AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

goedendags
Knuppels die voornamelijk van de 11e tot de 17e eeuw in heel Europa werden gebruikt en ofwel helemaal van metaal zijn, of een houten schacht hebben met een metalen kop, waarbij de kop groeven of flenzen in de lengte heeft en soms bovenop een punt.
Categorie: Wapens en Munitie > knuppels.

goedangs
Opslagplaatsen, pakhuizen of magazijnen, ook wel provisiekamers in bijgebouwen. VDW. Met name in Zuidoost-Azië.
Categorie: Bouwwerken > opslagplaatsen.

godsdienstsociologie
De bestudering van religie waarbij gebruik wordt gemaakt van een sociologische benaderingsmethode.
Categorie: Vakgebieden > godsdienstwetenschap.

godsdienstwetenschap
De studie van geloofsovertuigingen en tradities in het leven en de cultuur van de mens vanuit het oogpunt van humanistische disciplines.
Categorie: Vakgebieden > godsdienstwetenschap en aanverwante vakgebieden.

godsdienstpsychologie
Tak van religieuze studie waarbij het religieuze denken, ervaring en gedrag worden bestudeerd, waarbij gebruik wordt gemaakt van de concepten en methodologie uit de psychologie.
Categorie: Vakgebieden > godsdienstwetenschap.

godsdiensthistorici
Zij die zijn gespecialiseerd in godsdienstgeschiedenis.
Categorie: Personen > personen in beroepen met betrekking tot religie.

godsdienstfilosofie
De filosofische studie van religie, die zich voornamlijk bezighoudt met de rationaliteit van geloofsovertuigingen en de beschrijvende analyse van en toelichting op religieuze taal, overtuiging en gebruiken.
Categorie: Vakgebieden > godsdienstwetenschap.

godsdienstethiek
De studie van de ethiek die is geïnspireerd door en kennis put uit godsdienstige doctrine, geloof en ervaring; ook de studie van godsdienstige dogma`s en geëngageerdheid met betrekking tot de ethiek.
Categorie: Vakgebieden > aan religie verwante vakgebieden.

godsdienstethici
Zij die zijn gespecialiseerd in de godsdienstethiek.
Categorie: Personen > personen in beroepen met betrekking tot religie.

godsdiensten
religies (godsdiensten) Ruimere term: religies en religieuze begrippen
Categorie: Abstracte Begrippen > religies en religieuze begrippen.

godsdienstantropologie
De bestudering van religie met gebruik van antropologische methoden en theorieën.
Categorie: Vakgebieden > godsdienstwetenschap.

goddelijkheid
Het goddelijk zijn; de natuur of essentie van God.
Categorie: Abstracte Begrippen > leerstellige begrippen.

Gobelins
Verwijst naar de stijl van Franse tapisserieën zoals vervaardigd in de werkplaats voor wandtapijten van de Gobelins. De stijl is vooral verbonden met werken die zijn gemaakt tussen het eind van de 17de en het eind van de 18de eeuw, en wordt gekenmerkt door klassieke barok- en rococo-ontwerpen die zijn weergegeven met details die het effect van een olieverfschildering suggereren.
Categorie: Stijlen en Perioden > Franse kunstnijverheidsstijlen van renaissance en barok.

goût grec
18e-eeuwse kunstnijverheidsstijl, geïnspireerd op de klassieke Griekse kunst, maar toch ver van de historische Griekse stijlen verwijderd. Gebruik `Greek Revival` voor meer historiserende, op de Griekse kunst geïnspireerde architectuur, beeldende kunst en kunstnijverheid.
Categorie: Stijlen en Perioden > moderne Franse stijlen en stromingen.

governorates
De constituerende, staatkundige en bestuurlijke lichamen van het moderne Egypte.
Categorie: Organisaties > politieke districten.

Governor Winthropbureaus
Populaire benaming voor Amerikaanse bureaus met een schuine voorkant.
Categorie: Interieurinrichting > slant-front desks.

governor burners
Branders die zijn ontworpen om voor een gelijkmatige gastoevoer naar de individuele vlam te zorgen.
Categorie: Onderdelen > gasbranders.

