KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

multipel
Kunstwerken die zijn ontworpen om te worden geproduceerd zodat er meerdere, in theorie zelfs een onbeperkte hoeveelheid, originelen zijn; vooral het werk dat vanaf het midden van de 20e eeuw was bedoeld om de toegang tot de kunstmarkten te vergroten

mummiemasker
Beschilderde maskers uit stuc, karton, metaal of hout die op het hoofd van een mummie werden geplaatst. De oude Egyptenaren wouden zo de gelaatstrekken van de dode bewaren, die deze zou nodig hebben in het hiernamaals om te kunnen ademen, zien en eten. Deze gelaatstrekken waren geïdealiseerd; pas in de Grieks-Romeinse periode werden ze realistischer

muntgewicht
Wordt gebruikt voor voorwerpen met hetzelfde gewicht en soms ook ontwerp als bepaalde munten die in omloop zijn. Meestal zijn ze van koper of een ander onedel metaal, zelden van glas, en ze werden vervaardigd om de juiste metaalinhoud en het juiste gewicht te garanderen. Ze waren al bekend uit de Oudheid, maar werden vooral gebruikt van de 4e eeuw n.C. tot ongeveer 1800

muschelkalk
Laag kalksteen welke is gevormd uit schelpen die zich hebben afgezet als middelste gesteentelaag van het Trias. Muschelkalk wordt hoofdzakelijk in Europa aangetroffen, met name in Duitsland, boven de Bunter-laag en onder de Keuper-laag

muskaathout
Hout van de boom behorende tot het genus Piratinera, diep mahonierood van kleur met onregelmatige donkere tekeningen die lijken op die van bepaalde slangen. Het is een van de zwaarste houtsoorten met een commerciële toepassing. Het was ooit in trek voor het vervaardigen van wandelstokken, parapluhandvatten en fineer

mutascoop
Kijkkastmachines met bewegende beelden, die zijn gebaseerd op het principe van tekeningetjes die lijken te bewegen als er snel genoeg doorheen wordt gebladerd; ze waren populair vanaf de jaren 1890 tot rond 1910

mutileren
Iets door het te veranderen, vaak door een essentieel onderdeel te vernietigen, zodanig aan te tasten dat het als onvolkomen wordt beschouwd

mutsdas
Dubbelgevoerde gebreide dassen die door inslaan en oprollen ook als muts gedragen kunnen worden

mud spoon
Metalen gereedschappen met lange handvatten met aan het uiteinde een klein kommetje. Worden gebruikt om steengruis van geboorde gaten te verwijderen

muis
Kleine, met knoppen bediende apparaten die worden bewogen op een plat bureau of tekentableau om de bewegingen van de cursor op het scherm te controleren

multimedia-werk
20e-eeuwse kunstwerken die gebruik maken van verscheidene duidelijk te onderscheiden kunstvormen, zoals de beeldhouwkunst en muziek of de schilderkunst en lichtkunst. Voor het concept dat bepaalde 20e eeuwse werken bekende kunstvormen laten samenvloeien voor een nieuwe soort kunst wordt 'intermedia' gebruikt. Gebruik 'gemengde media' om werken aan te duiden die bestaan uit een verscheidenheid aan materialen

municipium
Wordt gebruikt voor kleine of grote oude Romeinse steden, waaraan burger- en stadsrechten waren toegekend vergelijkbaar met die van koloniën, maar die minder status hadden. Kan ook worden gebruikt voor bepaalde kleine steden in de middeleeuwen

musette
Vaak kostbaar gedecoreerde doedelzakken, uit Frankrijk, 17de, vroege 18de eeuw

mummie
Te gebruiken voor de lichamen van mensen of dieren die zijn gebalsemd om te worden begraven volgens de methode van de oude Egyptenaren of op een overeenkomstige manier

muurstijl
Houten stijl in en tegen een muur, meestal verbonden en een hecht geheel vormend met een balk, sleutelstuk en korbeel

