KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

mof-en-sokverbinding
Voegen die veel gebruikt worden voor gietijzeren pijpen. Elk deel heeft een vergrote diameter of mof aan één eind waarin de sok of het gewone uiteinde van een ander deel in wordt gestoken. De voeg wordt afgesloten met cement, breeuwwerk, lood of rubber dat in de mof rond de sok wordt gestuikt

moffelovens
Ovens met een afsluitbare binnenkamer waarin voorwerpen worden beschermd tegen directe blootstelling aan vuur; ovens die worden gebruikt om bij lage temperatuur, meestal tussen 700 en 900 graden Celsius, gekleurde glazuurlagen op voorwerpen aan te brengen

mohel
Personen die jongetjes besnijden conform het joodse ritueel

moiré patroon
Te gebruiken voor patronen die een waterachtig of gerimpeld uiterlijk hebben. Gebruik 'moiré-effect' wanneer de illusie van beweging wordt gewekt

moiré-effect
Visueel verschijnsel, afgeleid van het Franse woord voor 'waterachtig', dat ontstaat wanneer een set rechte of gebogen lijnen met gelijke afstand in een bepaalde hoek bovenop een andere set wordt geplaatst, resulterend in een specifiek geometrisch patroon. Wordt gebruikt voor de weergave en aanduiding van vloeistofstromen, golfbewegingen en patronen en stromen van optische en magnetische velden

moksa
In het hindoeïsme de bevrijding van de samsara, de kringloop van geboorte, dood en wedergeboorte. Deze bevrijding betekende een staat van gelukzaligheid (ananda), vrijheid van smart en een hoger bewustzijn. Moksa is de vierde en ultieme artha (doelstelling) voor hindoes, die wordt bereikt wanneer onwetendheid, begeerte en alle gehechtheden zijn overwonnen. Er bestaan verschillende interpretaties van moksa, vooral ten aanzien van de vraag hoe deze wordt bereikt: door persoonlijke inspanning, door de genade van een persoonlijke god of door een combinatie van beide. In het jaïnisme ligt moksa voorbij de verlichting en betekent het vrijheid van de beletselen van het karma; de verlichting verschaft de middelen om al het resterende karma te vernietigen

molenaar
Personen die graanmolens bezitten of bedienen en graan tot meel malen

molentje
Verschillende soorten speelgoed waarvan de belangrijkste delen ronddraaien of -tollen

momentsleutel
Sleutels die meten en aanduiden hoeveel draaikracht er wordt uitgeoefend, bijvoorbeeld bij het aandraaien van moeren of bouten

monarchisme
Politieke sympathie voor een monarchie of voor monarchistische grondbeginselen

mond
Openingen van voorwerpen waarin met name vloeistof bewaard wordt, waardoor de inhoud de holte bereikt

mondharmonica
Rietinstrumenten bestaande uit een vierkant metalen doosje met gleuven waarin vrijslaande rieten in zijn geplaatst, bespeeld door het voor de mond heen en weer te bewegen en ondertussen in- en uit te ademen

monkey pot
Hout van de boom behorende tot de soort Samanea saman, uit de peulvruchtenfamilie

monolatrisme
De aanbidding van één enkele god wanneer ook het bestaan van andere godheden wordt erkend. In een dergelijk systeem heeft één god een centrale en dominante positie, maar het principe van polytheïsme wordt niet afgezworen

monolieten
Verwijst naar één groot blok steen met de vorm van een zuil, sculptuur of ander object. Gebruik 'betonnen monoliet' voor moderne bouwelementen uit gegoten beton

monopterum
Ronde, zuilvormige gebouwen die een dak hebben maar geen kelder

monotype
Drukprocédé waarbij een afbeelding op een plaat wordt geschilderd en dan wordt gedrukt

monster
Afzonderlijke eenheden, delen of kleine hoeveelheden die worden genomen als bewijs van de kwaliteit of de eigenschappen van een hele groep of zending