Gova
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Mozambique en Zimbabwe.
Categorie: Stijlen en Perioden > Shona.

gouvernementsvaartuigen
Schepen van de Gouvernementsmarine in Oost-Indië.
Categorie: Vervoermiddelen > marineschepen.

goutstools
Voetenbankjes met een opgevuld bovenstuk dat verstelbaar is en als ondersteuning voor een jichtige voet kan dienen zodat deze zo comfortabel mogelijk ligt. Ze werden voornamelijk gemaakt in Engeland in de 18e eeuw.
Categorie: Interieurinrichting > voetenbankjes.

Gouin
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Burkina Faso.
Categorie: Stijlen en Perioden > Senufo.

gouge slips
Gebogen stenen, met aan de binnen- of buitenkant een afschuining, die worden gebruikt om steekbeitels te slijpen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > slijpstenen.

gouge bits
Uitgeholde boren met een rond uiteinde.
Categorie: Onderdelen > boorijzers.

goudslagersvlies
Het geprepareerde buitenste vlies van de dikke darm van runderen, dat voornamelijk wordt gebruikt om de individuele goudbladen gescheiden te houden tijdens het laatste stadium van het maken van bladgoud. Af en toe wordt het gebruikt voor het repareren van voorwerpen gemaakt van vellen en als vochtgevoelig element in hygrometers.
Categorie: Materialen > darm (dierlijk materiaal).

goudrubber
Stukken zuivere rubber, meestal gedrenkt in terpentijn of behandeld met paraffine waardoor ze absorberend worden. Gebruikt om het teveel aan goud te verwijderen van bewerkte oppervlakken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gereedschap en accessoires voor het bewerken en afwerken van oppervlakken.

goudrobijn
Glas met een donkerrode kleur die wordt geproduceerd door middel van een neerslag van goud of koper.
Categorie: Materialen > robijnglas.

goudmessen
Messen met een plat lemmet, en een gladde, tamelijk scherpe snijkant aan een of beide zijden, gebruikt om bladgoud te snijden tot het gewenste formaat en de gewenste vorm en om het bladgoud te kunnen bewerken tijdens het vergulden.
Categorie: > .

goudkussens
Kussentjes, bestaande uit een houten plank bekleed met een laag katoen, wol of vloeipapier, bedekt met ruw leer met de binnenzijde naar buiten, die worden gebruikt als werkoppervlak om er bladgoud op te snijden.
Categorie: > .

grote luifelhoeden
Luifelhoeden die een brede rand hebben die vanaf een kleine hoedenbol schuin naar voren loopt om het gezicht te omlijsten en tegen de zon te beschermen.
Categorie: Kleding > luifelhoeden.

grote letter boeken
Use for books set in type larger than normal, generally over 16-point, usually for the benefit of readers with visual impairments.
Categorie: Informatievormen > boeken naar productieomstandigheden.

grotarchitectuur
In de aarde aanwezige holle ruimten, die aangepast zijn voor bewoning of anderszins.
Categorie: Bouwwerken > bouwwerken naar locatie: topografisch.

grote aëres
Grote doeken ter bedekking van kelk en pateen in de oosters-orthodoxe kerk.
Categorie: Interieurinrichting > aëres.

grossi
Grote Venetiaanse zilveren munten die tussen 1202 en ¦1450 werden uitgegeven en die een veelvoud van de denari waren. Later werden ze in heel Europa nagemaakt, zoals de groten, de gros tournois en de groschen.
Categorie: Ruilmiddelen > laat-westerse wereldmunten naar coupure.

groschen
Elk van de verscheidene Duitse, destijds Centraal-Europese, zilveren munten, corresponderend met de groot en de gros tournois, voor het eerst geslagen in de 13e eeuw.
Categorie: Ruilmiddelen > laat-westerse wereldmunten naar coupure.

gros tournois
Franse zilveren munten, in 1266 door Louis IX in circulatie gebracht; in de 14e eeuw buiten omloop gesteld door Charles V.
Categorie: Ruilmiddelen > laat-westerse wereldmunten naar coupure.