Mucoraceae
Familie van 25 genera en circa 129 soorten schimmels die worden gekenmerkt door een thallus zonder segmentatie of vertakkingen. Tot deze familie behoren de pathogene genera Absidia, Apophysomyces, Mucor, Rhizomucor en Rhizopus

Mucorales
Orde van 12 à 13 families, 56 genera en circa 300 soorten schimmels die worden gekenmerkt door een snelle groei en brede hyphae zonder septa. Veel leden zijn vooral bekend door de schade die zij aanrichten aan opgeslagen voedsel en doordat zij schimmelinfecties bij mensen veroorzaken

mud room
Vestibules of andere ingangsruimten waar natte en modderige kleding of schoeisel kan worden uitgetrokken alvorens het huis te betreden. Geen Nederlands equivalent, gebruik 'vestibules'

mule chest
Benaming die wordt gebruikt voor kisten met een voetstuk dat twee of meer laden bevat

munt
Stukjes metaal die met toestemming van de wettige macht worden geslagen om als betaalmiddel te dienen

muntenhouder
Houders met één of meer cilindervormige kanalen voor het bewaren van stapels muntstukken van hetzelfde formaat

munter
Te gebruiken voor personen die zich bezighouden met de productie van munten

Muntiacinae
Onderfamilie waartoe het genus Muntiacus behoort

Muridae
Familie waartoe circa 1383 levende soorten in meer dan 300 genera van ratten, muizen en soortgelijke dieren behoren

Murngin
Beschrijft de diverse soorten kunstwerken die zijn vervaardigd door de Aboriginalstam de Murngin, die in een gebied in het noordoosten van Australië leefden

musalla's
Wordt gebruikt voor grote, open islamitische gebedsruimten die plaats dienen te bieden aan de gehele bevolking van een stad; dikwijls is de mihrab het enige noemenswaardige architectonische element

Musca
Geslacht waartoe de huisvlieg en de herfstvlieg behoren

museumbeheer
De studie en de uitvoering van het beheer van musea

museumgids
Personen die groepen rondleiden door een museum of een tentoonstellingsruimte en de geëxposeerde collectie bespreken en becommentariëren. Gebruik 'gidsen' voor personen die rondleidingen verzorgen in andere bezienswaardigheden, zoals monumenten, steden of natuurgebieden

musketon
Korte lichte musketten met een gladde loop en een groot kaliber

Mustela
Genus waartoe 16 nog bestaande soorten wezels, hermelijnen en fretten behoren

mutatio
Wordt gebruikt voor aflossings- of rustplaatsen langs oude Romeinse of Byzantijnse wegen (gedurende de 7e eeuw) die voorzien in de minimale behoeften van reizigers. Gebruik 'mansiones' voor plaatsen langs deze oude routes om te overnachten

muur
Zware rechtopstaande afsluitende afscheidingen van steenachtig materiaal die meestal een dragende functie hebben. Gebruik 'wanden' voor lichte afscheidingen die geen dragende functie hebben

muurbedekking
Bedekkingen vaak van buigzame materialen, gebruikt om muren en andere oppervlakken te versieren en beschermen

muurhouder
Aan een wand op te hangen klamp, meestal met reflector, om er een of meer kaarsen of lampen aan te bevestigen

muziekboog
Snaarinstrumenten, in allerlei typen, al of niet met afneembare klankbodem, bestaande uit een buigzame stok kromgetrokken door tussen de uiteinden van de stok gespannen snaren; bespeeld door ze aan te tokkelen, te slaan, te strijken, of te blazen, ook door een combinatie van deze speelwijzen; wereldwijd

muziekdoos
Mechanische muziekinstrumenten in een doos, waarbij stalen uitsteeksels aan het trillen worden gebracht door bewegende delen, aangedreven door een opwindmechaniek

muziekkamer
Wordt gebruikt voor kamers die zijn bedoeld om muziek te maken of recitals te geven, bijvoorbeeld in huizen en hotels

muzikant
Zij die ervaring hebben of gespecialiceerd zijn in de kunst van of het maken van muziek, zoals componisten, dirigenten of uitvoerenden

