Exotische Muziekinstrumenten-Encyclopedie

Categorie: Kunst, muziek & cultuur > Muziekinstrumenten
Datum & Land: 15/02/2007, BE
Woorden: 1475

Wiq
primitieve Ghanese fluit met een hoge schelle klank

Wiri
ijzeren rasp uit Curaçao

Wot
bamboe pansfluit uit Noord-Thailand

Xabomba
Braziliaanse trommel

Xiao
Chinese bamboe fluit

Xiao-luo
Chinese gong, waarvan de toonhoogte verandert als hij met een platte houten stok wordt aangeslagen. Veel gebruikt in de Chinese operamuziek en tijdens religieuze processies

Xibomba
wrijftrommel uit Spanje

Xun
De xun is een Chinese ocarina, gemaakt van gebakken klei en eivormig. Het instrument heeft meestal drie tot acht vingergaten. De xun wordt recht aangeblazen en heeft een bereik van ongeveer één octaaf. Het instrument kent een geschiedenis van ruim 4000 jaar en wordt vaak gebruikt tijdens rituelen

Yarohah
lijsttrommel van de Chukchi uit Siberië

Yat-kha
Tuvaanse plankciter verwant aan de Japanse koto

Yangum
Koreaans hakkebord met ondiepe klankkast en lange kammen waar de snaren overheen of onderdoor kunnen lopen

Yakeh
lange, smalle, liggende, 3-snarige Thaise citer, die wordt getokkeld met een plectrum dat om de wijsvinger wordt geschoven

Yang-qin
groot, staand Chinees hakkebord met 60 a 70 snaren, gespannen over verplaatsbare kammen en zittend bespeeld met speciale, buigbare vilten hamertjes. De verplaatsbare kammen worden gebruikt om de snaren te verdelen in verschillende vibrerende stukken. De voorloper van de yang-qin werd omstreeks 1800 vanuit het westen in China geïntroduceerd

Ya-gyin
grote Birmaanse cimbalen

Yeyolafa
muziekboog uit Madagaskar

Yetongulong
xylofoon met hardhouten toetsen, bespeeld door de Kenyah uit Sarawak (Borneo)

Yenger
5-snarige lier met hennep snaren en een houten klankkast die met koeienhuid is bespannen. Dit instrument van de Ingkesana uit Soedan lijkt sterk op de sangwa van de Gumusj

Yenchin
Mongools hakkebord

Yenbere
handtrommel van de Fodonon uit Ivoorkust

Yeh-hu
2-snarige Chinese vedel met een ‘gevangen’ strijkstok en een kokosnoot als klankresonator

Yidaki
een type didgeridoo van de Jyapu uit Australië

Yodi
handbelletjes uit Uttar Pradesh (Noord-India)

Yoza
4-snarige vedel uit Iraq, met een kokosnoot als klankkast

Yodhyapava
dubbele rieten fluit uit Gujarat (West-India). D.m.v. ‘circular breathing’ wordt op de ene pijp de melodie geblazen terwijl op de andere pijp een bourdontoon aangehouden wordt

Yuqui
kleine charango uit Bolivia

Yurrukduduk
korte herdersfluit van de Yurruk-nomaden uit Turkije

Yurrukkemenche
peervormige vedel met 3 snaren die met de vingernagels worden bespeeld door de Yurruk in Turkije

Yun-ngao
Chinees gongspel, identiek aan de yun-loh

Yun-loh
Chinees gongspel bestaande uit 9 of 10 kleine gongs, die in rijen aan een houten standaard zijn opgehangen. De gongs hebben dezelfde diameter, van ongeveer 10 cm., doch zijn van verschillende dikte om verschillende tonen te verkrijgen. Ze worden bespeeld met een met vilt bedekte stok. Een andere naam voor dit instrument is yun-ngao

Yu
houten raspinstrument uit China. De yu is uitgesneden in de vorm van een kruipende tijger met een reeks inkepingen langs zijn ruggengraat. Het wordt bespeeld door er overheen te schrapen met een stuk bamboe, dat is opengespleten om een roe te vormen. De yu wordt drie keer geschraapt om de afloop van de diensten in Confuciaanse tempels aan te geven

Yueh-chin
Chinese korthalsluit met een opvallend ronde en ondiepe houten klankkast en een karakteristieke welving in de nek. De yueh-chin, bijgenaamd de ‘maangitaar, bezit een tiental frets en heeft 4 zijden snaren die aan sierlijke stempennen zijn bevestigd en lijkt enigszins op de Japanse gekkin

Zarb
aardewerken vaastrommel met een grote ronde lijst die onder de arm wordt geklemd en met de handen wordt bespeeld. De zarb wordt ook wel tonbak genoemd en is afkomstig uit Iran en Azerbeidzjan

Zabumba
grote dubbelzijdige, doch vrij platte, Braziliaanse trommel met een metalen frame, die met stokken wordt bespeeld. Populair op sambascholen

Zampogna
Italiaanse doedelzak met twee bourdonpijpen en twee melodiepijpen, alle voorzien van dubbele rieten

Zerbaghali
Afghaanse bekertrommel die onder de arm wordt geklemd en met de handen wordt bespeeld