groovers
Gereedschap dat wordt gebruikt om groefverbindingen in onverharde betonnen platen te maken.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > pleister-, beton- en metselspeciebewerkingsuitrusting.

grootstedelijke gebieden
Nederzettingsgebieden die bestaan uit een centrale stad en omliggende gemeentelijke of politieke districten.
Categorie: Nederzettingen en landschappen > nederzettingen naar vorm: omvang.

grootmoederklokken
Wordt gebruikt voor kleinere versies van staande klokken, meestal 60 cm tot 1,5 meter hoog, met een koperen mechaniek voor acht dagen en een slinger; ze kwamen veel voor in de Verenigde Staten aan het begin van de 18e eeuw.
Categorie: Meetinstrumenten > staande klokken.

grootmeesters
Hoogwaardigheidsbekleders die zo worden genoemd in verschillende organisaties, zoals bij militaire ridderordes, broederschappen zoals de vrijmetselaars en vakbonden.
Categorie: Personen > functionarissen.

groothoeklenzen
Lenzen met een brandpuntsafstand die aanzienlijk korter is dan de diagonaal van het formaat dat er in zit. De lenzen geven een breed gezichtspunt en aanzienlijke diepte.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > fotografische lenzen.

groothandelsgebouwen
Aanduiding voor gebouwen of gebouwcomplexen die groothandelaars een plaats bieden, met toonruimtes voor productverkopers uit verschillende bedrijfstakken zoals kleding, gebruiksartikelen of zakelijke benodigdheden.
Categorie: Bouwwerken > handelsgebouwen.

grootboeken
Kantoorboeken, gerangschikt naar afzonderlijke personen of rekeningen, waarin de laatste aantekening geschiedt van alle inkomsten, uitgaven en andere transacties.
Categorie: Informatievormen > rekeningenboeken.

grondwetten
Verzamelingen voorschriften waarin de grondbeginselen van de regering van en de gang van zaken in naties, staten, samenlevingen of andere georganiseerde lichamen zijn vervat.
Categorie: Informatievormen > administratie.

grondwater
Water in de bovenste laag van het aardoppervlak, dat de grondwaterspiegel vormt en bronnen en putten bevoorraadt.
Categorie: Materialen > water naar locatie.

grondverf
Een witte grondlaag of andere deklaag die voor het verven wordt aangebracht op een oppervlak, om het absorberend vermogen en de textuur overal gelijk te maken.
Categorie: Materialen > oppervlaktebewerkingsmaterialen.

grondverkaveling
Het verdelen van een landoppervlak in kleinere percelen voor kavels, huizenblokken, straten, open ruimten en openbare plaatsen, en de aanwijzing van locaties voor openbare voorzieningen en andere diensten.
Categorie: Functionele activiteiten > vastgoedontwikkeling.

grondtrommen
Trommen die bestaan uit een vel dat is gespannen over een aantal paaltjes die in de grond zijn geslagen en worden aangeslagen met een stok.
Categorie: Geluidsmiddelen > slagtrommen.

grondstampers (bouwuitrusting)
Compactie-machines die korrelig materiaal, zoals aarde, vulgrond of ongevormd beton samendrukken. Worden gewoonlijk aangedreven door een motor.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > trilverdichters.

grondplannen
Plattegronden van nabij grondniveau, die de fundering en de benedenverdieping van het gebouw weergeven.
Categorie: Beeldmateriaal > plattegronden (gebouwen).

grondradar
georadar; GPR; ground penetrating radar Ruimere term: radar
Categorie: Procédés en Technieken > radar.

grondpacht
Een prijs die per jaar of termijn wordt betaald voor het recht om een stuk grond te bewonen of te verbeteren.
Categorie: Abstracte Begrippen > huur.

grondlichten
Alle soorten lampen die bestemd zijn als hulpmiddel voor navigatie in de lucht, anders dan de lampen op het vliegtuig zelf.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > landschapselementen voor de luchtvaart.