Mwaghavul
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat op het Jos Plateau in Nigeria leeft

Myxinidae
Familie van slijmprikken die zich van andere slijmprikken onderscheidt door de aanwezigheid van kieuwparen met een gemeenschappelijke opening aan iedere zijde

Myroxylon
Genus met één soort en twee variëteiten van Zuid-Amerikaanse bomen, die worden gewaardeerd om de aromatische hars, het donkerbruine hout en dieprode kernhout

Myroxylon balsamum
Grote boomsoort, inheems in Zuid-Amerika en gekweekt in West-Indië. De hars wordt in hoestsiropen, voor de behandeling van astma, in parfums, als smaakstof, voor verf en als een geneesmiddel tegen huiduitslag, hoewel het contact met de hars bij veel mensen juist huidontsteking veroorzaakt

Myra-Kristall
Type kunstglas dat circa 1926 is ontwikkeld en geproduceerd door Karl Weidman, voor de Württembergische Metallwarenfabrik (W.M.F.). De techniek wordt gekenmerkt door toepassing van kleurloos, ruw glas dat iriserend wordt gemaakt door zilvergeel en vervolgens mat wordt gebakken, waarna een glinsterend metaalachtig oppervlak resulteert

Myrtales
Orde van bloeiende planten met 14 families, 380 genera en ongeveer 1100 soorten die voorkomen in de tropische en warmere streken van de wereld

Myrtus
Genus dat vaak wordt geclassificeerd als een combinatie van twee soorten groenblijvende bloeiende heesters of kleine bomen die inheems zijn in Zuid-Europa, Noord-Afrika en die ook in Australië en Nieuw-Zeeland worden aangetroffen. Ze hebben bladeren die een welriekende essentiële olie bevatten, alsmede een stervormige bloem en een vrucht in de vorm van een ronde blauwzwarte bes met daarin een aantal zaden. Over het aantal soorten binnen het genus lopen de meningen onder deskundigen nogal uiteen. Bij echte mirten bevinden zich een centrale middenrib en een grote nerf net binnen en evenwijdig aan de bladmarge

mysticisme
Verwijst in algemene zin naar een spirituele zoektocht naar verborgen waarheden, met als doel te worden verenigd met het goddelijke. De term verwijst ook meer specifiek naar een geloof in het bestaan van belangrijke realiteiten die het op waarneming of intellect gebaseerde bevattingsvermogen te boven gaan, en toegankelijk zijn door middel van subjectieve ervaring, zoals intuïtie of meditatie. Vormen van mysticisme zijn te vinden in alle grote religies en in wereldlijke ervaringen

Myrmecophaga
Genus waartoe de reuzenmiereneter behoort

mythologie
Genre en traditie die het onderzoek naar de verzameling mythen van een cultuur tot onderwerp hebben. Deze mythen maken deel uit van een bepaalde heersende religieuze of culturele traditie en zijn te vinden in symbolische vertellingen, iconografie of typeringen, meestal aan de hand van verschijningsvormen en persoonlijkheden van goden

naakttekening
Tekeningen gemaakt naar levend model, meestal tekeningen van het naakte menselijke lichaam

naaldkant
Een van de twee belangrijkste typen handgemaakte kant, naast 'kloskant'. Het wordt gekenmerkt door de werkwijze, waarbij een patroon van draad met naald en draad wordt bewerkt. Er wordt in principe maar één steek gebruikt, de knoopsgatsteek en de geknoopte knoopsgatsteek. Het procedé zou in de 15de eeuw in Italië zijn ontwikkeld, geïnspireerd door ajourwerk en cutwork op linnen. Meestal wordt het ontwerp uitgetekend op papier of perkament, waaronder stof of een ander materiaal ligt. Het ontwerp wordt geschetst met een stiksel dat dient als het ondersteunende raamwerk voor het stuk. De opvulling en het patroon worden aangebracht met naald en enkele draad, met een reeks knoopsgatsteken die niet door de ondergrond worden gehaald. De steken worden in dicht bij elkaar liggende rijen aangebracht om het patroon op te vullen of verder uit elkaar om een maaswerk te vormen. Ook kunnen er rechte rijen steken worden toegevoegd. Een geklost of geweven lint wordt soms gebruikt voor onderdelen van het ontwerp. Het ontwerp wordt met een mes van de ondergrond losgemaakt

