KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

oliepak
Beschermende bovenkleding bestaande uit een jas en een broek gemaakt van geoliede, waterdichte stof

oliepastelkrijtje
Olieverf in de vorm van krijtjes of staafjes

olifant
Blaasinstrumenten gemaakt van de slagtand van een olifant, delicaat gegraveerd en bespeeld aan het uiteinde. Eerder een teken van beschikkingsrecht door rijken of als kerkelijk relikwie dan geluidsmiddel; Middeleeuwen

olijfvork
Kleine vorken met twee korte tanden en een lang handvat die worden gebruikt voor het opdienen van olijven. Gebruik 'augurkvorken' voor soortgelijke vorken met drie of vier tanden

oleografie
Chromolithografieën die d.m.v. blinddruk voorzien zijn van een structuur, b.v. een linnenstructuur, en die bestreken zijn met vernis, ter imitatie van olieverfschilderijen. Populair aan het einde van de 19e eeuw

oliebusje
Blikken met een lange tuit waardoor olie wordt gegoten of gespoten om bijvoorbeeld machines te smeren

oliedruk
Bichromaire fotografische procédés waarbij de eigenschap van een aan licht blootgestelde en in koud water gedompelde emulsie wordt benut om hoeveelheden vette inkt op te nemen of af te stoten afhankelijk van de mate van belichting. De eerste afdruk kan het eindproduct zijn, maar ook een drukvorm voor het overbrengen van de afbeelding op een andere ondergrond

oliën
Het aanbrengen van olie: wrijven, bestrijken, bedekken, bevochtigen of besmeren met olie

oliesteen
Natuurlijke of kunstmatige stenen die zijn bedekt met olie. Worden gebruikt om bladen, zoals schaafijzers en beitels, te slijpen

olieverfschets
Schilderingen in olieverf, bedoeld als voorbereidende studies voor meer uitgewerkte, meestal grotere olieverfschilderingen

olieverguld
Wordt gebruikt voor het vergulden van een oppervlak dat met olieverf en lijmwater bedekt is

olijfhout
Hout van de boom behorende tot de soort Europea, gebruikt voor ornamenteel werk

olijflepel
Lepels, in het bijzonder met doorboorde kom, die specifiek zijn bedoeld voor het opdienen van olijven. Gebruik 'mote spoons' voor lepels met doorboorde kom en een lang, spits toelopend handvat die worden gebruikt bij het serveren van thee

omlijsting
De zichtbare elementen rond een deur, raam of andere opening

omtrektekening
Te onderscheiden van 'contourtekeningen', die zowel de voornaamste ruimtelijke omtreklijnen als het silhouet afbeelden

omber
Een scala aan bruine kleuren. Verwees oorspronkelijk naar de kleur van omberpigment, dat uit aarde wordt gewonnen

omber
Een natuurlijk bruine aardkleur die ijzer en mangaandioxiden, silica, aluminiumoxide en kalk bevat. Het is minder oranje-rood dan siënna. De term verwijst naar de regio Umbrië in Italië, maar het pigment is ook elders te vinden, met name op Cyprus. Het wordt al sinds de prehistorie gebruikt als pigment

ommezijde
Wordt gebruikt voor de keerzijde of ondergeschikte kant van vellen papier. Gebruik 'keerzijde' voor de achterkant, onderkant of ondergeschikt oppervlak van munten, medailles, zegels of papiergeld

omgekeerde achterspiegels
Achterstevens waarbij de onderrand van het hekwerk zich boven de waterlijn bevindt

Omotic
Verwijst naar werken die zijn vervaardigd door de gelijknamige Afrikaanse etnische groep, die in het zuidwesten van Ethiopië leeft

omboorden
Het gebruik van een, twee of drie draden voor het vastzetten van een ruwe rand van stof, of het maken van een decoratieve rand, afwerking of zoom

ombgwes
Verticale fluiten van het Katangavolk in Zimbabwe. Ze worden gemaakt van een gesloten rietstengel die wordt aangebracht in een holle nsalabast. De stengel heeft twee vingergaten en de fluit wordt bespeeld door langs een gat in de bast te blazen