grondering
Substantie die wordt gebruikt om het oppervlak te prepareren waarop of waarvan een afbeelding wordt gemaakt.
Categorie: Materialen > oppervlaktebewerkingsmaterialen.

gronden (schildertechniek)
Het aanbrengen van een eerste laag, zoals appretuur, (grond)verf of vernis op een ondergrond die geverfd moet worden.
Categorie: Procédés en Technieken > coaten.

grondels
Geslacht van vissen die vaak op de bodem van het water leven.
Categorie: dieren > vissen (dieren).

gronddruk
De druk die wordt uitgeoefend door de bodem of door een ander materiaal dat onder de oppervlakte ligt, zoals een muur onder het grondoppervlak.
Categorie: Abstracte Begrippen > druk.

grondbogen
Muziekbogen bestaande uit een buigbare stok die in de grond is gestoken, met een snaar die is gespannen tussen het vrije uiteinde van de stok en een bovenblad van schors, blad of een dergelijk materiaal, dat over een kleine kuil in de grond is vast gezet. Deze kuil dient als klankbodem.
Categorie: Geluidsmiddelen > muziekbogen.

grondbezitters
Te gebruiken voor personen die land bezitten, huren of het recht hebben dat land te bewonen.
Categorie: Personen > personen naar toestand of omstandigheid.

grond (materiaal)
Ongeconsolideerd materiaal op het aardoppervlak dat ontstaat door de verwering van gesteente en dat deel van het aardoppervlak dat planten in leven kan houden.
Categorie: Materialen > combinatie anorganisch-organisch materiaal.

Grolieresque bindings
Wordt gebruikt voor banden in de stijl die geassocieerd wordt met Jean Grolier, over het algemeen gekarakteriseerd door geometrische patronen en arabesken, soms gekleurd.
Categorie: Onderdelen > boekbanden naar stijl of decoratie.

groglepels
Lepels die op punchlepels lijken maar kleiner zijn en die worden gebruikt voor het overbrengen van warme grog uit een punchkom in drinkglazen. De term wordt met name gebruikt om te verwijzen naar de lepels die in het begin en midden van de 19e eeuw in Schotland werden gemaakt.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > gietlepels.

grofsmederijen
Walserijen en andere gebouwen waar ijzer en staal wordt gesmolten of waar zware ijzeren en metalen voorwerpen worden gemaakt.
Categorie: Bouwwerken > metaalverwerkingsbedrijven.

grofsmeden
Het ambacht of het vak van een grofsmid.
Categorie: Procédés en Technieken > ijzer bewerken.

groeven
Scherpe, V-vormige geulen of groeven die het ene element van het andere scheiden, zoals tussen lijstwerk of tussen de dekplaat en de echinus van een Dorisch kapiteel.
Categorie: Onderdelen > lijstonderdelen.

groepswoningen
Verzamelnaam voor aanduidingen voor woningen die uit twee of meer leefeenheden of -ruimten bestaan, waarbij iedere ruimte afzonderlijk niet over alle woonvoorzieningen hoeft te beschikken; meestal zijn ze bedoeld als tijdelijke woonplaatsen voor individuen.
Categorie: Bouwwerken > woningen.

groepsportretten
Portretten waarop twee of meer personen staan afgebeeld.
Categorie: Beeldmateriaal > portretten.

groenzand
Bestaat grotendeels uit glauconiet, een groenachtig, korrelig mineraal dat tot 25% ijzer kan bevatten, met een hoog percentage aan silica en wat kaliumcarbonaat en aluminium; wordt vooral gebruikt als waterverzachter en als bron voor kaliumcarbonaat.
Categorie: Materialen > zand.

groentetuinen
Tuinen waarin voornamelijk groenten worden gekweekt. Hoewel ze doorgaans niet bijzonder groot zijn, kunnen ze in sommige gevallen toch behoorlijk uitgestrekt zijn.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > tuinen naar opbrengst.

groentesnijders
De term is in het algemeen van toepassing op het keukengerei dat wordt gebruikt voor het snijden van groenten.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > keukengereedschap en keukengerei voor snijden.