monsterkaarten
Kaarten die voorbeelden tonen van kleine handelswaar, zoals kralen en knopen

monsterrol
Lijsten van troepen die daadwerkelijk aanwezig zijn, opgesteld tijdens controle en inspectie van de conditie van de troepen; wordt gebruikt als het bewijsstuk van de betaalmeester voor de soldij die hij betaald heeft

montage
Kopij die klaar is gemaakt om te worden gefotografeerd voor het maken van een printplaat, en bestaat uit elementen zoals tekst, titels, en illustraties die zijn geschikt, geplakt en gemerkt

monumenten
Gebouwen met een unieke architecturale en/of historische betekenis die op de monumentenlijst zijn geplaatst. Monumenten mogen in principe niet worden afgebroken of gewijzigd

monumentenzorg
Activiteiten die ondernomen worden om de bescherming en het blijvende gebruik van de bebouwde omgeving te waarborgen, vanuit culturele, esthetische en historische overwegingen. Gebruik 'restauratie' voor activiteiten die specifiek worden ondernomen om een voorwerp, locatie of bouwwerk weer in historisch correcte staat terug te brengen. Gebruik 'behoud' voor algemene activiteiten die worden ondernomen om verdere verandering of verslechtering aan voorwerpen, locaties of bouwwerken te voorkomen. Gebr 'rehabiliteren' voor activiteiten bedoeld om reeds vervallen bouwwerken in goede staat terug te brengen

moord
Het onwettig doden van mensen door anderen met voorbedachten rade

morfologie
Te gebruiken voor de fysieke vorm van een ding of een materiaal, vaak met betrekking tot vormen of rangschikkingen van delen

morning room
Wordt gebruikt voor zitkamers, soms gereserveerd voor vrouwen, die 's ochtends gebruikt worden. Ze waren populair van begin 19e- tot begin 20e eeuw, vooral in Engeland

morse
Ornamentele gespen, voornamelijk voor het bevestigen van een mantel

morskleed
Bedekkingen die onder een tafel worden gelegd om kruimels op te vangen en de vloerbedekking te beschermen

morsmouw
Smalle mouwen of bedekkingen die om de onderarm worden gedragen ter bescherming van hemdsmouwen

mosdiertjeskalksteen
Fossielhoudende kalksteen die fossielen bevat van ongewervelde dieren uit de stam van de Bryozoa die zich kenmerken door een vertakt, twijgachtig skelet

moseikenhout
Hout van de boom behorende tot het genus Quercus robur. Het hout heeft een lichtbruine kleur en een grove, open nerf

moshupianes
Wrijftrommen van het Pedivolk in Zuid-Afrika, gewoonlijk bespeeld door vrouwen. Ze worden gemaakt met duigen, hebben de vorm van een kom en een vel van geitenhuid

moskee
Instellingen die gebedshuizen voor moslims beheren

mosterdlepel
Kleine lepels die meestal bestaan uit een uitgerekte kom met een lang, dun handvat en die voornamelijk worden gebruikt om (vloeibare) mosterd uit mosterdpotten te scheppen

mosterdstrooier
Strooibussen voor het serveren van mosterdpoeder. Gebruik 'mosterdpotten' voor houders, meestal met deksel, voor het bewaren en serveren van mosterd

motel
Wordt gebruikt voor openbare accomodatie voor automobilisten, meestal gekenmerkt door lange lage gebouwen die bestaan uit rijen met elkaar verbonden afzonderlijke slaapruimtes, waar er zonder een tussenliggende hal direct toegang is tot de parkeerplaatsen

motorhelmen
Helmen die worden gedragen door motorrijders, vliegtuigbemanningen, autocoureurs en anderen ter bescherming van het hoofd in geval van een ongeluk

motorrijder
Te gebruiken voor berijders van motorfietsen

motortorpedoboten
Te gebruiken voor lichte oorlogsschepen, oorspronkelijk bewapend met torpedo's en licht geschut, die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de belangrijkste strijdende partijen zijn ontworpen om dienst te doen als snelle patrouillevaartuigen

