Orthodontistenpraktijk Almelo

Categorie: Medisch > Orthodontistie
Datum & Land: 29/08/2022, NL
Woorden: 1808

Artefact
Onbedoelde fout in een afbeelding of onderzoeksresultaat.

Arteria, arterie
Bloedvat waarin de stroom van het bloed van het hart af is gericht. Wordt vaak afgekort als a. of aa. (arteriae, meervoud).

Articulatie
In de tandheelkunde wordt met articulatie bedoeld: elk glijdend contact tussen tanden en kiezen van de onder- bovenkaak. Wordt ook dynamische occlusie genoemd. In de logopedie staat articulatie voor de bewegingen in de mond- en keelholte ten behoeve van de spraak.

Articulatiepapier
Dun papiertje met kleurstof voor het vastleggen van contacten tussen onder- en bovengebitselementen tijdens occlusie en articulatie.

Articulator
Apparaat waarmee kaakbewegingen kunnen worden nagebootst.

Articulus temporomandibularis
Kaakgewricht.

Artistic bend
Kleine verbuiging in de boog tijdens de eindfase van een behandeling met een vastzittende beugel. Een dergelijke verbuiging maakt deel uit van artistic posioning en wordt ook wel esthetic bend genoemd. Meestal is het een second-order bend ter plaatse van de voortanden.

Artistic positioning
Kleine verbuigingen (artistic of esthetic bends) in de boog tijdens de eindfase van een behandeling met een vastzittende beugel. Meestal zijn het second-order bends ter plaatse van de voortanden.

Artritis
Gewrichtsontsteking.

ASSA
Anti-snurk en Slaapapneu Activator (ASSA), een monobloc type MRA dat in 1990 door de Almelose orthodontist dr. Hayé Remmelink in Nederland is geïntroduceerd.

Asymptomatisch
Zonder ziekteverschijnselen.

ATE
Adenotonsillectomie. Verwijdering van neus- en keelamandelen.

Attachments
Kleine haakjes, knopjes en oogjes die op banden gelast of op gebitselementen geplakt kunnen worden. Daarnaast zijn attachments ook dunne transparante composietuitsteeksels die op gebitselementen worden aangebracht tijdens behandelingen met (clear) aligners of onzichtbare beugels.

Attritie
Afslijting.

Augmentatie
Vergroting.

Australasian Orthodontic Journal
(Aust Orthod J of AOJ) Wetenschappelijk orthodontisch tijdschrift, dat door de Australian Society of Orthodontists (ASO) wordt uitgegeven.

Australisch draad, Australian wire
Flexibele orthodontische draad van roestvrij staal, in de jaren 1940 ontwikkeld door twee Australiërs, de orthodontist P. Raymond Begg en de metallurg Arthur J. Wilcock. De staaldraad werd aanvankelijk alleen gebruikt voor de behandeltechniek met vastzittende beugels van Begg, maar werd later ook bij veel andere vastzittende beugels toegepast.

Autoclaaf
Een apparaat waarbij instrumenten door middel van stoom onder druk gesteriliseerd kunnen worden.

Autotransplantatie
Chirurgische verplaatsing van een gebitselement naar een andere plaats in de mond. Wordt ook wel transplantatie genoemd.

Auxiliary
Extra draaddeel of veertje bij vastzittende beugel.

Avitaal
Niet levend. Wordt ook wel nonvitaal genoemd.

Avitaal gebitselement
Gebitselement waarvan de pulpa avitaal is. Wordt ook wel nonvitaal gebitselement of ‘dode tand’ genoemd.

Baliemedewerker
Praktijkmedewerker die zich bezighoudt met de ontvangst van patiënten, het maken van afspraken en de administratie.

BAMP
Bone Anchored Maxillary Protraction, een behandelingstechniek met botankers in de onder en bovenkaak.

Band
Metalen ringetje om een kies waarop een buis, bracket of attachment gelast kan worden.

Band plugger, band pusher, band seater
Instrument om band om kies te duwen.

Band removing tang, band remover, band verwijdertang
Tang om band te verwijderen.

Band seater, band setter
Instrument om band om kies te duwen. Wordt ook bite stick genoemd.