omslagdoek
Grote vierkante, rechthoekige of driehoekige stukken stof die worden gedragen over de bovenkleding om schouders en armen te bedekken

omgangen
De massieve delen in kantelen, waartussen schietgaten liggen

omgekeerde boog
Wordt gebruikt voor ondersteboven gekeerde bogen, zodat de intrados onder de aanzetlijn ligt; wordt bijvoorbeeld gebruikt om belasting te verdelen in funderingen

omgracht kasteel
Versterkingswerken die door ringwallen of -muren zijn omgeven

omhelzen
Het tegen zich aan klemmen van een ander, meestal verwijzend naar het vasthouden van een andere persoon ten teken van genegenheid of vriendschap

omslag
Bij bibliografische beschrijvingen, de aangehechte papieren band van een boek of pamfletten die oorspronkelijk bedoeld waren als tijdelijke banden om later vervangen te worden door een vaste band

omwikkeld ingeslagen
Het stap voor stap omwinden of omwikkelen van scheringuiteinden door de inslag. Gebruik liever 'knopen (knopen leggen)' als de inslag naast het omwikkelen van één of meer scheringdraden ook een lus vormt rond zichzelf gaat, zodat een knoop onstaat

omroepsysteem
Wordt gebruikt voor een geheel van apparaten dat is ontworpen om geluid over te brengen, te versterken en te reproduceren, zodat het hoorbaar wordt voor een publiek in een openbare ruimte

omkristallisatie
Proces waarbij misvormde kristallieten vervangen worden door nieuwe, onvervormde kristallieten die kernen vormen. Gaat meestal samen met een vermindering in sterkte en hardheid van het materiaal en een toenemende vervormbaarheid

omzetting achteraf
Het omzetten naar een voor de computer leesbare vorm van gegevensrecords in een handmatig of voor de computer niet leesbaar bestand, die niet worden omgezet bij de dagelijkse verwerking

omkokerde balk
Wordt gebruikt voor balken die ingesloten zijn in een gefreesde koker

ombouwen
De beschermende en versierende bedekkingen die een klokkenhuis en wijzerplaat bijeenhouden en omgeven

ombré
Het effect van geleidelijk kleurverloop in textiel, dat bij het weven of door het kleuren is geproduceerd. Het effect kan monochroom of polychroom zijn. De term wordt doorgaans gebruikt met betrekking tot textiel, maar er kan ook mee worden verwezen naar geschilderde of gekleurde oppervlakken met een geleidelijk kleurverloop

ombre-tafel
Kleine, driekantige tafels met kuiltjes in het tafelblad om fiches in op te bergen

omgevingskunst
20e-eeuwse kunstwerken, meestal in de open lucht en op grote schaal, die de toeschouwer omringen of erbij betrekken, en vooral de natuurlijke kenmerken van de locatie benutten. Voor soortgelijke werken die het land zelf gebruiken wordt 'earthworks' gebruikt. Voor inrichtingen binnenshuis waar de toeschouwer naar binnen kan gaan wordt 'environments' gebruikt. Voor beeldhouwwerken die zijn ontworpen om buiten te worden geplaatst maar niet locatie-gebonden zijn, gebruik 'openluchtsculpturen'. Voor kunstwerken die natuurlijke fysische krachten, biologische organismen en processen benutten en het medium performance om ecologische en milieu-kwesties te illustreren, ter discussie te stellen en uit te leggen, gebruik 'ecologische kunst'

omleidingsdam
Wordt gebruikt voor hindernissen die overdwars in een waterweg zijn gebouwd om de stroom geheel of gedeeltelijk af te buigen van de gewone bedding en een buis, sloot of geul in te leiden, zodat er om constructiewerk heen kan worden gegaan

omnitonische hoorn
Chromatische hoorns met beugelvormige buizen van verschillende lengte, met zuigers, glijdende sluiters en ventielen om met iedere gewenste buislengte te kunnen spelen; sinds de 19de eeuw

omroeper
Personen die televisie- of radioprogramma's inleiden, vaak als ceremoniemeesters optreden, reclameboodschappen aankondigen en korte berichten zoals nieuwssamenvattingen en sportverslagen voorlezen