motorzeiler
Te gebruiken voor schepen die een kleiner zeiloppervlak hebben dan gewone zeilboten en eveneens een motor hebben als aandrijving

mouchedoosje
Kleine, ondiepe, afgedekte doosjes, in het algemeen rond of ovaal, die vroeger gebruikt werden om pronkpleistertjes in te bewaren die op het gezicht werden gedragen, in de mode in de 17e en 18e eeuw

moutspaan
Tijdens het brouwen van bier wordt het gemalen mout beslaan, d.i. met water in de beslagkuip dooreen gemengd en opgeschud, met de moutspaan. De moutspaan bestaat uit een plat blad (ca. 25-30 cm bij 15-20 cm) in de vorm van een rooster, dat door middel van een dille aan een dikke (ca. 3-5 cm) en lange (ca. 180 cm) houten steel is bevestigd. Het kan ook een geheel houten werktuig zijn, met nagenoeg dezelfde vorm

moya
Het binnenste gedeelte van gebouwen dat zich direct onder het hoofdgedeelte van het dak bevindt. Gewoonlijk een oneven aantal vakken breed en twee vakken diep. Soms gebruikt men de term specifiek voor het centrale gedeelte van een boeddhistische tempel

Mozabietenkunst
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Berbervolk, dat hoofdzakelijk in de Algerijnse Sahara-steden Ghardaia, Gurara en Berriane leeft

mountain wagon
Wagens voor passagiers die door paarden werden getrokken, die werden gebruikt in het westen van de Verenigde Staten voor excursies in woeste gebieden en die waren uitgerust met meerdere bankjes en een zware ophanging; werden gebruikt vanaf halverwege de 19e tot het begin van de 20e eeuw

modulaire bouwsteen
Bakstenen die gelegd kunnen worden volgens modulaire afmetingen; bakstenen die zo groot zijn dat de baksteen plus de voeg steeds 4, 8 of 12 inch hoog zijn, oftewel een module

mopmuts
Zachte, stoffen dormeuses met een hoge, ruime bol, die vaak onder de kin werden vastgemaakt en soms voorzien waren van slippen aan de zijkanten; werden binnenshuis gedragen door vrouwen in de 18e en 19e eeuw

morgenster
Wapens die bestaan uit een grote zware metalen kop beslagen met pinnen die ofwel direct op een schacht is gezet of daarmee is verbonden door een stuk ketting

molentochten
Kunstmatige kanalen waarin water stroomt van en naar de molenwielen en andere soortgelijke hydraulisch bediende machines

MPEG-1 Layer 3
Verwijst naar een indeling of standaard van digitale audiocompressiebestanden, specifiek ontworpen voor het verzenden van bestanden via internet. Gebruikt de bestandsextensie .mp3

Mpororo
Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in Uganda en Rwanda leeft

mridanga
Trommen met een uitgerekte tonvorm, met twee trommelvellen van verschillende diameter die aan een ring zijn bevestigd en op de klankkast vastgeregen. De trommelvellen worden gestemd met behulp van stelwiggen en het aanbrengen van pasta op de vellen, waarbij het grotere linkervel een octaaf lager wordt gestemd dan het rechter, uit Zuid India

muntmeester
Ambtenaren die leiding hebben over en verantwoordelijk zijn voor de productie en het gehalte van munten

mummiekist
Kisten die een ingezwachtelde mummie nauw omsluiten en waarvan het gedeelte van het gezicht meestal is gemodelleerd en het deel van het lichaam is bedekt met ritualistische symbolen

mummielabel
Stenen of houten funerair object uit de Romeinse periode in Egypte. De label werd aan de mummie bevestigd en bevatte informatie in het Grieks of het demotisch over de identiteit van de overledene, zoals naam, leeftijd en woonplaats