Basion
(Ba) Cefalometrisch referentiepunt dat het onderste punt op de voorrand van het foramen magnum aangeeft.

Basisplaat
Een door het orthodontisch laboratorium gebruikte benaming voor het kunstharsgedeelte van een uitneembare onder- of bovenbeugel (plaat).

Basisverzekering, basiszorgverzekering
De basis(zorg)verzekering of zorgverzekering is een verplichte ziektekostenverzekering voor ingezetenen van Nederland, die noodzakelijke, op genezing gerichte, zorg dekt.

Bass-appliance
Modificatie van de activator van Andresen volgens de Engelse orthodontist dr. Neville M. Bass. De beugel kan ook met een high-pull headgear worden gecombineerd.

Bass-methode, Bass-techniek
Veelgebruikte manier van tandenpoetsen, die gekenmerkt wordt door kleine poetsbewegingen die heen en weer in het verloop van de tandboog worden uitgevoerd. De borstelharen worden hierbij onder een hoek van 45 graden ten opzichte van de kronen van de gebitselementen in de richting van het tandvlees georiënteerd. Er bestaan verschillende modificaties van de poetstechniek.

Bayonet bend
Een in het horizontale vlak gebogen knik in een boog bij een vastzittende beugel. Andere benamingen zijn: offset, in-out bend en first-order bend.

Beetblok
Plastic blok waarop de kiezen bij het plaatsen van brackets dichtbijten.

Beetverhoging
Kunsthars beugelgedeelte waarop de kiezen dichtbijten.

Begg
Australische orthodontist Percy Raymond Begg (1898-1983) die een in het verleden veelgebruikt type vastzittende beugel heeft bedacht (Begg beugel of light wire). Zijn behandelmethode met vastzittende apparatuur is gebaseerd op door hem ontworpen brackets en speciale metalen draden (Australisch draad). Bij zijn oorspronkelijke techniek werden voor een behandeling vaak kiezen getrokken. Er zijn nog steeds enkele orthodontisten die de techniek toepassen.

Begg beugel
Vastzittende beugel die in 1956 door de Australische orthodontist Begg geïntroduceerd is. Bij deze beugel worden kleine krachten gebruikt en de techniek wordt daarom ook wel light wire genoemd.

Bend
Gebogen knik in boog bij een vastzittende beugel.

Beneslider
De Beneslider is een beugel die aan metalen ringen (banden) om de eerste blijvende bovenkiezen en twee mini-implantaten in het gehemelte vastzit. De beugel wordt gebruikt om (een rij) tanden en/of kiezen met behulp van veren (coil springs) in voor- of achterwaartse richting te verplaatsen. De beugel kan in combinatie met vaste apparatuur worden gebruikt en is door de Duitse orthodontist professor dr. Benedict Wilmes bedacht.

Beschermbril
Bril voor orthodontische zorgverleners ter bescherming tegen besmettingen bij onderzoek en behandeling van patiënten. Meestal zijn deze brillen zo gemaakt dat ze over andere monturen kunnen worden gedragen.

Beschermplaat
Uitneembare plastic beugel tegen het afslijten van gebitselementen.

Beslijpen
Het door middel van slijpen met een hoekstuk met een frees veranderen van de vorm van de kroon van een gebitselement. De term wordt ook gebruikt voor het beslijpen van een gebitsmodel van gips.

Beta-titanium
Orthodontische bogen met een legering van titanium en molybdenum worden vaak tijdens de latere stadia van behandelingen met vastzittende beugels gebruikt. De legering bestaat uit 79% titanium, 11% molybdeen, 6% zirconium en 4% tin. De bogen hebben zowel elastische als permanent vervormbare materiaaleigenschappen. Beta-titanium wordt ook wel TMA (Titanium Molybdenum Alloy) genoemd.

Beugel
Hulpmiddel voor het verplaatsen van gebitselementen of (delen van) kaken. In het vakgebied zelf wordt vaak de naam apparaat of apparatuur in plaats van beugel gebruikt.

Beugeldoosje
Plastic doosje voor het opbergen van een uitneembare beugel.

