Histoportal - Atlas van de mythologie

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Mythologie
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1158

Gadd
Categorie: Oosters Een aantal gelukbrengende goden in het voor-islamitische Arabie.

Geryon
Categorie: Grieks - Romeins Een mythisch monster met drie koppen dat werd vermoord door Hercules.

Germanen
Categorie: Oudheid Wie iets van het Germaanse geloof wil begrijpen, zal ook iets van de volken die het aanhingen moeten weten. Dit is een bevolkingsgroep die `de Germanen` wordt genoemd. Maar wie waren zij, en waar kwamen zij vandaan? Wat maakte hen tot wat zij waren? En vanaf wanneer kun je spreken over `echte` Germanen? Dit zijn moeilijke vragen waar geen eenvoudige antwoorden op bestaan, zeker aangezien het beeld van de oude Germaanse volkeren in de laatste twee eeuwen nogal eens is veranderd, onder invloed van de heersende sociale en politieke gedachten. Zo werd de Germaan al voorgesteld als barbaarse invaller in het vredige prehistorische Europa, gelijk aan de primitieve Neanderthaler, onder invloed van overdreven nationalisme werd hij als halfgoddelijk supermens voorgesteld, en weer later werd hij tot als reeds lang verdwenen volk uit een oude geschiedenis van wie in de moderne tijd geen sporen meer te vinden zijn. De waarheid zal hier ergens in het midden liggen, maar op de vraag `Wat maakt de oude Germanen tot wie ze zijn?` kan het volgende antwoord gegeven worden: De Germanen waren een Indo-Europese bevolkingsgroep die een Min of meer aaneengesloten gebied in Noord-Europa bewoonden en die zich door hun specifieke cultuur, taal, geloof en geschiedenis onderscheidden van de Kelten, Latijnen en Grieken in het westen, zuiden en zuidoosten, de Balten, Slaven, Sarmaten en Scythen in het oosten, en de (niet-Indoëuropese) Fins-Oegrische volken in het noorden. Hierbij moet worden opgemerkt dat de Germanen als volkengroep waarschijnlijk nooit een eenheidsstaat hebben gevormd, ook niet in het prille begin, maar eerder altijd uit een los verband van stammen hebben bestaan, en dat er waarschijnlijk nooit één centrale Germaanse taal is geweest, maar altijd vele dialecten (definitie naar R.

Gerda
Categorie: Germaans Gerda was een bekoorlijke vorstreuzin en een dochter van de reus Gymir. Tegen haar zin trouwde ze met de vruchtbaarheidsgod Freyr. Ze werd daartoe overgehaald door Freyrs trouwe dienaar Skirnir, die haar met een vreselijke toverspreuk dreigde te bezweren. Ze zou er zo lelijk door worden dat geen man haar meer zou willen. Sommigen geloofden dat Gerda het noorderlicht uitstraalde

Geneeskunde
Categorie: Verscheidene Geneeskunde is bij de oudste cultuurvolken nauw verbonden met religie: het is meestal de godheid van wie ziekte en genezing afhangen en de priester-artsen zijn tussenpersonen. Hoewel al in de 6e eeuw v.C. in Griekenland de eerste kentekenen van een wetenschappelijk denkende Geneeskunde ontluiken, worden de beroemde Asclepius-heiligdommen er tot in onze tijdrekening nog druk bezocht. Bekende godheden en andere wezens aan wie genezende kracht wordt toegekend: Asclepius - Nodens - Paian - Apollo - Gula - Patecatl Hygeia - Sataran -Sauska - Serapis - Chiron - Dian Cecht - Melampus - Yao-shi - Dioscuren

Gefion
Categorie: Germaans Gefion was een vegetatiegodin, behorend tot de Aesir. Ze is de schutsgodin van de maagden en brengt geluk en voorspoed. De godin Freya heeft de bijnaam Gefion.

Geb
Categorie: Egyptisch Geb, de Egyptische god van de aarde, was de broer en echtgenoot van Nut, en de oudste zoon van Shu en Tefnut, de goden van lucht en vocht. Shu (in sommige mythen Ra) zou een hartstochtelijke omhelzing van Geb en Nut hebben verbroken, waarna Geb de aarde werd en Nut de hemel. Eerder was er te weinig ruimte tussen hen om mogelijk te maken dat Nut kinderen kreeg. Geb bleef voorgoed treuren, omdat hij van Nut was gescheiden en zijn verdriet uitte zich in de vorm van aardbevingen. Geb gold als een goede god, die de mensheid gewassen schonk en zieken genas. Wel bestond de angst dat hij de doden in zijn lichaam vasthield, zodat ze niet naar de Onderwereld konden reizen. Hij werd meestal afgebeeld als een gebaarde man die onder de voeten van Shu lag. Soms werd hij groen geschilderd, om aan te duiden dat de vegetatie uit zijn lichaam groeide. Soms ook werd hij vergezeld door een gans of voorgesteld als een stier. Geb, de vader van de goden, en Nut golden als de ouders van Osiris, Isis, Nephthys en Seth. De Farao’s noemden zich, erfgenamen van Geb.

Gezegden
Categorie: Verscheidene Gezegden met een mythologische achtergrond: Achilleshiel Kwetsbare plaats of plek. Genoemd naar de Griekse held Achilles, die slechts kwetsbaar was aan zijn hiel. Een Adonis Schone jongeling, naar Adonis, in de mythologie een zeldzaam schone jongeling, bemind door Venus. Argusogen Waakzaamheid. Altijd open, waakzame ogen, zoals die van Argus, de met 100 ogen bezaaide reus, die Io bewaakte. Draad van Ariadne Middel om uit een netelige situatie te geraken of om een ingewikkeld vraagstuk op te lossen. Bacchanaal Woest drinkgelag. Afkomstig van Bacchus, de Romeinse god van de wijn. [-b]`Van Scylla in Charybdis raken`.[-b] Van de ene benarde situatie in de andere belanden. Een Cassandra voorspelling Een sombere voorspelling waar niemand acht op slaat. Vat der Danaïden vullen - Danaïde werk doen Een vergeefse zware arbeid verrichten. Oedipuscomplex In de psychoanalyse een verzamelnaam voor stoornissen in het zielenleven die stammen uit de oedipale fase. Vernoemd naar Oedipus, de legendarische Griekse held, die zijn vader doodde en zijn moeder huwde. Bij meisjes ook wel het electracomplex genoemd. Uitgebreide versie. Doos van Pandora Een doos waarin zich alle menselijke rampen bevinden. Alles wat onder de schijn van bevalligheid de bron van veel ellende worden kan. Genoemd naar Pandora. Parisappel Een twistappel. Genoemd naar Paris, de zoon van Priamus, die moest uitmaken wie van de drie godinnen (Hera, Athena en Aphrodite) de schoonste was. Sisyphusarbeid Zware arbeid dat geen resultaat oplevert.

Ghoul
Categorie: Fabelwezens Ghoul is volgens de Japanse mythologie een kwaadaardig wezen dat `s nachts op kerkhoven ronddwaalt om zich tegoed te doen aan het vlees van de doden.

Ginnungagap
Categorie: Germaans De gapende leegte die, ten tijde van de schepping, tussen de sfeer van het vuur en de sfeer van de ijzige kou in lag. Toen warme zuidelijke lucht het noorden bereikte, smolt het ijs van Ginnungagap. Uit de druppels ontstonden de vorstreus Ymir en de oerkoe Audhumla. Audhumla likte Buri, de stamvader van de goden uit het ijs vrij. Zijn drie kleinzoons Odin, Vili en Ve doodden Ymir en brachten zijn lichaam naar het middelpunt van Ginnungagap. Daar maakten ze er Midgard, de mensenwereld van. Ymirs vlees werd de aarde, zijn gebeente de bergen, zijn haren de bomen en zijn bloed vormde meren en zeeën. Van zijn schedel werd de hemel gemaakt, die op vier punten werd getorst door de Dwergen Nordi, Sudri, Austri en Westri.

Giltine
Categorie: Verscheidene Litouwse doodsgodin, een soort in het Wit geklede heks die de zieke wurgt of doet stikken.

Gilgamesh-epos
Categorie: Mythen Het Gilgamesh-epos is de indrukwekkendste Mesopotamische mythe. Het is geschreven op 12 grote kleitabletten in zo`n 3000 regels spijkerschrift. Het epos kwam te voorschijn tussen de ruïnes van Assoerbanipals bibliotheek, die door hem in de 7e eeuw v. Chr. was gebouwd, maar het verhaal was aloud tegen de tijd dat de Assyrische koning het aan zijn verzameling van Mesopotamische literatuur toevoegde. In het verhaal gaan Gilgamesh en zijn vriend Enkidoe op pad om het geheim van de onsterfelijkheid te ontdekken. In het begin denken ze dat het verrichten van groots.e daden de manier is om eeuwig te blijven leven. In een van de avonturen doodt Enkidoe het monster Choembaba en in een ander verslaat Gilgamesh een stier die de stad Oeroek moest verwoesten. Maar hun dapperheid leidt niet tot het eeuwige leven, want Enlil, de koning van de goden, besluit dat Enkidoe moet sterven als straf voor het doden van Choembaba. De dood van Enkidoe is een belangrijke les voor Gilgamesj: hoe heldhaftig een mens ook is, hij blijft een sterveling wiens lot in de handen van de goden ligt. Tijdens zijn zoektocht naar het eeuwige leven ontmoet Gilgamesh Oetnapisjtim, wiens naam betekent `heb het eeuwige leven gevonden`. Oetnapisjtim vertelt Gilgamesj dat Enlillang geleden een overstroming heeft veroorzaakt om de mensheid te vernietigen. De god Enki had medelijden met Oetnapisjtim en zei tegen hem dat hij een grote boot moest bouwen om zichzelf, zijn familie en alle levende wezens ter wereld te redden.