muselaar
Vlaamse virginalen die hun toetsenbord in het midden naar rechts hebben, dus de snaren worden centraal geplukt in het meeste van het instrument´s bereik, waardoor ze een onderscheidende fluitachtige toon hebben, anders dan die van een ander type virginaal

multiview-tekening
Verwijst naar tekeningen gemaakt aan de hand van multiview-projectie, een projectie waarbij de belangrijkste zijden van een object of structuur parallel zijn aan het beeldvlak, maar waarbij op meerdere aanzichten van het object of de structuur alle kanten ervan volledig worden weergegeven

mummieportret
Portretten van het gezicht in vooraanzicht, meestal volgens de methode van encaustiek, die op de plaats van het hoofd op Egyptische mummies uit de Romeinse tijd (2e en 3e eeuw na Chr.) werden geplaatst; veelal afkomstig uit El Fayum

muffinhouder
Kleine lichtgewicht standaarden met meerdere verdiepingen, die vaak opvouwbaar en draagbaar zijn. Ze worden op een tafel neergezet met licht voedsel erin, zoals muffins

Munsell-systeem
Schema met kleurbenamingen en -ordening dat is ontwikkeld door de Amerikaanse kunstdocent en schilder Albert H. Munsell, waarbij kleuren worden gedefinieerd door genummerde, gemeten schalen van kleurschakering, waarde en chroma, die corresponderen met de overheersende golflengte, helderheid, en sterkte of zuiverheid. Om de kleuren nauwkeurig vast te stellen, moeten kleurkaarten of andere Munsell-kaarten worden vergeleken met het object

musea
Instellingen die gebouwen beheren waar waardevolle objecten zoals kunstwerken, antiquiteiten, wetenschappelijke specimens of andere artefacten worden bewaard en voor bezichtiging door het publiek worden tentoongesteld. Een instelling die is gewijd aan het verkrijgen, verzorgen, documenteren, bestuderen en tentoonstellen van objecten van blijvend belang of blijvende waarde

musea
Verwijst naar gebouwen, groepen gebouwen of ruimten binnen gebouwen waar waardevolle objecten zoals kunstwerken, antiquiteiten, wetenschappelijke specimens of andere artefacten worden bewaard en uitsluitend voor bezichtiging door het publiek worden tentoongesteld

museumregistratoren
Personen die documenten samenstellen over de objecten in een museumcollectie met de bedoeling het identificeren van en het vastleggen van informatie over de objecten, zoals herkomst, toestand of waarde

muzieklessenaars
Standaarden die zijn ontworpen om partituren of bladmuziek op te zetten zodat ze makkelijk kunnen worden gelezen

Musical Instrument Digital Interface
Hardware- en softwarestandaard uit 1983, die het mogelijk maakt om elektronische muziekinstrumenten fysiek op elkaar en op computers aan te sluiten en die de code bevat voor het verzenden van gegevens voor het bepalen van variabelen als noten, timbre, duur, snelheid en verschillende effecten

muurtabernakel
Tabernakel, ingebouwd in een muur, afgesloten met een deur. Kan de grootte hebben van een kast

musique concrète
Muziekwerken die ontstaan door het opnemen van natuurlijke geluiden, waarna deze worden bewerkt en herschikt tot een compositie. Het woord 'concrète' verwijst naar het rechtstreeks werken met geluid in plaats van met een systeem van abstracte muzieknotatie. Deze werken zijn oorspronkelijk op grammofoonplaten opgenomen, maar later, met de komst van de bandrecorder, op magneetband. Deze stijl is circa 1948 ontwikkeld door de Franse componist Pierre Schaeffer en zijn collega's, onder wie Pierre Henry, in de Club d'Essai en Groupe de Recherches Musicales van de Office de Radio-diffusion et Télévision Française. De term 'musique concrète' is voorbehouden aan werken die uitsluitend met natuurlijk voorkomende geluiden zijn gemaakt en op grammofoonplaat of magneetband zijn opgenomen. Gebruik 'elektronische muziek' voor werken die zijn gemaakt op basis van geluiden die in hoofdzaak door middel van elektronische synthese of door het combineren van natuurlijke en synthetische klanken tot stand zijn gekomen

