Histoportal - Atlas van de mythologie

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Mythologie
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1158

Amphitrite
Categorie: Grieks - Romeins Amphitrite, Griekse godin van de zee, dochter van de zeegod Nereus, is de gemalin van Poseidon en bij hem de moeder van Triton.

Amphitryon
Categorie: Grieks - Romeins Amphitryon is in de Griekse mythe een koningszoon van Tiryns op de Peloponnesos, doodde door een ongelukkig toeval zijn oom Elektryon en moest wegens bloedschuld Tiryns ontvluchten. Samen met diens dochter Alcmene trekt hij naar Thebe, waar koning Kreoon hem opneemt. Tijdens een van zijn veldtochten benadert Zeus in de gedaante van Amphitryon Alcmene en verwekt bij haar Herakles. Later zal Alcmene ook Amphitryon een zoon schenken.

Amphisbaena
Categorie: Fabelwezens Tweekoppige Slang (aan beide uitenden van zijn lijf) met gloeiende ogen. Volgens Plinius had de Slang geneeskunigde eigenschappen. Een levende variant bij je dragen zou zwangere vrouwen beschermen en een dode Slang zou reuma genezen.

Amphiaraos
Categorie: Grieks - Romeins Amphiaraos was bij de oude Grieken een held die de gave bezit te voorspellen. Gedwongen door zijn vrouw Eriphylè neemt hij deel aan de tocht van de Zeven tegen Thebe hoewel hij dank zij zijn zienersgave weet dat hij daarbij zal sneuvelen. Bij zijn vertrek draagt hij zijn zoon Alkmaion op zijn dood te wreken. Bij het beleg van Thebe redt Zeus hem door de aarde open te splijten en de held te doen verdwijnen. Amphiaraos neemt ook deel aan de Argonautentocht. Het beroemdste Amphiaraos-heiligdom was te Oropus in Boeotië; men legde zich daar te slapen op de vacht van een geofferde ram en in de droom openbaarde zich dan de godheid. Ook Amphiaraos` zoon Amphilochos werd als voorspellende godheid vereerd.

Amotken
Categorie: Verscheidene Amotken is schepper-god van de Noord-amerikaanse Indianenstam Salish, die alleen en eenzaam in de hemel woont. Hij is een oude, wijze man. Coyote is zijn bode.

Amor
Categorie: Grieks - Romeins Amor of Cupido, bij de oude Romeinen de god en personificatie van de liefde, zoon van Venus, is de god Eros van de Grieken. Amor is een speels knaapje dat met pijl en boog de harten in liefde ontsteekt. Hij wordt ook afgebeeld als een jongeman, soms tezamen met zijn geliefde Psyche, met Venus of Dionysos of met een groep kleine gevleugelde kinderen

Amon
Categorie: Egyptisch Amon, de Egyptische koning der goden, werd aanvankelijk in de stad Thebe in Boven-Egypte als vruchtbaarheidsgod vereerd. Hij groeide uit tot de beschermgod van de machtigste Farao’s. Amon werd vaak afgebeeld met een hoofdtooi met twee veren, of met een ramskop. Ten tijde van de 18e dynastie in het tweede millennium v. Chr. was Amon oppergod van heel Egypte. Als Amon-Ra waas hij gelijkgesteld aan de zonnegod, al bleef men Ra ook afzonderlijk vereren. De Farao’s Thoetmosis III en Amenhotep III duidden zichzelf aan als, zonen van Amon, en beweerden dat de god hun overwinningen had geschonken. Tijdens de regering van Amenhoteps zoon Achnaton werd de verering van Amon verboden en Aton tot enige god uitgeroepen. Achnatons opvolger herstelde in 1361 v. Chr. Amon weer in ere en noemde zichzelf Toetanchamon: levend evenbeeld van Amon. De Amon-verering breidde zich ook naar Ethiopië en Libië. Amons vrouw was Mut. Haar zoon heette Khons.

Amoghasiddhi
Categorie: Oosters Amoghasiddhi is in het boeddhisme een van de vijf Dhyani-Boeddha`s, die wordt geassocieerd met het water en o.m. het regenseizoen. Zijn kleur is groen en hij heerst over de noordelijke hemelstreek. Hij rijdt op een paar Garuda`s (mythologische arenden) en zijn attribuut is een dubbele bliksemschicht. De Dhyani-Bodhisattva Vishvapani is een emanatie van Amoghasiddhi.

Ammit
Categorie: Egyptisch Ammit, vrouwelijke demon die in het oude Egypte op de loer lag bij de weegschaal waar het dodengericht plaats vond. De zondaren worden door haar meteen verslonden. Zij heeft de kop van een krokodil, de torso van een wilde kat en het onderlichaam van een nijlpaard.

Amm
Categorie: Oosters Amm, pre-islamitische maangod in Zuid-Arabië en rijksgod van het Arabische koninkrijk Qataban, waarvan de bewoners zich `kinderen van Amm` noemden. Hij is tevens weergod en zijn attributen zijn de bundel bliksemschichten en de maansikkel.

Ammavaru
Categorie: Oosters Ammavaru, Oudindische oer- en moedergodin, die vooral door de Tamils in Zuidoost-India wordt vereerd. Volgens de mythe bestond zij al vóór de schepping van de wereld. Uit de eieren die zij legde in de zgn. melkoceaan werden de goden Brahma, Vishnu en Shiva geboren. Zij rijdt op een jakhals.

Amitabha
Categorie: Oosters Amitabha (Sanskrit, = van onmetelijke schittering), hemelse Boeddha, de populairste van de vijf Dhyani-Boeddha`s, is alwijs en almachtig. Hij troont in het westen als heer van het paradijs Sukhavati, waartoe hij alleen degenen toelaat die, vertrouwend op zijn erbarmen, hem aanroepen. Hij is een rood gekleurde Boeddha, de Lotus is zijn attribuut en de Pauw zijn rijdier.

Amida
Categorie: Oosters Amida, sinds de 12de eeuw de centrale figuur van het Amida-boeddhisme, is alwijs en almachtig. Hij troont in het westelijke paradijs van het `zuivere land` (Jodo), waartoe hij allen toelaat die, vertrouwend op zijn erbarmen, hem aanroepen. Hij erkent de onmacht van de mens zijn eigen heil te bewerken en de enige weg is overgave aan Amida`s erbarmen. In de Japanse stad Kamikoera, op Honsjoe (prefectuur Kanajawa), aan de Sagamizee, staat het beroemdste Amida-beeld, ruim 11 m hoog in brons gegoten (13e eeuw), dat oorspronkelijk in een tempel stond die in 1495 door een vloedgolf werd vernield.

Amesa Spenta`s
Categorie: Oosters Amesa Spenta`s (`zegenrijke onsterfelijken`) was een verzamelnaam voor 7 godheden die behoorden tot het gevolg van de hoogste Iraanse god, Ahura Mazda, en in de hemelse hierarchie na hem komen. Zij zijn een soort van aartsengelen en staan Ahura Mazda terzijde in zijn strijd om de waarheid te laten triomferen. Naar hen worden dagen en maanden genoemd en de populariteit die zij genieten, doet vermoeden dat zij (althans een aantal van hen) zeer oude volksgodheden vertegenwoordigen. De zeven, die abstracte begrippen belichamen, maar ook stoffelijke elementen, zijn: Asa vahista, Ksathra vairya, Armaiti, Haurvatat, Ameretat, Vohu Manah en Sraosa. Ieder van hen heeft als vaste tegenstander een van de aartsdemonen, de Daeva`s. De Amesa Spenta`s worden geässocieerd met de Aditya`s van de vedische mythologie.

Ameretat
Categorie: Oosters Oudiraanse (vrouwelijke) godheid die behoort tot de kring van de zeven Amesa Spenta`s, waar zij de personificatie is van de onsterfelijkheid en beschermster van de planten. Haar naam betekent `niet sterven`, `leven`. Zij wordt vaak in één adem genoemd met Haurvatat, wier domein het water is, en haar vaste tegenstander is de aartsdemon Zarich. Ameretat is de vijfde maand toegewijd.

Amentet
Categorie: Egyptisch Amentet was de Egyptische godin, personificatie van het westen (Amenti) en van de westelijke gebieden waar de Zon ondergaat en de ingang van de Onderwereld zich bevindt. Hier verwelkomt zij de doden (de westelijken geheten) die de dodenstad betreden.

Ambrosia
Categorie: Grieks - Romeins Ambrosia of ambrozijn is in de mythologie in de oudheid godenspijs, naast de godendrank nectar. Het is een soort kruid dat de onsterfelijkheid zou schenken. In het Grieks betekent ambrosios onsterfelijk. Er werd ook geneeskundige kracht aan toegeschreven.