naamborden
Platte, vaak rechthoekige of ovale platen waarop een meestal gedrukte of ingegraveerde naam van bijvoorbeeld een persoon of bedrijf staat

naametiket
Fabric tapes on which a person's name is written, woven, or printed; for affixing to garments and other personal belongings to identify ownership. RHDEL2

naamkaartjes
Kleine kaartjes met daarop de naam en soms het adres van een persoon of een echtpaar dat dient ter introductie, zoals tijdens het afleggen van een formeel bezoek

naamloze vennootschap
Groepen mensen, gewoonlijk georganiseerd als handelsondernemingen, die door de wet worden beschouwd als rechtspersonen die een bestaan, rechten en plichten hebben, die verschillen van die van de individuen die de groep vormen. Gebruik 'vennootschappen' voor groepen mensen die geen rechtspersoon zijn en die contractueel zijn verbonden als gezamenlijke deelnemers in zaken

naamvers
Korte gedichten of stukjes proza waarvan de eerste letters van de opeenvolgende regels samen een woord, een zinsnede of een motto vormen

Nanticoke
Verwijst naar de cultuur van de Nanticoke, een confederatie van Algonkin-sprekende indianen die leefden langs de oostkust van het gebied dat nu Maryland en het zuiden van Delaware omvat. De cultuur is verwant met die van de Delaware en de Conoy. De naam Nanticoke betekent Getijdenvolk

natrium
Zacht, wasachtig, licht, zeer kneedbaar, zilverwit, instabiel metaalhoudend element uit de alkaligroep. Natrium heeft symbool Na in het periodiek systeem, en atoomnummer 11. Natrium is het meest voorkomende alkalimetaal, en is het op vijf na meest voorkomende element op aarde. In de natuur komt natrium uitsluitend in verbindingen met andere stoffen voor. De stof heeft een sterke affiniteit voor zuurstof en andere niet-metaalhoudende elementen. Natrium is sterk reactief, verbrandt met een gele vlam, oxideert bij blootstelling aan lucht en reageert heftig met water. Natrium is het belangrijkste kation (positief ion) van extracellulaire lichaamsvloeistoffen. Natrium is een essentiële voedingsstof voor dieren; het draagt bij tot de instandhouding van het bloedvolume, reguleert de waterbalans in cellen en zorgt ervoor dat zenuwen blijven functioneren

natronglas
Verwijst naar een type glas dat wordt gekenmerkt door het feit dat het één donkere kleur door en door heeft. Het vervaardigingsprocedé is al oud en is gebaseerd op een combinatie van silica, potas en kalk, waarbij de kleur ontstaat door toevoeging van metaaloxiden aan het gesmolten glas. De naam verwijst naar de metaaloxiden en naar de gewoonte om de verbinding in een pot van klei in de oven te smelten. Dit type glas werd doorgaans gebruikt bij de vervaardigd van glas-in-loodvensters, met als karakteristiek effect de betrekkelijk geringe hoeveelheid licht die door de warme, verzadigde kleuren van het glas heen dringt. Later werd een techniek ontwikkeld die 'cameeglas' werd genoemd, waarbij gekleurde lagen over helder of wit glas werden aangebracht, zodat het venster meer licht doorliet

