Exotische Muziekinstrumenten-Encyclopedie

Categorie: Kunst, muziek & cultuur > Muziekinstrumenten
Datum & Land: 15/02/2007, BE
Woorden: 1475

Sadjat
kleine vingercimbalen uit Turkije

Sahunay
scheidsrechtersfluitje van de Sulu Eilanden in de Filippijnen

Saing-waing
set bestaande uit 21 gestemde trommels, hangende aan een grote sierlijke stellage van hout en rotan. Dit Birmaanse instrument is zo groot dat de bespeler grotendeels uit het zicht verdwijnt. De saing-waing wordt ook wel putt-waing genoemd

Salamouri
dubbelfluit uit Georgië, populair onder herders

Saloma
klein rieten fluitje uit de Belorus. De saloma is niet groter dan een limonaderietje en wordt ongeveer 4 cm. in de mond gestoken

Salpinx
lange, dunne ivoren trompet met bronzen verstevigingsringen uit het oude Griekenland

Seurenekalee
veldhobo met een enkel riet, gebruikt in Aceh (Noord- Sumatra) als begeleidingsinstrument van de ‘Ranub Lam Puan’, een traditionele dansvoorstelling

Serunai
1-snarige vedel van de Iban uit Sarawak (Borneo)

Seruling
rechte rieten fluit van zo’n 40 cm. lengte, populair bij de Meratus-Dayak uit Borneo

Seredou
bamboe dwarsfluit uit Mali, waarvan de uiteinden zijn afgedekt met een stukje hout. Het instrument is ca. 60 cm. lang en heeft 4 vingergaten

Selingub
neusfluit met 5 vingergaten, bespeeld door de Kayan-Dayak uit Sarawak (Borneo) tijdens begrafenissen om met de doden te kunnen communiceren

Sehtâr
Iraanse langhalsluit

Seke-seke
ratel van de Bambara uit Mali

Seleka
een op feesten veel gebruikte eendenfluit uit de Belorus, die klinkt als een Indiase slangenbezweerderfluit

Shwi
Armeense blokfluit

Shofar
hoorn van een ram, nog in gebruik als blaasinstrument in Israël

Shuddamadalam
horizontaal gespeelde eenzijdige trommel uit Kerala in Zuid-India. Veel gebruikt voor de ritmische begeleiding van de Kathakali-dans. De shudda madalam lijkt veel op de mridangam, maar is groter en de pasta op het rechtervel is dikker en beslaat een groter oppervlak. Het geluid van de shudda madalam is hard en draagt erg ver

Sho
zeer verfijnd Japans bamboe mondorgel met 14 pijpen, sterk gelijkend op de Chinese sheng

Shinobue
antieke Japanse volksfluit

Shiwaya
eenvoudige bolvormige fluit uit Zuid-Afrika, gemaakt van een uitgeholde vrucht

Shime-daiko
kleine Japanse zandlopertrommel, die door een touw wordt gestemd

Shiao
rechte Chinese fluit

Sheng
zeer verfijnd Chinees bamboe mondorgel met 18 pijpen

Shekere
West-Afrikaanse kalebasratel van de Yoruba

Shasja
Peruaanse geruismaker, bestaande uit een doek met daaraan stukjes teenbot van dieren geknoopt

Sharnal
Zie bij boven

Shakuhachi
Japanse bamboe fluit met een ongewoon wijde boring, die van binnen is gelakt

Shaleika
dubbelfluit uit de Zuidrussische regio

Shamisen
3-snarige Japanse langhalsluit, zie ook samisen

Shanai
dubbelriet blaasinstrument met 8 of 9 vingergaten, waarvan er echter maar 7 voor de melodie gebruikt worden, en een metalen bekervormig uiteinde. Het geluid van dit instrument is zo hard dat het voornamelijk in de buitenlucht wordt bespeeld, zoals in processies, maar het heeft tegelijkertijd ook de status van een concertinstrument, vooral in Iran en Noord-India. De shanai komt vooral voor in Noord-India, Nepal, Pakistan, Iran en de Turkse gebieden in Azië.

Shankh
een grote schelp waar de punt van is afgezaagd zodat er lucht doorheen geblazen kan worden. De shankh is een erg oud instrument en doordat het een van de attributen van de Hindoe-god Vishnu is, heeft het instrument een heilige status gekregen in India. Krishna en Arjuna gebruikten beiden de shankh als oorlogstrompet op het slagveld, verhaald in de Mahabharata. Het geluid draagt enorm ver, trekt ieders aandacht en wordt daarom nog altijd in tempelceremonien en bij processies gebruikt. In de Pacific worden overigens gelijksoortige schelpen gebruikt als blaasinstrument

Shaab
Thaise bekkens, ook bekend onder de naam gaab

Shao-na
Chinese schalmei, zie ook sona en suona

Sharnai
een aan de shanai verwant dubbelriet blaasinstrument uit Himalchal Pradesh (Noord-India). Het instrument is ook bekend onder de naam nafiri, terwijl de Kinnaur de naam sharnal prefereren

