Katholiek ABC

Categorie: Religie en filosofie > Katholiek
Datum & Land: 07/10/2007, NL
Woorden: 845

Vidi Aquam
Latijn: ik heb water (zien vloeien): beginwoorden van liturgisch paasgezang, naar Ezekiël 47,1.

Vicaris
Algemene term voor plaatsvervanger.
Zie ook: coadjutor.

Vicaris Generaal
Eerste assistent en plaatsvervanger van bisschop.

Viaticum
Zie: teerspijze.

Vorsten
Zie: engelen.

Vormsel
Sacrament, toegediend door handoplegging en zalving van de bisschop, dat kracht geeft om het geloof volwassen te beleven en te belijden.
Zie: chrisma, sacramenten.

Voorgeborchte
Letterlijk Voorburcht, Voorstad (zie Woordenboek der Nederlandsche Taal XXII, 1, 1778-1780): in theologische zin het voorportaal van de hel (Latijn: limbus). Het voorgeborchte is een bedachte constructie, door de kerk als authentiek aanvaard, om de verblijfplaats te omschrijven van allen die buiten hun persoonlijke zondenschuld, maar wel belast met de erfzonde door dat laatste niet in de hemel maar ook niet in de hel thuis horen. Dit geldt in de eerste plaats voor alle rechtvaardigen van de oudtestamentische tijd die op de kruisdood van Christus hebben moeten wachten tot zij met Hem mochten verrijzen tot hun hemels geluk. In de tweede plaats geldt dit - en dan blijvend - voor alle niet gedoopte kleine kinderen die niet door het zogenaamde doopsel van begeerte de hemel deelachtig werden.
Zie ook: doopsel, nederdaling ter helle, vagevuur.

Voorafbeelding
Of voorafschaduwing: het in oudtestamentische beelden en woorden aankondigen van komst en zegeningen van Jezus als verlosser.

Volle Aflaat
Zie: aflaat.

Volksmissie
Zie: missie.

Voetwassing
Optioneel onderdeel van de liturgie op Witte Donderdag in navolging van de voetwassing der apostelen door Jezus vóór het Laatste Avondmaal (Johannes 13, 5-9).

Voetkus
Kus op de voet of de neus van de schoen als eerbetuiging, b.v. ter begroeting van de paus.

Voetgebed
Eerste gebed aan de voet van het altaar in de Latijnse mis met de eerste verzen van psalm 42 (1 tot 5).

Voedstervader
Eretitel van St. Jozef die niet Jezus' biologische vader was.

Votief
Van Latijn: votum, gelofte en belofte: dat wat beloofd en daarna ingelost is, vaak als eerste lid van samenstellingen zoals votiefaltaar, votiefkaars, votiefkerk, votieflamp, votiefmis, enz.
Zie ook: altaar, mis.

Vreemde Zonden
Zonden waardoor men zich schuldig maakt aan zonden van anderen.
Zie ook: dagelijkse zonde, doodzonde, hoofdzonden, wraakroepende zonden.

Vulgaat
Latijnse vertaling van de Heilige Schrift, gemaakt tussen 384 en 405 door de heilige Hiëronymus, en in geamendeerde en bij de tijd gebrachte vorm als officiële tekst door de kerk erkend.

Wachtendonckse Psalmen
Fragmenten van een negende-eeuwse vertaling van de psalmen in het Nederfrankisch (zeg maar 'Oostlimburgs') door ene kanunnik Wachtendonck en teruggevonden door de bekende humanist Lipsius in 1602.

Westers Schisma
Crisisperiode in de geschiedenis van de westerse kerk tussen 1387 en 1418 doordat pausen en tegenpausen elkaar bestreden.
Zie ook: paus, schisma.

Werken Van Barmhartigheid
Zijn te onderscheiden in 7 geestelijke:
(1) zondaars vermanen; (2) onwetenden onderwijzen; (3) goede raad geven; (4) bedroefden troosten; (5) onrecht verdragen; (6) beledigingen vergeven; (7) voor anderen bidden;
en 7 lichamelijke:
(1) hongerigen spijzen; (2) dorstigen laven; (3) naakten kleden; (4) vreemdelingen herbergen; (5) zieken bezoeken; (6) gevangenen verlossen; (7) doden begraven.

