Exotische Muziekinstrumenten-Encyclopedie

Categorie: Kunst, muziek & cultuur > Muziekinstrumenten
Datum & Land: 15/02/2007, BE
Woorden: 1475

Khumus
getokkelde luit uit Dagestan

Khumbgwe
Zuid-Afrikaanse fluit, identiek aan, maar kleiner dan de ombgwe

Khomus
1#) Siberische mondharp, komt onder die naam, in allerlei maten en vervaardigd van allerlei materialen, voor in Kirghizistan, Tuva, Mongolië en in heel Siberië 2#) 3-snarige houten luit uit Kirghizistan. Deze getokkelde luit, die zowel als solo-instrument als voor begeleiding van de zang gebruikt wordt, heeft als curiositeit dat de middelste snaar de melodiesnaar is en dus het hoogst gestemd is. Ook wordt er soms tijdens het spelen met de vingers en de ellebogen op de klankkast getrommeld wat percussie in feite overbodig maakt!

Khol
de khol is zonder meer de populairste trommel in Bengalen, zowel in India als in Bangladesh, en is gemaakt van gebakken klei en bedekt met een soort leren net. De rechterzijde is slechts 5 cm. in doorsnede en heeft een hoge, metaalachtige klankkleur, terwijl de veel grotere linkerzijde een diepe basklank voortbrengt, die dezelfde rol vervult als de bayan, de bastrommel die deel uit maakt van de tabla. De toonhoogte van de khol kan, in tegenstelling tot de meeste andere trommels, niet worden veranderd

Khim
hakkebord uit Thailand met 42 messing snaren, die bespeeld worden met elastische hamertjes met vilten uiteinden. De khim is van origine waarschijnlijk een Chinees instrument, maar is tegenwoordig bijzonder populair onder Thaise amateur muzikanten

Kheman
Turkse vedel

Khen
cilindrisch bamboe mondorgel met 16 toonpijpen uit Laos, Cambodja en Noordoost-Thailand

Kharpa
ijzeren bel van de Fodonon uit Ivoorkust. De kharpa wordt bespeeld door de bel op te gooien en dan op de grond te laten vallen

Khamak
1-snarig percussie-instrument. De khamak is een andere benaming voor de Bengaalse gopichand, zie aldaar

Khanjira
De khanjira is één van de oudste percussie instrumenten ter wereld en komt nog in heel India voor. De khanjira is een tamboerijn met een diameter van 25 cm., maar heeft aan één kant een gespannen hagedissenvel, dat met een beetje water in de juiste toon kan worden gestemd. De khanjira wordt met de linkerhand vastgehouden en met de palm en de vingers van de rechterhand bespeeld. In Zuid-India heeft de khanjira een prominente rol verworven in de klassieke muziek en op dit instrument kunnen - althans in de handen van een meester - alle ritmische variaties worden gespeeld die ook op de mridangam kunnen worden gespeeld

Kiyun-ki
een ongeveer twee meter lange, rieten pijp zonder vingergaten, die door de Udegeys en de Tungas uit Siberië niet alleen wordt gebruikt om hun kuddes rendieren mee binnen te roepen, maar waarmee ook muziek wordt gemaakt. Het uiteinde van de holle pijp wordt vochtig gemaakt, waarna er hard door gezogen wordt om verschillende tonen te produceren

Kiyankpli
grote trommel uit Ivoorkust

Kittipung
kleine handtrommel van het Indonesische eiland Kalimantan, zie ook kettipung

Kitiya
een uit één stuk cederhout gesneden vedel met een zinken bovenblad. De kitiya heeft 2 snaren, een melodiesnaar en een bourdonsnaar, en is een populair instrument van de Shuar-indianen uit Venezuela

Kissar
3-snarige primitieve schaallier uit Soedan, die wordt getokkeld met een hoornen plectrum

Kithara
12-snarige lier uit het oude Griekenland en later geadopteerd door de Romeinen. De kithara had een doosvormige, houten klankkast en de snaren werden met de vingers getokkeld

