Medische woordenlijst

Categorie: Medisch
Datum & Land: 27/01/2014, NL
Woorden: 2212

Voeding, gezonde
`Schijf van Vijf` -gezondheidsregels op het gebied van voeding: (1) Eet gevarieerd , groep 1: aardappelen, brood, deegwaren, peulvruchten (koolhydraten, eiwitten, voedingsvezels, vitaminen & mineralen) , groep 2: groenten en fruit (vitamine C en voedingsvezels) , groep 3: melk, melkproducten, kaas, vlees, vleeswaren, kip, vis, tahoe (eiwitten, vitaminen, kalk en ijzer) , groep 4: margarine, halvarine, olie (vetten en vitaminen) (2) Eet niet te veel - Te veel eten leidt vroeg of laat tot overgewicht (= obestias) en-of een slechte spijsverteringen en spijsverteringsaandoeningen (= dyspepsie) (3) Gebruik minder verzadigd vet - Overmatig gebruik van verzadigde vetten verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. (4) Eet veel groente, fruit en brood (zie 1) (5) Eet veilig - Eet regelmatig (3 maaltijden en maximaal 2 tuusendoortjes), gebruik weinig keukenzout en zorg dat het voedsel niet besmet is met micro-organismen (wassen en voldoende lang goed koken, braden, etc.) en weinig of geen schadelijke stoffen bevat. - NB. , Drink voldoende vocht tijdens en tussen de maaltijden. Neem flink extra vocht bij een vezelrijk voedingspatroon, bij veel zweten door warm weer, zware arbeid of sporten en bij koorts, diarree en braken. , Neem iedere dag voldoende lichaamsbeweging , zoals wandelen, fietsen, sporten en fitness. , Vermijd overmatig gebruik van koffie, alcohol en andere genotmiddelen .

Voeding
(voedsel, eten, alimentatie) Onder voeding wordt verstaan de inname van: , brandstoffen : koolhydraten (= suikers) en vetten , bouwstoffen : eiwitten (= aminozuren) , essentiële voedingsstoffen : vitamen en mineralen voor vrijwel alle celprocessen , voedingsvezels : ca. 25-30 gram oplosbare (o.a. in groenten, fruit en peulvruchten) ten behoeve van de darmflora en onoplosbare (o.a. graanproducten, zemelen) voedingsvezels voor een goede darmwerking, respectievelijk stoelgang , vocht : 1,5-2 liter per dag voor een goede spijsvertering en aanvulling van het lichaamsvocht

Vocht-ophoping
(oedeem) Ophoping van vocht in weefsels, lichaamsholten en-of organen van het lichaam. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Opgezwollen enkels, armen, benen, gezicht, lippen, slijmvliezen, etc. - Mogelijke oorzaken (o.a.) Langdurige vermindering van de nierfunctie ( = nier-insufficiëntie), waardoor de nieren te weinig urine produceren. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - behandelen oorzaak , medicijnen : vocht-afdrijvende middelen (= diuretica)

Vocht-aanvulling
(rehydratie) Aanvulling van een tekort aan lichaamsvocht.

Voyeurisme
(gluren, scopofilie) Seksueel aangetrokken voelen tot het stiekum kijken (= gluren) naar geslachtsorganen of seksuele handeling door anderen.

Vruchtbaarheid
(fertiliteit) Het vermogen van een geslachtsrijpe man of vrouw om kinderen te verwekken.

Vroege-reactie-allergie
Allergische reactie die onmiddelijk na contact met het allergeen optreedt. Dit is de meest voorkomende vorm van allergie.

Vreetstoornis
Ongecontroleerd en overmatig eten, drinken en snoepen zónder opzettelijk purgeren, vermageren of sporten (vermoedelijk vaker bij mannen dan bij vrouwen) - Mogelijke behandelingen (o.a.) - psychotherapie combinatie met dieet-training

Vraatzucht
(polyfagie) Neiging om (te) veel te eten, waardoor overgewicht ontstaat.