Nazarener
Verwijst in specifieke zin naar het werk van de 'Lukasbrüder', een groepering die in 1809 in Wenen werd opgericht door Friedrich Overbeck, en die later de spottende bijnaam 'Nazareners' zou krijgen. De stijl is anti-academisch en kopieert technieken uit de late Middeleeuwen en vroege Renaissance, met name van Dürer en Perugino. De nadruk ligt op christelijke en morele waarden; technische virtuositeit is van ondergeschikt belang

naaktzadigen
Vaatplanten zoals coniferen, palmvarens en gingko's die zich voortplanten door middel van blootliggende zaden of zaadknoppen, in tegenstelling tot angiosperme of bloeiende planten, waarbij de zaden ingesloten zijn in vruchtbeginselen of rijpe vruchten. De zaden van gymnospermen ontwikkelen zich aan de oppervlakte van schil- of bladachtige aanhangsels in de vorm van kegels of aan het eind van korte stengels. Bij eerdere classificaties beschouwde men gymnospermen als een taxonomische groep, maar onderzoek van fossielen lijkt erop te wijzen dat angiospermen genest zijn binnen de gymnospermen (levende gymnospermen vormen in feite geen clade)

Nakhon Pathom
Verwijst naar de periode die is genoemd naar het gebied van Nakhon Pathom in het Dvaravati-koninkrijk. Op het terrein van keramiek wordt deze periode gekenmerkt door hardgebakken houders van aardewerk, begrafenisurnen, votieftabletten van klei, kendi of watervaten met een bolvormige tuit en een lange hals met gevlamde rand, en olielampen, versierd in rood pigment of ingesneden, gestempelde patronen. Sommige keramiekstukken, zoals terracotta beeldjes, dienden als bouwkundige versieringen. In de beeldhouwkunst wordt deze periode gekenmerkt door Boeddha-afbeeldingen met enkele elementen in Mon-stijl, zoals brede gelaatstrekken en lange haarkrullen. De beeldhouwkunst is strikt frontaal en symmetrisch en de handen bevinden zich in de vitarka mudr-positie, waarbij de twee handen samen een verenigd gebaar maken, zoals in Dvaravati-beeldhouwkunst. Deze periode wordt ook gekenmerkt door Boeddha die is gezeten op de 'Europese' manier, met de benen naar beneden hangend en de knieën uit elkaar. Beeldhouwkunst in bas-reliëf uit deze periode wordt gekenmerkt door narratieve panelen verdeeld in twee registers en wordt gebruikt voor het versieren van stoepa-monumenten. Andere artistieke producties zijn gouden en zilveren votieftabletten die rijkdom en macht aanduiden, nek- en borstversieringen gemaakt van platte goudplaten, gouden betelsets, gouden plaquettes in reliëf, uit bladgoud gesneden afbeeldingen van Boeddha en ornamenten en beeldjes die zijn versierd met repoussé, filigreinwerk, emailleerwerk en niellowerk

naqara's
Keteltrommen van koper, messing, hout of aardewerk met trommelvellen van leer meestal bespeeld in paren op verschillende toonhoogtes, afkomstig uit de Islamitische wereld, Kaukasus, Centraal-Azië

nationaal park
Afgebakende gebieden met een bijzondere landschappelijke, historische of wetenschappelijke waarde die door een nationale overheid voor recreatie- of studiedoeleinden worden onderhouden

natsume
Kleine doosjes om het theepoeder in te bewaren dat men gebruikte voor de theeceremonie. Ze werden gemaakt van verschillende materialen, onder meer hout, droog lakwerk, aardewerk, metaal en zwarte kwarts. Men versierde ze op diverse manieren en gebruikte ze alleen in de zomer

natuurlijke hulpbron
Grondstoffen of goederen met enige economische waarde die niet door mensen worden geproduceerd. Natuurlijke hulpbronnen zijn er in drie soorten. De eerste is niet-herwinbaar, bijvoorbeeld olie en kolen, waarvan de voorraad uiteindelijk uitgeput raakt. De tweede soort is herwinbaar, zoals water en vis, die reproduceerbaar is. De derde is onuitputtelijk en kan dus niet uitgeput raken door consumptie. Een voorbeeld is een landschap van een buitengewone schoonheid, waarvan zij die het zien gebruikmaken, terwijl de eigenaar verdient aan het toerisme

natuurreservaat
Afgebakende gebieden waarbinnen men een bepaalde waardevolle flora en fauna in stand tracht te houden

navigatiehulpmiddel
Kunstmatige objecten als boeien, vuurtorens, lichtschepen, Loran en andere elektronische systemen waarmee zeevaarders een veilige koers kunnen bepalen

