Exotische Muziekinstrumenten-Encyclopedie

Categorie: Kunst, muziek & cultuur > Muziekinstrumenten
Datum & Land: 15/02/2007, BE
Woorden: 1475

Diyidoulou
waterdrum van de Malingke uit Mali en Guinee. De diyidoulou bestaat uit een aantal kalebassen van verschillende grootte, die geheel of gedeeltelijk met water zijn gevuld. Zie ook deidoudou

Diwdiw-as
pansfluit bestaande uit 5 bamboepijpjes en uitsluitend bespeeld door de Tingguian-vrouwen in Abra op de Filippijnen

Diplo-kithara
rechtopstaande plankciter met snaren aan beide kanten van de resonator, die met beide handen werden getokkeld. De diplo-kithara is kleiner dan de arpanetta en werd omstreeks 1800 door Edward Light ontwikkeld

Di-tzu
Chinese bamboe dwarsfluit met vibrerend membraan, wat een typische rietklank aan het geluid geeft. Zie ook ti-tzu

Diw-as
pansfluit bestaande uit 5 dunne bamboepijpjes van de Kankana-ey op de Filippijnen

Diplice
Servische dubbele klarinet met een traditioneel gedecoreerde mondhoorn, en twee, uit een stuk hout gesneden, pijpen

Dinzji
‘vrouwelijke’ xylofoon uit Ghana

Dinh-kliya
60 cm. lange, rechte bamboefluit van de Lac uit Vietnam

Dimay
grote cylindrische trommel uit Nepal

Dilruba
populaire vedel uit noord-India. De dilruba is een slimme combinatie van een sitar en een sarangi. De hals en de 19 verplaatsbare frets lijken erg op die van de sitar, maar de klankkast heeft meer weg van een sarangi en is afgedekt met perkament en net als de sarangi wordt het instrument gestreken met een strijkstok. De dilruba heeft 4 snaren, twee van messing en twee van staal. Slechts de laatste stalen snaar is bedoeld voor de melodie. Bovendien heeft de dilruba nog zo'n 22 resonantiesnaren die onder de frets doorlopen en de klankkleur verrijken. Het instrument is ongeveer 95 cm. lang en wordt vertikaal in de schoot van de zittende bespeler gezet waar het tegen de linkerschouder rust. In tegenstelling tot de sitar worden de snaren niet tegen de frets gedrukt om ...

Dillua
bamboe stampers van de Fiji-eilanden, die in verschillende lengtes en dus toonhoogtes voorkomen

Diloup
messing handbel uit Tibet, Nepal en Bhutan

Dilchuduk
schalmei van de nomadische herders uit Afghanistan

Dilituiduk
fluit met een enkel riet uit Turkmenistan

Dikanza
Angoleze schraapstok, gelijkend op de reco-reco uit Brazilië

Dikpala
buisciter met uitgesneden bamboe snaren van de Aka uit de Centraal Afrikaanse Republiek

Dien-tac-kar
bamboe dubbelklarinet uit Vietnam

Dien-puat
bamboe fluit met 4 vingergaten van de Ede uit Vietnam

Dien-nam
bamboe mondorgel van de Ede uit Vietnam

Dianewi
dubbelfluit uit Baluchistan

Diawela
oude Spaanse gitaar

Didgeridoo
westerse benaming voor een door termieten uitgeholde tak (of stam) van de eucalyptusboom, welke door de Aboriginals van Australië als blaasinstrument en stemvervormer wordt gebruikt. Nadat de bast is verwijderd wordt het instrument beschilderd in de traditionele kleuren van de Aboriginals. Het instrument wordt met losse lippen bespeeld. Om een onafgebroken geluid te kunnen produceren gebruikt men de zgn. ‘circular breathing’ techniek. Tegenwoordig worden didgeridoo's van allerhande materialen gemaakt, zelfs ver buiten Australië. De lengte ervan kan oplopen tot meer dan 2 meter.

Didingdek
pansfluit van de Yeurai uit Vietnam, bestaande uit een aantal gebundelde bamboe pijpen die variëren in lengte van 35 tot 125 cm

Djunadjan
kleine Koreaanse plankciter met 10 paar snaren die aan stemschroeven zijn bevestigd. Aan de uiteinden bevinden zich vaste, en daartussen, verplaatsbare kammen

Djumbus
Turkse banjo

Djudjuk
Turkmeense herdersfluit met 6 vingergaten

Djo
grote ronde lijsttrommel van de Yao uit Thailand, die zowel met de hand als met een kleine stok kan worden bespeeld

Djozeh
4-snarige Irakese vedel met een kokosnoot als klankkast. De djozeh is de evenknie van de Perzische kemenche