Vruchtbaarheidsonderzoek bij de man
(fertiliteitsonderzoek) Vruchtbaarheidsonderzoek bij de man begint gewoonlijk met zaad-onderzoek (= sperma-analyse = semen-analyse = SA). - Erectie-stoornissen (= erectiele dysfunctie) en zaadlozingsstoornissen (= ejaculatie-stoornissen) zijn dan al uitgesloten. - Als het zaad-onderzoek aantoont dat het zaad in kwantiteit en-of kwaliteit is verminderd kunnen de volgende tests worden verricht: , lichamelijk onderzoek , hormoon-screening , scrotale echografie (= echo van de balzak = SUS) , testis-biopsie (= weefselname uit zaadbal) , erfelijkheidsonderzoek

Vulvo-vaginitis
Ontsteking van zowel de schaamlippen (= vulvitis) als het vagina-slijmvlies (= vaginitis).

Vulvectomie
Verwijdering van de vulva (= uitwendige vrouwelijke geslachtsorganen).

Waterpokken
(windpokken, varicella zoster) Goedaardige, besmettelijke virus-ziekte bij kinderen. Waterpokken gaat meestal binnen 1-2 weken vanzelf over. - Mogelijke verschijnselen (o.a.)Verkoudheid, rode huiduitslag (= erytheem) en blaasjes over hele lichaam (ook in mond, haar, oogleden), koorts, huidontstekingen (door krabben). - Na enkele dagen verdrogen de blaasjes tot korstjes; na ca. 1-2 weken zijn de korstjes meestal weer verdwenen. - Oorzaak - Besmetting met varicella zoster-virus. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - voorkómen (= preventie, profylaxe) door inenting met waterpok-antistoffen (= VariQuin)

Waternier, verschijnselen
Mogelijke verschijnselen bij waternier (o.a.): , acute vorm : aanvallen van hevige tot ondraaglijke pijn in de flank door overvulling van de nier met water (= nierkoliek) , chronische vorm : doffe pijn in de flank, voelbaar opgezwollen nier , overige : buikpijn, misselijkheid, braken, koorts, onaangenaam gevoel in de bekkenstreek, bloed in de urine (ca. 10% van de gevallen), ureum in de urine, urineweginfectie met pus in de urine, vage maagdarm-klachten, nierbeschadiging met nierfunctie-verlies (= nier-insufficiëntie)

Waternier, oorzaken
Mogelijke oorzaken van waternier (o.a.): , vernauwing-blokkade (= obstructie) , afwijking in de bouw van de nieren , stenen in het nierbekken , samendrukking van urineleider door omringend weefsel , terugstroom van urine , aangeboren vernauwing van urineleider , stenen in urineleider , tumor in urineleider , verwijding van het onderste deel van de urineleider (= uretrokèle) , afsluiting van de blaas , ernstige urineweg-infectie , kanker van de blaas, baarmoeder, baarmoederhals, prostaat

Waternier, behandeling
Mogelijke behandelingen van waternier (o.a.): , acute vorm : , pijnvermindering door afvoeren van opgehoopt vocht via naald door buikholte , verwijdering van de oorzaak (o.a. vernauwing, stenen, tumor) , chronische vorm : , vernauwing: behandeling van de oorzaak (= curatief-causaal) van de vernauwing , infectie : urineweg-antibiotica , kanker : , verwijdering tumor , bestraling , antikanker-middelen (= cytostatica)

Waternier
(hydronefrose) Opzwellen van één of beide nieren en urineleiders door ophoping van water in de nierkanaaltjes (= nefronen) en het nierbekken.

Wartaal
(allolalie) Spreken van onzin. - Mogelijke oorzaken (o.a.) - overmatig alcoholgebruik , drugsgebruik , hersen-aandoening , psychische aandoening

Wazigzien
Tijdelijke of blijvende vermindering van de gezichtsscherpte (= visus). - Tijdelijk (meestal enkele minuten) wazig zien komt vaak voor na oogdruppelen. Wacht in dat geval met deelname aan het verkeer of het bedienen van machines tot het zicht weer helder is geworden.