Kironahu
3-snarige luit uit Guinee

Kirikatti
de Zuid-Indiase kirikatti is een samengestelde drum die bestaat uit twee conische trommels van 30 cm. hoog en zo'n 20 cm. in diameter. De beide trommels worden om het middel van de speler gebonden en met twee gebogen rieten stokken - waarvan de uiteinden met stukjes textiel zijn omhuld - bespeeld. Terwijl één van de twee troms een gedempt geluid voortbrengt, produceert de ander een helder en zuivere toon

Kipa
koehoorn zonder vingergaten maar met een riet waarop geblazen wordt. Populair bij de Ede uit Vietnam

Kidi
Ghanese trommel

Kijak
2-snarige vedel uit Kirghizistan, enigszins gelijkend op de kobyz uit het naburige Kazachstan, maar dan met een plattere klankkast

Kilindi
spleettrom uit Guinee

Kinaban
bamboe mondharp van de Hanunoo Mangyans op het Filippijnse eiland Mindoro

Kias
kleine drum voor complexe ritmes en variaties, afkomstig uit Jamaica

Kibero
grote houten, met de hand bespeelde, dubbelzijdige trommel, gebruikt in de Ethiopische koptische kerkmuziek

Kjekko
schrapers van de Siamou uit Burkina Faso

Klong-yao
lange vaastrommel uit Thailand en Laos

Klong-ting
lange vaastrommel uit Thailand en Laos

Klong-ramana
lange vaastrommel uit Thailand en Laos

Klong-tud
kleine tweevellige trommel uit Thailand

Kloeyi
Thaise bamboe fluit, die door middel van de ‘circular breathing’ - techniek wordt bespeeld

Klongelong
Balinese mobile bestaande uit 6 bamboe segmenten van ongelijke grootte die door de wind tegen een houten klepel botsen, waardoor verschillende tonen klinken

Koyol
bamboe klarinet van de Lac uit Vietnam. De koyol heeft een hoger bereik dan de vergelijkbare punongbok

Koridoo
6-snarige harp van de Dagare uit Ghana

Koroko
met stokken bespeelde houten cilinder uit Guinee

Koshakosha
Mozambikaanse ratel

Koshnay
Uzbeekse dubbelrietklarinet

Koto
lange Japanse plankciter met minstens 13 zijden snaren over verplaatsbare kammen. De koto-speler gebruikt drie lange ivoren plectra op de duim, de wijsvinger en de middelvinger van de rechterhand

Korodo
westers gestemde accordeon uit Madagaskar

Konjapi
3-snarige luit van het Indonesische eiland Kalimantan

Konzofka
Slowaakse randgeblazen fluit zonder vingergaten, waarop de basistoon gevormd wordt door de opening onderaan te wijzigen met een vinger, en tegelijkertijd kan men dan aan de andere kant van het instrument harmonieën blazen

Kora
West-Afrikaanse harpluit met 21 snaren van vislijn en een grote kalebas als klankkast. Het instrument is in deze vorm al 300 jaar oud en staat in hoog aanzien. Het standaard repertoire bestaat uit ongeveer 60 nummers

Konggoma
duimpiano uit Senegal

Kongono
handtrommel van de Fodonon uit Ivoorkust

Koni
Vietnamese stokvedel

Kona
authentieke Hawaiiaanse slide-gitaar met een zangerig en minder metalig geluid dan de moderne slide-gitaren. De kona wordt gemaakt van Koa-hout en de klankkast loopt door tot onder de hals van het instrument

Kombuot
bamboe mondorgel van de Lac uit Vietnam

Kome
verticaal aangeblazen houten fluit uit Soedan

Komungo
6-snarige Koreaanse plankciter met houten frets. De komungo wordt met een stokje bespeeld

Kollolokku
klein fluitje uit Madagaskar

Kombu
lange, conische hoorn met een bekervormig uiteinde en een trechtervormig mondstuk. Op dit instrument, dat een nogal rauwe klank voortbrengt, kunnen slechts enkele tonen worden geproduceerd. In Zuid-India wordt de kombu gebruikt in trouwmuziek en bij tempelprocessies

