motorvoertuig uitgerust met een poederblusinstallatie met een inhoud van ten minste 750 kg bluspoeder Afkorting: PB Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Poederblusser
Draagbaar blustoestel waarmee door middel van een drijfgas bluspoeder op een brand kan worden gespoten. Rubriek(en): Brandbestrijding, Organisatie en gebruik

Proefdruk (van een slang)
Druk waannee een slang op sterkte en dichtheid wordt beproefd. Rubriek(en): Brandbestrijding, Materieel, uitrusting en gebouwen

Procesveiligheidsanalyse
Een systematisch onderzoek naar het gedrag van een proces gedurende elk stadium van de procesvoering, ten einde van alle procesparameters de grenzen te bepalen waarbinnen het proces veilig kan verlopen, als ook naar de gevolgen van het buiten die grenzen treden. Rubriek(en): Arboveiligheid, Nazorg en evaluatie

Proactie
Het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid. Subrubriek(en): Bestemmingsplan, Bluswatervoorziening, Infrastructuur, Risico en veiligheid, Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E), Ruimtelijke ordening

Preventie
De vooraf genomen maatregelen ter voorkoming van brand, ter voorkoming en beperking van ongevallen bij brand, ter beperking van de schade in, aan en in de omgeving van een object bij brand en ter bestrijding van brand. Subrubriek(en): Bouwkunde, Controle en handhaving, Installatietechniek, Organisatie en gebruik

Prevap
Preventie activiteitenplan; handleiding voor het systematisch uitvoeren van het brandpreventiebeleid in een gemeente. Rubriek(en): Controle en handhaving, Structuur en organisatie

Preparatie (brandweer)
Het treffen van alle voorbereidende maatregelen die nodig zijn voor repressie en preventie. Toelichting: Hieronder valt onder meer. het opleiden en oefenen van personeel, de zorg voor accommodatie, de zorg voor materieel en bluswatervoorziening, etc. Rubriek(en): Structuur en organisatie

Preparatie
Het treffen van alle voorbereidende maatregelen die nodig zijn voor repressie en preventie. Toelichting: Hieronder valt onder meer. het opleiden en oefenen van personeel, de zorg voor accommodatie, de zorg voor materieel en bluswatervoorziening, etc. Subrubriek(en): Aanlandingsplaats, Aanlandingsprocedure, Aanrijroute, Aanvalsplan, Aanwijsplaat voor brandkraan, Aflegsysteem, Binnenbrandkraan, Blusmethode, Blustactiek, Blustechniek, Bluswaterbassin, Bluswaterleiding, Bluswaterreservoir, Bluswatervijver, Bluswatervoorziening, Bluswaterwinplaats, Bovengrondse brandkraan, Brandbeveiligingsconcept, Brandbewakingsdienst, Brandkraan, Brandkraanstraatpot, Brandkranenboek, Brandpiket, Brandput, Brandwacht, Coordinatieteam Plaats Incident, Eenhedenbevelvoeringsprocedure, Geboorde put, Kraansleutel, LOTUS-slachtoffer, Oefengebouw, Oefentoren, Ondergrondse brandkraan, Ongevalsscenario, Ontruimingsoefening, Open water, Rijloper, Uitruktijd

Psychosomatose
De mogelijke psychische invloed op het ontstaan of het in stand houden van lichamelijke aandoeningen. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Psychomotoriek
Wijze waarop de geestelijke gesteldheid van een individu zich uitdrukt in bewegingen. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Pyromanie
Ziekelijke neiging tot brandstichten. Rubriek(en): Brandbestrijding, Organisatie en gebruik

Pyrolyse
Ontleding van een stof door verhitting. Toelichting: Pyrolyse treedt vooral op bij organische stoffen met een gecompliceerde molecuulstructuur, zoals hout, textiel, zware olie en vele kunststoffen. Bij verhitting van deze stoffen treedt eerst pyrolyse op, waarna de ontledingsprodukten voor de eigenlijke verbranding zorgen. Rubriek(en): Brand