Gjalp
Categorie: Germaans Vorstreuzin en dochter van Geirrod. Haar naam betekent `huilster`. Toen Thor, samen met Loki, Geirrods paleis bezocht, stelde Gjalp alles in het werk op hen leed te berokkenen. Eerst liet ze met een vloed van haar menstruatiebloed een rivier overstromen om Thor en Loki te laten verdrinken. Thor trof haar met een steen waarop ze huilend naar huis rende. Daar probeerden zij en Greip de schedel van de slapende Thor te verbrijzelen door zijn stoel tegen het plafond te duwen. Thor werd net op tijd wakker en dreef de stoel met zijn toverstaf omlaag. Daarbij werden de reuzinnen verpletterd.

Glaucus
Categorie: Grieks - Romeins Griekse god van het vissen. Zijn torso was bedekt met schelpen en zeewier. Hij was in beginsel een sterveling, maar werd een god toen hij zeer krachtig gras at dat was gezaaid door Cronus. Na het eten van het gras rende hij de zee in waar hij werd gezuiverd en goddelijk gemaakt door Tethys en de Nereiden.

Gnomen
Categorie: Fabelwezens Gnomen waren kleine kabouteractige wezentjes die in de Keltische mytholokendstonden als de juwelenmakers van de Hoog koning, oftewel de Ard Rhi. Het waren wezentjes die erg op zichzelf leefden en op de een of andere manier altijd de weg kwijt raakten voordat ze op hun bestemming uitkwamen. Ze komen vaak voor in middeleeuwse teksten en worden beschreven als groene wezentjes met een rode of paarse puntmuts.

Goibhniu
Categorie: Keltisch Goibhniu was de Ierse god van de smeedkunst. Hij maakte deel uit van de Tuatha De Danann. Hij kon met drie slagen van zijn toverhamer een volmaakt wapen smeden. Vlak voor de tweede slag bij Magh Tuireadh kwam een spion van de Fomori Goibhniu bespioneren. Daarbij verwondde hij de god zelfs. Goibhniu speelde een voorname rol in het Fled Goinbenn-feest in de andere wereld. Daarvoor brouwde hij zelfs het bier. Zijn Welshe tegenhanger heette Govannon.

Godsdienstoorlogen
Categorie: Geschiedenis In Frankrijk, de Nederlanden en Duitsland probeerden katholieke vorsten een einde te maken aan het protestantisme door een reeks oorlogen die pas in 1648 eindigden. Hoewel die oorlogen in naam van de godsdienst werden uitgevochten, namen heel wat heersers er aan deel met de bedoeling hun gebied en macht uit te breiden. Koningin Catherina de Medici probeerde in Frankrijk al de Hugenoten (Franse calvinisten) te laten ombrengen. Deze grote slachtpartij vond plaats in 1572 tijdens de Bartholomeus nacht. Heelwat protestanten ontsprongen echter de dans. In de Nederlanden probeerde Filips II het Spaans gezag te verstevigen en het katholicisme te verplichten, maar Willem van Oranje bood duchtig weerstand. Deze onafhankelijkheidsoorlog tegen Spanje duurden 80 jaar en staat daardoor ook bekend als de Tachtigjarige Oorlog. In Centraal-Europa ontketende de Habsburger, keizer Ferdinand II, de Dertigjarige oorlog (1618-1648) toen hij het protestantisme brutaal onderdrukte in Bohemen. Hij was op weg om alle protestantse prinsen in Duitsland te verslaan, maar toen koos koning Gustaaf Adolf van Zweden de zijde van de protestanten. Voor hij sneuvelde in de slag bij Lutzen had deze vorst heel wat overwinningen behaald en zo het protestantisme in Duitsland gered. Heel onverwacht kregen de Duitse protestanten ook steun van het katholieke Frankrijk dat de kans schoon zag om de Habsburgers te beletten hun gebied verder uit te breiden. Toen de oorlog voorbij was, bleek Duitslannd verdeeld in een protestants, noordelijk deel en katholieke staten in het zuiden en het westen.

God van de doden
Categorie: Verscheidene Belangrijke heersers en rechters in het dodenrijk waren: Aker Ankou Anubis Aiakos Donn Hecate Hel Osiris Persephone Hades Ptah Tuoni Ereskigal Erlik Kebechet Tethra Estanatlehi Morrigan Veles Geb Gwydion Nergal

Grogoch
Categorie: Fabelwezens De Grogoch was van origine half menselijk, half geest en kwam uit Schotland, maar werd later ook overgenomen in de Ierse verhalen. Hij heeft de mogelijkheid van onzichtbaarheid en wordt gezien als een vriendelijk wezen dat graag helpt in het huishouden voor slechts een pot room als betaling.

Groa
Categorie: Germaans Groa was een zieneres en de vrouw van Aurvandil. Diens bevroren teen werd door Thor de lucht in gesmeten, waarna hij in een ster veranderde. Aurvandil was mogelijk een vruchtbaarheidsgod van moerasgebieden.

Griffioen
Categorie: Fabelwezens Een mythisch wezen met de poten en hoofd van een leeuw en de kop, voorpoten en vleugels van een arend. Dit legendarische wezen is o.a. in Babylonische en Perzische geschriften afgebeeld. De Griffioen staat als embleem van de heerschappij over land en de lucht, aangezien de leeuw gezien wordt als het sterkste dier van de grond en de arend wordt gezien als de `koning` onder de vogels.

Griekse Scheppingsmythe
Categorie: Mythen Het ontstaan van de wereld en de goden: In het begin was er slechts Chaos, een grenzeloze, met donkere nevelen gevulde, gapende afgrond. Uit Chaos ontsprongen Gaia (de Aarde), Tartaros (de donkere afgrond onder de aarde), en Eros (de Liefde). Gaia baarde de Gebergten, de Zee (Pontos) en de Hemel (Ouranos). Uit de verbinding van de Aarde met de Hemel ontstonden de Titanen, de drie Cyclopen en de drie hekatoncheiren (honderdarmige reuzen). Van de zes mannelijke Titanen zijn de beroemdste Okeanos, Japetos en Kronos, en van de zes vrouwelijke Tethys, Rheia en Themis. Omdat Ouranos zijn kinderen haatte en ze verbande naar de Tartaros, haalde Gaia haar jongste zoon Kronos over om zijn zelfzuchtige vader met een scherpe sikkel te verminken en de heerschappij te veroveren. Uit de bloeddruppels van de gewonde Ouranos die op de grond vielen, ontstonden de Erinyen (furiën, wraakgodinnen), de vreselijke giganten (reuzen) en de Melische Nimfen, die zowel zegen als vloek brachten. Als goede geesten waken ze over de kudden en de vruchtbomen, als kwade zijn ze de godheden van moord, wraak en vloek. Nadat Kronos zijn broers uit de Tartaros had bevrijd en zich meester had gemaakt van de heerschappij, trouwde hij met Rheia, die hem drie dochters schonk: Hestia, Demeter en Hera, en twee zonen: Hades en Poseidon. Maar Kronos, die bang was dat zijn kinderen hem hetzelfde zouden aandoen als wat hij zijn vader had aangedaan, verslond hen zodra ze geboren waren. Daarom ging Rheia, toen ze op het punt stond aan,.

Grid
Categorie: Germaans Grid, een vriendelijke vorstreuzin stond Thor bij in de strijd tegen Geirrod. Thor was door Loki overgehaald om zich zonder zijn tovergordel en zijn hamer naar Geirrods paleis te begeven. Grid leende Thor haar eigen gordel, ijzeren handschoenen en een toverstaf. Volgens sommige tradities had Grid een zoon van Odin, de stille god Vidar.

Grendel
Categorie: Germaans Grendel was het niet met wapens te kwetsen watermonster dat tijdens de regering van koning Hrothgar Denemarken teisterde. Op een nacht verslond hij in het koninklijk paleis een slapende krijger. Beowulf, die bij de koning op bezoek was, nam een arm van het monster in de houdgreep. In de worsteling die daarop volgde werd de arm van het monster afgerukt. Grendel vluchtte en bloedde dood in zijn waterhol.

Gratien
Categorie: Grieks - Romeins De Gratien (of Charites) waren in de antieke mythologie de godinnen van schoonheid, bevalligheid en vreugde. Het zijn er gewoonlijk drie: namelijk Euphrosyne (vreugde), Aglaia (glans) en Thaleia (bloeiende). Zij worden beschouwd als de dochters van Zeus en Eurynome of als dochters van Dionysus en Aphrodite. Volgens Homerus behoren zij tot het gevolg van Aphrodite.