Amazonen
Categorie: Grieks - Romeins De Amazonen waren vrouwelijke krijgers die zouden afstammen van de oorlogsgod Ares en de Najade Harmonia. Ze leefden ten oosten van de Zwarte Zee. Hun naam sloeg misschien op het feit dat ze een borst lieten afzetten om beter te kunnen boogschieten. De Grieken geloofden dat de Amazonen soms gemeenschap hadden met mannen uit een ander volk. Ze brachten dan de daaruit voortgekomen meisjes groot en ontdeden zich van de jongetjes. In de Trojaanse oorlog streden ze tegen de Grieken. Hoewel Achilles hun koningin Penthesilea doodde, wilde het gerucht dat hij verliefd op haar was geworden. Hij doodde zelfs een kameraad die daaraan refereerde. Ook andere helden waren door de Amazonen gefascineerd. Herakles en Theseus streden tegen hen. Een van de twaalf werken van Heracles behelsde het stelen van de gordel van de Amazonen-koningin Hippolyta.

Amaunet
Categorie: Egyptisch Amaunet de Egyptische moedergodin, behoort tot de ogdoade van Hermopolis. Binnen deze groep van goden vormt zij een oergodenpaar met Amun. Zij wordt vermeld als `de moeder die vader is` en heeft in deze hoedanigheid geen echtgenoot nodig. Zij is de verpersoonlijking van de levenwekkende noordenwind en wordt afgebeeld als een Slang of met een slangekop waarop een Beneden-Egyptische Kroon.

Amatheon
Categorie: Keltisch Amatheon ( = werkman of ploeger) was de god van de landbouw en een zoon van de Welsche godin Donn. Amatheon zou van Arawn, de heerser over de andere wereld, Annwn, een jachthond, een hert en een vogel hebben gestolen en zo de Cad Goddeu of Slag der Bomen hebben veroorzaakt. Tijdens deze slag veranderde Amatheons broer Gwydion bomen in krijgers die mee konden strijden.

Amaterasu
Categorie: Oosters Amaterasu (Jap. = `zij die aan de hemel schittert`), Japanse zonnegodin, is de centrale figuur van het sjintó-pantheon. Haar hoofdheiligdom bevindt zich te Ise (op het eiland Honsjoe), waar zij als keizerlijke stammoeder wordt vereerd. Hier wordt zij in het binnenste van de dubbeltempel (die om cultische redenen om de twintig jaar wordt afgebroken en in de oorspronkelijke vorm weer opgebouwd) gerepresenteerd door een spiegel (haar lichaam). Ze is een dochter van Izanagi. Wanneer zij de gruweldaden ziet die haar broer de stormgod Susanowo op aarde verricht, trekt zij zich terug in een spelonk en verdwijnen alle licht en leven op aarde. Pas wanneer zij, geïntrigeerd door het luide gelach van de goden(veroorzaakt door de wulpse dansen van Ama-no-uzume), de spelonk opent en in een spiegel haar schitterende verschijning aanschouwt, komt zij naar buiten en keren licht en leven op de wereld terug. Zij zal haar kleinzoon Ninigi tot heerser van Japan aanstellen.

Amalthea
Categorie: Grieks - Romeins Amalthea was in de Griekse mythologie de geit die de jonge Zeus zoogt op zijn geboorte-eiland Kreta. In andere sagen is zij een nimf die de kleine god met geitemelk en honing grootbrengt. Uit dankbaarheid vult Zeus de hoorn van de geit met alles wat zij wenst: vandaar de `hoorn des overvloeds`, symbool van rijkdom en Vruchtbaarheid.

Amairgen
Categorie: Keltisch Amairgen, ook wel Amergin, was een van de eerste Druïden de oude Keltische priesters. Hij kwam naar Ierland met de Milesiërs. Deze kinderen van Milesius of Mil, leider van de Kelten uit Spanje, golden als de voorouders van de huidige Ieren. Nadat ze de goddelijke heersers over Ierland, Tuatha De Dannan, hadden verslagen, konden de Milesiërs niet tot overeenstemming komen wie van de leiders koning moest worden. Twee zonen van Mil, Eremon en Eber, betwistten elkaar de troon. Het eiland werd daarom opgedeeld in een noordelijk en een zuidelijk koninkrijk, maar al spoedig brak er weer oorlog uit tussen de aanhangers van de beide broers. Pas na Ebers dood kwam daar een einde aan. Amairgen wijdde toen Eremon in Tara tot opperkoning van Ierland. Maar ook daarna bracht de rivaliteit tussen lagere vorsten nog conflicten weer. Amairgen bezat zowel geestelijke als wereldslijk gezag en bepaalde wie de eerste koning van Ierland moest worden. Hij was een bevlogen Sjamaan en ziener en zou een mystiek gedicht hebben bijgedragen aan het Boek der Invallen.

Amulius
Categorie: Grieks - Romeins Amulius was, in de Romeinse mythologie, een nazaat van Aeneas. Hij greep ten koste van zijn jongere broer Numitor de macht in Alba Longa en dwong diens dochter Rhea Silvia Vestaalse Maagd te worden, zodat ze kinderloos zou blijven. Nadat ze was verkracht door de oorlogsgod Mars, zette Amulius haar gevangen. Haar tweelingzoontjes Romulus en Remus wilde hij laten verdrinken in de Tiber. Maar de jongetjes ontsnapten aan De dood en groeiden buiten de stad op. Later doodden ze in Alba Longa hun oom Amulius.

Antigone
Categorie: Grieks - Romeins Antigone was een dochter van de Thebaanse koning Oedipus en zijn vrouw en moeder Jocasta. Toen hij zich bewust werd van zijn bloedschande, stak hij zijn ogen uit; Jocasta verhing zich. Antigone begeleidde daarop Oedipus door zijn ballingschap in Griekenland. In het heiligdom van Colonus, bij Athene, vond Oedipus zielerust, waarna hij stierf. Antigone ging terug naar Thebe. Daar was haar broer Polynices gedood bij een oproer tegen de nieuwe koning Creon. Zijn lichaam lag onbegraven buiten de stad. Antigone strooide, symbolisch, aarde over hem heen. Creon liet haar vervolgens inmetselen in een grot, waar ze zich verhing. Deze mythe kent vele varianten, maar steeds is Antigone het heldhaftig slachtoffer van een gruwelijke familiegeschiedenis.

Anteros
Categorie: Grieks - Romeins Anteros was de Griekse god van de wederliefde en broertje van de god der liefde Eros. Eros kwijnde namelijk weg van eenzaamheid totdat Aphrodite hem Anteros als speelmaatje gaf. Het idee hierachter was dat de liefde beantwoord moet worden wil zij gedijen. Anteros geldt ook als de god die de versmade liefde wreekt

Antenor
Categorie: Grieks - Romeins Antenor was in de Griekse mythe een prins van Troje en zwager van de Trojaanse koning Priamus. Volgens de legende zou hij voorstander zijn geweest van de inwilliging van de Griekse eisen inzake het teruggeven van de geschaakte Helena. BIj de inneming van Troje door de Grieken wordt hij gespaard.

Annwn
Categorie: Keltisch Annwn was een paradijslijke, Welsche, bovenzinnelijke wereld in Annwn bevond zich een bron met zoete wijn en een ketel van wedergeboorte, die mogelijk ten grondslag lag aan de middeleeuwse Graal mythe. Volgens een Welsche traditie verloor Arthur vele krijgers bij een poging deze ketel te bemachtigen. Heerser over Annwn was de in grijs gehulde Arawn, de Dyfed-vorst Pwyll en hij ruilden een jaar lang met elkaar van gedaante en positie. Arawn bezat een roedel hellehonden die `s nachts op menselijke zielen joegen. Annwn was een paradijselijke oord waar de vogels prachtig zongen. De toverketel van Annwn genas zieken en wekte doden tot leven. Toverketels kwamen onder meer voor in de verhalen van Bran en Dagda.

Ankou
Categorie: Fabelwezens Ankou is de Bretonse bode van De dood. Hij komt in Bretagne de zielen halen van degene die stervende is. Ankou heeft vele gedaanten. Soms is hij een lange, magere man, dan is hij weer een skelet met een Zeis die zijn gezicht verbergt onder een grote hoed. De ene keer staat hij op een been, dan weer reist hij in een koets vol stenen, die hij weggooit als een nieuwe ziel instapt. Als er een geluid klinkt als het rammelen van beenderen dan is Ankou nooit ver weg.

Anka
Categorie: Fabelwezens De Anka wordt in de Arabische mythen omschreven als een enorme vogel die de kracht heeft om zelfs een olifant op te tillen. Net als de Feniks heeft hij een lange levensduur. Omdat het een enorme vogel is wordt het ook weleens vereenzelvigd met de vogel Roc.