Shanzi
Tuvaanse luit

Shantu
Nigeriaanse trommel die alleen door de vrouwen van de Haussa wordt bespeeld

Shanosi
lange, ranke vaastrommel van de Shan uit Birma

Shan-trom
Birmaanse platte bronzen gong, geplaatst op een trommelachtige basis met holle zijden. Het oppervlak waarop wordt geslagen is versierd met kleine kikvorsen

Shaing
korte, primitieve koehoorn uit Cambodja

Shagana
3-snarige vedel uit Dagestan

Sitar
1#) Javaanse kistciter, gelijkend op de celempung, maar met minder en hoger gestemde snaren, en ook geen pootjes onder de klankkast. Dit instrument wordt ook wel situr genoemd 2#) deze Noord-Indiase luit is waarschijnlijk wel het meest bekende snaarinstrument van heel Zuid-Azië. Zo op het eerste gezicht lijkt de vorm van de sitar wel wat op die van de tambura, de Indiase basluit. De klankkast is vervaardigd uit een halve kalebas en afgedekt met dun hout en ingelegd met decoratieve stukjes ivoor of been. De holle hals is zo'n 90 cm. lang en 7½ cm. breed en daarop zijn met darmsnaar tussen de 16 en 22 metalen frets bevestigd en wel op zo'n manier dat ze kunnen worden verschoven, waardoor de speler iedere denkbare interval op het instrument kan spelen. Vaak heeft de sitar een...

Si-toe
kleine Birmaanse trommel

Situr
Javaanse kistciter, zie ook sitar

Sisira
ratelaar uit Belize

Sistrum
rammelaar met rinkelende metalen schijfjes uit het oude Egypte en het Romeinse Rijk. Tegenwoordig worden ze nog gebruikt in de Ethiopische Kerk

Sirpakta
1-snarige vedel van de Ultsj uit Siberië

Sisansi
duimpiano met 8 lamellen van de Lunda uit Zambia

Sirnai
Kazachstaanse trekharmonica met knopjes i.p.v. toetsen, ongeveer identiek aan de Russische bayan

Sipsi
korte Turkse klarinet met een slagriet

Sing-ting
set bestaande uit 6 platte gongs van de Lac uit Vietnam

Sintir
3-snarige basluit van de Gnawa uit het zuiden van Marokko, Algeria en Tunesië. Het instrument heeft een simpele rechthoekige klankkast afgedekt met kamelenhuid en een ronde houten stok vormt de hals van het instrument. De sintir zorgt voor de trance in de Gnawa-muziek en is ook bekend onder de namen guimbri, guembri, gombri en hajhouj

Simsimmiyya
antieke Egypische lier uit de tijd van de farao's

Silédiare
Albanese dubbelfluit, nog sporadisch in gebruik bij de Laps en de Tsjam in het zuidwesten van het land

Silimba
ruim 2 meter lange xylofoon van de Lotsi uit Zambia. Het instrument heeft 17 toetsen en grote klankresonatoren die gemaakt zijn van gedroogde baobab vruchten. Meestal wordt de silimba door twee muzikanten bespeeld

Silingut
neusfluit van de Orang Ulu uit Sarawak. Door de magische klank werd het instrument vroeger vaak gebruikt tijdens begrafenissen, maar ook voor liefdesliedjes. Tegenwoordig bestaan er nog maar enkele bespelers van dit moeilijk te bespelen instrument

Si
kleine Birmaanse handcimbalen

Sjung
Chinees bamboe mondorgel, gelijkend op de khene uit Laos en Noordoost-Thailand

Sjansj
3-snarige fretloze, banjoachtige langhalsluit uit Mongolië en uit de Siberische regio Boeryat. De rechthoekige hardhouten klankkast is bespannen met slangenhuid. De sjansj wordt uitsluitend door vrouwen en wel met een plectrum bespeeld. Het instrument is oorspronkelijk afkomstig uit China

Sjao-loh
kleine, schelle, van toon overslaande Chinese gong, die horizontaal op touwtjes rust en met een platte, houten stok hard wordt aangeslagen

Skratjie
grote Surinaamse trommel waar bovenop een paar bekkens zijn bevestigd. Terwijl met de ene hand de trom met een stok wordt geslagen, bespeelt de andere hand de bekkens

Sludoy
bamboe citer met een open kant, zeer populair onder de T’boli en de Manobo uit Mindanao op de Filippijnen. De snaren, meestal zo’n 4 a 7 in getal, worden uit het bamboe los gesneden en door kleine kammetjes van de klankkast afgehouden. Meestal is in de zijkant nog een extra klankgat gemaakt

Slentem
Indonesische metallofoon met dunne bronzen toetsen over bamboe klankresonators, die met vilten stokken worden bespeeld. In een gamelanorkest volgt dit instrument de basis melodie