Grannus
Categorie: Keltisch Gallische god van de Geneeskunde. Grannus werd gezien als een godheid die genas via helende waterbronnen. Volgens sommige tradities werd hij gekoppeld aan de eveneens genezende godin Sirona. In Schotland en Frankrijk zijn restanen gevonden van aan hem gewijde tempels.

Grainne
Categorie: Keltisch Grainne was een dochter van Cormac Mac Art, de opperkoning van Ierland. Ze was als vrouw beloofd aan Finn MacCool, de leider van de koninklijke lijfwacht, de Fianna. Omdat die al niet zo jong meer was, gaf Grainne de voorkeur aan Diarmuid Ua Duibhne, de pleegzoon van de liefdesgod Aonghus. Door toverkunst ontsnapte Grainne uit de Ierse hoofdstad Tara. Diarmuid ging tegen zijn zin mee. Zestien jaar lang waren ze op de vlucht voor de Feniërs, en van liederlede ging Diarmuid van Grainne houden. Diarmuid werd tijdens de jacht door een betoverd everzwijn gedood, lang nadat Cormac Mac Art en Finn MacCool zich bij hun verbintenis neer hadden gelegd. Grainne gaf Finn de schuld van Diarmuids dood en zwoer wraak via haar vier zoons, maar trouwde uiteindelijk alsnog met Finn.

Gungnir
Categorie: Germaans Gungnir was de toverspeer van de oppergod Odin. Hij werd gemaakt door Dwergen tegelijk met een pruik van gouddraad die de vuurgod Loki had besteld als vervanging voor het gouden haar van Thors vrouw Sif. Loki had namelijk voor de grap haar haren afgeknipt.

Guinevere
Categorie: Keltisch Guinevere, was de vrouw van koning Arthur en de geheime minnares van Sir Lancelot. In de verhalen over de ridders van de Tafelronde wordt Guinevere vaak vergeleken met Helena van Troje, de befaamde Griekse schoonheid. Inderdaad brachten beide vrouwen rampspoed over hun minnaars. Andere vrouwen die rampspoed brachten over hun minnaars zijn bijvoorbeeld Deirde van de Smarten en Clymenestra. In het geval van Guinevere verzwakte haar verhouding met Lancelot de eenheid van de Ronde Tafel. Haar schoonheid trok ook Arthurs neef Modred aan, die Camelot innam en Guinevere dwong tot een huwelijk. In andere verhalen wordt deze laatste verhouding totaal genegeerd, met name in de populaire films, en wordt er slechts aandacht besteed aan de driehoeksverhouding tussen Guinevere, Arthur en Lancelot. In de slag bij Camlan tussen Arthur en Modred, kwam een einde aan de gouden tijd van de Britse ridderschap, want de meeste ridders sneuvelden. De dodelijk gewonde Arthur werd naar Avalon gebracht. Volgens bepaalde verhalen was het Morgan La Fay met nog twee vrouwen die hem in een schip meenamen naar zijn laatste rustplek. Guinevere werd non in Amesbury en overleed aldaar. Volgens sommigen werd ze begraven in Glastonbury, dicht bij Arthurs graf. [ Guinevere werd vanwege haar verhouding met Lancelot ter dood veroordeeld op de brandstapel, maar Lancelot redde haar. In de strijd die daarop volgde, doodde Lancelot veel ridders. Arthur weende om het verlies van eenheid onder zijn ridders ]

Guanyin
Categorie: Oosters Guanyin of Kuan Yin is in het Chinese boeddhisme de godin van genade, compassie en troost. In Japan heet ze Kwannon en ze helpt alle levende wezens om de verlichting te bereiken. Ze was oorspronkelijk mannelijk maar kreeg steeds meer vrouwelijke kenmerken. Ze zegende vrouwen met nageslacht en wordt soms afgebeeld met een kind in haar armen. Guanyin zou gevangenen van hun boeien kunnen bevrijden, het gif van slangen kunnen verwijderen, de bliksem krachteloos kunnen maken en vrijwel iedere ziekte kunnen genezen. Ze is een zeer geliefd godin, wier beeltenis in mening huishouden te vinden is. De feesten van haar geboorte en verlichting hebben voor de boeddhisten grote betekenis.

Guanyin
Categorie: Oosters De godin van genade en een van de meest populaire boeddhistische godinnen. In het sankriet heet ze Padma-pân, oftewel `geboren van de Lotus`. In tegenstelling tot de andere boeddhistische godheden is zij eerder geliefd dan gevreesd en het model voor Chinese schoonheid. Zij verbleef juist op aarde om mensen verlossing te brengen in plaats van naar het nirvana te vertrekken,

Gwyn Ap Nudd
Categorie: Keltisch Gwyn Ap Nudd was in de Welshe mythologie een vorst uit de andere wereld. Gwyn ontvoerde Griddylad, een dochter van Ludd Llaw Ereint, op haar trouwdag. Volgens een latere mythe was Llud Llaw Ereint een zoon van de doodsgod Beli, en de bouwer van Londen. Arthur eiste dat Gwyn Griddylad zou teruggeven aan haar echtgenoot Gwythyr, een trouwe vazal van hem. Omdat het niet meeviel Gwyns burcht te belegeren, kwam men tot een merkwaardig vergelijk. Gwyn Ap Nudd en Gwythyr besloten elke meidag tot het einde der tijden met elkaar te zullen strijden. Degene die op de dag des oordeels de overhand had, kreeg Griddylad.

Gwydion
Categorie: Keltisch Gwydion was een neef van Math, de heerser over het Welshe koninkrijk Gwynedd. Om ervoor te zorgen dat zijn broer Gilvaethwy kon slapen met Maths slavin Gowein, veroorzaakte Gwydion een conflict tussen Math en Pryderi, zodat Math ten oorlog trok. Toen Math later het bedrog doorzag, veranderde hij eerst zijn neven een jaar lang in een hert en een hinde, het volgend jaar in een beer en een zeug en het daarop volgende jaar in een wolf en wolvin. Later gaf Gwydion leiding aan Lleu, de zoon van zijn zuster Arianrhod.

Gwern
Categorie: Keltisch Gwern was, volgens de Welshe mythologie, een zoon van de Ierse koning Matholwch en de Welshe prinses Branwen. Door een conflict tussen de beide koninklijke families werd Branwen keukenmeid. Haar broer, Bran de Gezegende, ging in Ierland deze belediging wreken. Matolwch stelde, als compromis, voor de pas driejarige Gwern op de Ierse troon te zetten. Branwens onverzoenlijke halfbroer Efnisien wierp daarop Gwern in het vuur.

Hathor
Categorie: Egyptisch Hathor, een Egyptische hemelgodin en dochter van de zonnegod Ra, werd meestal voorgesteld als een koe. Ze was de godin van vreugde en liefde, en zorgde voor moeders en kinderen. Ze voedde de levenden en bracht de doden naar de Onderwereld. Daar voedde ze hen met de vruchten van de vijgenboom, waarin ze was geincarneerd. Koninklijke sarcofagen werden van het hout van de vijgenboom gemaakt, vanuit het geloof dat De dood een terugkeer naar de baarmoeder inhield. Een aspect van Hathor was het oog van Ra. Toen Ra ouder werd, zwoer de mensheid tegen hem samen. Daarom stuurde hij zijn goddelijke oog, de verzengende kracht van de Zon, om de mensen te doden. Het oog nam de gedaante aan van Hathor, die zich als de leeuwin Sekhmet (de krachtige) op alle verdorvenen stortte en hen doodde in een gruwelijke bloedbad. Ten slotte maakte Ra een einde aan het bloedvergieten. Had hij niet ingegrepen, dan zou Sekhmet de mensheid hebben uitgeroeid. Om Sekhmets razernij te temperen, overgoot Ra het slagveld met duizenden pullen bier vermengd met granaatappelsap. De bloeddorstige Godin zag het vocht voor bloed en dronk het op. Ze raakte zo aangeschoten dat ze haar moordpartij staakte en weer veranderde in de bekoorlijke Hathor. Ter herinnering aan deze gebeurtenis werden jaarlijks op de feestdag van Hathor grote pullen bier met granaatappelsap gedronken.

Harsaphes
Categorie: Egyptisch Harsaphes, Griekse naam van de Egyptische god Herisef, oorspronkelijk een god geboren uit het oerwater. Hij is de ram-god van Heracleopolis(tegenwoordig de stad Ehnas, waar nog resten van zijn tempel staan). Hij wordt ook vereenzelvigd met Osiris en met de zonnegod Re. De Grieken stelden hem gelijk met Herakles.

Harpokrates
Categorie: Egyptisch Harpokrates, vergriekste naam van de Egyptische god `Horus als kind`(ter onderscheiding van de volwassen Horus. Hij wordt voorgesteld als een kind met de vinger in de mond, zittend in een lotusbloem. Tijdens het Nieuwe Rijk werd hij een zeer populaire god en in de Grieks-Romeinse tijd werd zijn cultus sterk uitgebreid. Hij wordt ook beschouwd als een verschijning van de zonnegoden (o.a. Amun). Als zoon van Osiris is hij ook een vegetatiegod (afgebeeld met een kruik of met een hoorn des overvloeds). Beeldjes uit de Grieks-Romeinse periode stellen hem ook voor rijdend op een ram of op een gans (van de god Amun).