Napels geel
Variabele geelachtige kleuren die lijken op de kleur van het pigment Napels geel (antimoongeel)

naphthalene violet
Variabele donkerpaarsachtige kleur die lijkt op verfstoffen die worden gemaakt met nigrosine, een koolteerderivaat

navigatietonnen
Verankerde drijvende toestellen die als baken dienen voor de scheepvaart door de grenzen van de bevaarbaarheid aan te geven op waterwegen of gevaren te markeren, zoals wrakken, rotsen, mijnen, schietterreinen of telegraafkabels

naturalisme
Een algemene term voor een eigenschap van kunstwerken waarin de voorstelling is (of lijkt te zijn) gebaseerd op de directe waarneming van de buitenwereld, vooral in contrast met werken die meer gestileerd, abstract of gebaseerd op stereotypen zijn. Hoewel een werk zowel naturalistisch en realistisch kan zijn, onderscheidt het naturalisme zich van het realisme door het niet per definitie belichten of benadrukken van gebreken en tekortkomingen van het afgebeelde onderwerp. Een werk kan zowel naturalistisch als enigszins geïdealiseerd zijn wanneer grote gebreken en lelijkheid niet worden uitgebeeld

naaigaten
Ondiepe groeven die worden uitgezaagd in de achterkant van het boekblok nabij de kop- en de staartsnede om ruimte te bieden aan touwen of steeklussen

Napolitaanse mandoline
Mandolines met een peervormige klankkast van smalle houten repen, sterk gewelfd aan het ondereind, hals met frets, rond of langwerpig open klankgat, 4 stalen dubbele snaren, lage kam op het bovenblad gelijmd, platte, rechthoekige sleutelschijf onder een stompe hoek op de hals, stemsleutels aan de achterkant; Italië, midden 18de eeuw

nagaswarams; nagaswaram
Kegelvormig instrument met een dubbel riet uit Zuid-India, lijkend op shanais. De buis van een nadaswaram bevat zeven gaatjes op gelijke afstand van elkaar. Er is geen gaatje voor de duim. Er bevinden zich ook vijf gaatjes aan de onderkant die men gebruikt om het instrument te stemmen. Deze gaatjes kunnen ook zijn gevuld met was

nagespannen spanbeton
Voorgespannen beton waarin buizen, leidingen of kanalen worden aangebracht op plaatsen waar stalen wapening noodzakelijk is. Nadat het beton is uitgehard, wordt wapeningsstaal in de buizen gebracht, op de juiste spanning gebracht en aan de uiteinden verankerd

Nasridisch
Verwijst naar kunst en architectuur die is verbonden met het islamitische Nasrid-hof in Granada, Spanje; het hof floreerde bijna acht eeuwen als een levendig centrum van islamitische cultuur tot 1492, toen het hele Iberisch schiereiland onder christelijk bestuur werd gebracht. De Alhambra, de koninklijke stad van de Nasrids, is een van de meest beroemde islamitische gebouwen en is het best bewaard gebleven islamitische paleis ter wereld. Nasrid-architectuur wordt gekenmerkt door prachtige façades die eenvoudig gestructureerde gebouwen verbergen; houtskeletbouw, zware stenen muren en lichte, houten daken zijn kenmerkend. Decoraties bestaan uit gesneden en geschilderd stucwerk, geglazuurde tegels, gesneden en samengevoegd hout en muqarnas-gewelven. Andere opmerkelijke kunstwerken zijn de grote lustrewerkvazen met vleugelhandvatten die bekend staan als Alhambravazen (de grootste lustrewerkpotten die ooit zijn gemaakt), waarschijnlijk geproduceerd in Malaga