Wereldheer
Zie: seculier.

Weesgegroet
Eerste woorden van het bekende gebed tot Maria (Latijn: Ave Maria).

Wit-Geel
De pauselijke kleuren.

Wijwater
Door een priester gewijd water ten gebruikelijke bij liturgische of vrome handelingen.
Zie ook: sacramentaliën.

Wijbisschop
Hulpbisschop die de bisschop bijstaat, onder andere bij het toedienen van de sacramenten.

Wierook
Letterlijk gewijde rook, namelijk van gebrande, geurige hars, als symbool van de ten hemel stijgende aanbidding Gods.

Witte Donderdag
De donderdag in de Goede Week vóór Pasen waarop het Laatste Avondmaal en de instelling van de eucharistie herdacht worden. Op Witte Donderdag is de liturgische kleur niet het zwart van de rouw maar het wit van de vreugde; vandaar de naam.
Zie: chrisma, donkere metten, ratel, sacramentsdag, triduum, voetwassing.

Woorddienst
Eerste deel van de eucharistieviering waarin gebeden en voorgelezen wordt, voorafgaand aan de tafel- of offerdienst.
Zie ook: canon.

Woord
Hèt Woord is de naam die de evangelist Sint Jan in zijn voorwoord - proloog - aan Jezus gaf als volmaakt uitgedrukt, uitgesproken, evenbeeld van God de Vader, met de bekende aanhef: In den beginnen was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God.

Wonder
(Ook mirakel) niet natuurlijk te verklaren, op goddelijke ingreep berustende gebeurtenis, vaak toegeschreven aan de voorspraak bij God van een heilige die men aangeroepen heeft.
Zie ook: aanroepen, heiligverklaring.

Wraakroepende Zonden
Zonden die volgens de heilige schrift om de wraak van God roepen, te weten: doodslag, tegennatuurlijke onkuisheid, verdrukking van de armen, het onthouden van rechtvaardig loon.

Xp
Christusmonogram, naar de twee beginletters CHI en RHO van de naam Christus in het Grieks.

Zaligheden
Zie: zaligsprekingen.

Zaligmaker
Eretitel van Jezus als verlosser der wereld.

Zaligsprekingen
De acht zegeningen die Jezus in de bergrede (Mattheus 5, 3-11) heeft uitgesproken over
(1) de armen van geest;
(2) de zachtmoedigen;
(3) de treurenden;
(4) de hongerenden en dorstenden naar rechtvaardigheid;
(5) de barmhartigen;
(6) de zuiveren van harte;
(7) hen die vervolging lijden omwille van de rechtvaardigheid.

Zaliger
Afkorting van 'ter zaliger gedachtenis', gezegd van een in de Heer overleden persoon.

Zalige
Overledene die in een kerkelijk proces zalig is verklaard, in beperkte mate vereerd mag worden en in aanmerking kan komen voor een proces tot heiligverklaring.

Zegepralende Kerk
Zie: gemeenschap der heiligen.

Zedelijke Deugden
Zie: hoofddeugden.

Ziekenzalving
Zie: bedienen, chrisma, heilig oliesel.

Ziekencommunie
Zie: communie.

Zonden Tegen De Heilige Geest
Zonden die de bekering bemoeilijken, namelijk: aan Gods genade wanhopen; op Gods barmhartigheid te gemakkelijk vertrouwen; een geloofswaarheid bestrijden; de medemens Gods liefde benijden; doorgaan met het bedrijven van kwaad; berouw en boetvaardigheid verachten.

Zondagsrust
Zie: vijf geboden der heilige kerk.

Zoete Naam
De naam Jezus.

Zweetdoek
De doek waarmee volgens de legende Veronica Jezus' gelaat afdroogde tijdens de kruistocht en waarop Zijn afbeelding achterbleef (de vijfde statie van de kruisweg).