Muralismo
Verwijst naar de stroming in Mexico, aangevoerd door de kunstenaars Diego Rivera en Alfaro Siquieros, die ernaar streefde muurschilderingen op een hoger plan te brengen, zodat ze als geaccepteerde Mexicaanse kunstvorm zouden worden erkend. De Mexicaanse Muralismo-stroming, waarvan Rufino Tamayo, Juan Soriano en José Clemente Orozco deel uitmaakten, politiseerde de stroming door taferelen uit de Mexicaanse Revolutie, aspecten van de modernisering van het land, de aanhoudende sociale beroering en de klassenstrijd af te beelden in satirische en levensechte stijlen

museoloog
Zij die geschoold zijn in of gespecialiseerd zijn op het gebied van de organisatie, administratie, functies en technische processen van musea, inclusief het documentatie- en collectiebeheer, en de geschiedenis, filosofie en doelen van collecties

museumkunde
De theorie en de praktijk van de organisatie, administratie, functies en technische processen binnen musea, inclusief documentatie en collectiebeheer, evenals de geschiedenis, filosofie, en doeleinden van musea

muntstempels
De grootste, meestal in het midden geplaatste afbeeldingen op één van beide zijden van een munt, medaille of penning

muursysteem
Gordijnmuren, opgetrokken uit zeer gelijkvormige onderdelen, waarbij in elk twee of meer van de traditionele afzonderlijke elementen van ramen, afgewerkte buitenmuur, afgewerkte binnenmuur en isolatie worden gecombineerd

muurschilder
Verwijst naar kunstenaars die schilderingen aanbrengen op een muur of plafond als onderdeel van een decoratieplan. Te onderscheiden van ‘huisschilders’, die verf aanbrengen om oppervlakken te beschermen of een kleur te geven

muurschildering
Schilderingen die een groot deel van een muur- of plafondoppervlak bedekken. Gebruik 'wandversieringen' voor werken in andere media die grote delen van muren danwel plafonds bedekken

Mupun
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het noorden van Nigeria leeft

Murle
Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in Sudan leeft

Mursi
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat hoofdzakelijk in Ethiopië en in het zuiden van Sudan leeft

Musey
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in het zuiden van Tsjaad leeft, in de regio Gounougaya in de vallei van de rivier de Chari

muizentand
Uitstekende metsellagen van baksteen die diagonaal zijn geplaatst waardoor een hoek van het muuroppervlak uitsteekt

muntjak
Genus waartoe diverse soorten muntjaks behoren

muurplaat
Horizontale delen die langs de bovenkant van muren zijn geplaatst, of een reeks standvinken om dwarsbalken of daksparren te ondersteunen

muḥaqqaq
Arabisch schrift dat is uitgevonden door Vizier Ibn Muqla, met een sterk expressief en dicht verweven karakter; wordt gekenmerkt door omlaag buigende, brede streken

muildierhert
Middelgrote, in kuddes levende hertensoort die in het westen van Noord-Amerika voorkomt, met als onderscheidende kenmerken grote oren, opvallende vachtmarkeringen, een groot gewei, een karakteristieke springende ren, geurklieren, een staart met zwarte punt en een mannelijk gewei dat een gevorkte vorm krijgt als het groter wordt en dat dus niet als bij een witstaarthert ontspringt uit één hoofdstam. Recent DNA-onderzoek duidt erop dat het muildierhert klaarblijkelijk een vrij recente vorm is die door hybridenvorming van een vrouwelijk witstaarthert en een mannelijk zwartstaarthert is ontstaan

muniment
Documenten, zoals akten, concessies of privileges, die fungeren als bewijs voor aanspraken of rechten op land, goederen of erfenissen