Harpijen
Categorie: Fabelwezens Harpijen (v. Gr. harpuai = roofsters), in de antieke wereld monsterlijke wezens: roofvogels met grote klauwen en een afstotend vrouwengelaat. Ze doen mensen verdwijnen of kwellen hen. Zo bezoedelen zij het voedsel van Phineus en ondervindt Aeneas hun plagerijen. Waarschijnlijk zijn de Harpijen oorspronkelijk de personificaties van stormvlagen en rukwinden. Daarop wijzen hun namen: Aello (stormwind), Kelaino (duistere) en Podarge (snelvoetige), de moeder van Achilles` paarden.

Haroëris
Categorie: Egyptisch Haroëris, naam van de Egyptische god Horus op gevorderde leeftijd, ter onderscheiding van de jongere Horus uit de mythe van Osiris. Hij is een valk- en hemelgod, die in Komambo (het oude Noebt), in Boven-Egypte, als zoon van de zonnegod Re werd beschouwd, waardoor hij identiek is met de luchtgod Su.

Harmonia
Categorie: Grieks - Romeins Harmonia, in oorsprong oude Boeotische godin die tot Aphrodite`s gevolg behoorde. In de Griekse mythe is zij een dochter van Ares en Aphrodite (of van Zeus en Elektra) en gemalin van de Thebaanse vorst Cadmus. Bij haar bruiloft krijgt zij van Aphrodite een kleed en halssnoer ten geschenke, die de latere bezitters ervan ongeluk zal brengen. Harmonia is de moeder van o.a. Ino en Semele en als echtgenote van Cadmus is zij zeer geliefd bij de Thebanen, die haar vereren als beschermster van staat en familie. In de Romeinse keizertijd (sinds de 1e eeuw n.C.) wordt Harmonia een machtige wereld en heelal beheersende godheid.

Harmerti
Categorie: Egyptisch Harmerti, naam van de Egyptische god Horus als valk-god `met de twee ogen`, die resp. de Zon en de Maan voorstellen. Hij werd ook vereerd als strijdlustige held die monsters als Apophis weet te bedwingen.

Harmachis
Categorie: Grieks - Romeins Harmachis was de Griekse naam van de Sfinx van Gizeh (bij de piramiden van Gizeh), die waarschijnlijk de Egyptische koning Chefren (uit de 4de dynastie, 2723-2563 v.C.) volgens sommigen dateert het beeld uit het 7e tot 5e millennium v.C.) voorstelt, met het lichaam van een leeuw. Later meende men dat het beeld de god `Horus van de ochtendzon` (Harachte) voorstelt.

Harihara
Categorie: Oosters Harihara, in het hindoeïsme benaming voor Vishnu (Hari) en Shiva (Hara) als goddelijke tweeënheid, vaak afgebeeld als één enkele figuur van wie de linkerzijde, met in de hand een rad, Vishnu voorstelt, en de rechterzijde, met een drietand in de hand, Shiva. Deze tweeenheid personifieert de vereniging van ruimte (Hari) en tijd (Hara).

Harendotes
Categorie: Egyptisch Harendotes, Egyptische beschermgod, een vorm van de god Horus, waakt voor het voortbestaan van zijn vader Osiris in de Onderwereld. Hij is de beschermer van de doden en wordt als valk afgebeeld op de wanden van sarcofagen.

Harbard
Categorie: Germaans Harbard (`grijsbaard`) was een norse veerman. Toen Thor hem opdroeg hem een diepe rivier over te zetten, reageerde hij met een scheldpartij. Thor werd daarop kwaad, maar de veerman kwam niet naar de oever. Thor doorzag niet dat Harbard zijn vader Odin was. In de confrontatie kwamen de karakters van de goden naar voren: Odin als een lastige bedrieger, Thor als een opvliegende eerlijke figuur.

Harachte
Categorie: Egyptisch Harachte, Egyptische god van de ochtendzon, wiens naam betekent `Horus van de horizon`. De als valk voorgestelde god, die als `machtige god, heer van de hemel` werd aangeroepen, werd in Heliopolis versmolten met Re en als Re-Harachte vereerd.

Hapi
Categorie: Egyptisch Hapi, in het oude Egypte de personificatie van de Nijl. De overstroming van deze heilige rivier, die het land vruchtbaar maakte, werd geïdentificeerd met de god Nun en beschouwd als gift aan goden en koningen. Hapi is ook de naam van een van de Horus-kinderen.

Haoma
Categorie: Oosters Haoma of Hauma, in de Oudiraanse mythologie een vergoddelijkte plant uit het sap waarvan een drankje met verdovende werking wordt getrokken dat bij het offeren wordt gedronken. Deze godheid heerst over alle geneeskrachtige planten en schenkt de onsterfelijkheid. Hij wordt gelijkgesteld met de vedische Soma.

Haokah
Categorie: Verscheidene Haokah, dondergod van de Dakota-Indianen (Sioux; in het middenwesten van Noord-Amerika), die huilt als hij gelukkig is en lacht wanneer hij droef is. Hij wordt voorgesteld met twee horens op het hoofd.

Hanuman
Categorie: Oosters Hanuman of Hanumat, Oudindische aap-god, god van de geleerdheid en beschermer van de dorpen, geldt als een zoon van de windgod Pavana of van Vayu. Wanneer hij probeert de Zon te pakken om ze op te eten, verbrijzelt Indra met zijn dondersteen Hanumans linker onderkaak. In de Ramayana is hij de trouwe gezel van Rama op diens zoektocht naar zijn geschaakte vrouw Sita en diens strijd tegen het eiland Lanka (Ceylon). Zijn lichaamskleur is rood. Hij heeft een lange staart en met zijn voet vertrappelt hij de onttroonde godin van Lanka. In de heilige hindoe-plaats Ayodhya, in de noordelijke deelstaat Uttar Pradesh van India, aan de grens met Tibet en Nepal, staat een belangrijke aan Hanuman gewijde tempel.

Hannahanna
Categorie: Oosters Hannahanna, moeder- en geboortegodin van de Hettieten, in het oude Klein-Azië, wier naam betekent `grootmoeder-grootmoeder`. De bij is haar bode. In mythen (o.m. van Telipinu ) waar op zoek wordt gegaan naar verdwenen goden speelt zij een rol van betekenis.

Hananim
Categorie: Oosters Hananim, opper- en hemelgod in het oude Korea, die als heerser over het heelal de sterren verplaatst. Hij beloont het goede en straft het kwade.

Han Xiang-zi
Categorie: Oosters In de oud Chinese traditie een van de populaire Ba Xian (8 Onsterfelijken), die de onsterfelijkheid verwierf toen hij uit een perzikboom viel. Hij laat naar goeddunken bloemen groeien en bloeien en is herkenbaar aan zijn dwarsfluit en bloemenmand.

Han
Categorie: Oosters Han, Chinese riviergod en personificatie van de gelijknamige rivier; eventueel ook benaming voor de Melkweg, die als een rivier werd beschouwd.

Haldi
Categorie: Oosters Haldi, rijks- en hoofdgod van de Oerarteeërs en stichter van het rijk Oerartoe (9e eeuw v.C., in het huidige Armenië). Naar hem worden de Oerarteeërs ook Haldiërs genoemd. Hij vormt een triade met de zonnegod Siwini en de weergod Teseba. Van zijn tempel in het oude Roesahinili (het huidige Toprakkale, ten oosten van de stad Van in Turkije) zijn ruïnes bewaard gebleven.

Hákonarmál
Categorie: Germaans De Hákonarmál is het verhaal van De dood van koning Hakon de Eerste, ook wel Hakon de Goede genaamd, die een van de jongste kinderen was van Harald Schoonhaar (zie de Hrafnsmál, en ook de `Sage van Harald Schoonhaar` in de `Heimskringla`). Als kind werd Hakon naar Engeland gestuurd waar hij werd groot gebracht als een Christen. Na De dood van zijn vader keerde hij terug naar Noorwegen, waar het hem lukte om zijn broer Erik de verbannen (in het jaar 935, zie de Eiríksmál) en het koningschap overnam. Hij regeerde meer dan vijfentwintig jaar en was een populaire koning, hij slaagde er echter niet om het Christendom in Noorwegen in te voeren. Aan het einde van z`n regeerperiode trachten de zonen van z`n broer Erik meerdere malen om de troon te veroveren. De laatste keer was tijdens een banket voor Hakon op het eiland Storth (Stordö). Een vel gevecht volgde waarbij Hakon met z`n gouden helm zeer opviel. De vijanden werden verjaagd, maar koning Hakon werd tijdens de strijd dodelijk verwond. Tijdens de vaart terug naar huis stierf hij, aan land, volgens de legende op dezelfde plek waar hij was geboren (in het jaar 960; het leven van Hakon de Goede staat uitgebreid in de `Sage van Hakon de Goede` in de `Fargskinna`). Het is opvallend dat juist één van de meest gedetailleerde beschrijvingen van een gesneuvelde held die het Valhalla binnen gaat, die van een Christelijke koning is, en het is überhaupt opvallend dat van een Christelijke koning verteld wordt dat hij het Heidense godenrijk binnen gaat in plaats van de Christelijke hemel.