Pyrofoor
Eigenschap van een vaste stof of van een mengsel van vaste stoffen om in aanraking met lucht spontaan tot verbranding over te kunnen gaan. Toelichting: Deze eigenschap komt voor bij bepaalde poedervormige stoffen en is het gevolg van het grote aanrakingsvlak tussen vaste stof en zuurstof uit de lucht. Rubriek(en): Brand

Randnummer
Nummer dat verwijst naar bepaalde voorschriften of bepalingen van het VLG. Toelichting: Dit nummer is geplaatst in de kantlijn (rand) van de pagina's van het VLG. Afkorting: m Rubriek(en): Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Rampenkanaal
Zendkanaal voor mobilofoonverbinding (kanaal 10) voor brandweer, ambulance en politie, uitsluitend te gebruikken bij rampen. Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding

Ram
Hydraulisch bediende vijzel voor het uit elkaar drukken van bijv. bij een ongeval in elkaar gedrukte autocabines. Rubriek(en): Materieel, uitrusting en gebouwen, Technische hulpverlening

Radiostilte
Het vrijmaken van het operationele net ten behoeve van het uitzenden of ontvangen van spoedberichten. Toelichting: Dit geschiedt vanuit het netcontrolestation. Rubriek(en): Communicatie

Radioactieve straling
De stroom van energie in de vorm van materiële deeltjes en elektromagnetische golven, die wordt uitgestoten door een element en die aangeeft dat dit element radioactief is. Rubriek(en): Gevaarlijke stoffen, Levensreddend handelen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Radioactieve stoffen
Categorie stoffen nader omschreven in de Kernenergiewet. Stoffen van de klasse 7 van het VLG. Rubriek(en): Gevaarlijke stoffen, Levensreddend handelen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen

Rayon
Deel van een verzorgingsgebied (zie aldaar) dat onder de verantwoordelijkheid van een brandweerpost valt. Rubriek(en): Coordinatie, Organisatie rampenbestrijding, Structuur en organisatie

Rautekgreep
Methode om een bewusteloos slachtoffer op te nemen en te vervoeren. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Respiratie
De ademhaling. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Reserve-uitademcapaciteit
Volume lucht dat boven het ademvolume (zie aldaar) kan worden uitgeademd. Afkorting: RUC Rubriek(en): Arboveiligheid

Reserve-inademcapaciteit
Volume lucht dat boven het ademvolume (zie aldaar) kan worden ingeademd. Afkorting: RIC Rubriek(en): Arboveiligheid

Repressie
Het daadwerkelijk bestrijden van onveiligheid en het zorgen voor de daarbij behorende hulpverlening. Subrubriek(en): Arboveiligheid, Basisbrandweerzorg, Levensreddend handelen, Materieel, uitrusting en gebouwen, Ongeval Gevaarlijke Stoffen, Technische hulpverlening

Regionale brandweer
Openbaar lichaam voor een aantal gemeenten die, daartoe aangewezen door provinciale staten, tezamen een gemeenschappelijke regeling inzake de brandweer zijn aangegaan met als doel: een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde uitvoering tot stand te brengen van de brandweertaken binnen de regio. Rubriek(en): Structuur en organisatie

Regionale alarmcentrale
Plaats waar de bedienings- en hulpapparatuur van een regionaal verbindingsnet en het bedienend personeel gehuisvest zijn. Afkorting: RAC Rubriek(en): Communicatie, Coordinatie, Materieel, uitrusting en gebouwen, Organisatie rampenbestrijding

Regel van negen
Vuistregel om het verbrande huidoppervlak te schatten en daarmee de ernst van de verwonding te beoordelen. Rubriek(en): Levensreddend handelen

Referentiemelder
Een melder die reageert wanneer het verschil in grootte of intensiteit van het brandverschijnsel (bijv. temperatuur), op twee of meer verschillende plaatsen gemeten, gedurende een 'zekere periode', een bepaalde waarde overschrijdt. Rubriek(en): Installatietechniek