munjeet
Een natuurlijke oranjerode verfstof die wordt gewonnen uit de wortel van de Indische meekrap (Rubia cordifolia), afkomstig uit de bergachtige gebieden van Azië. Munjeet is een lichtechte verfstof die vroeger in Azië werd gebruikt voor het verven van katoen. Het belangrijkste kleurmiddel is munjistin, een anthrachinon, en het bevat ook kleinere hoeveelheden purpurine, pseudopurpurine, alizarine en xanthopurpurine

museumkarton
Karton dat bestaat uit gezuiverde cellulose-houtpulp waaruit de lignine is verwijderd en waaraan een alkalische buffer is toegevoegd

muntschaaltje
Weegschalen, vooral in gebruik tussen de 13e en de 18e eeuw, voor het wegen van munten om de verspreiding te voorkomen van stukken die te licht waren of die waren verkleind

muziekkruk
Krukken die meestal een draaibare of verstelbare zitting hebben. Ze worden bij het pianospelen of het spelen van andere instrumenten gebruikt. Geef de voorkeur aan 'muziekstoelen' voor gelijksoortig zitmeubilair met verstelbare rugleuning en eventueel met verstelbare of draaibare zitting

muziekstoel
Benaming die meestal van toepassing is op verschillende soorten stoelen met een verstelbare rugleuning en soms ook een verstelbare of roterende zitting die tijdens het spelen op een muziekinstrument wordt gebruikt. Gebruik 'muziekkruk' voor soortgelijke stoelen met roterende of verstelbare zitting zonder rugleuning die zijn bedoeld voor gebruik tijdens het spelen van de piano of andere muziekinstrumenten

multiview projection
Verwijst naar een projectiesysteem waarbij de belangrijkste vlakken van een voorwerp of constructie parallel zijn aan het beeldvlak, maar waarbij alle zijden volledig worden getoond door het voorwerp of de constructie van verschillende kanten weer te geven

mutsenslip
Meestal kanten stroken die een hoofdtooi, zoals een muts of luifelhoed, die ofwel naar beneden hingen, al dan niet langs het gezicht, of die werden vastgespeld

muziekgezelschap
Groepen muzikanten en/of zangers, variërend in grootte van twee mensen tot hele orkesten

muqarna
Wordt gebruikt voor het netwerk van kleine, zich herhalende celvormen die lijken op heel diepe nissen en die soms met metselwerk overwerkt en onderdeel van de constructie zijn, maar vaker hangen en aangebracht ter decoratie. Ze vormen de onderkant van gewelven en koepels zoals die in de Islamitische architectuur vaak worden aangetroffen

museum voor religieuze kunst
Musea die zijn gericht op de geschiedenis, principes, geschriften, muziek, architectuur of objecten die betrekking hebben op religie, hetzij op een bepaalde religie of op religie in het algemeen

muffineer
Kleine strooier die bedoeld is voor het strooien van kleine korreltjes, zoals sommige kruiden en zwarte peper, hoewel wordt aangenomen dat ze soms ook werden gebruikt voor zout, suiker en verschillende kruiden die op warme muffins werden gestrooid. Geen Nederlands equivalent

muziekschool
Wordt gebruikt voor scholen, meestal verbonden aan universiteiten, die lesprogramma's bevorderen in een grote verscheidenheid aan onderwerpen die betrekking hebben op muziek, waarmee een graad kan worden behaald

Mucoromycotina
Klasse die drie ordes, 61 genera en 325 soorten schimmels omvat, waaronder ook snelgroeiende soorten, overwegend saproben, plantpathogenen en mycoparasieten. Daartoe behoren ook soorten die schimmelinfecties bij de mens kunnen veroorzaken

muurbedekking met reliëf
Muurbedekkingen van verschillende materialen, waaronder papier, die worden gekenmerkt door reliëfversiering

muurpijler
Wordt gebruikt voor pijlers, waaronder een aantal zuilen of pilasters, die verdikkingen of uitsteeksels vormen van een muur

muziekkoepels
Gebruik voor constructies met verhoogde platformen waarop een band of orkest speelt, vaak overdekt wanneer het buiten is geplaatst