Angrboda
Categorie: Germaans Angrboda of Angerboda (`leedbrengster`) was een vorstreuzin. Ze was de minnares van Loki en moeder van de wolf Fenrir, de Slang Jormungand en een dochter, Hel. De goden besloten dat snel met dit gevaarlijke drietal moest worden afgerekend. Enkele goden vielen bij nacht Angrboda`s woning binnen, knevelden haar en brachten haar kinderen naar Asgard. Odin verbande Hel naar de Onderwereld en gaf haar de leiding over alle roemloze doden. Jormungand smeet hij in zee, waar de Slang door het ijs zakte en wegzonk. Odin aarzelde wat hij met Fenrir moest doen en wilde hem eerst onder de hoede van de goden in Asgard houden. Maar toen de Nornen, voorspelden dat Fenrir Odins dood zou worden, werd de wolf aan een toverketting vastgelegd. Odin wist evenwel dat Fenrir op de onheilsdag Ragnarok zou losbreken en hem zou doden. Ook Jormugand en de doden uit Hels Onderwereld zouden zich dan niet onbetuigd laten. In een 10e-eeuwse Deense klaagzang over Odins geringe steun aan dappere krijgers wordt erop gewezen dat hij, in het licht van de dreiging van Fenrir en Jormugand, gedwongen was hen te laten sneuvelen, omdat hij hen op Ragnarok nodig had.

Angelia
Categorie: Grieks - Romeins Angelia was de dochter van Hermes, de boodschappergod, en godin van berichten en proclamaties.

Andvari
Categorie: Germaans Andvari of Alberich, zoals hij later in een legende heette, was een dwerg en een ambachtsman. Zijn schat werd geroofd door de vuurgod Loki. Op reis in Midgard ( de mensenwereld ) doodde Loki een slapende Otter met een steen. Hij, Odin en Honir boden op een boerderij het ottervlees aan als betaling voor een overnachting. De boer, Hreidmar, kreeg tot zijn afgrijzen evenwel zijn eigen zoon Otter aangeboden. Hreidmar verzwakte zijn gasten met een toverspreuk en liet hen daarna boeien door zijn andere zoons, Fafnir en Regin. Odin betoogde dat ze onschuldig waren: anders waren ze immers niet met de Otter naar de boerderij gekomen. Hreidmar nam uiteindelijk genoegen met een hoeveelheid goud die de otterhuid van binnen en van buiten kon bedekken. Loki mocht van Hreidmar op zoek gaan naar een voldoende grote schat, terwijl Honir en Odin als gijzelaars bij hem bleven. Loki leende het net van Aegirs vrouw Ran en daalde af naar een onderaards meer, waar hij een grote snoek ving. Deze snoek bleek echter de dwerg Andvari, het rijkste onderaardse wezen. Andvari bezweek voor Loki`s dreigementen en gaf hem zijn goudschat, inclusief zijn ring waarmee goud kon worden gemaakt. Tegelijk vervloekte hij een ieder die de ring zou dragen. Nadat Loki met het goud Odin en Honir had losgekocht vertelde hij Hreidmar over de vloek, die kort daarna door zijn zoon Fafnir werd gedood om de ring. Later moest de held Sigurd van zijn pleegvader Regin Fafnir doden, die op zijn beurt door Regin gedood wilde worden en dat voorkwam door Regin zelf te doden.

Andromeda
Categorie: Grieks - Romeins Andromeda was een sprookjesprinses. Ze was een dochter van Cassiopea en de Ethiopische koning Cepheus. Toen Cassiopea pochtte dat Andromeda`s schoonheid die van de Nereiden overtrof beklaagden de zeenimfen zich bij de zeegod Poseidon. Die wraakte de belediging door te zorgen voor overstromingen en hij stuurde een zeemonster om Cepheus` rijk te verwoesten. Om de schade te beperken offerde hij Andromeda aan het monster: ze werd aan een rots geketend. Daar ontdekte Perseus haar toen hij op gevleugelde sandalen voorbijvloog met het hoofd van Medusa bij zich. Hij werd verliefd en kreeg toestemming met haar te trouwen, mits hij het monster versloeg. Hij gebruikte daarvoor Medusa`s hoofd, dat levende wezens deed verstenen. Perseus en Andromeda vestigden zich in zijn koningsstad Tityns. Als sterrenbeeld staat Andromeda dicht bij Perseus.

Andromache
Categorie: Grieks - Romeins Andromache was een Trojaanse heldin en vrouw van Hector. Al haar naasten werden in de Trojaanse oorlog gedood. Neoptolemos vermoordt haar vader, de oude Trojaanse koning Priamus bij het altaar van de tempel van Zeus. Na de val van Troje wordt ze door Achilles` zoon Neoptolemos als buit meegevoerd naar Epiros, waar zij zijn vrouw wordt. Ze baart hem drie zoons en moet de voortdurende haat van Neoptolemos` onvruchtbare vrouw verduren. Na Neoptolemos` dood trouwt ze met Helenus, die net als zij uit Troje afkomstig was.

Andraste
Categorie: Keltisch Andraste was een Britse godin van de overwinning. Haar naam is van keltische origine en betekent wellicht `de onzichtbare`. Deze godin werd o.a. om hulp gevraagd door de legendarische Boudicca toen die in opstand kwam tegen de Romeinen.

Anbay
Categorie: Oosters Zuid-Arabische voor-islamitische orakelgod die bekend stond als `heer der gerechten`. Hij sprak namens de boven hem geplaatste maangod Amm.

Ananke
Categorie: Grieks - Romeins Ananke was de godin van het lot en de moeder van de Faten. Ze was met name bekend als godin van de noodzaak. Tot haar attributen behoorden de ketting die stond voor de onbuigzaamheid van de godin en de lasten waaronder de mens in het leven gebukt gaat.

Anubis
Categorie: Egyptisch Anibus gold oorspronkelijk als de vierde zoon van de Egyptische zonnegod Ra. Later ging men hem beschouwen als een kind van de vegetatiegod Osiris en Nephthys, de zuster van Isis. Na Anubis’ geboorte verborg Nephthys hem in de moerassen bij de Nijl om hem te beschermen tegen haar man Seth. Daar werd hij gevonden door de moedergodin Isis, die hem grootbracht. Toen Osiris zijn leer buiten Egypte ging verbreiden, vergezelde Anubis hem op zijn reizen. Later, nadat Osiris door Seth was gedood, verzorgde Anubis zijn uitvaart, bedekte zijn stoffelijk overschot met windsels en maakte hem tot de eerste mummie. Daarom beschouwde men Anubis als de uitvinder van de grafriten en noemde hem wel, heer van de mummiewindsels. Anubis was ook betrokken bij het oordelen over de doden: hij leidde de rechtvaardigen voor Osiris’ troon. Anubis werd afgebeeld als een jakhals of een mens met een jakhalzenkop.

Anu - Danu
Categorie: Keltisch Anu, ook wel Danu of Dana genoemd, was de Ierse moedergodin. De Tuatha De Dannan ( het volk van de godin Dana) waren haar kinderen. Deze goden en godinnen heersten over Ierland voor de Milesiërs. Het is goed mogelijk dat de monniken die vanaf de 5e eeuw de Ierse sagen optekenden, de oorspronkelijke rol van de godinnen afzwakten. De door hen vastgelegde verhalen tonen een krijgshaftige mannenwereld. Anu werd in het bijzonder in Munster vereerd. Twee heuvels in het graafschap Kerry staan nog bekend als Da Chich Anann `de borsten van Anu`.

Aonghus
Categorie: Keltisch De Ierse liefdesgod. Zijn vader was Dagda, de vader van de goden en beschermer van de druiden, zijn moeder de watergodin Boann. Dagda misleidde Boanns man en sliep met haar. De monniken die de sage optekenden, stelden Boann voor als Dagdas echtgenote maar dit was duidelijk niet het geval. Aonghus oogde aantrekkelijk, boven zijn hoofd zweefden steeds 4 vogels die kussen voorstelden. Vogels speelden ook een rol in zijn verhouding met Caer, een meisje van goddelijke afkomst uit Connacht met de gedaante van een Zwaan. Haar vader, Ethal, een van de Tuatha De, was tegen een huwelijk totdat Dagda hem gevangen nam. Tenslotte werd overeen gekomen dat Aonghus met Caer mocht trouwen, mits zij dat wilde en hij haar kon herkennen. Op het feest van Samhain vond Anghus Caer op een meer tussen 150 zwanen. Hij herkende haar meteen en zij stemde in met een huwelijk. Een interessant verhaal rond Aonghus betreft zijn pleegzoon Diarmuid Ua Duibhne, `Diarmuid van de liefdesvlek`. Deze aantrekkelijk jongeman kreeg tijdens een nachtelijke jacht een magische liefdesvlek op zijn voorhoofd van een geheimzinnig meisje. Sindsdien werden alle vrouwen op het eerste gezicht verliefd op hem. Zo ook Grainne, de prinses die door de opperkoning van Ierland aan Finn MacCool was beloofd. Aonghus redde de geliefden van de grote krijger maar kon niet voorkomen dat Diarmuids noodlot in vervulling ging: dat hij werd gedood door een toverzwijn. Wel bracht hij Diarmuids lichaam daarna naar zijn paleis in New Grange, aan de oevers van de Boyne.