Native American
Verwijst meestal naar de cultuur van de inheemse bevolking van het westelijk halfrond, en in het bijzonder naar de inheemse bevolking van Noord-Amerika, met uitzondering van de Eskimo's en Aleoeten. De term wordt ook wel in breder verband gebruikt om te verwijzen naar de cultuur van alle oorspronkelijke bewoners van Noord-, Midden- en Zuid-Amerika en West-Indië die tot het Mongoolse ras worden gerekend. In het Nederlands wordt voor dit brede begrip vaak de term 'indiaan(s)' gebruikt, terwijl 'Native American' uitsluitend verwijst naar de culturen van de inheemse inwoners van de Verenigde Staten en Canada met uitzondering van de Eskimo's en de Aleoeten. Inheemse volkeren van Canada gebruiken de term ‘First Nations’ om naar hun eigen gemeenschappen te verwijzen; vaak gebruiken ze deze term ook in bredere zin om naar alle inheemse volkeren van Noord-, Midden- en Zuid-Amerika te verwijzen

Nagara
Architectuurstijl die verwijst naar de tempeltypen van Noord-India welke vanaf de 6de eeuw tot ontwikkeling kwamen; de letterlijke betekenis van het woord is 'behorend bij de stad', hetgeen mogelijk verwijst naar de oorsprong van de vorm. Kenmerkend voor een vroege versie van deze stijl waren de hoekprojecties (bhadra) die als hoofdnis van de kubusvormige cella uitkraagden; de nissen bevatten doorgaans afbeeldingen van de in het heiligdom vereerde godheid. De projecties liepen langs de kromlijnige toren omhoog tot aan het hoogste altaar (uttaravedi), dat werd bekroond met een amalaka; tijdens de wijding werd een fioel, gesneden in de vorm van lustervaas, soms met bladerwerk, boven op de amalaka geplaatst. Nissen met wakende godheden (dikpala's) werden op de hoeken geplaatst en extra hoekprojecties werden toegevoegd. Uit deze basisstijl hebben zich diverse regionale vormen ontwikkeld, de zogeheten latina, zo genoemd vanwege de verticale 'klimplanten' of latas. Vanaf de 11de eeuw groeide de populariteit van vormen met meerdere spitsen

Nakhon Si Thammarat
Verwijst naar de periode van de 14de tot de 17de eeuw, genoemd naar de provincie Nakhon si Thammarat aan de oostkust van Thailand. In de architectuur wordt deze periode gekenmerkt door tempels met belvormige en lotusvormige stupa's van lateriet of baksteen die op vierkante voetstukken zijn geplaatst, vrijstaande beeldhouwwerken van olifanten, wihan, mondop, dubbele trappen en versierde frontons met naar binnen gekeerde makara's. In de beeldhouwkunst wordt de periode gekenmerkt door bronzen beelden van Boeddha, terracotta of tinnen votieftabletten waarop rijen identieke Boeddha-afbeeldingen waren weergegeven, en houten beelden

Nabdam
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een subgroep van de Frafra die in het noorden van Ghana leeft

Namba
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noorden van Togo

naaldwerk
Verwijst naar werken die worden uitgevoerd met een of meer naalden en draad, garen of koord. De term verwijst in het algemeen naar handwerk. Naaldwerk omvat naaiwerk, borduurwerk, breiwerk, en andere vormen van handwerken. Tot de 20ste eeuw was ‘naaien’ de meest beoefende vorm van naaldwerk in westerse culturen. De meeste meisjes en vrouwen leerden de basisbeginselen van naaien en breien, die zij gebruikten voor het maken van kleding en de afwerking van huishoudtextiel. Sinds de opkomst van het machinaal naaien beperkt het handnaaldwerk zich vaak tot decoratief werk

natuurlijk asfalt
Asfalt dat wordt aangetroffen in natuurlijke afzettingen, in tegenstelling tot asfalt dat wordt gevormd als een residu na de distillatie van petroleum. Natuurlijk asfalt ontstaat waar ruwe olie uit de grond komt. Het wordt in een vroeg stadium gevormd bij de afbraak van organische mariene afzettingen in petroleum. Het bevat meestal mineralen, in tegenstelling tot residuaal petroleumasfalt (hoewel mineralen wel kunnen worden toegevoegd)

namaakschildpad
Nabootsing van echte schildpad in goedkoper materiaal

Nasca-lijnen
Geometrische en dierlijke figuren die zijn gemaakt door kiezelzandoppervlakken te herschikken op de uitgestrekte vlakten van de woestijnen aan de kust van Peru. Gemaakt door het Nasca-volk met onbekend doel