Djerbe
doedelzak van geitenleer uit Bahrain

Djenglong
set van 6 kleine liggende gongs uit Java

Djembé
middelgrote vaastrommel, uit één massief stuk hout gesneden en aan één kant bespannen met een geitenvel. Deze trommel van Mandigké origine komt in heel West-Afrika voor (vooral in Mali en Senegal) en is nu ook in de westerse wereld populair geraakt

Djellikonou
kleine 4-snarige luit van de Malingke uit Mali en Guinée

Djabara
schudinstrument van de Malingke in Guinee en Mali. De djabara is een kalebas overdekt met een net, wat geweven is van kraaltjes, kaurischelpjes en parelen en waar met de hand en vingers tegenaan getikt wordt. Het instrument kan natuurlijk ook gewoon geschud worden

Djaw
snorrebot van de Ulch uit Siberië. Het houten bot heeft de vorm van een vleugel en is verbonden aan een lang koord

Doumou
5-snarige pentatonische harp uit het noorden van Centraal Afrika

Dousongoni
5-snarige West-Afrikaanse bas-boogharp, ongeveer zo groot als de kora en van meetrillende belletjes voorzien. Dousongoni betekent letterlijk ‘jagersgitaar’ en het instrument is vooral populair in Mali, Senegal en Burkina Faso

Doumdoum
dubbelzijdige cilindertrom van de Malingka uit Mali en Guinee. De doumdoum komt in drie maten voor met elk een andere toonhoogte, en wordt met een stok bespeeld. Soms is aan de stok een belletje bevestigd

Doudoum-ni
lange, cilindervormige trommel uit Burkina Faso

Dorje
handbel, gebruikt in Tibetaanse religieuze muziek

Doshpular
2-snarige fretloze langhalsluit uit Tuva

Doso
xylofoon met dubbele kalebasresonatoren uit Benin

Dotar
2-snarige, peervormige langhalsluit uit Centraal-Azië, ook wel dutar geheten. Het karakteristieke geluid van het instrument wordt veroorzaakt door de tweede snaar die soms als bourdon meeklinkt. Vroeger werden de snaren uit zijde gesponnen, maar tegenwoordig gebruikt men steeds vaker metalen snaren

Doudoum-ba
lange, cilindervormige trommel uit Burkina Faso

Dong-chao
Chinese bamboe fluit

Dondo
met stokken geslagen trommel van de Yehi uit Ghana

Doluri
trommel uit Georgië

Dombra
ongeveer 1 meter lange luit van ceder of ahornhout met een bovenblad van corniferenhout. De dombra heeft een smalle, korte hals en een grote peervormige klankkast. Het instrument telt slechts 2 snaren en 15 tot 17 frets in een diatonische schaal, en is bijzonder populair in Kazakhstan, waar het zowel als solo en als begeleidingsinstrument wordt gebruikt

Dol
volksharp van de We uit Ivoorkust. De dol is bespannen met 7 raffia snaren en heeft een klankkast van kalebas met een open onderkant, die, indien tegen de buik gedrukt, de klankkleur veranderen kan

Doewaal
met stokken geslagen dubbelzijdige trom uit Turkije

Dok-dok
Javaanse trommel

Doembanje
kleine trommel uit het oosten van Servië

Doede
doedelzak uit de Oekraïne

Dobro
Amerikaanse gitaar met een ronde, metalen resonator op de klankkast en een interne toonholte. De dobro wordt gewoonlijk met een metalen ‘bottleneck’ bespeeld en het aparte geluid wordt gewaardeerd in de ‘blue-grass’ muziek

Doba
Transsylvaanse trommel

Drymba
mondharp van de Hutzul uit de Ukraïne

Dranyen
6-snarige, fretloze, houten Tibetaanse luit. De dranyen wordt met een klein hard plectrum bespeeld. Men vermoedt dat dit instrument van Perzische origine is

Dronbulja
Servische mondharp

Dutar
langhalsluit uit Centraal-Azië, zie dotar. Er bestaan verschillende types tar; luiten met slechts 2 snaren en een ander type met 14 snaren

Dundubhi
een op de bheri gelijkende conische keteltrom uit het oude India en een voorloper van de tegenwoordige naqara. Werd in vroegere tijden vaak als oorlogsdrum gebruikt

Dun-chen
zeer lange, uitschuifbare koperen hoorn zonder vingergaten, uitsluitend bespeeld door lamaïstische monniken in India, Tibet, Nepal, Sikkim en Bhutan tijdens religieuze ceremonieën

Dulcimer
hakkebord uit Engeland en America

Dulyaru
een van een gierststengel gemaakte fluit van de Djelgobe uit Burkina Faso

Dumbek
zandlopertrommel gebruikt in de Taarab-muziek in Tanzania en Zanzibar

Dukra
set van twee houten trommels uit Kasjmir sterk gelijkend op de Indiase tabla

Dukur
dubbelzijdige handtrommel uit Baluchistan

Dulang
metalen plaat die door de Minangkabau uit West-Sumatra als percussie-instrument wordt gebruikt door er tegenaan te slaan