Hades
Categorie: Grieks - Romeins Hades was de Griekse god van het dodenrijk. Hij is een zoon van Kronos en Thea. Samen met Persephone, die hij uit de bovenwereld schaakte, heerst hij over het droefgeestige rijk van de schimmen van de overledenen, zowel goeden als slechten. Vooral onder invloed van de Eleusinische mysteriën, waarin Hades werd vereerd, kreeg de god een vriendelijker karakter. Hades wordt niet alleen beschouwd als god van het dodenrijk, maar ook nog als god van de rijkdom. Onder de aarde beschikt hij over de rijkdommen van de edele metalen die in de mijnen worden gevonden. Als god van de rijkdom (Gr. ploutos = rijkdom) wordt hij Ploutoon genoemd. De Romeinen identificeren hem met Pluto of met Dis (v. Lat. dives = rijk). Met Hades wordt behalve de god ook zijn dodenrijk aangeduid, waar de schim van de dode die begraven of verbrand werd een onderkomen vindt. Wie niet werd begraven, krijgt geen toegang tot Hades en blijft rusteloos dwalen over de aarde. Het diepste en ellendigste oord van de Hades is de Tartaros, waar Zeus Cyclopen en Hekatoncheiren in heeft opgesloten. Alvorens de eigenlijke Hades te bereiken, worden de schimmen door de veerman Charon over de rivier de Styx gevaren. Als veergeld geeft men een munt mee, de obool, die in de mond van de overledene wordt gelegd. Naast de Styx stroomt door de Hades nog een aantal andere rivieren, o.a. de Acheron en de Kokytos. De uitgang van de Hades wordt bewaakt door de afschuwwekkende, veelkoppige hellehond Cerberus.

Hadad
Categorie: Oosters Hadad, Syrisch-Fenicische weer- en stormgod, die met zijn gemalin Atargatis en zijn zoon, de god Simios, een triade vormt. Hadad is ook stadsgod van Damascus. Zijn attributen zijn de bundel bliksemschichten en de bijl. Behalve in Damascus had hij cultuscentra in o.m. Aleppo en Doura-Europos. Adad is zijn Akkadische tegenhanger.

Hachiman
Categorie: Oosters Hachiman, populaire Japanse sjintogod en goddelijke beschermer van het Japanse volk. Hij is de Japanse oorlogsgod. Hij is ook een vredesgod en soms een landbouwgod en beschermgod van kinderen. Hachiman is de vergoddelijkte keizer Ojin (3e-4e eeuw). De duif is zijn symbooldier. Voor hem werden vele schrijnen gebouwd, over geheel Japan.

Habetrot
Categorie: Keltisch Habetrot was de Briste godin van de Geneeskunde en weverij.

Ha
Categorie: Egyptisch Ha, Oudegyptische god van het westen, wat hem de titel `Heer van de Libiërs` bezorgde. Als god van de westelijke woestijn - waar de toegang tot de Onderwereld wordt gesitueerd - speelt hij een rol in de dodencultus. Hij heeft een menselijke gestalte en draagt het teken (hiëroglief) van het westen op zijn hoofd.

Hazelaar
Categorie: Symbolen Grote krachten werden toegekend aan de Hazelaar, een boom die in verband wordt gebracht met toekomstvoorspelling, wijsheid, Vruchtbaarheid en regen. In noordelijk Europa en de Keltische wereld was de hazelaarsstaf het instrument van tovenaars en feeen, toekomstvoorspellers en goudzoekers. Men dacht dat de staf geluk bracht aan geliefden en in bet volksgeloof van de Noormannen gaf een koe die door een hazelaarsstaf werd aangeraakt overvloedig melk.

Haumea
Categorie: Verscheidene Mysterieuze Polynesische vruchtbaarheidsgodin op Hawaii, beschermster van de geboorte, die zelf de vreemdste, luidruchtige schepselen baarde. Zij is een magistrale tovenares, die zich zelf als jonge vrouw doet herboren worden, om met haar kinderen of kleinkinderen te kunnen trouwen, en met haar magische planten en stok vissen aantrekt. Tenslotte zal de trickster Kaulu haar macht breken en haar doden.

Het noodlot
Categorie: Verscheidene Het noodlot, opgevat als een onontkoombare macht die zowel de mens als de goden beheerst, speelt in vele mythologien een grote rol. Bekende godheden of andere wezens aan wie macht over het lot van mens en goden wordt toegekend zijn: Camaxtli - de Moiren - Disen - Nabu - Enlil - Namtar - Fatum - Nanna - Fatit - de Nornen - Gamab - Nortia - Hathor - Laima - Urmen - Leza - Isdustaya

Hestia
Categorie: Grieks - Romeins De Griekse godin van het huiselijk leven wordt gesymboliseerd door het haardvuur. Ze is de dochter van Kronos en Rhea en de zuster van Zeus. Zowel in de huizen als in het stadhuis werd veelvuldig bij het haardvuur geofferd. Hestia is ook het symbool van verbondenheid van de moederstad (metropolis) met kleinere steden die ontstonden in de kolonies. De kolonisten namen vuur dat ontstoken was aan het haardvuur van het stadhuis in de moederstad mee en hielden de brandende in hun nieuwe vestiging. In de tijd van keizer Augustus identificeerden sommige schrijvers de Romeinse godin Vesta met Hestia.

Hespera
Categorie: Grieks - Romeins Hespera was de griekse godin van het vallen van de avond en de nachtelijke evenknie van de godin van de dageraad Eos, oftewel Aurora.

Hesperiden
Categorie: Grieks - Romeins De Hesperiden zijn de dochters van Atlas en wonen bij het Atlasgebergte. Zij bewaken de gouden appels (van onsterfelijkheid) die Gaia als huwelijksgeschenk aan Zeus en Hera heeft gegeven. De honderdkoppige draak Ladoon helpt hen bij het bewaken ervan. Het elfde werk van Herakles betreft het stelen van deze appels.

Hermod
Categorie: Germaans Zoon van Odin en Frigg en broer van Balder. Samen met de god Bragi ontvangt hij de gesneuvelde helden die in het Walhalla aankomen. Hij is degene die als bode van zijn moeder op Odins snelle paard Sleipnir bij Hel in de Onderwereld vergeefs gaat pleiten om zijn vermoorde broer Balder naar de godenwereld Asgard te laten terugkeren.

Hermes
Categorie: Grieks - Romeins Hermes was de Griekse god van reizigers en wegen, kooplieden en handel, kortom van alles waarbij behendigheid en list te pas komen. Hij is geboren in Arcadië als zoon van Zeus en de nimf Maia. Al in de wieg vindt hij de lier uit en als kind steelt hij vijftig runderen van Apollo, die de god hem laat houden in ruil voor de lier. Hermes is de listigste, sluwste en meest mensvriendelijke god van de Olympus. Hij is de snelle bode van de goden, begeleidt de schimmen van de overledenen naar de Onderwereld. Het is Hermes die de reus met honderd ogen Argos weet te doden. Men ziet in hem ook de schenker van welbespraaktheid en overredingskracht en de uitvinder van het schrift, de wiskunde, de astronomie en van allerlei nuttige en aangename zaken als lier, fluit, maten en gewichten, sport e.d. Hermes is ook bedreven in waarzeggerij en toverkunst en wordt daarbij geholpen door zijn herautstaf, een met banden versierde Olijftak, omwonden door twee slangen. Met deze staf of met zijn gouden toverstaf opent en sluit hij ogen. Hij was bijzonder populair bij de lagere standen en als energiek reiziger met zijn gevleugelde sandalen werd hij bij ieder kruispunt geëerd met een `herrne`, een vrij hoge pilaar bekroond door een Hermeskop of buste. Hermes wordt afgebeeld als jongeman met vleugels aan helm of schoeisel en met de herautstaf (ook met een geldbuidel) in de hand of als herder die een ram draagt. Hij is de Mercurius van de Romeinen.

Hercules
Categorie: Grieks - Romeins Hercules, de naam waaronder de Griekse vergoddelijkte held Herakles bij de oude Romeinen bekend werd. Zijn cultus werd al in de 6e eeuw v.C. door Griekse kolonisten in het zuiden van Italië verspreid. In de 5e eeuw v.C. verrijst er een heiligdom te zijner ere op het Forum Boarium in Rome en in 312 v.C. wordt zijn cultus opgenomen in de officiële staatsgodsdienst. Ook in de Romeinse provincies genoot Hercules grote bekendheid. Bij de Etrusken was hij bekend als Hercie. Volgens de sage is hij de stichter van Herculaneum, het antieke stadje dat tegelijk met Pompeii in 79 n.C. bij de uitbarsting van de Vesuvius onder vulkanische modder werd bedolven.