Natchez
Verwijst naar de cultuur van een Noord-Amerikaanse indianenstam die op de oostzijde van de Beneden-Mississippi woonde toen Europese kolonisten in de vroege 18de eeuw arriveerden in het gebied. Hun taal behoorde tot het Macro-Algonquian fylum en de Muskogean-familie; ze hadden een landbouwcultuur, verwant aan die van andere Muskogean-stammen. Ze worden vaak beschouwd als de laatste overlevenden van de grote Mississippi-cultuur. Hun voorstellingswereld wordt gekenmerkt door verwijzingen naar zonnedienst en vuur, en naar hun Groene Maïs midzomerfestival. Hun cultuur raakte in verval en het volk raakte verspreid na de komst van Europeanen

National Historic Landmark
Karakteristieke bouwwerken, meestal gebouwen, locaties, districten, bouwconstructies of objecten, die in cultureel opzicht van nationaal belang zijn volgens de criteria van de National Park Service van de Verenigde Staten

nautische kaart
Kaarten waarop het karakter van zeebodems, de contouren van zeebodems en kustlijnen, diepten, getijden en stromingen in een bepaalde zee of in een bepaald kustgebied worden weergeven

nalatenschap
Het geheel van eigendom of alle soorten verplichtingen die een persoon bij zijn of haar overlijden nalaat

natohout
Aziatisch hout, ook wel nyatoh genoemd, uit Guttapercha bomen (genus palaquium beccarianum). Onder andere gebruikt in muziekinstrumenten, soms als vervanger van mahonyhout

Narragansett
Verwijst naar de cultuur van de Narragansett, een Algonkin-sprekende indianenstam die vrijwel het gehele gebied bewoonde dat tegenwoordig behoort tot Rhode Island, ten westen van de Narragansett Baai

nachtslot
Wordt alleen gebruikt voor sloten met nachtschoten

nachtclub
Wordt gebruikt voor gelegenheden die avondamusement bieden, bijvoorbeeld variété of komische nummers, die ruimte en muziek bieden om te dansen en waar meestal alcoholische dranken en maaltijden worden geserveerd

nappy's
Fabrikantenterm gebruikt in de 19e eeuw om een kleine kom van willekeurig welke vorm te omschrijven. Sommige nappy's hebben een deksel, terwijl andere lijken op een compôteschaaltje. Geen Nederlands equivalent

naairiem
Smalle stroken ongelooide of bewerkte huid zoals leer of met aluin witgelooide huid waarmee de delen van een boek achter de rug langs werden vastgenaaid in de vroege stadia van flexibel naaien. Onderscheiden van 'touwen (boekbandonderdelen)'; dit zijn gedraaide stroken vezelig materiaal die riempjes vervingen tegen het einde van de zestiende eeuw. Tevens onderscheiden van 'naaibanden'; dit zijn smalle stroken dicht geweven stof die voor hetzelfde doel geschikt zijn

nashiji urushi
Een zeer doorschijnende of doorzichtige amber- of oranjekleurige lak. Deze werd gemaakt door ki urushi te vermengen met gittegom of het sap van de Gardenia florida

nachtschadefamilie
Familie van 102 genera en bijna 2500 soorten kruiden, struiken, bomen en klimplanten, waarvan vele door mensen worden gebruikt voor voedsel en medicijnen

nachtspiegels
Draagbare houders om urine en ontlasting op te vangen; cilindervorming met bolle zijkanten, platte bodem en één oor of handvat, soms met deksel. Ze zijn er ook van metaal

nationale bibliotheek
Bibliotheken die worden onderhouden met geld van de nationale regering en die voor het gehele land beschikbaar zijn. Hun algemene functie is het verzamelen en bewaren van de boeken, tijdschriften en kranten die in een land worden uitgegeven