Kollibaw
bamboe mondharp van de Negritos op de Filippijnen

Kolibao
zware houten trommel van de Igorot-stam uit de Filippijnen. Deze enkelzijdige trommel heeft een vel van geitenhuid en is ongeveer 1.25 meter hoog. De kolibao wordt met beide handen bespeeld

Kol
kleitrommel uit Bangladesh

Ko-ke
vedel met een strijkstok van paardenhaar en populair bij de Muang uit Vietnam

Ko-kiu
3-snarig Japans strijkinstrument dat in vorm lijkt op de getokkelde samisen

Kokles
citer uit Letland

Koko
1#) een zeer curieus soort klarinet van de Wayapi uit Frans Guyana, dat ten doel heeft het gegrom van een jaguar na te bootsen. Het instrument bestaat uit een buis van zo’n 135 cm. lengte, met daarin een bundel van 6 a 7 rieten waardoor wordt geblazen 2#) houten klappers van de M’buti pygmeeën uit de Centraal Afrikaanse Republiek

Kobos
1#) Moldavische luit 2#) Iraanse luit

Kobyz
2-snarige vedel uit Kazachstan met een dubbele klankkast. De eerste klankkast is langwerpig en bedekt met huid, de tweede heeft de vorm van een hart. De kobyz wordt rechtop gehouden en rustend op de schoot bespeeld. Dit instrument wordt ook wel eens kylkobyz of kylbus genoemd

Kobza
fretloze korthalsluit uit Roemenië, zie ook cobza

Koding
bamboe mondharp van de Ibaloys en de Kalinga op het Filippijnse eiland Luzon

Koba
metalen klepper met kleine messing cimbaaltjes erop vastgemonteerd. Dit klepperinstrument uit Bangladesh lijkt erg veel op de chimta uit buurland India

Kok
primitieve xylofoon van de Lac uit Vietnam

Kotsuzumi
dubbelzijdige Japanse trommel met variabele stemming

Kotza
doedelzak uit het Tatra gebergte in Polen

Kouitra
Arabische luit

Koboro
Ethiopische eenvellige, houten conische trom gebruikt in de koptische kerk

Kpagru
Ghanese balafoon

Krar
Ethiopische schaallier, zie ook kerar

Kriti
Zuid-Indiase klarinet

Krontjong
5-snarige gitaar uit Indonesië, tegenwoordig zeldzaam. Het instrument heeft wel haar naam aan de gelijknamige muziekstijl gegeven

Krotal
metalen kleppers uit de Oudheid met uiteinden als bekkens. Ze waren bekend in het oude Egypte, Griekenland en Rome, en zijn in het bijzonder met de koptische periode verbonden

Kusle
kleine plankciter van de Mari uit het Russische Oeral gebergte

Kuvitsjka
Zuidrussische pansfluit vervaardigd uit de stengels van zeegras. Dit instrument wordt voornamelijk bespeeld door groepen vrouwen, waarbij iedere vrouw slechts één pijp van een verschillende lengte - dus toonhoogte – aanblaast. Het instrument staat ook bekend onder de naam kublika

Kurai
lange houten spleetfluit, populair bij het herdersvolk uit de Russische deelrepublieken Tatarstan en Bashkoertistan

Kuol-tak-ta
bamboe mondorgel van de Ede uit Vietnam, enigszins vergelijkbaar met de tranh-pleh van de Hmong

Kundi
gebogen harp van de M’Bati en de Aka uit de Centraal Afrikaanse Republiek

Kuma
rechte trompet uit India. De kuma is gemaakt van messing en wordt slechts bij religieuze aangelegenheden bespeeld

Kumbing
simpele bamboe mondharp van de Ubo en T’boli uit de Filippijnen

Kuloyo
5-snarige lier uit Burkina Faso

Kulisting
kleine bamboe buiszither met 3 uitgesneden bamboe snaren van de Igorot uit de Filippijnen. Het instrument lijkt op de meersnarige sludoy van de T'boli, de 2-snarige tabiglok van de Tagbanua en de 2-snarige patigugon van de Batak, allen eveneens afkomstig uit de Filippijnen