Duff
1#) Egyptische lijsttrommel met een lage toon 2#) populaire lijstrommel uit Noord-India. De Indiase duff is één meter in doorsnede en wordt met de linkerhand voor de buik vastgehouden en met de vingers van de rechterhand bespeeld. Tevens wordt er tussen de vingers van de linkerhand een stok geklemd waarmee op bepaalde tijden 'beats' kunnen worden geslagen

Dugdugi
zandlopertrommel uit Bengalen (India), met een zeer decoratieve romp van aardewerk en twee geregen vellen

Duat-tak-ta
eenvoudig rieten blaasinstrument uit Vietnam

Dubki
Bengaalse tamboerijn met metalen ringen

Dudan
rechte houten fluit uit de Belorus. Dudan’s variëren in grootte en staan bekend om hun zeer fraaie, ingebrande versieringen

Dudelsack
Duitse doedelzak met een zak van geitenleer, een melodiepijp en twee bourdonpijpen

Duduk
1#) Armeense dubbelrietfluit, vervaardigd uit het hout van de abrikozenboom en befaamd om zijn weemoedige klank. Ook in de stedelijke gebieden van buurlanden Georgië en Azerbaidjan is de duduk populair. Vaak wordt het instrument, samen met twee lager gestemde duduks, in een trio bespeeld 2#) Servische fluit met open mondstuk

Dvojachka
Slowaakse dubbelfluit bestaande uit twee aparte pijpen, die met touw aan elkaar zijn gebonden

Dvoynice
rijkelijk bewerkte, Servische dubbelfluit, gemaakt uit een stuk hout

Dziranapog
dubbelrietfluit uit Armenië, in het westen beter bekend onder de naam duduk

Dzjil
Ghanese balafoon

Dzat
ongeveer 30 cm. lange schalmei met een bekervormig uiteinde van de Yao uit Thailand. De dzat lijkt veel op een korte Indiase shanai en heeft ook een gelijksoortig dubbelriet en mondstuk

Ebinyegi
ratel van de Nyoro uit Oeganda

Edakka
'talking drum' in de vorm van een zandloper uit Kerala en Karnataka in het zuiden van India. De edakka wordt over de linkerschouder gedragen en wordt met een stok in de rechterhand bespeeld. Met de linkerhand wordt een band, die om het midden van de trom loopt, ingedrukt of juist niet, wat de toonhoogte verandert

EkavadaVeena
Zuid-Indiase veena die uit één stuk hout is vervaardigd, met daardoor een rijkere klankkleur en een groter volume dan de gewone veena

Ekkalam
rechte, koperen trompet uit Zuid-India, welke bestaat uit vier aparte, in elkaar geschoven delen. Dit instrument wordt nog regelmatig bij tempelprocessies ingezet

Ekogogo
1-snarige vedel van de Kuriya uit Kenia

Ekole
spleettrom van de Twa-pygmeeën uit Congo-Zaïre

Ektara
simpel, 1-snarig instrument uit noord-India en Bangladesh. De ektara bestaat uit een stuk bamboe van zo'n meter lang en 4 à 5 cm. dik dat als de hals dienst doet, en een kalebas bedekt met perkament dat als klankkast fungeert. De ene snaar wordt met de wijsvinger geplukt en de ektara zorgt voor een drone of voor ritmische begeleiding van rondtrekkende zangers

Ekerumbi
fluit van de Kuriya uit Kenia

Elegou
pansfluit bestaande uit 2 toonpijpen, populair bij de Wayapi uit Frans Guyana

Empeelta
lange fluit uit Ethiopië

Emborogo
fluit van de Kuriya uit Kenia

Engkoromong
set van 8 bronzen gongs, gebruikt door de Iban in Sarawak

Enguara
hoorn van de Nyoro uit Oeganda

Engung
soort Balinese kazoo, gemaakt uit een klein stukje bamboe waar een gleufje in is gesneden

Ennangga
8-snarige schaalciter uit Oeganda en Ruanda, zie ook inangga en nangga

Entongoli
Oegandese schaallier, zie ook endongo

Entono
muziekboog van de Guzii uit Kenia

Enzenze
1-snarige stokciter met frets en een kalebas als resonator uit de Kongo en Oeganda

Enetkutsjene
snorrebot van de Tsjoek uit Kamchatka in Siberië

Engeregesse
slagstok van de Nande uit Congo-Zaire

Endongo
Oegandese, ruitvormige schaallier met 8 snaren en een klankkast gemaakt van schildpad. De endongo wordt ook wel entongoli genoemd en is van een type dat al 4000 jaar geleden in Egypte werd bespeeld

Endekou
fluit met slechts één vingergat van de Nande en Twa-pygmeeën uit het Kongo-gebied