groenteschalen
Diepe schalen, meestal met deksel en twee handvatten voor het serveren van groenten.
Categorie: Houders > schalen om op te dienen.

groentekwekerijen
Tuinen, vaak uitgestrekt, waar groenten voor de markt worden gekweekt.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > tuinen naar functie.

groenstroken
Wordt gebruikt voor stroken beschermd land en water, voornamelijk in of vlakbij steden, die in het leven zijn geroepen om de mensen toegang te geven tot open ruimten, die dienen ter compensatie van de harde vormen en het overontwikkelde landschap van stedelijke gebieden.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > open ruimten naar locatie of context.

groene zones
Wordt gebruikt voor permanent gereserveerde gebieden land om en tussen steden.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > open ruimten naar locatie of context.

groene porfier
Een donkergroene, zware serpentijnsteen, gewoonlijk met kleine adertjes van calciumcarbonaat en magnesiumcarbonaat. Het kan worden opgepoetst en wordt commercieel beschouwd als een marmersoort.
Categorie: Materialen > serpentijn.

groendrukken
Kopieën, meestal van technische tekeningen, die zijn gemaakt door middel van een lichtgevoelig proces dat blauwe lijnen geeft op een groene ondergrond. In kleine hoeveelheden geproduceerd rond 1900.
Categorie: Informatievormen > reprografische kopieën.

groen glas
Benaming gebruikt in de glashandel voor goedkoop glas, vaak groenachtig of bruinig van kleur door de aanwezigheid van onzuiverheden, met name ijzer. Dit glas wordt vaak gebruikt voor het maken van flessen of ruiten.
Categorie: Materialen > glas naar samenstelling of herkomst.

groen aardewerk
Ongebakken keramiek.
Categorie: Objectgenres > pottenbakkersgoed.

groeikernen
Steden of delen van steden die de mogelijkheid hebben om een snelle en succesvolle ontwikkeling door te maken, die begonnen zijn om bedrijven en inwoners aan te trekken en die kunnen uitgroeien tot locale kerngemeenten.
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > districten naar toestand.

groei
Het toenemen in grootte of substantie door natuurlijke ontwikkeling.
Categorie: Abstracte Begrippen > leven.

groefzagen
Korte zaagbladen met gevormde houten handvatten die aan de bovenrand zijn bevestigd; bij sommige kan de diepte van de zaagsnede worden ingesteld. Worden gebruikt om de zijkanten van groeven haaks of in een hoek op de nerf te zagen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > kapzagen.

groefschaven
Diverse schaven waarmee groeven in hout kunnen worden gemaakt.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > schaven.

grisaille
Het schilderen van beeltenissen in monochrome, meestal grijze tinten; wordt gebruikt in schilderijen, gebrandschilderd glas, emailles en op keramiek en andere objecten.
Categorie: Procédés en Technieken > schildertechnieken voor speciale effecten.

griottes
Te gebruiken voor vrouwen die verhalen vertellen of zingen, vooral genealogieën, over individuen, families en gemeenschappen, vaak begeleid door instrumentale muziek, toneelspel en mime. Oorspronkelijk gebruikt voor West-Afrikanen, nu ook voor mensen in andere culturen en regio’s.
Categorie: Personen > uitvoerend kunstenaars.

griots
Te gebruiken voor mannen die verhalen vertellen of zingen, vooral genealogieën, over individuen, families en gemeenschappen, vaak begeleid door instrumentale muziek, toneelspel en mime. Oorspronkelijk gebruikt voor West-Afrikanen, nu ook voor mensen in andere culturen en regio’s.
Categorie: Personen > uitvoerend kunstenaars.

grills (braadroosters)
Roosters boven een warmtebron, bijvoorbeeld van houtskool, gas of elektriciteit. waarop voedsel wordt gebraden. Soms gebruikt als een onderdeel van een Japanse stoof en andere kook- en verwarmingstoestellen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > braadroosters.