West-syndroom
(infantiele spasmen) Spasmen bij kinderen.

Wervelpijn
(spondylogynie) Pijn (= gynie) aan één of meer wervels (= spondylos).

Wervelvlies-ontsteking
(spondylartritis) Ontsteking (= itis) van de vliezen (= synovia) van de wervelgewrichten kolom (wervel = spondylos).

Wernicke-afasie
(sensorische of receptieve afasie) Niet kunnen begrijpen van geschreven of gesproken taal vormen van de juiste woorden terwijl men weet wat men wil zeggen. - De oorzaak is een aandoening in het gebied van Wernicke (= receptive spraakcentrum) achteraan in de linker hersenhelft (meestal).

Wernicke-Korsakov-syndroom
Hersen-aandoening met stoornissen in de functie van bepaalde hersen-enzymen (Korsakov) en -zenuwen (Wernicke) als gevolg van vitamine B-gebrek. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Lusteloosheid (= apathie), onrust, verwardheid (= desoriëntatie), geheugenverlies (= amnesie), positieve opwinding (= euforie), bewustzijnsverlaging, gezichtsstoornissen, zenuw-aandoeningen - Mogelijke oorzaken (o.a.) Langdurig alcohol-misbruik (meestal), ernstige chronische ziekten, ersntige ondervoeding

Weke-delen-myoom/sarcoom
Goedaardige (zie myoom) of kwaadaardige (= sarcoom) gezwellen van de weke-delen van het lichaam (o.a. spierweefsel, pezen en kraakbeen). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: kankermiddelen (= cytostatica, oncolytica, chemokuur): zie ook hieronder

Weivliezen
(mesothelium) Vliezen die de organen op hun plaats houden, zoals het buikvlies (= peritoneum), borstvlies (= pleura) en hartzakje (= pericardium).

Weil, ziekte van
(leptospirose, tyfus hepaticus) Acute, bacteriële infectieziekte. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Hoge koorts, nier-ontsteking (= nefritis), lever-ontsteking (= hepatitis) met geelzucht (= icterus) en diep-oranje urine, bloedingen, spierpijn (vooral in kuiten), lever- en miltvergroting, soms hersenvlies-ontsteking (= meningitis) in 2e week. - Oorzaak - Infectie met leptospirae-bacteriën (leptospirosis icterohemorragica) in urine van honden (`carnicola-koorts`) of woelratten (= `modderkoorts`). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: anti-biotica

Wegener, ziekte van
(Wegener-granulomatose, granuloma gangraenescens) Zeldzame long-aandoening die 2 x vaker bij mannen voorkomt dan bij vrouwen . - Mogelijke verschijnselen o.a. - Ontstoken longweefsel (= alveolitis), vocht-ophopingen (= infiltraten), afstervende (= necrotiserende) weefselkorrels (= granuloma), kleine holtes (= sinusitiden) en ontstoken bloedvaatjes (= vasculitiden) - Bij Wegener-granulomatose komen bovengenoemde verschijnselen over het hele lichaam voor. - Mogelijke complicaties (o.a.) - Nier-ontsteking (glomerulonefritis) met nierfunctie-vermindering (= renale insufficiëntie), vaat- en kraakbeen-aandoeningen, bloedarmoede, blauwe plekken (= purpura), ernstige oogafwijkingen - Mogelijke oorzaak - Waarschijnlijk wordt de ziekte van Wegener veroorzaakt door een allergische afweer-reactie op één of meer lichaamseigen stoffen (= auto-immuun-reactie). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - onderdrukking van de allergische afweer-reactie (= immuun-reactie): immuno-suppressiva , bestrijding van infecties: anti-biotica , onderdrukking van de ontsteking: corticosteroïden , opheffen van de bloedarmoede (= anemie): bloedarmoede-middelen

Weefsel
Samenhangend geheel van (lichaams)cellen. Bijvoorbeeld: huid-, nier-, bot- en bindweefsel.