Aoifa
Categorie: Keltisch Een dochter van Ard-Greimme was een krijgshaftige Ierse prinses in het Land der Schaduwen, een bovenzinnelijk rijk. Haar zuster Scathach onderrichtte de held Cu Chulainn in de krijgskunde. Maar toen de zusters ten strijde trokken, wilde Scathach de held niet meenemen, uit angst dat Aoifa hem zou doden. Onbevreesd daagde Cu Chulainn Aoifa tot een tweegevecht uit. Voor het gevecht vroeg hij Scathach waar Aoifa het meest op gesteld was: het bleek haar strijdwagen te zijn. Aanvankelijk had Aoifa in de tweestrijd de overhand, maar toen leidde Cu Chulainn haar af door uit te roepen dat het paard voor haar wagen in moeilijkheden was. Later werd Aoife Cu Chulainns minnares. Ze schonk hem een zoon, Conlai, het lot wilde dat Conlai door zijn eigen vader werd gedood. Aoife gaf haar zoontje Conlai schermles. De Keltische samenleving kende een traditie van krijgshaftige vrouwen: tot rond het jaar 700 droegen vrouwen nog wapens. De onstuimigste godheden waren vaak vrouwelijk.

Appel
Categorie: Symbolen De Appel wordt van ouds gezien als een symbool van liefde, huwelijk, lente, jeugd, Vruchtbaarheid en onsterfelijkheid of een lang leven. In de Griekse, Keltische en Scandinavische mythologie is het de vrucht waarvan de goden op wonderbaarlijke wijze leven. (zie bv. Idun de bewaakster van de Appels der Jeugd). In Genesis wordt de vrucht die Eva verleidde niet bij naam genoemd. In latere bijbelverklaringen is men er een Appel in gaan zien omdat dit toen vooral als een symbool van verlangen werd gezien. Zo kwam het dat wanneer de Appel in de christelijke kunst afgebeeld wordt in de bek van een aap of een Slang het de vrucht van de erfzonde symboliseert. Omdat Eva de Appel plukte van de boom van kennis van goed en kwaad werd de Appel ook in verband gebracht met kennis. In China staat de Appel voor Vrede.

Apophis
Categorie: Egyptisch Er zijn erg weinig documenten over het ontstaan van de Slang Apophis. AIleen de tempel van Esna (Boven-Egypte) bevat een nauwkeurige verwijzing naar de oorsprong van dit monster. De tekst verklaart dat Apophis, `hij die werd uitgespuugd`, werd geboren uit het speeksel van de godin Neith dat in de oerwateren viel; de eerdere goden zouden deze spuug teruggeduwd hebben, waardoor Apophis constant in opstand was. Hij symboliseert het kwaad, alle destructieve krachten en de macht van de Chaos. Hij is de vijand van de goden bij uitstek, de kosmische vijand, hij die iedere morgen en iedere avond de zonnebark aanvalt om te proberen deze te laten zinken en zo het proces van de schepping te stoppen. Naar deze eeuwige strijd, die de permanente aanvallen van de wanorde op de georganiseerde wereld symboliseert, wordt steeds verwezen in de documenten over de reizen van de Zon, met name in het `Boek van dat wat in de Onderwereld is`; de Amdoeat. Apophis wordt weergegeven als een enorme Slang die woont in de diepten van de duisternis. Na de geschapen wereld zou een afgrond zijn voor de zondaars: zij die niet konden worden gered bij de berechting van de doden en de vijanden van de goden, met name de Slang Apophis. Duister symboliseerde het niet-bestaan: zij die hiertoe waren veroordeeld, bestonden niet meer. Elke dag verrijst Apophis uit deze duisternis om de zonnegod aan te vallen; elke dag wordt hij verslagen en veroordeeld tot het terugkeren in dit niet-bestaan. Dit symbool zal later worden gebruikt in de Grieks-Romeinse periode met Oeroborus, hij die zijn staart inslikt.

Apollo
Categorie: Grieks - Romeins Apollo was een zoon van Zeus en de Titane Leto, en de tweelingbroer van de jachtgodin Artemis. Als god van de waarzegkunst, het boogschieten en de muziek was hij een van de belangrijkste Grieks-Romeinse godheden. De oorsprong van zijn naam is waarschijnlijk Europees. Na een gevecht met de gigantische Slang Python in Delphi vestigde Apollo aldaar zijn beroemde Orakel. Python was een nazaat van Gaia, moeder Aarde, die via een rotsspleet openbaringen verkondigde. Een priesteres, de Pythia, zat boven deze spleet en kon alle denkbare vragen beantwoorden. Apollo`s interesse in de geneeskunst houdt misschien verband met de pest, die hij zelf verspreidde. Zijn zoon Asclepius genas ook, met name in Noord-Griekenland. Hij was er zelfs zo goed in dat Zeus hem met de bliksem trof toen hij een mens tot leven probeerde te wekken.

Aphrodite
Categorie: Grieks - Romeins Aphrodite was de Griekse godin van de liefde, schoonheid en Vruchtbaarheid. Anders dan haar Romeinse tegenhanger Venus aan wie ze werd gelijkgesteld, was Aphrodite niet alleen de godin van de erotische liefde maar ook die van de naastenliefde. De herkomst van haar naam is onduidelijk, maar verwees volgens de Grieken naar zeeschuim, waaruit zij geboren zou zijn. In de Griekse mythologie is zij een dochter van Zeus en Hera en de echtgenote van de kreupele vuurgod Hephaistos. Aphrodite was niet al te trouw: zo schonk ze onder meer Dionysus en Ares kinderen. Toen Hephaistos haar verhouding met Ares ontdekte, smeedde hij een gouden net, dat hij over het vrijend paar heen wierp. Hij nodigde de andere goden uit hen te komen bekijken, maar die lachten alleen de bedrogen echtgenoot uit. Poseidon overreedde Hephaistos om het tweetal vrij te laten. De Trojaanse oorlog: Zeus liet Aphrodite verliefd worden op Anchises, de vader van Aeneas. In de Romeinse versie van het verhaal is Venus dol op deze Trojaan, maar waarschuwt ze hem de afkomst van hun zoon Aeneas geheim te houden. Anchises slaat dit in de wind en wordt vervolgens blind of lam. Terwijl in de Romeinse versie de godin enkele Trojanen naar Italië laat ontkomen, veroorzaakt ze in de Griekse sagen mede de Trojaanse oorlog. Om te garanderen dat Paris, de zoon van de Trojaanse koning Priamus, haar tot de mooiste godin zou uitverkiezen, beloofde ze hem de mooiste vrouw ter wereld. Dat was echter Helena, de vrouw van de Spartaanse koning Menelaus.

Apep
Categorie: Egyptisch Apep was de eeuwige tegenstrever van de Egyptische oppergod Ra. Apep, een angstaanjagende Slang, symboliseerde Chaos en vernietiging. Elke dag voer Ra in zijn zonneboot langs de hemel, en steevast viel Apep hem aan: men meende dat hij Ra bij zonsverduisteringen met boot en al opvrat. Apep versloeg Ra nooit, maar werd zelf ook nooit volledig verslagen. Het ochtendrood gold als een teken dat de Slang het onderspit had gedolven. Volgens een bepaald verhaal ontstond Apep toen Neith, de grote moeder, een oorlogs- en jachtgodin, in Nun, de oerzee, spuwde. Later werd Apep gelijkgesteld aan Seth. Hij is ook bekend onder de Griekse naam Apophis.

Apate
Categorie: Grieks - Romeins Apate was de godin van de leugen en het bedrog. Ze was de dochter van Nyx en een van de eerste die uit Pandora`s doos kwamen.

April
Geen bijbehorende categorie gevonden De naam van deze maand is afgeleid van Aprilis, een Romeinse tegenhangster van Afrodite, de godin van de liefde en De dood. Feestdagen: 1 April: Veneralia, feestdag van Venus (Romeins). 3-4 April: Megalisia (Romeins). 5 April: Feest van Kwam Yin, de godin der genadigheid ( Chinees & Japans). 13 April: Ceralia, ter ere van de godin Ceres (Romeins). Op deze feestdag was het gewoonte bij het landvolk om elkaar voor de gek te houden. Sommigen zien hierin een overblijfsel van detegenwoordige 1 April grap. 22 April: Feest van Istar ( Babylonisch). 27 April: Floralia, ten ere van de godin van de bloemen, Flora. 30 April: Beltaine, ook wel bekend als het Heksenfeest (Keltisch).