omroepgebouw
Telecommunicatiegebouwen waarin zich studio's, productie- en technische kantoren, installatieruimtes en bedieningsinrichtingen bevinden voor het uitzenden en ontvangen van microgolfuitzendingen; gebruik 'omroepstudio's' voor de kamers en ruimten die zijn bedoeld voor het produceren of opnemen van radio- of televisieprogramma's

omroepstudio
Wordt gebruikt voor ruimten bestemd voor het opnemen van radio- of televisieprogramma's. Gebruik 'omroepstations' voor de gebouwen waarin zich omroepstudio's bevinden

omslagdeken
Dekens die los over het lichaam gedrapeerd worden gedragen

onbuigzaam
Het kenmerk stevig of onbuigzaam te zijn

onderbroek
Kledingstukken die op het lichaam en onder basiskleding worden gedragen, met openingen voor de benen of korte of lange pijpen

ondergeglazuurd
Bij keramiek, het aanbrengen van kleur op het oppervlak van een kleilichaam voordat een transparant glazuur wordt aangebracht

ondergordijn
Dunne gordijnen, vaak vitrage, die onder de hoofdgordijnen worden gebruikt om het licht te dempen en privacy te geven. Gebruik 'glasgordijnen' voor ongeplooide ondergordijnen die vlak tegen het glas van een raam of een deur hangen of direct boven een scherm

onderkant
Wordt gebruikt voor de laagste of diepste delen van objecten. Als bijvoeglijk naamwoord dat de plaats op of bij de onderkant van iets aanduidt wordt 'onder' gebruikt

onderkoning
Verwijst naar heersers van een land of provincie die optreden als vertegenwoordiger van hun soeverein of koning, en die zijn gemachtigd te handelen uit naam van de soeverein. Zij heersen vaak over grensgebieden of in provincies die ver van de machtszetel van de staat zijn verwijderd

ondernemingen
Gewoonlijk te gebruiken voor een groep mensen die in een bepaalde commerciële of industriële onderneming werkzaam is

onderslagbalk
Raamwerken die meestal zijn ontworpen om zowel laterale als verticale belastingen te dragen en die dwars op de lengte van een skeletconstructie liggen

one-way solid slab system
Wordt gebruikt voor bouwsystemen waarin het voornaamste wapenende staal slechts in één richting loopt; al dan niet gecombineerd met eenzijdige draagbalken

ongespannen drager
Vooral te gebruiken voor dragers die door kunstenaars worden gebruikt, zoals canvas, wanneer het niet op een raamwerk is gespannen. Kan algemeen worden gebruikt voor het beschrijven van onbuigzame dragers die niet bestemd zijn om te worden opgespannen

onile
Vrijstaande schrijnfiguren van gegoten koper, symbolen van de Ogboni-samenleving van de Yoruba in Nigeria; ze komen vaak in paren voor. De naam betekent letterlijk ‘bezitters van de aarde’

ontleedkunde
Vakgebied waarin men zich bezighoudt met de structuur, functie en ontwikkeling van de cellen, weefsels en organen waaruit het dierlijk en menselijk lichaam is samengesteld

Ontspanningsmiddelen
De hiërarchie Ontspanningsmiddelen bevat descriptoren voor uitrustingen en accessoires welke worden gebruikt bij tal van activiteiten gericht op persoonlijk genoegen of vrijetijdsbesteding. Hierin opgenomen zijn descriptoren voor zaken als speelgoed en persoonlijke fitnessapparatuur, en andere apparaten die bij de uitoefening van een vrijetijdsbesteding of sportwedstrijd worden gebruikt. Relatie met andere hiërarchieën: descriptoren voor groepen ontspanningsmiddelen (bijvoorbeeld 'schaakspellen') maken deel uit van de hiërarchie Objectgroepen en systemen. Descriptoren voor sport- en atletiekuitrustingen die op het lichaam worden gedragen (bijvoorbeeld 'valhelmen') vindt u in de hiërarchie Kleding. Descriptoren voor objecten die in de sport worden gebruikt maar oorspronkelijk waren bedoeld als, of duidelijk zijn afgeleid van een aanvals- of verdedigingswapen (bijvoorbeeld 'schermdegens', 'javelins') zijn ondergebracht in de hiërarchie Wapens en Munitie. Descriptoren voor objecten die bij sport of spel kunnen worden gebruikt maar in eerste instantie of van oorsprong bedoeld waren om mensen of goederen over een zekere afstand te vervoeren (bijvoorbeeld 'sleeën', 'kano's') vindt u in de hiërarchie Vervoermiddelen. Figuren die feitelijk niet als speelgoed zijn bedoeld, zijn opgenomen in de hiërarchie Beeldmateriaal (bijvoorbeeld 'kachina-poppen')