Weefsel-afstoting
Afstoting van lichaamsvreemde weefsels of organen door het eigen afweersysteem (= imuunsysteem) na transplantatie.

Whipple, ziekte van
Zeldzame infectie-ziekte van het slijmvlies van de dunne darm en daarna andere organen. De aandoening komt voornamelijk voor bij mannen van 30-60 jaar. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Diarree, pijnlijke ontstoken gewrichten (= artritis), donkere huid, buikpijn, hoesten, pijn bij ademhalen, hartgeruis, leververgroting, psychische verschijnselen. - Oorzaak - De bacterie Troferyma whippelii. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - antibiotica , zoals ampicilline, penicilline tetracycline en sulfasalzine

Witte bloedcellen
(leucocyten, leukocyten) Kleurloze (`witte`) cellen in het bloed die nauw betrokken zijn bij de afweerreactie tegen lichaamsvreemde indringers (o.a. allergenen, bacteriën en virussen). - Het bloed bevat ca. 4-10 miljoen witte bloedcellen per ml. - Onderverdeling , granulocyten , lymfocyten , monocyten

Winterdepressie
Vorm van depressiviteit die vooral optreedt in de winter en mede afhankelijk lijkt te zijn van het dan heersende type (winter)weer.

Winderigheid
(flatulentie) - meteorisme

Winden
(flatulentie) - meteorisme

Wilson S, ziekte van
Aangeboren stofwisselingsstoornis waardoor zich koper opstapelt in de weefsels en organen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Groene ring in het hoornvlies ( zonnebloem-cataract ) van het oog, bloedarmoede (hemolytische anemie), lever-ontsteking (= hepatitis) en leverafsterving (= levernecrose), zenuw-aandoeningen, waardoor bevingen (= tremoren) en bewegingscoördinatie-stoornissen (= ataxie) en nierfunctie-vermindering (= nier-insufficiëntie). - Mogelijke behandeling (o.a.) , medicijnen die koper binden (= chelaat-vormers)

Wijnvlek
(naevus flammeus) Meestal blijvende, maar ongevaarlijke rode huidvlek, die -indien in het gezicht aanwezig- aanzienlijke psychische problemen kan opleveren. - Mogelijke oorzaken (o.a.) - aangeboren verwijding van de haarvaten (= capillairen) , in zeldzame gevallen is de wijnvlek een gevolg van het Sturge-Weber-syndroom - Mogelijke behandelingen van aangeboren wijnvlekken (o.a.) , cosmetica , laser-therapie

Worm-infecties
(infestaties) Infectie (= infestatie) van het lichaam met ingewandswormen (= vermis, helmins). Wormen kunnen komen vooral voor in het maagdarm-kanaal, maar ook in weefsels en organen. - De belangrijkste ziekte-verwekkende (= pathogene) worm-soorten zijn: , plat- of lintwormen (= cestoden) , rondwormen (= nematoden), waaronder de spoelwormen , zuigwormen (= trematoden) - Belangrijke inheemse wormen (o.a.) , aarsmaden (= Enterobius vermicularis) , spoelwormen (= ascariasis) , zweepwormen (= trichuriasis) , lintwormen - In de tropen komen relatief veel uitheemse wormen voor: , mijnwormen (= ankylostomiasis) , schistosomiasis (= bilharziasis) wordt veroorzaakt door de zuigworm Schistosoma die steeds vaker ook in Nederland wordt aangetroffen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) De verschijnselen zijn sterk afhankelijk van het type worm, de plaats in het lichaam waar ze zich bevinden en de duur van de infestatie. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: worm-middelen

