AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

hangoortafels
valtafels Ruimere term: opklapbare tafels
Categorie: Interieurinrichting > opklapbare tafels.

hangoortafels (2)
Tafels waarvan de bladen worden ondersteund door gelede poten, die vanuit het middengedeelte uitklappen.
Categorie: Interieurinrichting > opklapbare tafels.

hangsloten
Verwijderbare sloten met een beugel die door een kram of een schakel kan worden gestoken en daarna vastgezet.
Categorie: Onderdelen > sloten naar vorm.

hangsteigers
Steigers die hangen aan kabels of metalen stroken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > steigers (bouw).

hangmatten
Hangbanken of -bedden die meestal van netwerk of canvas zijn. Ze hangen aan koorden die aan de beide uiteinden zijn bevestigd.
Categorie: Interieurinrichting > ligmeubels.

hangmouwen
Lange wijde mouwen met een split waar de arm door kan steken. Ook lange, loze siermouwen die aan de achterkant van het armgat vastzitten. Werden vooral van de 15e tot de 18e eeuw gedragen door mannen, vrouwen en kinderen.
Categorie: Onderdelen > mouwen.

hangmappen
Verzamelingen documenten, zoals pamfletten, vellen en opgeplakte foto`s geordend voor directe inzage, zoals in een bibliotheek. AHD.
Categorie: Objectgroepen en systemen > dossiers naar vorm.

hanglampen
Lampen die zijn ontworpen om aan het plafond te hangen zodat het licht naar beneden schijnt.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar ontwerp.

hanging stiles
Wordt gebruikt voor de stijlen aan deuren waaraan de deurscharnieren zijn bevestigd.
Categorie: Onderdelen > stiijlen (oppervlakteonderdelen).

hangers (sieraden)
Hangende sieraden, meestal aan een halsketting, maar ook versies uit de renaissance die aan de mouw werden bevestigd als siervoorwerp. Soms ook godsdienstige, magische of rouwsieraden, in welke gevallen ze soms verborgen zitten onder kleding.
Categorie: Kleding > sieraden naar vorm.

hangende treden
Reeksen treden, meestal van steen die aan één kant in een muur zijn gebouwd en niet op een andere wijze worden ondersteund, behalve door de direct onder gelegen stenen trede die ze gedeeltelijk overlappen.
Categorie: Onderdelen > traptreden.

hangende steunberen
Wordt gebruikt voor elementen die lijken op steunberen, maar die vaker worden gedragen door kraagstenen dan dat ze hun eigen fundering hebben, en zodoende geen dienst doen als echte steunberen.
Categorie: Onderdelen > steunberen.

hangende rolschilderingen
Wordt over het algemeen gebruikt voor Chinese en Japanse schilderijen op hetzij hangende perkamenten rollen (kakemono indien Japans), of handrollen (emakimono indien Japans). Voor geschreven documenten op een lange, opgerolde strook wordt simpelweg `perkamentrol` gebruikt.
Categorie: Beeldmateriaal > schilderingen naar vorm.

hangende ratels
Ratels, waarin rammelende voorwerpen zitten die tegen elkaar botsen als de ratel wordt geschud.
Categorie: Geluidsmiddelen > ratels (1).

hangende pyxiden
Constructies om een vat met de eucharistie boven het altaar te hangen, kan van een baldakijn of altaar hangen.
Categorie: Onderdelen > meubilair van christelijke religieuze gebouwen.

hangende rammelaars
Instrumenten die bestaan uit een reeks ratelende voorwerpen die aan een raamwerk hangen.
Categorie: Geluidsmiddelen > ratels in een raam.

hangend
Verbonden aan een drager die zich erboven bevindt.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > positionele kenmerken naar relatieve positie.

hangdaken
Daken waarvan de belasting door kabels gedragen wordt.
Categorie: Onderdelen > daken naar constructie.

hangconstructies
Benaming voor skeletsystemen waarin de structurele elementen of de dakelementen aan kabels hangen, of waarin het dak door kabels wordt ondersteund.
Categorie: Onderdelen > kabelskeletten.

hangbruggen
kettingbruggen Ruimere term: bruggen naar constructie
Categorie: Bouwwerken > bruggen naar constructie.

hangars
Gebouwen voor het onderdak, onderhoud en de reparatie van vliegtuigen en luchtschepen.
Categorie: Bouwwerken > lucht- en ruimtevaartgebouwen.