Onychophora
Stam van ongeveer 70 oude wormachtige soorten ongewervelde dieren die op het land leven en korte, dikke pootjes en een droog, fluweelachtig lichaam hebben

onderbieder
Zij die een bod uitbrengen aan een hoofdaannemer, onderaannemer of hoofdbieder, vaak voor materialen of werk aan een bouwproject

ondergrondse milieu
Milieus die zich beneden grondniveau bevinden, inclusief die binnen bouwwerken. Gebruik 'ondergrondse bouwconstructies' voor de structuren zelf wanneer ze opzettelijk ondergronds zijn gebouwd. Gebruik 'begraven' voor voorwerpen die bedekt met aarde onder de grond lagen of liggen

onevenhoevigen
Orde van drie families met ongeveer vijftien soorten zoogdieren, waaronder paarden, ezels, zebra's, neushoorns, tapirs en verwante soorten. Het zijn grazers met een oneven aantal tenen aan iedere hoef. Gewoonlijk zijn het grote dieren en hebben ze relatief eenvoudige magen. De cellulose van planten verteren ze in hun darmen in plaats van in hun maag. In het epigastrium vindt fermentatie van het voedsel plaats

ongebrande siena
Warme roodachtige bruine kleur met uiteenlopende kleurwaarden, verwees oorspronkelijk naar de kleur van ruw siena-pigment

ontaarde kunst
Verwijst naar de gezamenlijke stijlen die vertegenwoordigd waren op een tentoonstelling in München in 1937 en die door de Duitse Nationaal-Socialistische Arbeiderspartij werden veroordeeld als moreel en maatschappelijk verdorven

Ontariopopulierenhars
Geurige mirreachtige oliehoudende hars die wordt verkregen uit de kleine groenblijvende boom Commiphora opobalsamum, die inheems is in het Midden-Oosten. Wordt gebruikt in parfums en medicijnen. In het Bijbelboek Genesis wordt ernaar verwezen als een genezende balsem. In het oude Griekenland en het Romeinse Rijk werd het beschouwd als een waardevol medicijn en parfum. De term 'ontariopopulierenhars' wordt soms onterecht gebruikt om te verwijzen naar 'canadabalsem', die afkomstig is van een Noord-Amerikaanse boom

onthaarder
Personen die dierlijk haar, voornamelijk wol, van huiden verwijderen als voorbereiding voor het leerbewerken

ontvlokking
Procedé voor het verspreiden van deeltjes en het afbreken van klonten in een stof om deze vloeibaarder te maken; vaak gebruikt in keramiek om klei om te zetten in slip

ontzamelen
Een object permanent uit een collectie verwijderen. In de context van openbare collecties gebeurt dit meestal alleen in overeenstemming met een aantal officiële voorwaarden

onde Martenot
Muziekinstrumenten, waarvan de klank elektronisch wordt opgewekt door de superponerende werking tussen een vaste en een variabele radiofrequentieoscillator; bestuurd door een toetsenbord met 7 octaven en de relatieve afstand van de hand van de speler tot een horizontaal gespannen draad; 1928

onderdorpel
Uitstekende metsellagen die bij metselwerk met natuursteen worden geplaatst ter hoogte van de vensterbank, en die zich meestal onderscheiden doordat ze verder uitsteken, dikker zijn afgewerkt, of in het geheel dikker zijn

ontluchtingsleiding
Verticale ventilatiepijpen die hoofdzakelijk worden gebruikt voor luchtcirculatie van en naar de delen van een afvoersysteem van een gebouw