Herakles
Categorie: Grieks - Romeins Herakles is de beroemdste held in de Griekse oudheid. Hij is de zoon van Zeus en Alcmene, bij wie hij verwekt wordt tijdens de afwezigheid van haar echtgenoot Amphitryoon, koning van Tiryns. Hera, Zeus` echtgenote, tracht uit jaloezie het kind te doden en zendt een slangenpaar op zijn wieg af. Maar Herakles toont nu reeds zijn legendarische kracht door de beesten te wurgen. Van Kreon, vorst van Thebe, krijgt hij diens dochter Megare tot vrouw. Door toedoen van Hera in waanzin ontstoken, doodt hij vrouw en kinderen. Als straf krijgt Herakles van het Orakel te Delphi de opdracht om in dienst van koning Eurystheus van Mycene twaalf werken te volbrengen. Indien hij daarin slaagt, zal hij de onsterfelijkheid verwerven en onder de goden worden opgenomen. Herakles en zijn 12 Werken Het eerste werk dat hij moet verrichten is het wurgen van de Nemeïsche leeuw. Dit dier raakt niet verwond door pijlen of knots (een wapen dat Herakles steeds bij zich draagt). Hij wurgt de leeuw ten slotte met zijn handen. De kop van het dier wordt zijn kap, de huid zijn mantel. Eurystheus is totaal overrompeld door het succes van Herakles. Van nu af geeft hij zelf geen opdrachten meer, maar laat dit over aan zijn herauten. Het tweede werk is het doden van de waterslang Hydra van Lerna. Dit monster heeft zeven koppen, maar zodra er een wordt afgeslagen, groeien er twee nieuwe aan. Herakles overwint de Slang samen met zijn neef lolaos. Telkens als er een kop wordt afgeslagen, schroeien zij met brandende boomstammen de wonden dicht.

Heracliden
Categorie: Grieks - Romeins Heracliden waren de zonen en verdere afstammelingen van Herakles, die pogen hun land van herkomst, de Peloponnesos, te heroveren. Pas de derde generatie van de Heracliden zal in de onderneming slagen. Deze sage houdt verband met de Dorische volksverhuizing.

Hera
Categorie: Grieks - Romeins Hera, Griekse hemelvorstin en godin van het huwelijk, dochter van Cronos en Thea, zuster en tevens gemalin van Zeus en moeder van Ares, Hephaistos en Hebe. Als echtgenote van Zeus is zij trots en jaloers op zijn geliefden. Zeus` minnaressen en hun kinderen achtervolgt zij met haat (o.m. Herakles). Zij werd vooral vereerd in Argos (als stadsgodin), Mycene en Sparta en op de eilanden Samos en Delos. In Argos werden de Heraia gevierd, feesten die gepaard gingen met openbare festiviteiten. In Paestum, de antieke Griekse kolonie Poseidonia in Zuidwest-Italië, waar Hera gold als geboortegodin, had zij een indrukwekkend heiligdom. Ook in Olympia (ruïnes van tempel uit ca. 600 v.C.), Korinthe, Tiryns en Perachora had zij haar tempels. Aan Hera is de koe gewijd, maar ook de kraai, de pauwen de granaatappel. De Romeinen stellen Juno aan Hera gelijk.

Hephaistos
Categorie: Grieks - Romeins Hephaistos is de god van het vuur en de smeedkunst, zoon van Zeus en Hera. Vanwege zijn lelijkheid wordt hij door zijn moeder in zee geworpen. Door Thetis, dochter van Okeanos, wordt hij opgevangen en verzorgd. Later keert hij naar de Olympus terug. In de Ilias wekt zijn mismaaktheid bij de goden `Homerische gelach`. Volgens een ander verhaal (bij Homerus) wordt hij door Zeus van de Olympus gesmeten wanneer hij de zijde van zijn moeder kiest in een echtelijke ruzie. Hij komt terecht op het (vulkanische) eiland Lemnos. De mismaakte Hephaistos is niettemin gehuwd met de wondermooie Aphrodite. Oorspronkelijk werd Hephaistos vereerd in Klein-Azië als een natuurdemon van allerlei natuurlijke vuurverschijnselen. Hij heeft zijn werkplaats onder vulkanen waar o.a. de Cyclopen hem dienen. Hier smeedt hij wapens en uitrustingen voor goden en helden: Helios` zonnewagen, Poseidons drietand, het schild van Herakles enz. Hij boetseert ook Pandora uit klei. Bij het einde van de 6e eeuw v. C. kwam zijn cultus van Lemnos naar Athene, waar voor hem een heiligdom werd gebouwd in de wijk van de pottenbakkers, die hem als hun schutsgod vereerden. Een van de best bewaarde Griekse tempels is de Hephaistos-tempel (Hephaisteion), ten onrechte Theseion geheten, die de Agora van Athene beheerst. In Rome wordt Hephaistos geïdentificeerd met Vulcanus.

Hemera
Categorie: Grieks - Romeins Hemera was de Griekse godin van de dag en het daglicht. Ze was de dochter van Erebus en Nyx en moeder van Thalassa.

Hemel & Hel
Categorie: Symbolen Het geloof in een hiernamaals heeft een rijke symboliek voortgebracht. In Egyptische en Tibetaanse Dodenboeken staan de uitgebreide gedragsregels beschreven die gelden tijdens en na De dood. Ook in Chinese, Japanse, Midden-Amerikaanse, boeddhistische, islamitische, hindoeïstische en christelijke eschatologische teksten worden de doden begeleid, maar minder uitvoerig. In bepaalde culturen wordt het hiernamaals vaak voorgesteld als een gelukkiger versie van de wereld zoals wij die kennen. In het hiernamaals bij monotheïstische religies is de symboliek van geluk en tegenspoed opmerkelijk consistent: het paradijs bevindt zich boven de hemelboog (gesymboliseerd door de koepel en de stoepa); het licht fonkelt er en de harmonieën weerklinken. De Hel bevindt zich beneden - donker, met rookflarden, rottend en pijnlijk, of minder vaak, desolaat bevroren. In de meeste tradities bevindt de ziel zich in het lichaam waaruit deze tijdens de slaap kan weg zwerven. De ziel blijft na De dood in enige vorm bestaan. In Egypte werd de ziel die het lichaam had verlaten gesymboliseerd door een havik met mensenhoofd, de Ha. In de Westerse kunst worden zielen vaak voorgesteld als naakte kinderen. In mystieke tradities wordt de ziel als een vonk voorgesteld - een fragment van het goddelijke licht dat in het dualistische universum van licht en duisternis afgescheiden is van god, maar dat zich weer met hem kan verenigen zodra het bevrijd is uit het aardse bestaan. Het paradijs zoals dat door kunstenaars is weergegeven vertegenwoordigde vaak slechts een voorbijgaand stadium naar iets volmaakts dat door het zuivere licht gesymboliseerd werd.

Helios
Categorie: Grieks - Romeins Helios (Lat.: Helius), Griekse jeugdige zonnegod, zoon van het Titanenpaar Hyperion en Theia, broer van Selene (Maan) en Eos (dageraad). Met zijn zonnewagen rijst hij bij dageraad op uit de Okeanos, rijdt langs de hemelkoepel en verdwijnt `s avonds in het westen weer in de oceaan. Hij ziet en weet alles en wordt bij de eed als getuige aangeroepen. Hij werd vereerd in enkele plaatsen van de Peloponnesos, maar vooral op Rhodos, waar zich zijn 32 m hoge bronzen beeld bevond, de zgn. Kolossos van Rhodos (een van de Zeven Wereldwonderen), vervaardigd begin 3de eeuw v.C. door Charès van Lindos. Het beeld brak bij een aardbeving in 224-223 v.C. bij de knieën door. Helios wordt in de kunst voorgesteld als een jongeman met stralenkrans staande in een vierspan. Zijn attributen zijn de zweep en de wereldbol. Sol is zijn Romeinse pendant.

Helenos
Categorie: Grieks - Romeins Helenos is in de Griekse sage een zoon van de Trojaanse koning Priamos en bezit de zienersgave en voorzegt, nadat hij in handen van de Grieken is gevallen, dat de stad alleen met de hulp van Philoktetes (die de boog en pijlen van Herakles bezit) kan worden veroverd. Na Trojes val wordt hij door Neoptolemos als slaaf naar Epiros meegenomen en huwt na diens dood de eveneens als slavin meegevoerde Andromache. Hij krijgt een deel van Neoptolemos` rijk en sticht er Buthroton (ruïnes bij Vatzindro ten zuiden van Dürres in Albanie) als een nieuw Troje. Hier bezoekt hem Aeneas op weg naar Latium.