grillroosters
Een constructie van metalen spijlen die wordt gebruikt om brood op te bakken boven kolen of in een open haard. Wordt ook gebruikt voor houten roosters of rekken met hetzelfde doel.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > braadroosters.

grijze literatuur
Documenten die niet formeel worden uitgegeven of commercieel verkrijgbaar zijn, zoals rapporten, papieren omtrent interne organisatie of theses.
Categorie: Informatievormen > soorten documenten naar productieomstandigheden.

grijsbord
pulpkarton Ruimere term: bordpapier
Categorie: Materialen > bordpapier.

grijs gietijzer
Ruw ijzer of gietijzer dat veel grafiet bevat.
Categorie: Materialen > gietijzer.

grijs Minyen
Verwijst naar de stijl van aardewerk dat werd vervaardigd op het Griekse vasteland in de midden-Helladische periode en dat wordt gekenmerkt door grijs gepolijste oppervlakken, hoekige vormen en met een pottenbakkersschijf gemaakte onderdelen zoals ringvormige stelen en geboetseerde randen.
Categorie: Stijlen en Perioden > Minyen.

grijs (Romeinse aardewerkstijl)
Verwijst naar een aardewerkstijl die op grote schaal werd geproduceerd in het oude Rome. De stijl kenmerkt zich door een grijze of bruingrijze kleur en relatief eenvoudige ontwerpen die vaak in kleine ateliers werden vervaardigd.
Categorie: Stijlen en Perioden > Romeinse aardewerkstijlen.

grijperbaggermolens
Grijperbaggermachiene, een draaibare en-of verrijdbare grijperkraan gemonteerd op een vaste kraan baan langs havenkaden en kanalen, op een drijvende ponton of een schip met eigen voortstuwing. De grijperbaggermachienes zonder eigen voortstuwing storten hun baggergoed meestal in langszij liggende bakken, terwijl de zelfvarende, voorzien van één of drie kranen met een grijperinhoud tot 6 m3, dikwijls voorzien zijn van een eigen laadruim dat geledigd kan worden door middel van kleppen in de bodem van het ruim.
Categorie: Vervoermiddelen > baggervaartuigen.

griezelstripverhalen
Stripverhalen die verstrooiend en angstaanjagend bedoeld zijn, waarin gewoonlijk zaken voorkomen als monsters, geweld en bovennatuurlijke verschijnselen.
Categorie: > .

Griekse rustbanken
Benaming die tijdens de periode van de Griekse heropleving werd gebruikt voor een rustbank met gekrulde uiteinden die aan Griekse en Romeinse meubelontwerpen doen denken.
Categorie: Interieurinrichting > rustbanken.

Griekse kruisen
Kruisen waarvan de verticale en horizontale armen van gelijke lengte zijn.
Categorie: Ontwerpelementen > kruisen (motieven).

Griekse bandpatronen
Te gebruiken voor meanderpatronen die bestaan uit een relatief doorlopende serie van rechtlijnige haakvormen en die elkaar soms kruisen.
Categorie: Ontwerpelementen > meander (patronen).

Grieks-Romeins
Verwijst naar de stijl en cultuur die zich ontwikkelde toen de Romeinen in aanraking kwamen met de Griekse kunst en cultuur en deze probeerden te overtreffen.
Categorie: Stijlen en Perioden > oude Italiaanse stijlen.

Grieks-orthodox
te gebruiken voor de autonome nationale staatskerk van het moderne Griekenland.
Categorie: Abstracte Begrippen > oosters-orthodox.

Grieks-Etruskisch
Verwijst naar de stijl en de culturen die zich op het Italiaanse schiereiland ontwikkelden op plaatsen waar de Etrusken via Griekse kolonisten en hun kunst in aanraking kwamen met de Griekse cultuur.
Categorie: Stijlen en Perioden > oude Italiaanse stijlen.

Grieks vuur
Ontvlambaar, vloeibaar mengsel dat bekend was bij de Byzantijnse Grieken en vooral werd gebruikt om vijandelijke schepen in brand te steken.
Categorie: Materialen > explosieve en ontvlambare materialen.