Arthur
Categorie: Keltisch In vele Brits-Keltische sagen is Arthur een mythisch half-koning en hoofdfiguur in vele avonturen. Zijn gemalin is Guinevere. In sommige verhalen is zij Arthurs zuster voordat zij met hem trouwde. Het bekende verhaal is echter dat zij van Lancelot houdt, een van Arthurs ridders, met wie ze haar man bedriegt. Arthur trekt met zijn ridders ten strijde tegen de vele barbaren die zijn land binnen vallen. In een grote slag sneuvelen bijna al zijn gezellen en hij zelf wordt zwaar verwond door feeën naar Avalon gebracht. Rond de mythologische Arthur-figuur zullen later de vele Arthur- en Graalromans ontstaan. Ook het thema van de Graal is reeds te vinden in de Keltische Arthur-mythe: de magische pot die iedereen wil bemachtigen, wordt door Arthur veroverd, echter wel ten koste van bijna al zijn ridders (behalve 7 man).

Artemis
Categorie: Grieks - Romeins Artemis was een dochter van Zeus en de Titane Leto, en de tweelingzus van Apollo. Ze was waarschijnlijk een zeer oude godheid, die bij de Grieken de godin van de jacht en de wilde natuur werd. Ooit werden er mensenoffers aan haar gebracht. Artemis leefde in de bergen, vergezeld door Nimfen. De maagdelijke godin haatte indringers en mensen die haar geliefde dieren kwaad deden. De Romeinen stelden Artemis gelijk aan hun godin Diana, die tevens lichtgodin was.

Arnamentia
Categorie: Keltisch Anglo-Keltische watergodin, die alleen bekend is uit inscripties. Er is verder weinig bekend over haar.

Arion
Categorie: Fabelwezens Arion was een mythische paard dat onsterfelijk was. Hij zou zijn geboren uit Demeter toen die, geirriteerd door de avances van Poseidon, in een paard veranderde om aan hem te ontsnappen. Hij was eerst van de Akkadier Ogkios, toen van Herakles en tenslotte van Adrastos. Volgens de dichter Antimachus was dit paard de nazaat van Gaia, echter volgens andere tradities was het afkomstig van Poseidon of Zephyrus en een harpij. Een ander verhaal rept weer over een wedstridj tussen Poseidon en Athena, waarbij Poseidon het mythische paard gecreeerd zou hebben.

Arianrhod
Categorie: Keltisch Een dochter van de Welsche godin Donn en een nicht van Math, koning van Gwynedd. Math kon alleen slapen met zijn voeten in de schoot van een maagd. Toen Goewin, de maagd die hierin voorzag, werd verkracht door Maths neef Gilvaethwy, koos men Arianrodh als vervangster. Bij wijze van reinheidsproef moest ze over Maths scepter stappen. Onmiddellijk baarde ze daarop Dylan en Lleu. Arianrhods broer Gwydion voedde Lleu op maar Arianrhod verbood hem ooit met een menselijke vrouw te trouwen.

Ariadne
Categorie: Grieks - Romeins Ariadne was een dochter van Pasiphae en de in Knossos residerende koning Minos van Kreta. Toen de Atheense held Theseus op Kreta de jaarlijkse schatting van zeven meisjes en jongens kwam brengen, gaf Ariadne hem een zwaard en een draad: daardoor kon hij de gevreesde stiermens, de Minotaurus, doden en heelhuids ontkomen uit het labyrint van Daedalus. Theseus en Ariadne vluchtten van Kreta maar Theseus laat haar slapen achter op het eilandje Dia (Naxos). Daar trouwde ze mogelijk met de wijngod Dionysus.

Argus
Categorie: Grieks - Romeins Argus (lat. Argus) was bij de oude Grieken een reus met honderd ogen, die door de godin Hera wordt belast met het bewaken van de in een koe veranderde Io, de geliefde van Hera`s gemaal Zeus. Hij wordt echter door Hermes gedood, waarna Hera zijn honderd ogen plaatst op haar toegewijde dier, de Pauw. De waakzaamheid van Argos is spreekwoordelijk gebleven (Argus-ogen).

Argonauten
Categorie: Grieks - Romeins In de Griekse mythologie zijn het de helden die met het vederlichte schip Argo onder leiding van Jason van Iolcus in Noord-Griekenland naar Kolchis varen om het Gulden Vlies te halen dat door Phrixos in een heilig woud is opgehangen. Jason eist van zijn oom de heerschappij over Iolcus. Pelias belooft hem zijn macht af te staan als Jason het Gulden Vlies, dat door een draak wordt bewaakt, zal weten te bemachtigen. Met de hulp van Medea, op wie hij verliefd wordt lukt hem dit.

Ares
Categorie: Grieks - Romeins Ares, een zoon van Zeus en Hera, was de Griekse oorlogsgod, die later werd gelijkgesteld aan de Romeinse oorlogsgod Mars. Ares was niet gehuwd, maar verwekte drie kinderen bij Aphrodite: de tweelingbroers Phobos (`schrik`) en Deimos (`angst`), begeleidden hem altijd in de strijd. In de Griekse mythologie wordt Ares afgeschilderd als een aanstichter van geweld ( zoals Loki bij de Germanen ), een grillige minaar en een onbetrouwbare metgezel. De Romeinse Mars mist deze eigenschappen. In oorlogen bleven de goden niet neutraal. Ares, Aphrodite, Poseidon en Apollo steunden de Trojanen, Hera en Athena steunden de Grieken.

Ardwinna
Categorie: Keltisch Ardwinna was een godin van het woud. Er is verder weinig bekend van haar.

Arduinna
Categorie: Keltisch Keltische godin die op het Europese vaste land werd aanbeden. Zij waakt over het wilde zwijn; ze draagt een jachtmes en berijdt het dier als een tamme pony. Net als haar collega Artio belichaamt ze de paradox van leven en dood omdat ze beschermvrouwe van zowel de jagers in het bos als het prooi is.

Arawn
Categorie: Keltisch De heerser over de Welsche andere wereld Annwn een vredig paradijslijk oord. Pwyll een vorst uit Dyfed, raakte met hem bevriend en mocht in Annwn enige macht uitoefenen. De twee vorsten ontmoetten elkaar bij toeval. Pwyll stuitte tijdens de jacht op een vreemd roedel honden dat een hert achtervolgde. Hij verdreef ze en stuurde zijn eigen honden op het hert af, maar toen verscheen een in het grijs gehulde figuur die Pwyll zijn gedrag verweet, het was Arawn. Om vrienden met hem te worden, kwam Pwyll met Arawn overeen een jaar van gedaante te ruilen. Pwyll zou dan tevens Arawns vijand Havgan doden. Pwyll mocht het bed met Arawns vrouw delen maar haar niet beminnen. Arawn waarschuwde hem nog Havgan met een klap te doden, want bij een tweede klap zou hij meteen weer tot leven komen. In het gevecht gaf Pwyll Havgan een dodelijke slag maar weigerde hem de genadeslag waar hij om smeekte. Arawn en Pwyll raakten nauw bevriend en Dyfed kende grote voorspoed. Arawn, de koning van Annwn schreed ook door zijn toverbos met zijn vliegende hellehonden die ondermeer zielen naar de andere wereld begeleidden. Ze waren Wit met rode oren, wat aangaf dat ze uit de andere wereld stamden.

Aradia
Categorie: Grieks - Romeins Aradia is de Etruskische naam voor de godin Artemis, die de tweeling is van Apollo. Aradia is ook bekend als de dochter van Diana en haar broer Lucifer. Diana, als de godin van de Heksen, stuurt haar dochter naar de aarde om de Heksen hun kunst te leren. Veel is er over deze godheid niet bekend, wel is zeker dat ze geässocieerd wordt met Artemis en hekserij.

Arachne
Categorie: Grieks - Romeins Arachne is een Griekse sprookjesfiguur, een Lydisch meisje dat zeer bedreven is in de weefkunst en de godin Athena in een wedstrijd in het weven verslaat. Wanneer de godin woedend wordt, ook omdat Arachne allerlei liefdesavonturen van de goden heeft uitgebeeld, wil het meisje zich verhangen, maar Athena verandert haar in een spin en dwingt haar zo voor altijd te weven.

Artio
Categorie: Keltisch Artio is de Keltische beergodin. Volgens bepaalde tradities zou zijn zijn afgeleid van Artemis. Ze werd mogelijk gezien als beschermvrouwe van de jacht en van de beer en bovendien als bosgodin. Er is een beeldje van haar gevonden in Bern, Zwisterland, die een ztittende vrouw toont met een mand fruit op een tafeltje naast haar. Ze geeft het voedsel aan een beer, die voor een boom staat. Het beeld heeft een inscriptie dat luidt `Dea Artio`, wat waarschijnlijk `voor de beergodin` of `voor de godin Artio` betekent.