Slonen
soort hobo van het Indonesische eiland Madura

Snorrebot
een van oorsprong prehistorisch instrument, bestaande uit een koord met aan het uiteinde een plaatje van been, hout of bamboe dat snel in het rond wordt gedraaid en zodoende een zoevend geluid produceert dat zo angstaanjagend kan zijn dat het instrument in het bijzijn van vrouwen en kinderen niet gebruikt mocht worden. Het instrument wordt nog gebruikt door sommige primitieve volkeren over de gehele wereld

Sodina
fluit uit Madagaskar

Soe-em
Thais rinkelinstrument

Soem
Thaise luit

Solibao
conische trommel met een lengte tussen 1.50 meter en 2 meter van de Igorot in de Filippijnen. Deze trommel is bespannen met koeienhuid en wordt met de handen bespeeld

Soung
andere benaming voor de Birmaanse harp, de saung-kauk

Soukou
1-snarige vedel uit Mali, zie ook soku

Sossabala
grote bala van de Malingke uit Mali en Guinee

So-sam-say
3-snarige gestreken luit uit Thailand

Sopile
klein type schalmei uit Ishtrie (Kroatië)

Sordine
17de eeuws Italiaans ‘dansmeesterviooltje’ met een bootvormige romp

Sordone
dubbelriet renaissance blaasinstrument met dubbel gebogen buizen, waarin geblazen werd door een roerpijp

Soron
11-snarige harpluit van de Malingke uit Mali en Guinee. De klankkast van het instrument is gemaakt van een kalebas die met huid is bespannen

Sorud
4-snarige vedel uit Baluchistan, met 6 tot 8 resonantie snaren, ook bekend onder de namen qeychak en sarinda

Soku
1-snarige vedel van de Fula en de Peul uit Mali. Zie ook soukou

Sogo
Ghanese trommel

So-oe
2-snarige Thaise vedel

So’okangge
klein fluitje gemaakt van een botje. Populair bij de Wayapi-indianen uit Frans Guyana

Sonajero
houten Mexicaanse rammelaar met rinkelende schijven

Sona
Chinese schalmei met 7 vingergaten en gelijkend op de Indiase shanai. Zie ook suona en shao-na

Spagane
2 houten blokjes met lederen handriemen, gebruikt als kleppers in Zuid-Afrika

Sralay
dikke, houten Cambodjaanse volksschalmei met een recht uiteinde

Sruthi-box
houten kistje met blaasbalg, met aan de bovenkant 15 gaten die met draaibare doppen geopend of juist gedicht kunnen worden, waardoor akkoorden gespeeld kunnen worden. Het instrument, waarvan het luchttoevoersysteem identiek is aan dat van het Indiase harmonium, wordt voornamelijk gebruikt in Zuid-India, waar het vaak de plaats inneemt van de tanpura en zorgt voor een onafgebroken drone

Steeldrum
groot olievat, waarvan de onderkant open is en de bovenkant gesloten, doch op een handige manier in vakken is verdeeld, zodat verschillende tonen ontstaan als er met stokken op wordt geslagen. Met dit nationale instrument worden op Trinidad en andere eilanden in het Caribische gebied hele orkesten samengesteld.

Suwukan
Indonesische grote gong die deel uitmaakt van een gamelanorkest

Surthug
1-snarige primitieve vedel van de Dorani uit Siberië

Surshringar
de surshringar is een eigenaardig snaarinstrument uit het noorden van India dat tegenwoordig nog maar zelden wordt bespeeld, omdat het niet bepaald een gemakkellijk instrument is. Het is eigenlijk een pientere combinatie van drie Indiase snaarinstrumenten. De kleine klankkast en de hals doen denken aan de mahati veena, het metalen manuaal lijkt op dat van de rebab en het lichaam van de surshringar lijkt op dat van de kachchapi veena. Het instrument heeft 6 snaren voor de melodie en 2 snaren voor de drone en ritmische accenten. Het instrument wordt zittend bespeeld, schuin gehouden zodat het op de linkerschouder rust, en de snaren worden met mizrabs (gewoven metalen plectrums die om de vingers van de rechterhand worden geschoven) getokkeld. Doordat het instrument geen fret...

Surnaj
Russische volksschalmei met 7 vingergaten

Surna
dubbelriet blaasinstrument uit Ladakh (Noord-India)

Surle
dubbele klarinet uit Servië met twee divergerende houten pijpen, die passen in een houten mondhoorn

Surdo
middelgrote houten of metalen trommel uit Brazilië. De surdo wordt vaak in parades gebruikt en heeft een warm geluid

Subing
1#) lange klarinet van de Subanon op Filippijnse eiland Mindanao 2#) bamboe mondharp van de Visaya-eilanden (Filippijnen)

Sulibao
met een hertenvel bespannen houten trommel van de Ibaloy en de Igorot uit de Filippijnen

Sulim
bamboe fluit van de Toba-Batak uit Sumatra

Suling
Indonesische bamboe fluit met 6 vingergaten, die verticaal wordt bespeeld

Sunai
dubbelriet hobo uit Sinkiang (Chinees Turkestan)

Sundri
dubbelriet blaasinstrument uit Zuid-India, identiek aan de mukhaveena