hanenmatten
Wordt gebruikt voor kuilen of omsloten ruimten voor het houden van hanengevechten.
Categorie: Onderdelen > sport- en recreatieruimten.

hanen
In- of uitwendig geplaatste, verticaal beweegbare hefbomen, die onderdeel zijn van het afvuurmechanisme.
Categorie: Onderdelen > slotonderdelen.

hanekammen (zwammen)
Eier- of dooierzwammen.
Categorie: Nederzettingen en landschappen > paddestoelen.

hanebalken
Horizontale delen die twee tegenoverliggende daksparren verbinden en verstevigen, meestal op een punt halverwege de daksparren.
Categorie: Onderdelen > platte dakonderdelen.

hanekammen (krabbers)
Stukken metaal met een getande rand. Worden gebruikt om gips af te krabben om een ruwe hechtlaag te maken voor de volgende deklaag.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > krabbers.

handzetsel
Het zetten van een lettertype waarbij de tekens met de hand, zonder hulp van apparaten, worden samengesteld en bijgewerkt. Sommige fotografisch geproduceerde lettertypen kunnen met de hand zijn gezet.
Categorie: Procédés en Technieken > zetten (drukvoorbereiding).

handzagen (2)
Zagen met een handvat als dat van een mes, dat meestal lang genoeg is om met twee handen vast te worden gehouden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > zagen: houtbewerkingsgereedschap.

handzagen
De naam van een groep zagen met een handvat aan één kant en een breed zaagblad dat taps toeloopt vanaf het handvat naar het uiteinde. Handzagen zijn nooit mechanisch aangedreven.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > zagen: houtbewerkingsgereedschap.

handwerken
Procédés die gebruikt worden bij het maken van sierpatronen of ontwerpen met een naald op textiel.
Categorie: Procédés en Technieken > naaldwerk en naaldwerktechnieken.

handweven
Het weven op een weefgetouw of ander apparaat, geheel of gedeeltelijk bediend door handen of voeten.
Categorie: Procédés en Technieken > weven.

handwagens
Wagens op twee wielen die met de hand worden voortgeduwd.
Categorie: > .

handvesten
Meestal verzegelde documenten waarin bepaalde rechten worden vastgesteld, de doelstellingen en de principes van een pas opgezette entiteit uiteen worden gezet en waarin dikwijls officiële afspraken worden gemaakt en speciale privileges of vrijstellingen worden toegekend.
Categorie: Informatievormen > wettelijke documenten.

handvegers
Vegers met een korte steel, die men met één hand hanteert.
Categorie: > .

handvatten
Delen van, of aanhechtsels aan voorwerpen om die er mee aan te vatten, te tillen, te verplaatsen.
Categorie: Onderdelen > onderdelen naar algemene context.

handtuften
Een lus van draad, garen of stof door een ondersteunende maas trekken, meestal om een tapijt of een wandkleed te maken en doorgaans naar een patroon.
Categorie: Procédés en Technieken > textielbewerkingsprocédés en -technieken.

handtassen
Tassen met een onbuigzaam bovenframe en één of andere knipsluiting.
Categorie: Kleding > tassen (kledingaccessoires).

handtekeningen
Eigenhandig geschreven namen van personen.
Categorie: Informatievormen > inscripties.

handtekeningenalbums
Losbladige boeken of andere banden met blanco bladzijden, waarin mensen gelukwensen, citaten of handtekeningen hebben geschreven.
Categorie: Informatievormen > albums.

handspinnen
Het spinnen van vezels met de hand in plaats van machinaal, wat vaak een minder regelmatig garen oplevert.
Categorie: Procédés en Technieken > spinnen (textielprocédé).

handspiegels
Wordt gebruikt voor kleine, ingelijste spiegels met uitstekende handvatten. Ze worden voornamelijk bij de toilettafel gebruikt.
Categorie: Interieurinrichting > spiegels naar vorm.

handslijpers
IJzeren schijfjes die worden gebruikt om lithografische stenen met zand glad te maken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gereedschappen voor het voorbereiden van drukoppervlakken.

handsheet
Te gebruiken voor een blad dat van vezels wordt gemaakt onder zorgvuldig beheerste omstandigheden, meestal onderhevig aan standaardtests om de kwaliteit van de pulp vast te stellen.
Categorie: Materialen > papier naar functie.

handschroeven
Spanschroeven die worden gebruikt in de metaal- en houtbewerking om kleine voorwerpen vast te houden of om moeren en bouten vast te pakken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > spanschroeven.

