Hoorn

Categorie: Kunst, muziek & cultuur > Muziektermen
Datum & Land: 16/06/2013, BE
Woorden: 1553

Transponeren
Een muziekstuk in een andere toonsoort spelen dan genoteerd staat

Transcriptie
Bewerking van een muziekstuk voor een ander dan het oorspronkelijke instrument

Tragédie Lyrique
Een typische Franse, ernstige opera, die doorgaans bestaat uit een ouverture gevolgd door een proloog en 5 actes. In deze opera heeft het woord voorrang boven de muziek. De onderwerpen komen uit de Grieks-Romeinse mythologie.

Tractuur
Onderdeel van het orgel. De tractuur is de verbinding tussen de manualen, het pedaal en de registerknoppen aan de ene kant en de windlade aan de andere kant.

Tractus
Tussenzang voor de vastentijd uit het Proprium van de mis

Tussenspel
Instrumentaal deel tussen b.v. het couplet en het refrein.

Tutti
Italiaans voor allemaal: met het hele orkest

Tutu
Rok voor de ballerina, gemaakt van vele lagen tule, die erg kort kan zijn of tot over de knie valt

Tweeklank
Een samenklank van twee gelijktijdig klinkende tonen

Tyrolienne
Franse rondedans in driekwartsmaat

Unisono
Eenstemmig. Alle stemmen of een aantal stemmen spelen of zingen tegelijkertijd dezelfde melodie. Deze kan ook een octaaf hoger gespeeld worden.

Ut
Franse benaming voor de do. Werd vroeger ook hier gebruikt.

Variatie
Kleine verandering bij een herhaling van de oorspronkelijke melodie, waarbij de originele melodie herkenbaar blijft

Valse
Franse benaming voor de wals

Vals
Iets te hoog of iets te laag zingen of spelen van een toon. Het niet bereiken van een bepaalde toon

Vaudeville
Toneeluitvoering met ingevoegde liederen

Vespers
Avondgebed uit het officie

Versiering
Melodische of ritmische formules die de melodielijn verfraaien

Vers
Kort gebed, vaak ontleend aan een psalm. Zowel in de mis als in het officie

Verkleining
Verandering van een melodie door haar notenwaarden te verkorten

Verisme
Italiaans operagenre met een realistische uitbeelding van de alledaagse omgeving.

Vergroting
Verandering van een melodie door haar notenwaarden te verlengen

Verdubbeling
Een melodie wordt in een andere stem in parallelle oktaven meegespeeld

Verbinding
Boog die twee noten met elkaar verbindt. Als deze noten van gelijke hoogte zijn moet je deze als één geheel moet spelen. Zijn de noten van verschillende toonhoogte, dan moet je deze onafgestoten achter elkaar spelen.

Virga
Enkelvoudige noten, die alleen of in combinatie met elkaar of met andere noten gebruikt worden

Virelai
Korte, Franse dichtvorm met twee rijmklanken

Vierklank
Een akkoord dat bestaat uit vier tonen die een opeenstapeling van tertsen zijn

Villanella
Drieregelig volkslied met coupletten

Vijfde trap
Het akkoord dat gebouwd is op de vijfde toon van de toonladder

Vibrato
Het kleuren van de toon door hem te laten trillen

Vibratie
Het kleuren van de toon door hem te laten trillen

Vormschema
Bijvoorbeeld ABACADAC'A: A is het refrein. B, C en D zijn telkens andere melodieën. C' is een variatie op C

Vorm
De indeling van een lied of een muziekstuk

Voortspinnen
Het voortdurend verlengen van de melodie (muziek) door een afsluiting te vermijden.

Voortekens
De kruisen of mollen aan de sleutel die de toonsoort aangeven.

Voorspel
Muzikale inleiding

Volkslied
Traditioneel lied waarvan de componist vaak niet meer bekend is, maar dat in het hoofd van de mensen voortleeft.

Vocaal
Muziek uitgevoerd door stemmen

Vulgaat
Latijnse vertaling van de bijbel

Wals
Snelle dans in driekwartsmaat

Wereldmuziek
Muziek uit verschillende culturen en landen. Ook wel niet-westerse muziek genoemd

Weense klassieken
Groep componisten uit de klassieke periode omstreeks 1720 tot 1815. Haydn, Mozart en Beethoven

Weens rondo
Compositievorm met afwisselend refrein (rondothema) en couplet

Windvoorziening
De lucht die via de windlade naar de orgelpijpen gaat komt uit de windvoorziening. Dit gebeurt met een elektrische ventilator

Windlade
Deel van het orgel. de windlade is een houten kist waarop orgelpijpen staan, die een centrale plaats in het orgel innemen. De kist is in vakken verdeeld. Het aantal vakken komt overeen met het aantal toetsen op de manualen. Aan de onderkant van elk vak zit een opening voor het speelventiel dat in verbinding staat met een toets van een manuaal of pedaal. Aan de bovenkant zitten ook openingen. Het aantal komt overeen met het aantal registers. Op deze openingen staan de pijpstokken, waarop afhankelijk van het register één of meer orgelpijpen komen te staan.

Zarzuela
Spaanse opera met gesproken dialogen

Zapatcado
Snelle Spaanse dans in een driedelige maat

Zangspel
Toneelstuk met liederen

Zangthema
Het tweede thema van een sonate

Zortziko
Baskische volksdans in vijfdelige maat

Zoronga
Spaanse volksdans in 6-8ste maat

A Capella
Zingen zonder instrumentale begeleiding. In de opera is deze zangvorm echter nogal zeldzaam. Hij wordt meestal toegepast in (vroege) kerkmuziek.

F-sleutel
Fasleutel. Geeft aan op welke lijn de fa staat. Dient voor de lage instrumenten.