Helena
Categorie: Grieks - Romeins Helena is in de Griekse sage een beeldschone vrouw, dochter van Leda en van de Spartaanse koning Tyndareos of van Zeus (die haar in de gedaante van een Zwaan verwekte bij Leda). Zij wordt al op jeugdige leeftijd geschaakt door Theseus maar door haar broers, de Dioscuren, bevrijd. Vele vrijers, onder wie Odysseus, dingen naar haar hand, maar haar vader laat hen zweren Helene`s toekomstige echtgenoot te zullen helpen indien zij geschaakt mocht worden. Helene huwt de Spartaanse vorst Menelaos en schenkt hem een zoon en een dochter: Nikostratos en Hermione. Wanneer zij tijdens Menelaos` afwezigheid wordt geschaakt door de Trojaanse prins Paris leidt dit tot de Trojaanse oorlog. Getrouw aan hun eed helpen de Griekse vorsten Menelaos bij diens strafexpeditie tegen Troje. Na de val van Troje wordt Helene gevangen genomen. Menelaos, die haar wil straffen neemt, bekoord door haar charme, haar weer tot zich. Volgens een andere sage liet Paris Helene in Egypte en vond haar man haar ongerept terug. Een andere variant verhaalt dat zij Achilles huwt en bij hem de moeder wordt van een zoon Euphorion. In Therapne bij Sparta, waar zij haar graf had, werd zij tezamen met Menelaos vereerd. Voor zowel vele Grieken als Trojanen was zij de boze geest, bron van alle leed. In oorsprong is Helene een voor-griekse vegetatiegodin, die vooral op de Peloponnesos werd vereerd.

Hel
Categorie: Germaans Hel was een dochter van de vuurgod Loki en de vorstreuzin Angrboda. Ze heerste over de Onderwereld, die eveneens Hel heette: daarheen had de oppergod Odin haar verbannen. Zij bezat daar meer macht dan Odin omdat toen Odins zoon Balder werd vermoord, zij weigerde hem terug te laten keren naar zijn ouders. Haar broers, Fenrir en Jormungand, waren even angstaanjagend als zijzelf. De naam `Hel`, als aanduiding voor het rijk van de duivel, door christenen in enkele moderne talen overgenomen. Hels volgelingen waren slechts stille volgelingen van hun half-vergane vorstin. Haar gezicht en lichaam waren nog gaaf, maar haar benen verkeerden in staat van ontbinding. Hels troon werd het `ziekbed` genoemd en haar onderdanen waren allen die aan ziekten of van ouderdom waren gestorven. De toegang tot haar rijk werd bewaakt door de schrikwekkende hond Garm.

Heksen
Categorie: Symbolen Van de dertiende tot de achttiende eeuw werd de heks het overheersende symbool van het misbruik van bovennatuurlijke krachten. Voor deze tijd, en in het algemeen in alle primitieve samenlevingen, werden Heksen wel gevreesd en gewantrouwd, maar men zocht toch ook vaak hun diensten. Hekserij werd een hachelijke zaak toen de mensen Heksen niet langer zagen als vrij handelende individuen, maar als dienaars van de machtige duivel. De bijbelse oproep om `de tovenares niet te laten leven` werd tot 1692 letterlijk genomen. In dat jaar werden in Salem in Massachusetts nog negentien `veroordeelde` Heksen opgehangen. In sommige tradities werden heksgodinnen zoals Kali in het hindoeïsme ingepast in de dualistische natuur, maar in het monotheïstische christendom werd Satan beschouwd als een fout van de natuur wiens volgelingen verbrand moesten worden. Op het hoogtepunt van de heksenvervolging werden Heksen gemaakt tot de zondebokken van allerlei rampspoed zoals misoogst, krankzinnigheid of andere ideeën die door de Kerk niet werden aanvaard, bijvoorbeeld ketterij en vrouwelijke seksualiteit. Horatius gaf een beschrijving van de Romeinse zwarte magie waartoe ook behoorde het slachten van een zwart lam. Deze symboliek is kenmerkend voor de meeste hekssymbolen. Tot die symbolen behoren nachtdieren (zoals zwarte Katten en uilen), padden, wolven of (in Japan) vossen, geitachtige symbolen van wellust, slangen, giftige kruiden en afschuwwekkende offers als dode baby`s. Jung zag Heksen als projecties van de schaduwzijde van de anima - de vrouwelijke kant van de mens.

Heimdall
Categorie: Germaans Heimdall was een zoon van negen moeders en lette overal op. Oorspronkelijk was hij wellicht een alwetende hemelgod. Hij kon gras en wol horen groeien en honderd mijl verder zien. Hij stond op Bifrost, de regenboog tussen Asgard en Midgard ( hemel en aarde). Daar zou hij aan het begin van Ragnarok op zijn hoorn, Gjall, blazen. Als laatste van de goden zou hij sneuvelen in een tweegevecht met Loki.

Heilige Graal
Categorie: Verscheidene Sangreal, oftewel de Heilige Graal was de heilige schaal of kelk uit de middeleeuwse Arthur-mythen. Christus zou eruit hebben gedronken bij het Laatste Avondmaal. Ook zou er het bloed in zijn opgevangen dat uit de wond vloeide die Christus tijdens zijn kruisiging met een speer werd toegebracht. De Graal werd naar Engeland gebracht door Jozef van Arimathea, de man die Christus liet begraven, dan wel door zijn zwager Bron en diens zoon Alan. De Graal was verbonden met de vroeg-christelijke nederzetting inGlastonbury. Een ander wonderbaarlijk voorwerp dat met de Graal verband hield was een bloedende speer. Sir Galahad genas daarmee de `Kreupele Koning` die in zijn burcht op sterven lag. Overigens was het oorspronkelijk sir Percival die de Graal aanschouwde: pas in de latere versie nam Galahad deze rol over. De Graal verdween vanwege de zondigheid van het tijdsgewricht en zou ergens in Engeland verborgen liggen. Voor menig ridder vormde dit feit op zichzelf al een uitdaging om zijn leven te beteren. Nadat de Graal zich ongezien in Camelot had vertoond, zwoer sir Gawain terstond dat hij de Graal met eigen ogen zou aanschouwen. Vele ridders van de Tafelronde volgden zijn voorbeeld, tot ongenoegen van koning Arthur, die vreesde dat zijn beste mannen hem zouden ontvallen. Alleen sir Galahad volbracht de queeste met succes. Nadat hij de Graal in zijn handen had genomen, werd zijn ziel door `een menigte engelen` ten hemel gedragen. Dat de Graal het lichaam en het bloed van Christus voorstelde, lijdt geen twijfel.

Hecate
Categorie: Grieks - Romeins Hecate was oorspronkelijk een Kleinaziatische godin wier cultus later naar Griekenland kwam. Zij geldt als een Titanenkind (dochter van Zeus, Demeter of Perse). Bij de Titanenrebellie blijft zij als enige trouw aan Zeus, die haar beloont met de macht over hemel, zee en aarde. Vissers, jagers en herders staan onder haar bescherming. Zij is tevens godin van de Onderwereld en van de nieuwe Maan (en als zodanig geïdentificeerd met Artemis). Sinds de 5de eeuw v.C. wordt zij vooral vereerd als godin van hekserij en toverkunst. Zij helpt Heksen bij het bereiden van hun gifkruid en waart met huilende honden `s nachts over de graven. Haar altaren stonden voor menige woning en vooral op driesprongen, vandaar haar Latijnse bijnaam Trivia (= van de driesprong). Daar werden haar o.a. honing en honden geofferd. Hecate wordt uitgebeeld met drie lichamen of drie hoofden. Haar attributen zijn fakkel, Slang, gesel, dolk en maansikkel.

Hebe
Categorie: Grieks - Romeins Hebe was de griekse godin van de jeugd en de jeugdige schoonheid. Ze is de dochter van Zeus en Hera. Op de Olympus is zij de schenkster van de goden. Nadat Herakles, die zichzelf heeft verbrand, als onsterfelijke god op de Olympus is opgenomen, wordt Hebe zijn bruid. Bij de Romeinen is zij Juventas.

Hexagram
Categorie: Symbolen Het Hexagram, de Ster van David, wordt soms ook met Salomo geïdentificeerd. Hij bestaat uit twee elkaar overlappende driehoeken, waarvan er een omgekeerd is als zinnebeeld van eenheid in dualisme. Hexagram-vormen komen voor in mandala`s als meditatieve afbeeldingen en hebben een mysterieuze betekenis in Midden-Amerikaanse rotsinscripties. In de alchemie symboliseerde het Hexagram de mannelijk - vrouwelijk tegenstelling van vuur en water, later de vereniging van de vier elementen, of het `vijfde element`. In de magie associeerde men het Hexagram met exorcisme.

Hevajra
Categorie: Oosters Hevajra is een beschermgod die wordt vereerd in Mongolie, Cambodja, Thailand en Tibet. HIj wordt meestal afgebeeld met vier benen en acht hoofden. Zijn lichaam is blauw, zijn hoofden hebben verschillende kleuren.

Hippocampus
Categorie: Fabelwezens De Hippocampus was een wezen uit de Griekse oudheid met de voorkant van een paard en de achterkant van een dolfijn. Neptunus gebruikte deze wezens om zijn wagen voort te trekken.

Hipogrief
Categorie: Fabelwezens De Hipogrief is een mythisch wezen dat half Griffioen en half paard is. Zijn hoofd, vleugels en voorbenen zijn die van een Griffioen, de rest die van een paard. De Hipogrief staat bekend om zijn vreesloze karakter, dat sneller door de lucht kan bewegen dan donder. Zijn tekeningen kwamen veel voor op schilderijen uit de Griekse oudheid, maar het beest zelf werd vaker gezien in de middeleeuwen. Er bestaan dan ook verscheidene legenden uit de Middeleeuwen waarin het voorkomt.