Bibloc
Uitneembare plastic beugel die zowel het onder- als bovengebit omvat en die uit een onder- en een bovengedeelte bestaat. De beugel houdt de onderkaak in een voorwaartse stand en is een modificatie van de activator.

Biedermann-apparaat
Vastzittende beugel met een bepaald type schroef (Hyrax) waarmee in korte tijd de bovenkaak en het bovengebit kan worden verbreed door het openen van de schedelnaad (sutuur) in de bovenkaak. Deze behandeling heet snelle sutuurexpansie, rapid maxillary expansion (RME) of rapid palatal expansion (RPE). De beugel is een sutuurexpansie-apparaat. Kunsthars maakt geen deel uit van de beugel. Patiënten noemen de beugel vaak een spin. De beugel zelf wordt ook vaak naar het type schroef Hyrax genoemd.

Bifurcatie
Splitsing van twee wortels van gebitselement.

BIG-register
In het voor iedereen op internet toegankelijke BIG-register staan de gevolgde opleiding en de bevoegdheden van zorgverleners vermeld, waaronder die van tandartsen en tandartsspecialisten. BIG staat voor Wet op de beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.

Bijlstra
Klaas G. Bijlstra (1905-1985) was een Groningse hoogleraar die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de erkenning van de orthodontie als het eerste tandheelkundige specialisme in Nederland in 1953. Naar hem vernoemd is de Professor K.G. Bijlstra Stichting, die wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en voorlichting op het gebied van de orthodontie ten behoeve van de specialistenopleiding van het UMCG bevordert.

Bij- en nascholing
Voldoende bij- en nascholing is een van de vereisten om als orthodontist in het BIG-register ingeschreven te kunnen blijven. Elke orthodontist dient in een periode van vijf jaar minimaal 200 uren aan bij- en nascholing te besteden. De bij- en nascholing wordt door middel van een systeem van accreditatiepunten bijgehouden.

Bilateraal
Dubbel- of tweezijdig.

Bimler
Uitneembare beugel ontworpen door de Duitse orthodontist professor dr. Hans Peter Bimler. De beugel is een modificatie van de activator.

Binnenbeet
Bovenkies bijt te ver naar binnen ten opzichte van onderkiezen. Wordt ook endo-occlusie genoemd.

Biofilm
Biofilm is een samenstelsel van micro-organismen waarbij cellen met elkaar en/of aan een oppervlak verbonden zijn. De cellen produceren een substantie waarin ze leven (‘slime’). Tandplague ofwel plaque is een voorbeeld van biofilm. Ook op beugels vormt zich biofilm.

Bionator
Kleine activator naar een ontwerp van de Duitse orthodontist professor dr. dr. Balters.

BioPedic Appliance
Een vastzittend functioneel apparaat dat aan stalen kronen om de eerste blijvende molaren is bevestigd. Boven zijn aan de labiale zijde van de kronen scharnieren met staafjes bevestigd. Deze zijn via scharnieren verbonden aan de voorzijde van staafjes die door buisjes op de kronen om de ondermolaren langs de premolaren naar voren lopen. De beugel houdt de onderkaak in een voorwaartse stand. Om de beugel te (her)activeren kunnen de staafjes onder kunnen via schroefjes in de buisjes worden verschoven.

BIPAPCPAP
BIPAPCPAP staat voor Bi-level Positive Airway Pressure ofwel positieve luchtwegdruk met een verlaagde druk tijdens het uitademen. Bij deze apparatuur wordt met een pomp via een masker lucht door de neus en eventueel mond geblazen. De positieve druk voorkomt collaps van de bovenste luchtweg en daarmee obstructieve apneus en hypopneus. BIPAP wordt veel gebruikt bij de behandeling van het obstructieve slaapapneu syndroom (OSAS).

Bipupillair lijn
Lijn door het midden van de beide pupillen bij beoordeling van het gezicht van voren.

Bird beak tang
Tang om bogen van vastzittende beugels mee te kunnen buigen.