handschoenrekkers
Apparaten die worden gebruikt voor het oprekken van handschoenen. Deze apparaten bestaan meestal uit twee uitsteeksels die in het midden aan elkaar vastzitten met een scharnier.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kledinguitrusting.

handschoenendozen
Dozen, meestal lang en smal, voor het bewaren van hanschoenen als deze niet gebruikt worden. Bevat soms een voering aan de binnenkant van de deksel voor het bewaren van handschoenrekkers.
Categorie: Houders > houders voor persoonlijke zaken.

handschoenenmakers
Personen die handschoenen maken of verkopen.
Categorie: Personen > personen in ambachten en beroepen naar product.

handschoenen
Bedekkingen voor de hand die iedere vinger apart omsluiten en soms doorlopen tot over de pols en arm.
Categorie: Kleding > handbedekking.

handrail punches
Korte stalen staven, vierkant in doorsnede, die aan één uiteinde taps toelopen in de vorm van een beitel en lichtjes naar achteren buigen. Worden gebruikt om de moeren van leuningbouten aan te draaien.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > ponsen: houtbewerkingsgereedschap.

handpoppen
Te gebruiken voor poppenkastpoppen met een holle kop die is bevestigd aan materiaal dat over de hand van de poppenspeler heen past, waarbij de duim en vingers die de pop bewegen verborgen blijven.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > poppenkastpoppen.

handpersen
Drukpersen die met de hand moeten worden bediend.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > drukpersen.

handpalmpistolen
Zakpistolen die zijn ontworpen om in de palm van de hand te worden gehouden en te worden afgevuurd door een vuist te maken.
Categorie: Wapens en Munitie > zakpistolen.

handmixers
Handbediende elektrische apparaten met één of meer kloppers die worden gebruikt voor het mengen, kloppen, of pureren van voedsel.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > mixers (kookgerei).

handmatige brandmelders
Wordt gebruikt voor met de hand bediende brandalarmen, meestal dozen met een hendel waaraan getrokken wordt.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van brandalarmsystemen.

handlussen
Handlussen, meestal van leer en slechts zelden van hout, die zijn vastgeklonken aan de binnenkant van het schild en worden gebruikt om het schild mee vast te houden. Normaliter heeft elk schild er twee, bestaande uit een vaste lus die wordt vastgehouden met de hand en een verstelbaar riempje dat rond de arm wordt bevestigd.
Categorie: Onderdelen > schildonderdelen.

handloden
Lichte peilloden.
Categorie: > .

handletters
Letters die door lettergieters uit vrij hard metaal zijn gegoten en worden verkocht aan letterzetters.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > losse gegoten letters.

handlampen
Kleine lampen met een of meer handvatten en een houder die meestal de onderkant van de lamp vormt.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar vorm.

handkerchief tables
Tafels met een driehoekig tafelblad en een eveneens driehoekig opklapblad, zodanig ontworpen dat de tafel vierkant wordt als het blad is opgeklapt. Hij is bedoeld om in een hoek te staan.
Categorie: Interieurinrichting > opklapbare tafels.

handkruisen
Kruisen met een kort handvat, die worden gedragen tijdens christelijke rituelen of gebeden; ze kunnen ook worden gebruikt in religieuze processies maar zijn kleiner dan processiekruisen.
Categorie: Beeldmateriaal > kruisen (objecten).

handkarren
Te gebruiken voor kleine gebruikskarren die met de hand worden getrokken of geduwd.
Categorie: Vervoermiddelen > dienst- en bestelvoertuigen.

handhoorns
Natuurlijke hoorns die worden bespeeld met de hand van de bespeler in de klankbeker.
Categorie: Geluidsmiddelen > blaasinstrumenten, bespeeld door lipspanning, met conische boring, natuurlijk.

handhaven
Het verzekeren dat aan wetten of reglementen de hand gehouden wordt.
Categorie: Functionele activiteiten > organisatiefuncties.

handgrepen
Handvaten die worden gebruikt om een deur of een la open te trekken.
Categorie: Onderdelen > hendels (afwerkingsijzerwaren).

handgeschilderd
Vooral te gebruiken om met de hand geschilderde afbeeldingen te beschrijven, ter onderscheiding van mechanische overgebrachte afbeeldingen, op aardewerk, textiel en andere objecten. Voor het handmatig opbrengen van kleur op een bestaande afbeeldingen, gebruik `met de hand kleuren`.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > constructiekenmerken.