Hinkon
Categorie: Verscheidene Hinkon is bij de Tunguzen uit Siberie de god van de jacht en de heer van de dieren.

Hildebrandlied
Categorie: Germaans Het Hildebrandlied, geschreven in het Oudhoogduits en aan het eind van de 8ste eeuw, is, hoewel niet heidens van karakter, toch een fraaie tekst, omdat het een mooi beeld geeft in het toenmalige geloof in de lotsbepaling, en daarom is het erbij geplaatst. Het speelt zich ergens in centraal Europa af, in de periode van de volksverhuizingen (4de-7de eeuw) en beschrijft een ontmoeting tussen een vader, Hildebrand, en zijn zoon, Hadubrand, die elkaar treffen op het slagveld nadat ze elkaar dertig jaar niet gezien hebben, omdat Hildebrand, een krijger onder Dietrich (Diederick van Bern, ook wel Theoderik, koning van de Oost-Gothen, die een rijk in Italië stichtte met Rome als centrum) samen met zijn koning weer moest vluchten voor Odoaker, de door Dietrich verdreven koning van het Westromeinse Rijk. Hildebrand wil eigenlijk het gevecht niet aangaan, en probeert zijn zoon ook daartoe over te halen, maar het lot heeft het zo bepaald en dus vindt het plaats. Het gedicht: Ik hoorde het zeggen, dat Hildebrand en Hadubrand, uitverkorenen van twee legers elkaar troffen. Zoon en vader bereidden hun wapenuitrusting voor, bekeken hun strijdkleed, deden hun zwaarden om over hun uitrusting en reden naar het strijdperk. Hildebrand, zoon van Heribrand, de oudere en meer ervarene, begon te vragen, met weinig woorden, wie zijn vader was en tot welk volk hij behoorde... `... of uit welk volk gij komt wanneer gij mij één noemt, weet ik de andere mensen in het rijk, daar ik de ganze mensheid ken.

Horus
Categorie: Egyptisch Horus wordt in het verhaal van Isis en Osiris soms Harsiesis genoemd, om hem te onderscheiden van de circa twintig andere Horussen in de Egyptische mythologie. Hij werd voorgesteld als een valk of een mens met een valkenkop. Hij werd, na Osiris’ vertrek naar de Onderwereld, geboren op het nabij Bhutto gelegen eiland Chemmis en werd daar in het geheim door Isis grootgebracht. Ten slotte nam Harsiesis wraak op Seth, de moordenaar van Osiris, en besteeg hij de troon. Hij regeerde in Vrede en werd in heel Egypte aanbeden. Horus werd vereerd als hemelgod. Zijn ogen werden beschouwd als de Zon en de Maan. Herakhty, of Horus van de horizon, was een zonnegod die ‘s ochtends aan de oostelijke einder verscheen. Hij werd vaak gelijkgesteld aan Ra en viel ten slotte als Ra-herakhty met hem samen.

Honir
Categorie: Germaans Honir behoorde tot de Aesir en was een broer van de oppergod Odin. Zijn voornaamste eigenschappen waren zijn vreselijke besluitloosheid en zijn lange benen. Hij vestigde zich bij de Vanir om de vriendschap tussen de beide takken van de godenfamilie te bekrachtigen, maar zette bij hen kwaad bloed doordat hij zich, wanneer er iets moest worden besloten, altijd verliet op een mede-Aesirgod, de wijze Mimir. De Vanir doodden daarom Mimir en retourneerden zijn hoofd naar de Aesir. In sommige versies van het Germaanse scheppingsverhaal schonk Honir de mens zijn zintuigen.

Homerus
Categorie: Oudheid Homerus, of Homeros was een Grieks dichter die leefde tijdens de eerste helft van de 8e eeuw v. Chr. in de buurt van Smyrna (het huidige Izmir in Turkije). Hij was waarschijnlijk afkomstig uit Ilonië. Over tijd en persoon van Homerus is vrijwel niets met zekerheid bekend. De latere levensbeschrijvingen verwerken wel oudere gegevens, maar zijn toch niet betrouwbaar. Homerus is daar het type van de blinde, in armoe levende, zwervende Zanger , waarmee echter het aristocratisch karakter van zijn Poëzie en zijn scherpe opmerkingsgave strijdig lijken. Bekend is dat zeven steden de eer opeisten, Homerus’ bakermat te zijn geweest. Hiervan lijkt Smyrna of het naburige eiland Chios de voorkeur te verdienen. Men neemt thans veelal aan dat de Ilias ca. 800 v.C. is ontstaan, en de Odyssee een of twee generaties later. Zijn werken: De aan Homerus toegeschreven gedichten houden zich bijna uitsluitend bezig met de Trojaanse sagenkring, dwz. een complex van heldensagen rond een krijgstocht, door de Grieken (in deze gedichten Achaeërs genoemd) ondernomen tegen Troje of Ilion, een in de noordwest-hoek van Klein-Azië gelegen stad (volgens oude Alexandrijnse geleerden in 1180 v.C.). De oudste Poëzie van de westerse wereld ontstond tussen circa 850 en 550 v Chr. in de Griekse steden op de westkust van Klein-Azië. De verhalen over de strijd om Troje (ook wel Ilion genoemd) zijn in de Oudheid altijd zeer populair geweest. Zo`n gedicht over helden en hun heldendaden noem je een epos.

Hogni
Categorie: Germaans Hogni en zijn broer Gunner waren bevriend met de held Sigurd, die de vervloekte schat Andvarinaut verwierf. Behekst door de ring verried Sigurd, zonder het te beseffen, de Walkure Brynhild. Zij vroeg de broers om hulp, die, eveneens behekst, Sigurd doodden. Eenmaal in het bezit van de schat leden ook Hogni en Gunner onder de vervloeking. Zij werden vermoord door Atli, die het goud begeerde.

Hoeroen
Categorie: Egyptisch Hoeroen is een uit Kanaan afkomstige god, die in , Egypte wordt vereerd vanaf bet Nieuwe Rijk. Hij staat bekend om zijn bijzondere gave om bet kwaad te bestrijden, maar zijn cultus is vooral in Beneden- Egypte doorgedrongen door zijn gelijkstelling met Harmachis, de Sfinx van Gizeh. Vanaf de heerschappij van Amenophis II tot de XVIIIe dynastie is er een klein heiligdom ten noorden van de grate Sfinx aan hem gewijd: hij wordt Hoeroen, de grote god, de heer van de hemel. Sommige schrijvers gebruiken zelfs de naam Hoereon-Harmachis voor de Sfinx van Gizeh en geven hiermee de perfecte gelijkstelling van de twee goden weer. Deze associatie lijkt zo sterk dat Hoeroen al snel de persoonlijkheid van Harmachis overneemt; hij krijgt zonnekenmerken en wordt gelijkgesteld aan Horus, omdat de naam Harmachis `Horus in de Horizon` betekent. De iconografie van Hoeroen verwijst naar zijn dubbele herkomst: soms is hij een Sfinx en soms een valk, maar in feite gaat zijn cultus nauwelijks verder clan de plaats Gizeh. Zijn aandeel in de koninklijke ideologie is erg beperkt en in tegenstelling tot andere Aziatische goden die in Egypte zijn geimporteerd, zoals Baal en Reshep; verschijnt hij nooit naast de Farao in oorlogsscenes. Hij wordt voornamelijk aanbeden door gewone mensen. Er zijn enkele documenten waarin hij wordt genoemd in andere delen van bet land: in Deir el-Medina (Boven-Egypte, West-Thebe) of in het oostelijke deel van de Delta, maar deze zijn zeldzaam en staan op zichzelf.

Hodr
Categorie: Germaans De blinde zoon van Odin en Frigg. Zijn naam betekent `strijder` hoewel hij geen krijgshaftige aard heeft. Wanneer de Aesir spelenderwijs hun pijlen afschieten op de als onkwetsbaar beschouwde Balder, zet Loki Hodr aan een maretak (de enige stof die Balder dodelijk kan treffen) op zijn broer af te schieten, zodat Hodr ongewild zijn broer doodt.

Hreidmar
Categorie: Germaans Hreidmar was een boer en tovenaar en de vader van Regin, Fafnir en Otter. Toen Otter per ongeluk door Loki werd gedood eiste Hreidmar een genoegdoening van de god.

Hrungnir
Categorie: Germaans Hrungnir was een van de sterkste vorstreuzen uit de Germaanse mythologie. Nadat hij een dochter van de god Thor heeft geschaakt wordt hij echter door de hamer van Thor verpletterd.

Hugi
Categorie: Germaans Hugi (`gedachte`) was een jonge vorstreus die Thors menselijke dienaar Thialfi in een wedloop versloeg. Op zijn reis naar de burcht Utgard in het land van de vorstreuzen beleefde Thor vele wonderlijke avonturen en een daarvan was de wedloop tussen Hugi en Thialfi, waaruit bleek dat de krachtpatser Thor niet was opgewassen tegen listen en lagen. Thialfi kon de vorstreus overigens niet inhalen omdat hij een waanbeeld was en de gedachte symboliseerde, die altijd sneller is dan de daad.