Bisfosfonaten
Bisfosfonaten worden gebruikt bij osteoporose (botontkalking), met als doel botbreuken te voorkomen. Bij het gebruik van bisfosfonaten bestaat er bij het trekken van een kies een kans op het optreden van osteonecrose (botafsterving) van de kaak. Bisfosfonaten kunnen ook de doorbraak van tanden en kiezen vertragen en de orthodontische verplaatsing van gebitselementen belemmeren of blokkeren.

Bite fixer
Een vastzittende functionele beugel die bestaat uit een drukveer met metalen kapjes en oogjes aan de uiteinden. De veer kan bij een vastzittende beugel ter plaatse van de eerste bovenmolaar en de onderhoektand worden bevestigd. In de veer bevindt zich een kunststof buisje die vermijdt dat er zich voedsel in de veer ophoopt. De veer houdt de onderkaak in een voorwaartse stand.

Bite ramp, bite turbo
Plateau-vormig uitsteeksel dat aan de binnenzijde van bovensnijtanden geplakt wordt, zodat de ondertanden hier bij dichtbijten tegenaan komen.

Bite stick
Instrument met driehoekig metalen uitsteeksel voor het plaatsen van banden. Wordt ook band seater of band setter genoemd.

Björk
De Zweedse orthodontist Arne Björk (1911–1996) publiceerde in 1947 een baanbrekend proefschrift waarin hij de groei en ontwikkeling van de kaken en het gebit met behulp van gestandaardiseerde röntgenfoto’s onderzocht. Hiervoor plaatste hij bij groeiende kinderen kleine metalen kogeltjes in de kaken. Later heeft hij in Kopenhagen (Denemarken) als hoogleraar samen met zijn medewerkster Vibeke Skieller ook structurele methodes voor superposities geïntroduceerd.

Bleken
Witter maken van tand(en) met behulp van een blekende vloeistof of gel (peroxide). Dode tanden worden van binnenuit gebleekt. De tand wordt dan eerst open gemaakt. Levende tanden worden van buitenaf met behulp van een bleeklepel gebleekt.

Blijvend gebit
Gebit met allemaal blijvende gebitselementen. Met inbegrip van de 4 verstandskiezen bestaat het blijvende gebit uit 32 tanden en kiezen.

Blockanesthesie
Blokkering van de prikkelgeleiding van een zenuw door omspuiting met een verdovingsmiddel. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij mandibulairanesthesie.

Blokbeugel
Uitneembare beugel (activator) die zowel het onder- als het bovengebit omvat en de onderkaak naar voren houdt. Het is eigenlijk een bovenbeugel die aan een onderbeugel vastzit.

Blokverankering
Wijze van verankering waarbij een aantal gebitselementen worden gebruikt om de reactiekrachten voor orthodontische tandverplaatsingen op te vangen.

Bodily verplaatsing
Tandverplaatsing evenwijdig aan een gebitselement zelf.

Bollard
Een klein titanium staafje met twee of drie ronde openingen waarin schroefjes kunnen worden bevestigd waarmee het staafje in het kaakbot kan worden vastgezet. Aan het uiteinde van het staafje, dat via het tandvlees in de mondholte uitsteekt, zitten kleine buisjes met haakjes of inbus slotjes die aan een vaste beugel kunnen worden bevestigd. Het hulpmiddel wordt tijdelijk in de kaak geplaatst om er krachten aan te ontlenen voor het orthodontisch verplaatsen van gebitselementen en kaken. Het zygoma-anker is een voorbeeld van een bollard. Het type orthodontisch implantaat is ontworpen door de Brusselse orthodontist dr. Hugo De Clerck.

Boley passer
Een in de orthodontie veelgebruikte passer om afstanden tussen tandheelkundige structuren, zoals gebitselementen, te meten.

Bolton-analyse
Analyse voor het berekenen van de grootteverhouding tussen de kronen van de onder- en bovengebitselementen om na te gaan of er sprake van een tooth size discrepancy (TSD) is.