Zeze
kleine vedel van huid en kalebas, in gebruik bij de Wagogo uit Tanzania

Zenze
1#) 2-snarige stokciter met een kalebas als klankkast. Oorspronkelijk afkomstig uit Madagaskar en door Arabische handelaren verspreidt over het Grote Merengebied van Oost-Afrika 2#) Ghanese xylofoon in een laag register

Zefi
Armeense rieten fluit

Zink
houten hoorn met vingergaten en een komvormig mondstuk dat lijkt op dat van een trompet. De zink genoot een aanzienlijke populariteit in het Europa van de 16de en 17de eeuw

Zirne
Koerdisch dubbelriet blaasinstrument met bekervormig uiteinde, gelijkend op de zurna uit de omringende gebieden

Ziliamassa
metalen kleppers met schellen uit Griekenland en Turkije

Zobo
Amerikaans speelgoedinstrument uit het begin van de 20ste eeuw. Zobo’s hebben het uiterlijk van een conventioneel blaasinstrument, maar worden als een kazoe bespeeld.

Zoengoera
4-snarige gitaar uit Transsylvania (Roemenië)

Zurna
houten schalmei uit Turkije met 6 vingergaten. Waarschijnlijk door zigeuners in de Balkan geïntroduceerd

Zummare
Albanese dubbelklarinet, populair onder herders

Zurla
dubbelriet volksschalmei uit Servië met 7 vingergaten en een bekervormig uiteinde

Zumzumiya
langhalsluit met 2 à 3 snaren. De zumzumiya maakt soms deel uit van een taarab-orkest in Zanzibar

Zummara
Tunesische dubbelklarinet met pijpen van gelijke lengtes

Zugzang
grote, tweevellige zandloperdrum van de Kinnaur uit Himalchal Pradesh (Noord-India)

D’wegey
primitieve 2-snarige vedel, met een bamboestok als hals en een kokosnoot als klankkast, van de T’boli op de Filippijnen

D’binda
basxylofoon uit Mozambique, behorend tot de m’bila’s

G’bindo
kalebas ratelaar uit Guinee

H’galong
2-snarige houten langhalsluit met een typische ovaalvormige klankkast, bespeeld door de T’boli op de Filippijnse eiland Mindanao. Het instrument heeft 7 verplaatsbare frets die sterk lijken op de frets van de kudlong. Slechts één snaar loopt over de frets en dient voor de melodie, terwijl de andere snaar voor de bourdonklank zorgt. De h’galong - ruim een meter lang en uit één stuk zacht hout gesneden -nklinkt bijna identiek aan, en wordt op dezelfde manier bespeeld als de sapé van de Dayak uit Noord-Borneo

K’pembe
sopraanxylofoon met 4 toetsen van de M’Baka en de Manza uit Centraal-Afrika

N’zanzan
rechte, houten fluit met een scherpe klank van de M’baka uit de Centraal Afrikaanse Republiek

N’tenga
Oegandese dubbelvellige conische trom, waarvan slechts op het grootste vel wordt geslagen. De n’tenga wordt gewoonlijk in paren van verschillende grootte bespeeld. Zie ook n’denga

N’timbo
Oegandese trommel

N’tongoli
kleine harp van de Yopathola uit Oeganda

N’koite
Tanzaniaanse trom

N’kwanzi
Oegandese pansfluit

N’kwendo
schraper van de Amatenggo uit Malawi

N’sahassi
ratels van de Baganda uit Oeganda

N’kalabi
trommel van de Baganda uit Oeganda

N’funktu
grote trommel uit Zambia, compleet met ingebouwde fuzz, gemaakt van een spinnenmembraan

N’goma
zeer grote houten keteltrom van de Venda in Zuid-Afrika. De ngoma, waarop met een stok wordt geslagen, wordt meestal door vrouwen bespeeld. De ngoma is verder populair in Zambia, Zimbabwe, Congo-Zaire, Burundi en Oeganda

N’denga
kegelvormige trommel uit Oeganda. Zie ook n’tenga

N’dere
Oegandese bamboe fluit met 6 vingergaten

N’dingidi
1-snarige vedel uit Ruanda, Burundi en Oeganda, gebruikt om de zang melodieus mee te begeleiden. Zie ook indingidi

N’dzjele
schudinstrument van de Chopi uit Mozambique. De n’dzjele bestaat uit een, met zaadjes gevuld, tinnen blikje, waaraan een houten handvat bevestigd is

N’dala
5-snarige harp van de Zandé en de verwante Zakara uit de Centraal Afrikaanse Republiek

N’dara
xylofoon van de Nande uit Congo-Zaire, bestaande uit 15 tot 19 toetsen die zijn bevestigd boven twee halve, uitgeholde bananenbomen, die als klankkast dienst doen

N’bere
Oegandese xylofoon

O-daiko
Shinto tempeltrom uit Japan. Deze dubbelzijdige trommel wordt met stokken bespeeld en kan op een standaard worden gezet of om de nek worden gedragen voor gebruik bij optochten

T’nonggong
met een hertenvel bespannen houten trommel van de T’boli op het Filippijnse eiland Mindanao. Deze trommel wordt met stokken bespeeld

T’bel
grote paukachtige trommel uit Mauritanië