Astraea
Categorie: Grieks - Romeins Astraea (of Astraei) was de maagdelijke godin van de gerechtigheid. Tijdens de Gouden Tijd leefde ze op aarde tussen de mensen maar werd er verdreven door haar afkeer van de corruptie van de latere Bronzen Tijd. Zeus plaatste haar tussen de sterren van het Maagd stelsel. Astraea representeerd de vier seizoenen en de natuurlijke orde van de geboorte, verandering en De dood. Ze werd geifenditiceerd met zowel Dike, de godin van de gerechtigheid als Nemesis, de godin van de wrekende gerechtigheid.

Astovidatu
Categorie: Oosters Oudiraanse demon van De dood, aan wie geen sterveling ontsnapt, is een van de Daeva`s. Samen met Aesma achtervolgt hij de zielen van de overledenen die met de hulp van Sraosa opstijgen in de lucht, om ze met een strop te vangen.

Astoreth
Categorie: Oosters In het oude Palestina vereerde liefdes en vruchtbaarheidsgodin, voor wie koning Salomo een tempel liet bouwen bij Jeruzalem. Zij wordt vereenzelvigd met de West-semitische godin Astarte en geldt als gemalin van Baäl van Oegarit. Bij de Filistijnen is zij een oorlogsgodin. De meervoudsvorm van haar naam, Asaroth, wordt in combinatie met die van Baäl gebruikt voor vrouwelijke godheden van de Kanaänieten.

Astlik
Categorie: Oosters Armeense godin van de Vruchtbaarheid en de liefde, die met de maangodin Anahit en de zonnegod Vahagn een astrale triade vormt. Haar naam betekent `sterretje`. Zij is de Armeense pendant van de Mesopotamische Istar en de Aphrodite van de Grieken.

Asteria
Categorie: Grieks - Romeins Ateria was de (titaan) godin van de orakels en profetien in de nacht. Hier hoorden ook droomvoorspellingen, astrologie en necromancie bij. De necromancie praktijken werden bijgehouden door haar dochter Hecate.

Astarte
Categorie: Oosters Astarte, een van de belangrijkste West-semitische godinnen, die geldt als het prototype van godin van de Vruchtbaarheid en vooral in Syrië en Palestina werd vereerd. Als hemelgodin heeft zij een astraal karakter en wordt zij geassocieerd met de Venusster. Zij is bekend uit de teksten van Oegarit, waar zij, naast de wraakzuchtige Anat, Baäl helpt in zijn strijd tegen Jamm en Mot. Zij is de vrouwelijke pendant van Baäl en wezensverwant met de Akkadische Istar, de Arabische Attar en Astar van de Moabieten. Men ziet haar veelal naakt afgebeeld op terracotta`s en plaquettes, vaak staande op een leeuw, met op het hoofd koehorens en een zonneschijf en met in de linkerhand een Slang. Haar symbooldier is de duif. Astarte is ook godin van de liefde en de wellust en haar cultus ging gepaard met tempelprostitutie. Zij vond ook ingang in Egypte tijdens het Nieuwe Rijk (2e millennium v.C.), vooral als krijgsgodin, en in de Hoerritisch-Hettitische wereld. Later wordt zij de belangrijkste godin van de Feniciërs, met tempels in Tyrus en Sidon, vanwaar haar cultus doordringt in Israël en over het gehele Middellandse-Zeegebied. Haar cultus werd door de wet van Mozes verboden en door de profeten veroordeeld, maar zelfs koningen van Israël als Salomo en Achab hebben haar vereerd. Als geliefde van Tammuz-Adonis wordt Astarte door de Grieken wel geïdentificeerd met hun Aphrodite.

Astar
Categorie: Oosters Astar, hemelgod van de Ethiopiërs, die in de goden triade de eerste plaats bekleedt na de zeegod Beher en de krijgsgod Mahrem (soms de aardgodheid Medr). Hij doet denken aan de Arabische god Attar.

Assur
Categorie: Oosters Assur, de rijksgod van Assyriê (Noord-Mesopotamiê), was oorspronkelijk de stadsgod van Assoer. Hij is de personificatie van Assyriê en het is hij die de Assyrische koningen hun macht verleent. Hij gebiedt de koning veldtochten te ondernemen (via tekens en orakels) en de koning geeft Assur rekenschap van zijn oorlogen (deze politiek-religieuze constructie vormt de grondslag van het Assyrische imperialisme). Als oppergod voert Assur titels als `grote berg` en `vader van de goden`. Hij is ook oorlogsgod en god van de gerechtigheid. In het Nieuw-assyrische rijk wordt Assur gelijkgesteld met Ansar. Assur wordt voorgesteld met een boog en staande in een gevleugelde zonneschijf. Zijn dolkzwaard, `wapen van Assur`, is legendarisch. Het centrum van zijn cultus was de grote Assur-tempel te Assoer, maar ook in andere Assyrische steden als Doer-Sjarroekin en Harran had hij tempels. Vele Assyrische koningen namen de naam Assur op in hun koningsnaam (o.a. Assurbanipal, Assumasirpal, Assuruballit).

Asrai
Categorie: Fabelwezens Asrai waren kleine water-feeen. Wanneer ze werden gevangen en in het zonlicht kwamen smolten ze in een poel water.

Aspares
Categorie: Fabelwezens Aspares zijn mooie waternimfen uit de Indische legenden. Ze veranderen vaak in een waterpoel en worden geassocieerd met krijgers die tijdens een strijd zijn omgekomen.

Asmodeus
Categorie: Verscheidene Asmodeus, (in het hebreeuws asmedai), is in de joodse literatuur de vorst van de mannelijke boze geesten, die het huwelijksgeluk verstoort. Hij vindt zijn oorsprong in de Oudiraanse demon Aesma Daeva. Het is hij die de zeven mannen van Sara, telkens tijdens hun huwelijksnacht, wurgt.

Askr
Categorie: Germaans Askr, Oudscandinavische oermens, vormt met Embla het oermensenpaar, uit wie het mensengeslacht werd geboren. Askr en Embla zouden zijn geschapen uit twee boomstammen die door drie Asen (o.a. Odin) op het strand waren gevonden. Askr is in het Oudnoors de naam van een boom. In het Nederlands is dat de es.

Asgard
Categorie: Germaans Asgard was de burcht van de Aesir, de jongere en sterkere tak van de godenfamilie. De andere tak, de Vanir, woonde in Vanaheim. De muren van Asgard werden gebouwd door de metselaar Hrimthur, die als beloning op de achttien maanden begrote klus de hand van de vruchtbaarheidsgodin Freya, de Zon en de Maan vroeg. Op aanraden van Loki eiste Odin dat het werk in zes maanden klaar zou zijn. Hrithmur mocht zich evenwel bij laten staan door zijn toverpaard Svadilfari. Tot schrik van de goden waren, drie dagen voor de gestelde tijd, alle muren al klaar - alleen de poort nog niet. Daarom verleidde Loki, in de gedaante van een merrie, Svadilfari, zodat het werk niet afkwam. De metselaar ontpopte zich daarop als vorstreus, waarna Thor hem met zijn hamer de schedel insloeg. Gezien de bittere vijandschap van goden en vorstreuzen, die op Ragnarok zou worden beslecht, was het wrang dat de muren van Asgard door een vorstreus werden gebouwd.

Asclepius
Categorie: Grieks - Romeins Asclepius, de Griekse god van de Geneeskunde, was een zoon van de god Apollo en de waternimf Coronis. Zij was een wat schimmige figuur wat erop duidt dat zij pas laat als godheid werd vereerd. Asclepius was vermoedelijk een Thessalisch genezer die in heel Griekenland bekend werd: uiteindelijk werd hij vereerd te Epidauros op de Peloponnesus. Heilige slangen belichaamden aldaar de goddelijke geneeskracht. De vroeger aan slangen toegeschreven geneeskracht hangt waarschijnlijk samen met hun vermogen zich jaarlijks door vervelling te verjongen. Slechts de verhalen over Asclepius geboorte en dood genoten in de Oudheid grote bekendheid. Toen Coronis heimelijk een sterveling als minnaar nam, liet Apollo haar door Artemis met een dodelijke ziekte treffen. Maar toen Coronis op de brandstapel lag, redde Apollo zijn ongeboren zoon uit het lijk. Zo was Asclepius geboren. De centaur Chiron onderwees hem: hij wist zoveel dat Zeus vreesde dat Asclepius De dood zou leren overwinnen. Toen Asclepius inderdaad een patiënt uit De dood opwekte, besloot Zeus dat Asclepius moest worden gestraft voor zijn poging het monopolie van de goden op onsterfelijkheid aan te tasten, en Zeus trof hem met zijn bliksem. Op verzoek van Apollo werd hij echter aan het firmament geplaatst, als Ophiuchus, de Slangendrager. De Romeinen namen Asclepius zo serieus, dat ze tijdens een epidemie een heilige Slang uit Epidauros naar Rome lieten brengen.