Kulipawa
neusfluit van de Wayapi uit Frans Guyana

Kulibit
grote Filippijnse bamboe buiszither met 6 uitgesneden bamboe snaren. Een horizontale opening langs de lengte van het instrument versterkt het geluid. De kulibit wordt vertikaal voor het lichaam gehouden terwijl drie vingers van beide handen worden gebruikt om de snaren te tokkelen

Kulingtangan
1#) set van 7 bronzen gongs uit het zuiden van de Filippijnen 2#) metallofoon uit Sabah (Noordoost-Borneo) bestaande uit 11 metalen toetsen

Kulanter
kleine Javaanse trommel

Kulaing
bamboe mondharp uit Cotabato (Filippijnen)

Kukuma
1-snarige vedel van de Haussa in Nigeria

Kui
blaasinstrument van de Karen uit Thailand en Birma. De kui is eigenlijk niets anders dan een hoorn van een waterbuffel met daarin een vrij riet. In het midden van de hoorn zit bovendien een vierkant gat waarin een metalen lamel bevestigd is dat zachtjes meetrilt als er op het instrument geblazen wordt

Kudyapi
bootvormige citer met 2 metalen snaren en 6 tot 8 verstelbare frets uit de Filippijnen. Het instrument is ruim een meter lang, slank van vorm, altijd zwart gelakt en gemaakt uit een enkel stuk hout. De snaren worden geplukt

Kudum
kleine, Turkse keteltrommen, bestaande uit twee koperen kommen met een diameter van zo'n 20 cm. en ongeveer 12 cm. diep, beide afgedekt met een vel van kamelenhuid of schapenhuid en bespeeld met twee stokken, de zg. zahme

Kudlungan
eigenaardig, 2-snarig percussie instrument van de Pala'wan uit de Filippijnen. De snaren van de kudlungan zijn eigenlijk ijzeren strippen van zo'n anderhalve cm. breed welke parallel over twee kleine houten frets lopen en op een houten onderstel zijn vastgespijkerd. De snaren kunnen zowel met de vingers als met stokjes worden bespeeld. De Pala'wan gebruiken dit instrument tijdens hofmakerij en ook in muzikale wedstrijden tijdens bruiloften

Kudu
zandlopertrommel uit Papua Nieuw-Guinea

Kudlung
grote 2-snarige luit van de Tagbanua uit Palawan (Filippijnen), gelijkend op de kudlong

Kudlong
grote, slanke 2-snarige langhalsluit van de Tau't Batu uit Palawan (Filippijnen). De kudlong heeft een enigszins rechthoekige klankkast en staat op een steel, ongeveer zoals bij een cello. Op de dunne hals zijn een oneven aantal (5,7 of 9) houten uitstulpsels bevestigd welke als frets dienen. De kudlong wordt meestal vervaardigd uit het roodbruine Ipil-hout of uit het zeldzame, harde zwartbruine Kamagong-hout. De lengte van dit slanke instrument kan oplopen tot bijna twee meter wat verassend genoemd kan worden voor een klein geschapen volk als de Tau't Batu

Kubing
bamboe mondharp populair onder verschillende stammen op het eiland Mindanao (Filippijnen), waaronder de Maranao en de Maguindanao. Sommige kubings zijn in een handvat van versierd koper gevat

Kublika
pansfluit uit de Zuid-Russische regio. De kublika, ook wel kuvitsjka genoemd wordt vervaardigd uit zeegrasstengels. Het instrument wordt door groepen vrouwen bespeeld waarbij iedere vrouw slechts één pijp van een verschillende toonhoogte aanblaast. Zie ook kuvitsjka

Kwota
dubbelvellige handtrommel uit Nepal, zie ook madal

Kwandu
laag gestemde, grote drum voor de vaste ritmes uit Jamaica

Kwanggari
Koreaans percussie-instrument gemaakt van verschillende soorten metalen en aangeslagen met een hardhouten stok