handgranaten
Granaten die zijn bedoeld om met de hand te worden geworpen.
Categorie: Wapens en Munitie > granaten.

handgereedschap
Alle gereedschappen die met de hand worden bediend of geleid.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting naar werkwijze.

handgemaakte kaarten
De originelen van samengestelde kaarten die niet gedrukt maar getekend zijn. In ruime zin, elke kaart die met de hand is getekend.
Categorie: Informatievormen > kaarten naar productiemethode.

handgemaakt
Te gebruiken om artefacten te beschrijven die met de hand zijn gemaakt, meestal om ze te onderscheiden van machinaal gemaakte voorwerpen.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > constructiekenmerken.

handemmers
Kleine, houten vaten in de vorm van een emmer, maar zijn voorzien van een uitstekende staaf die als handvat dient. Ook gebruikt voor glazen, zilveren en andere schalen in deze vorm die worden gebruikt voor boter, suiker, melk of room.
Categorie: Houders > vaatwerk.

handelsscholen
Vakscholen voor de handel; instellingen van middelbaar onderwijs waar m.n. de handelswetenschappen worden onderwezen. Gebruik `economische hogescholen` waar het hoger onderwijs in economie en handel wordt gegeven.
Categorie: Bouwwerken > scholen naar onderwerp.

handelspapier
Wordt gebruikt voor verhandelbare waardepapieren met een korte looptijd, gewoonlijk 3 tot 6 maanden, die voortkomen uit handels- (dus geen speculatieve) investeringen of onroerende goederen en overheids- of particuliere transacties.
Categorie: Ruilmiddelen > verhandelbare waardepapieren.

handelsmerken
Aanduiding voor namen, symbolen, figuren, letters, woorden of andere tekens die door een fabrikant of een handelaar worden gekozen en gebruikt om zijn goederen in de handel te brengen en ze te onderscheiden van die van anderen. Meestal staan ze geregistreerd bij een overheidsinstantie waardoor de exclusiviteit van het teken wordt gewaarborgd en de eigenaar ervan de enige is die het mag voeren. Gebruik `dienstmerken` voor soortgelijke figuren waarmee diensten in plaats van producten worden onderscheiden. Gebruik `woordmerken` of `logo`s` voor grafische figuren die zijn afgeleid van handelsmerken.
Categorie: Informatievormen > onderscheidingstekens en symbolen.

handelskamers
Organisaties in de V.S. die het toezicht hebben over commerciële of handelsondernemingen, hun belangen regelen, promoten of beschermen.
Categorie: Organisaties > raden (organisaties).

handelskaarten
Kleine bedrukte bladen, en later kaarten, met handelsadvertenties erop, vaak ook met een gegraveerde illustratie. Geproduceerd van de 17e tot en met de 19e eeuw. Voor later gemaakte kaarten met de naam en het adres van een bedrijf en de naam van de vertegenwoordiger erop, die zijn bedoeld ter informatie en niet zozeer als advertentie wordt `naamkaartjes` gebruikt. Voor later gemaakte kaarten die verspreid worden om te adverteren wordt `reclamekaarten` gebruikt en voor later geproduceerde kaarten die voornamelijk worden geproduceerd voor verzameldoeleinden, met of zonder reclame, gebruik `verzamelkaarten`.
Categorie: Informatievormen > reclamekaarten.

handelsdollars
Wordt met name gebruikt voor zilveren dollarmunten uit de VSdie in de periode tussen 1873 en 1878 speciaal zijn aangemunt voor gebruik in de handel met Aziatische landen. Daarnaast ook gebruikt voor andere munten met de grootte en de waarde van een dollar die gebruikt worden voor economische doeleinden buiten de nationale grenzen.
Categorie: Ruilmiddelen > dollars (munten).

handelsbibliografieën
Bibliografieën die worden uitgebracht voor, en meestal door, boekhandelaars en uitgevers om de verkoop van boeken te bevorderen.
Categorie: Informatievormen > bibliografieën.

handelsbeurzen
Beursgebouwen waar contracten voor de toekomstige levering van veredelde grondstoffen (zoals graan, katoen, suiker, koffie, wol) worden gekocht en verkocht.
Categorie: Bouwwerken > beursgebouwen.

handelaren
Personen die goederen kopen en verkopen.
Categorie: Personen > personen in de handel en zakenwereld.

handel
Te gebruiken voor het kopen, verkopen of ruilen van producten.
Categorie: Functionele activiteiten > zaken (handel).