ontglaasd
Het verlies van doorzichtigheid bij glas, hetgeen wordt veroorzaakt door kristallisatie of door afzetting van één of meer van de bestanddelen van het glas

onderzeeërs
Uitsluitend te gebruiken voor schepen die op eigen kracht ononderbroken, lange onderwaterreizen kunnen maken zonder aan de oppervlakte te komen; vaak marinevechtschepen. Gebruik 'duikboten' voor schepen die slechts voor een bepaalde tijd volledig onder water kunnen blijven en zichzelf wel of niet op eigen kracht kunnen voortbewegen

onderarmstuk
Term die van toepassing is op het geheel van pantserstukken voor de arm onder de schouder, bestaande uit twee @'cannons' die zijn verbonden door middel van een @'cowter'; werden gebruikt in Europa van de 14e tot de 17e eeuw. Wordt soms ook gebruikt om @'cannons' aan te duiden die alleen op de onderarm worden gedragen, met inbegrip van dergelijke stukken uit het oude Griekenland

onzichtbare scharnier
Wordt gebruikt voor deurscharnieren die volledig verborgen zijn, zowel als de deur open is als wanneer hij dicht is. Te onderscheiden van verborgen scharnieren, die alleen onzichtbaar zijn wanneer de deur dicht is

onbevlekte ontvangenis
De christelijke doctrine dat de maagd Maria vrij was van zonden bij haar geboorte. Dit geloof is in 1854 als rooms-katholiek dogma verspreid door paus Pius IX, maar het is door protestanten altijd afgewezen als niet-Bijbels. Na 1854 heeft ook de orthodoxe kerk deze doctrine afgewezen

ongebonden
Te gebruiken om verzameld materiaal te beschrijven dat is gecollationeerd, maar nooit gebonden, zoals stukken die in bladen of katernen zijn gelaten. Gebruik @'pulled' (ALT of 'pulling') om verzamelde stof te beschrijven die uit zijn boekband is genomen om opnieuw te worden ingebonden. Gebruik 'disbinding' voor verzameld materiaal uit een samengesteld werk, dat is verwijderd om op zichzelf te staan

ongebrande omber
Omber, een natuurlijk gehydrateerde ijzeroxide met een klein gehalte aan mangaanoxide, die niet is verhit en een geelachtig bruine kleur heeft

ontbijthoekje
Zitnissen waar lichte maaltijden worden genuttigd, meestal met een ingebouwde tafel en zitplaatsen

ontbijtkamer
Kleine kamers voor het ochtendmaal. Ze liggen meestal, maar niet altijd, naast de eetzaal. In noordelijke klimaten liggen ze vaak op het oosten om het ochtendlicht op te vangen

ontbijtstuk
Een type stilleven met eenvoudige levensmiddelen, zoals vis, ham, vruchten, kaas of brood, met een glas bier of wijn. Ondanks het feit dat dit in het Engels ook 'ontbijtje' heet, bevatten dergelijke schilderijen niet noodzakelijkerwijs een afbeelding van een typisch Nederlands ontbijt. De afgebeelde levensmiddelen konden op elk moment van de dag als lichte maaltijd worden genuttigd. Ontbijtjes waren vooral populair in Nederland tijdens de jaren 20 en 30 van de 17de eeuw

ontzuurd
Het verwijderen van zuren of het verminderen van een zuurgehalte, bijvoorbeeld door middel van neutralisatie, waaronder het behandelen van papier met een bufferstof om het tegen zuuraantasting te beschermen

ontvangers
Overheidsambtenaren die zijn belast met de plicht belastingen in te zamelen die wettelijk verschuldigd zijn aan de regering van de politieke bestuursorganisatie waarvoor ze werken

onderzoekingsvaartuig
Vaartuig bestemd voor oceanografisch onderzoek of biologisch en technisch onderzoek ten behoeve van de visserij

onderpan
Een term uit de oude Griekse architectuur voor de platte dakpan of Hollandse pan met een decoratieve neus, gebruikt voor de overhangende dakranden (met antefixen) als vervanger van de neuslijsten (terracotta of marmeren dakgoot van een gebouw). In de tegenwoordige bouwkunst is de onderpan een dakpan die doorgaans korter of eenvoudiger is dan andere dakpannen, en wordt gebruikt in de eerste rij pannen langs de dakranden van een gebouw