Bolton Standards
Door de Amerikaanse orthodontist Birdsall Holly Broadbent onder meer met zijn zoon orthodontist Birdsall Holly Broadbent jr. ontwikkelde standaardwaarden waarmee afwijkingen in de groei van de schedel en kaken en de ontwikkeling van het gebit kunnen worden vergeleken. De waarden zijn ontleend aan het Bolton-Brush lange termijn onderzoek dat van 1929 tot 1959 is uitgevoerd bij witte Amerikaanse kinderen uit Cleveland, Ohio.

Bonding agent
Hechtmiddel dat bij het plakken van een bracket, buis, attachment of spalk de aanhechting tussen composiet en gebitselement bevordert.

Bone graft
Stuk bot dat chirurgisch ergens in het lichaam wordt weggenomen om daarmee vervolgens op een andere plaats bot te kunnen aanvullen. Wordt ook bottransplantaat genoemd.

Bone anchored maxillary protraction
(BAMP) Behandelingstechniek met botankers in de onder en bovenkaak.

Boog
Metalen draad die in de slotjes en buizen van een vastzittende beugel wordt bevestigd. Wordt ook wel orthodontische boog genoemd.

Boogschroef
Speciale schroef in een uitneembare onderbeugel. De schroef is tweedelig en bestaat uit een schroefgedeelte dat tijdens het uitdraaien zorgt voor verbreding van de beugel en een boogvormige staaf waar de beide helften van de plaat om geleid worden. Hierdoor treedt bij het uitdraaien van de schroef een waaiervormige verbreding van de beugel op.

Boor
Een hulpstuk dat in een hand- of hoekstuk kan worden geplaatst om door middel van draaiende bewegingen gaten aan te brengen.

Boot hook
Laarsvormig lusje in de boog van een vastzittende beugel waar elastiekjes aan kunnen worden vast gemaakt.

Bootschedel
Langwerpige, smalle schedel als gevolg van te vroege sluiting van een schedelnaad. Wordt ook scafocefalie genoemd.

Booy
C. (Kees) Booy was een Groningse hoogleraar (1921-2013) die vanaf 1959 de vastzittende beugel (plaatjesbeugel), en dan met name de Begg beugel, in Nederland en de rest van Europa heeft geïntroduceerd. Naar hem vernoemd is de Booy Foundation, een stichting die scholing en nascholing op het gebied van de orthodontie organiseert.

Booy Foundation
Een in 1988 opgerichte naar professor Booy vernoemde Nederlandse stichting die cursussen en congressen op het gebied van de orthodontie organiseert.

Borsteltje
Borsteltje voor het aanbrengen van ets, bonding of fluoridelak. Wordt ook brush genoemd.

BOS
British Orthodontic Society (BOS), de Engels wetenschappelijke beroepsvereniging van orthodontisten.

Bot
Os.

Botanker
Metalen staafje dat tijdelijk in de kaak wordt bevestigd en waaraan krachten kunnen worden ontleend voor het orthodontisch verplaatsen van gebitselementen en kaken.

Botappositie, botdepositie
Botaanmaak.

Botaugmentatie
Botvergroting.

Botfenestratie
Deel van de tandkas waarbij het bot plaatselijk ontbreekt en de wortel van een gebitselement niet door bot wordt bedekt. Wordt ook wel fenestratie genoemd.

Bot remodelling
Botombouw door appositie en resorptie van bot.

Botresorptie
Botafbraak.

Bottransplantaat
Stuk bot dat chirurgisch ergens in het lichaam wordt weggenomen om daarmee vervolgens op een andere plaats bot te kunnen aanvullen. Wordt ook bone graft genoemd.

Bottransplantatie
Chirurgische procedure waarbij ergens in het lichaam bot wordt weggenomen om daarmee vervolgens op een andere plaats bot te kunnen aanvullen (bottransplantaat of bone graft).

Botverankering
Orthodontische verankering met metalen implantaat dat tijdelijk in de kaak wordt bevestigd en waaraan krachten kunnen worden ontleend voor het orthodontisch verplaatsen van gebitselementen en kaken. Wordt ook wel skelettale verankering genoemd.

Botvlies
Periost.

Botdehiscentie
Deel van de rand van de tandkas waarbij het bot ontbreekt en de wortel van een gebitselement niet door bot wordt bedekt. Wordt ook wel dehiscentie genoemd.