handdoekrails
Stangen die aan een muur, toonbank of ander oppervlak zijn gemonteerd en waaraan handdoeken en washandjes worden gehangen.
Categorie: Onderdelen > objecthouders.

handdoekenstof
Textiel gemaakt voor handdoeken en soortgelijke voorwerpen; meestal gemaakt van absorberende vezels zoals katoen of linnen en geweven met een geringe breedte.
Categorie: Materialen > interieurtextielmaterialen.

handdoeken
Rechthoekige stukken stof, papier of ander absorberend materiaal voor afvegen of afdrogen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting voor persoonlijk gebruik.

handboren
Handbediend boorgereedschap dat bestaat uit een stalen buis die een as bevat, met aan de ene kant een handvat en aan de andere kant een spankop met het boorijzer.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > boren naar werkwijze.

handbogen
Handbogen uit Engeland en Wales die vooral gebruikt werden van de 13e tot de 15e eeuw, met een schacht van taxushout die meestal tussen de 1,50 en 1,80 m lang is en waarmee pijlen worden afgeschoten van ongeveer 90 cm lang.
Categorie: Wapens en Munitie > bogen (wapens).

handboeken
Wordt gebruikt voor, meestal compacte, boeken die beknopte informatie bevatten. Meestal gaat het om regels of aanwijzingen die men nodig heeft om bepaalde taken of processen te kunnen uitvoeren.
Categorie: Informatievormen > leermiddelen.

handbijlen
Lichte bijlen met korte steel.
Categorie: > .

handboeien
Boeien voor de handen die meestal bestaan uit een in tweeën gedeelde metalen ring die om de pols wordt gesloten. Bestaan meestal uit twee ringen die aan elkaar vastzitten door een korte ketting of staaf.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > ketens.

handbalvelden
Speelvelden bestemd voor de sport handbal.
Categorie: Bouwwerken > wedstrijdbanen.

handballen
Met lucht gevulde, harde rubber ballen, meestal zwart, met een gewicht van 65 gram en ongeveer 4,5 cm in diameter, die worden gebruikt tijdens het spelen van handbal.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > sportballen.

handarbeiders
Loontrekkers die handenarbeid verrichten, waarbij het meestal nodig is om tijdens het werk werkkleding of beschermende kleding te dragen.
Categorie: Personen > arbeiders.

hand lever punches
Handgereedschap dat wordt gebruikt om gaten te ponsen in bladmetaal.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > ponsen: gereedschappen om metaal te bewerken.

hand cannons
Vroege vuurwapens die lijken op kleine kanonnen met een gladde loop die op een houten blok of steel zijn geplaatst, door de monding worden geladen (of: met voorlaadsysteem) en die voor ieder schot opnieuw moeten worden geladen; werden gebruikt in Europa in de 14e en 15e eeuw.
Categorie: Wapens en Munitie > draagbare vuurwapens naar vorm.

Hanau
Verwijst naar de stijl van Duitse faience die werd vervaardigd tussen 1661 en 1806, voornamelijk als imitatie van blauwwit Delfts aardewerk. Na circa 1725 worden de stukken gekenmerkt door blauwe stippen die zijn aangebracht op een witte achtergrond.
Categorie: Stijlen en Perioden > Duitse keramiekstijlen van renaissance en barok.

Hananwa
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Zuid-Afrika.
Categorie: Stijlen en Perioden > Sotho-stijlen.

Hammondorgels
Orgels met elektrische toonopwekking, gefabriceerd door de Hammond Organ Company in de USA in de twintigste eeuw, met twee manualen en een bereik van vijf octaven.
Categorie: Geluidsmiddelen > elektronische orgels.

hammock chairs
Canvas stoelen die aan een boomtak, dak of andere constructie hangen, van het soort dat aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw werd gemaakt.
Categorie: Interieurinrichting > stoelen naar vorm.

hammers
Hamerachtige delen van patroonvuurwapens die door hun val of beweging het wapen afvuren. Geen Nederlands equivalent. Zie `hanen`.
Categorie: Onderdelen > slotonderdelen.

hammer tongs
Tangen die door smeden worden gebruikt en uitsteeksels hebben om gaten in hamerkoppen te maken tijdens het smeden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > tangen: metaalbewerkingsgereedschap.

hammen
Vlees van de dijen, achterbouten, billen; m.n. achterbouten (ook wel voorbouten) van varkens.
Categorie: Materialen > vlees.