onderboezem
Wordt gebruikt voor metselwerk aan, beide kanten van een open haard, dat de schoorsteenmantel en de schoorsteenconstructie aan de bovenkant ondersteunt

onderschuifbed
Lage ledikanten die speciaal zijn ontworpen om onder een ander bed te kunnen worden geschoven als ze niet in gebruik zijn

onderzoeksaantekeningen
Op elk wetenschappelijk gebied, aantekeningen die tijdens een creatief, onderzoeksgericht of wetenschappelijk onderzoek worden gemaakt

ongeschoolde arbeider
Werknemers die werk verrichten waarvoor weinig of geen vaardigheden of ervaring nodig zijn

ongeschoolde handarbeider
Werknemers die werk verrichten waarbij fysieke kracht belangrijker is dan vaardigheden of scholing

on-demand herdruk
Herdrukken van drukwerk dat naar behoefte wordt geproduceerd, waarbij het origineel in een elektronisch archief is opgeslagen

ontwerp
Specifieke conceptuele plannen voor de indeling of de verschijningsvorm van grafische werken, objecten, structuren of systemen. Gebruik 'projecten' voor de voorgestelde ondernemingen of creaties in het algemeen, kunstwerken of architectuur inbegrepen, of bij de daadwerkelijke uitvoering van zulke voorstellen

onuitgevoerd plan
Te gebruiken voor de geplande kunstwerken of architectuur die nooit daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Gebruik 'niet-gerealiseerde projecten' specifiek voor architectuur

on-dol
Wordt gebruikt voor Koreaanse verwarmingssystemen waarbij gebruik wordt gemaakt van warmeluchtkamers of leidingen onder de vloer; vergelijkbaar met Romeinse hypocaustumen

ongeclassificeerd muziekinstrument
Instrumenten waarmee muziek gemaakt kan worden

ongeclassificeerde verpakking
Te gebruiken voor materiaal waarmee voorwerpen worden beschermd of ondersteund zodat ze veilig kunnen worden vervoerd of opgeborgen. Gebruik 'produktverpakkingen' voor verpakkingsmateriaal dat is voorzien van informatie over het product

ongeopend
Wordt gezegd van een verkocht boek waarbij de gevouwen frontsneden van de katernen niet zijn gesneden; de koper moet deze dan zelf afsnijden met een papiermesje. Te onderscheiden van 'niet opengesneden', waarmee wordt verwezen naar een boek waarvan de gevouwen frontsneden vóór de verkoop niet zijn gesneden met een ploeg of guillotine

ongeschoeide karmelieten
Hervormde tak van de karmelietenorde die in 1593 een zelfstandige orde werd. Toenemende zedelijke losheid en misbruiken binnen de orde der karmelieten leidden tot de hervormingen van Sint Theresia van Avila en later van de Heilige Johannes van het Kruis. De aanduiding 'ongeschoeide' verwijst naar het gebruik van de hervormers om sandalen te dragen in plaats van kousen en schoenen. Ongeschoeide karmelieten richten zich vooral op pastoraal en missionair werk

onyxmarmer
Een compacte variant van calciet, die meestal samengevoegd en doorzichtig is en op onyx lijkt. Meestal wordt het gebruikt als decoratief of architecturaal materiaal of voor kleine siervoorwerpen

onderjapon
Japonnen die onder een andere japon worden gedragen, vooral die bedoeld zijn om te worden gezien. Gebruik 'onderjurken' voor onderkleding die boven- en onderlijf bedekt en meestal dezelfde lengte heeft als het kledingstuk waaronder het wordt gedragen zodat het een voering vervangt

onderjurk
Onderkleding die boven- en onderlijf bedekt en meestal dezelfde lengte heeft als het kledingstuk waaronder het wordt gedragen zodat het een voering vervangt

ondervloer
Wordt gebruikt voor lagen board of triplex die direct op de dwarsbalken worden geplaatst en waarop de vloerbedekking wordt gelegd, soms voorafgegaan door een tussenlaag