Asura
Categorie: Oosters In de Oudindische mythologie een groep van oergoden die met de opkomst van de Deva`s worden gedegradeerd tot zgn. tegengoden en tenslotte tot arrogante boze machten. Zij voeren onophoudelijk strijd met de goden, waarbij geen van beide kampen ooit een volledige overwinning behaalt. De Asura`s, die door de goden uit de hemel werden gestoten, huizen in de oceaan.

Astyanax
Categorie: Grieks - Romeins In de Griekse sage het zoontje van het Trojaanse prinsenpaar Hektor en Andromache, wordt ook Skamandrios geheten. Bij Trojes val wordt hij door de Grieken van de stadsmuren geworpen, om te beletten dat hij een nieuw Troje zou stichten (wat door een ziener voorspeld was). Treffend is de scène in Homerus` Ilias, waarin Hektor afscheid neemt van vrouwen kind en zijn fonkelende wapenrusting de kleine Astyanax aan het schrikken maakt, zodat hij zijn schitterende helm moet afzetten voor hij het kind op de arm kan nemen.

Attis
Categorie: Oosters De vegetatiegod van de Phrygiërs, in het oude Klein-Azië en zoon van de godin Nana, als god van de lente en de ontluikende natuur tevens een god die sterft om daarna weer te ontwaken. Volgens een oude mythe is hij een mooie jongeling die tijdens de jacht door een wild zwijn wordt gedood. In een meer bekende mythe is hij een zoon en tevens de minnaar van de godin Siepelen, die hem wegens zijn ontrouw met waanzin treft. Daarop ontmant hij zich onder een spar en uit zijn bloed ontluiken lentebloesems en bomen. Hij wordt voorgesteld als een verwijfde jongeling. In Phrygië, waar Attis samen met Cybele zijn heiligdom had in Pessinus (in Turkije), werden ter ere van hem lentefeesten gehouden, die gepaard gingen met initiatie, ontmanning en andere vormen van zelfverminking, alsook met doopsels met het bloed van geslachte rammen. Sinds 205 v.C. veroverde zijn cultus, tezamen met die van Cybele, stormenderhand Rome. Ook hier ging hun mysteriecultus vaak gepaard met zodanige uitspattingen dat de overheid er krachtig tegen optrad.

Attart
Categorie: Oosters Attart, Vruchtbaarheid en krijgsgodin van de Oegarieten en (later) van de Feniciërs, is de vrouwelijke vorm van de Oegaritische morgenstergod Attar. Later wordt zij met Anat versmolten tot Atargatis. Zij is wezensverwant met de Akkadische Istar, de Hebreeuwse Astoreth en de West-semitische Astarte.

Attar
Categorie: Oosters Attar, in het oude Zuid-Arabië vereerde godheid die wordt geassocieerd met de morgenster (de planeet Venus). Hij is ook krijgsgod en beschermgod in de oorlog (`hij die dapper is in de strijd`). Attar schenkt ook het levenskrachtige water en staat in deze functie als eerste in de triade die hij vormt met de Maan- en de zonnegodheid. De antiloop is zijn symbooldier; de speerpunt behoort tot zijn attributen. Ook de Oegarieten, in het oude Klein-Azië, en de Feniciërs hadden hun morgenster en krijgsgod Attar. Hij heeft androgyne trekken en hem werden mensenoffers gebracht.

Atropos
Categorie: Grieks - Romeins Atropos, ook bekend als Attropus is de oudste van de Faten. Zij is degene die de Draad van het Leven doorknipt. Haar Romeinse naam is Morta.

Atreus
Categorie: Grieks - Romeins Atreus was een zoon van Pelops, naar wie het schiereiland Peloponnesus is genoemd, en Hippodaemia. Het geslacht van Atreus kampte met een vervloeking door de zoon van de boodschappersgod Hermes. Aan een gruwelijke kringloop van bloedwraak en moord kwam pas een einde nadat Atreus kleinzoon Orestes, beschuldigd van de moord op zijn moeder, in Athene was berecht. Alle ellende werd veroorzaakt door Atreus’ vader Pelops. Hermes zoon Mytrtilus werd hetzij door hem gedood, hetzij na een niet nagekomen belofte diep gekrenkt. Tussen Pelops zonen Atreus, Thyestes en Chrysippus onstond vervolgens een wrijving over het eigendom van een gouden ram, die door Hermes in Atreus’ kudde was ondergebracht. Atreus en Thyestes vermoordden Chrysippus, en daarna verleidde Thyestes Aerope, Atreus’ vrouw, om zich van haar hulp bij de zoektocht naar het gouden ram te verzekeren. Atreus doodde daarop Aerope en verbande Thyestes. Tijdens een verzoeningsmaal serveerde Atreus zijn broer het vlees van zijn kinderen. Toen Thyestes uitgegeten was, liet Atreus hem de handen en voeten van zijn zoon zien en vertelde hem wat hij net op had. Van afgrijzen bleef de Zon stilstaan. Thyestes’ enige overgebleven zoon Aegisthus doodde uit wraak voor deze gruweldaad waarschijnlijk Atreus. In elk geval werd hij de minnaar van Clytaemnestra, de echtgenote van Atreus’ oudste zoon Agamemnon en zijn opvolger als koning van Mycene. Clytaemnestra en Aegistus vermoordden Agamemnon en werden zelf weer gedood door Agamemnons zoon Orestes: pas daarna was Myrtilus vloek uitgewerkt.

Atoombom
Categorie: Geschiedenis Toen de Japanners op 7 december 1941 een aanval ondernamen op Pearl Harbor rekenden ze erop dat ze daar de Amerikaanse vloot zouden vernietigen. Het lukte bijna: 18 Amerikaanse schepen werden gekelderd en 349 vliegtuigen werden buiten gevecht gesteld. Dit kwam met name door het feit dat de Amerikanen de vliegtuigen allemaal netjes op een rij hadden geparkeerd, zodat het erg makkelijke doelwitten waren en de Japanners hadden natuurlijk het voordeel van de verrassing. Amerika`s belangrijkste schepen, de vliegdekschepen waren echter op zee, dus die kregen ze niet te pakken tijdens hun missie. Japanse agressie: Intussen vielen de Japanners, gebruik makend van de oorlog, andere landen binnen. Zo hadden ze eind Mei 1942 de Fillippijnen, Maleisie, Nederlands-Oost-Indie, Birma,en Hong Kong onderworpen. Het tij keerde echter in junie toen een Japanse vloot werd uitgestuurd om de Amerikaanse basis op Midway aan te vallen. Die dag verloren de Japnners 4 vliegdekschepen en een kruiser terwijl de Amerikanen maar 1 vliegdekschip en een destroyer verloren. Opmerkelijk is dat de Japanners voor Midway nog nooit een slag in de Stille Zuidzee hadden verloren en dat ze na Midway er geen een meer gewonnen hebben. Eind 1943 begonnen de Amerikanen de Japanse eilanden aan te vallen. Zodra ze Saipan in handen hadden, konden ze Tokio en de andere grote Japanse steden bombarderen. Hoe meer de Amerikanen Japan naderden, hoe verbetener de Japanners weerstand boden. Okinawa, de laatste vesting buiten Japans grondgebied, viel pas toen er 100.

Aton
Categorie: Egyptisch Aton was een Egyptische zonnegod, wiens verering in de 14e eeuw v. Chr., onder Farao Amenhotep IV, een hoogtepunt beleefde. De Farao bouwde Aton-tempels naast de tempels van de oppergod Amon en liet, tot ergernis van de Amon-priesters, bij de Aton-tempels geschenken opstapelen. In het vierde jaar van zijn regering verklaarde de Farao dat de Aton-cultus tot enige staatsgodsdienst. Aton moest worden vereerd als schepper van de mensheid, de verering van alle andere goden, en met name Amon, werd verboden. Om de Aton-verering verder te propageren werden de Amontempels gesloten en zijn beelden verminkt. De Farao veranderde zijn naam Amenhotep (Amon is tevreden) in Achnaton (roem van Aton) en verplaatste zijn residentie van Thebe naar een stad bij het huidige el-Amarna, die hij speciaal ter ere van Aton had gesticht. Aton werd altijd afgebeeld als een enorme rode schijf, waaruit lichtstralen kwamen. De stralen, die uitliepen in handjes, brachten Atons kracht en schoonheid over op de Farao. Na Achnatons dood werden de oude goden in ere hersteld. De stralen van Aton werden doorkliefd, zodat ze Achnaton niet meer konden bereiken.

Atlas
Categorie: Grieks - Romeins Atlas, een titaan, was een zoon van Iapetus en de Najade Clymene. Hij torste het hemelgewelf: zijn naam betekent ‘de dragende’. Hij moest voor eeuwig het hemelgewelf torsen omdat hij tegen Zeus had gestreden. Bekend is het verhaal van zijn ontmoeting met Herakles, die de gouden appels van de Hesperiden moest halen. Deze appels waren door Gaia aan Hera geschonken bij Hera’s bruiloft. Atlas bood aan de appels te gaan halen als Herakles het hemelgewelf even overnam. Toen hij de appels had gepakt, stelde hij voor ze zelf te gaan afleveren, Herakles was immers een goede plaatsvervanger. Herakles deed of hij daarmee instemde, maar vroeg Atlas het gewelf nog even vast te houden, zodat hij het wat beter op zijn schouders kon leggen. Atlas liet zich door deze list verschalken.

Atlantis
Categorie: Grieks - Romeins Atlantis, geheimzinnig eilandenrijk dat door de Griekse filosoof Plato (5e- 4e eeuw v.C.) wordt gesitueerd in de Atlantische Oceaan, aan de andere kant van de Zuilen van Herakles (Straat van Gibraltar) en groter zou geweest zijn dan Noord-Afrika en Klein-Azië samen. Lang geleden zouden de bewoners van Atlantis de volken aan de Middellandse Zee hebben onderworpen. In zijn Kritias geeft Plato een uitvoerig bericht over dit rijk: o.a. de ligging, de dieren-en plantenwereld, de staatsinstelling en de hoge beschaving van het volk. Maar als straf voor hun verdorvenheid zouden de bewoners met hun gehele rijk door de zee zijn verzwolgen. Dit verhaal, vermoedelijk ontsproten aan Plato`s fantasie, heeft geleid tot het ontstaan van de meest fantastische hypothesen; het fascinerende eilandenrijk werd gesitueerd in o.a. noordelijke gebieden (Zweden), bij de monding van Schelde, Maas en Rijn, in het Middellandse-Zeegebied, in de Sahara, in het Niger-land van de Joruba-volken.

Atirat
Categorie: Oosters Atirat, oppergodin van de Feniciërs en stadsgodin van de Fenicische stad Sidon (thans Saïda, ca. 60 km ten zuiden van Beiroet, aan de Middellandse Zee), die wordt aangeduid met het woord Il) (= godin) en als zodanig de vrouwelijke tegenhanger is van El. Voor de Oegarieten is zij de meesteres en de moeder van de goden. Zij wordt gelijkgesteld met de Westsemitische godin Asertu. In het oude Zuid-Arabië is Atirat godin van de sterren, die in één adem wordt genoemd met de maangod Amm. In het Arabisch betekent haar naam `schittering`, `helderheid`.

Athena
Categorie: Grieks - Romeins Athena, een dochter van Zeus en de Titane Metis, was de Griekse godin van wijsheid, oorlog en kunstnijverheid. Ze was evenals Artemis een strijdbare maagd, maar meed de mensen niet. Integendeel: ze was zelfs beschermgodin van met name de stad Athene. Haar verering aldaar begon toen ze een olijfboom op de Acropolis liet groeien. De concurrerende Poseidon had alleen een bron met brak water te bieden. Athena ontsproot volgroeid en in volle wapenrusting aan het hoofd van haar vader Zeus, nadat hij de zwangere Metis had opgeslokt. Hephaistos, de god van de smeedkunst, assisteerde bij de `bevalling` met een bijlslag. Misschien dankte Athena hieraan haar bijnaam Hephaistia. Haar symbool was de Uil, die stond afgebeeld op Atheense munten. De Romeinen stelden Athena gelijk aan Minerva, godin van wijsheid en schone kunsten.

Atalanta
Categorie: Grieks - Romeins Atalanta was een dochter van Iasus van Arcadia en befaamd als jaagster. Nadat ze als ongewenst kind op een berg te vondeling was gelegd, werd ze gezoogd door een berin en grootgebracht door jagers. Daaraan dankte ze haar mannelijke kracht. Ze meldde zich zelfs aan als Argonaute, maar Jason weigerde haar, omdat de aanwezigheid van slechts een vrouw op het schip wellicht tot onderlinge jaloezie zou leiden. Atalanta was vooral bekend om haar inspanningen om aan een huwelijk te ontkomen. Wie met haar wilde trouwen, moest haar in een wedloop verslaan: verliezers werden gedood. Niettemin gingen velen de uitdaging aan. Stuk voor stuk verloren ze, hoewel zij naakt liepen en Atalanta volledig gekleed was. Ten slotte hielp Aphrodite de jonge Melanion om Atalanta te verslaan. Ze gaf hem drie gouden appels, die hij op verschillende plaatsen langs het parcours legde. Nieuwsgierig stopte Atalanta om ze op te rapen. Zo won Melanion de wedloop en kreeg hij Atalanta als vrouw. Maar Melanion vergat Aphrodite met een offer te danken, of beminde Atalanta op een heilige plaats. Daarom werden Melanion en Atalanta in leeuwen veranderd.

Atum
Categorie: Egyptisch Atum was de oud-egyptische oergod en schepper van de wereld, werd vooral vereerd in Heliopolis, waar hij aan het hoofd stond van de Enneade. Volgens de mythe is hij een heuvel die als eerste substantie uit de oerchaos te voorschijn kwam. Hij wordt ook vereenzelvigd met de ondergaande Zon. Soms heeft hij de gedaante van een Slang of een scarabee, ook van een faraorat (mangoeste). De Memphitische scheppingsleer stelt dat Atum werd geconcipieerd in het hart (verstand) van de god Ptah en door diens woord werd geschapen.

Attorcroppe
Categorie: Fabelwezens De Attocroppe ziet er uit als een kleine Slang met ledematen die rechtop loopt. Zijn origine komt van de Britse legenden. Hij is erg kwaadaardig en zijn gif is erg dodelijk.

Autolycus
Categorie: Grieks - Romeins Autolycus was de legendarische Prins der Dieven. Hij was de zoon van Hermes en Chione. Hij reisde met de Argonauten en leerde Heracles vechten. Hij is de vader van Anticlea, die later trouwde met Laertes en Odysseus baarde. Autolycus was degene die Odysseus een gestolen (uiteraard) camouflage helm gaf zodat hij ongezien Troje in kon sluipen.

Auspiciën
Categorie: Grieks - Romeins Auspiciën (Lat., = vogelschouw), bij de oude Romeinen het uitvorsen van de wil der goden voor het stellen van een bepaalde handeling van staatswege door het waarnemen van de vlucht van bepaalde vogels; ook door het observeren van de heilige kippen of van de ingewanden van offerdieren.

Auseklis
Categorie: Germaans Letse god wiens naam `morgenster` betekent. Hij staat in dienst van de maangod Meness maar moet ook de zonnegodin Saule dienen. Bij hemelse huwelijken behoort hij tot de bruidsstoet en in het hemelse badhuis bezorgt hij het voor de verdamping noodzakelijke water. Voor de Litouwers is hij Aushrine.

Aurora
Categorie: Grieks - Romeins Aurora (Lat., = dageraad), Romeinse godin van de dageraad, zuster van de zonnegod Sol en de maangodin Luna, wordt gelijkgesteld met de Griekse Eos.

Augustus
Geen bijbehorende categorie gevonden De naam van de maand Augustus gaat terug op het Orakel Juno Augusta. De term augur werd later toegepast op priesters en august op de Romeinse keizers. Feestdagen: 1 Augustus: Lammas: Feest van het brood (Keltisch). 13 Augustus: Feest van Diana & Hecate. 24 Augustus: Mundus Cereris (Europees). 25 Augustus: Openconsiva, de eerste feestdag van Ops, godin van de overvloed (Romeins). 26 Augustus: Feestdag van Ilmatar (Fins).

Audhumla
Categorie: Germaans Audhumla was de Germaanse oerkoe, ze verscheen aan het begin der tijden uit het ijs. Ze verscheen als eerste dier uit Ginnungagap (`de gapende leegte`) aan het begin van de schepping. Uit haar uiers kwamen vier melkstromen, waarmee Ymir, de eerste vorstreus en het allereerste levende wezen, werd gevoed. Ymir was de voorvader van de vorstreuzen die in vijandschap met de goden leefden. Uit het ijs likte ze de eerste mens, Buri. Buri`s zoon Bor, trouwde met Bestla, de dochter van een vorstreus. Hun zoons waren de eerste goden, Odin, Vili en Ve. Zij streden tegen de vorstreuzen en doodden Ymir. Bijna al Ymirs kinderen verdronken daarop in zijn bloed: alleen Bergelmir en zijn vrouw ontkwamen.