Wondroos, verschijnselen
Mogelijke verschijnselen bij wondroos (o.a.): , rode, gevoelige, warme en opgezwollen huid, die soms op een sinaasappelschil lijkt (`sinaasappelhuid`) , kleine rode plekjes (= petechiae) soms met vocht gevulde blaren (= vesikels), die open kunnen gaan en zelden abcessen of grotere rode plekken ten gevolge van huidbloedingen (= ecchymose) , verspreiding van de infectie over het lichaam (= generalisatie) met rode huidstrepen, opgezwollen lymfeklieren, koorts, hoofdpijn, rillingen, bloeddrukverlaging (= hypotensie), lage hartslag (= bradycardie) en bloedvergiftiging (= sepsis)

Wond-botulisme
Botulisme veroorzaakt door een verwonding.

Wolff-Parkinson-White-syndroom
Meestal tijdelijk (seconden tot uren) versneld hartritme. Kan voorkomen op alle leeftijden. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Versneld hartritme met hartkloppingen, hartfalen , baby`s : snelle trillingen van de borstkast, (schijnbare) ademnood, sufheid, slecht eten, hartfalen , tieners-begin twintigers : hartkloppingen, bezorgdheid, onaangenaam gevoel, flauwvallen (= syncope), , volwassenen : hartkloppingen, bezorgdheid, onaangenaam gevoel, flauwvallen (= syncope), - fibrilleren, hartfalen - Mogelijke oorzaken (o.a.) Via een aparte geleidingsbaan worden vanuit de sinusknoop in de rechter boezemwand extra prikkelsnaar de hartkamers worden geleid.

Wratvirus
(humaan-papilloma-virus, HPV) Virus dat wratten en bepaalde vormen van kanker kan veroorzaken.

Wratten, voet-
Gewone wratten in het eelt van de voetzool, die vooral pijn doen tijdens het lopen.

Wratten, ouderdoms-
Ouderdomswratten (= verrucae senilis)ontstaan vaak op oudere leeftijd, vooral op de romp.

Wratten, behandeling
Mogelijke behandelingen van wratten (o.a.): - voorkómen : , draag schoenen of slippers in vochtige ruimten , niet aan wratten peuteren, zuigen (kinderen!) of openmaken (wratten zijn besmettelijk!) , gebruik een condoom bij wratjes op de geslachtsorganen (wratten zijn besmettelijk!) - behandelen : , weglepelen (door huisarts) , aanstippen met stikstof (door huisarts) , medicijnen: zie hieronder - NB. De meeste wratten verdwijnen na 1-2 jaar vanzelf.

Xerodermie
Huidaandoening waarbij de huid langzaam dun en gerimpeld wordt, uitdroogt, snel openspringt en uiteindelijk een wasbleke tot gelige kleur krijgt (= perkamenthuid).

XYY-syndroom
Erfelijke aandoening waarbij jongens één extra Y-chromosoom (XYY) hebben (normaal: XY) - Mogelijke verschijnselen (o.a.) - overmatige lengtegroei , taal--spraakproblemen , sociale omgangsproblemen (= sociopathie) - NB. In tegenstelling tot wat vroeger werd gedacht, vertonen jongens met het XYY-syndroom niet meer crimineel gedrag dan andere jongens.

Zaadlozingsstoornissen
(ejaculatie-stoornissen) Bij de zaadlozing wordt het zaad (= sperma) uit de pisbuis (= urinebuis = ureter) gedreven. - Bij een deficiënte zaadlozing (= ejaculatio deficiëns) vindt geen of slechts geringe zaadlozing plaats. - Bij vertraagde zaadlozing (= ejaculatio retardata) verloopt de zaadlozing (te) langzaam en (te) moeizaam. - Bij voortijdige zaadlozing (= ejaculatio praecox) komt de zaadlozing te vroeg, waardoor er geen of slechts een zwak orgasme optreedt. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) De gevolgen van verstoorde zaadlozing worden van persoon tot persoon zeer verschillend ervaren. Wanneer de aandoening tot verlies van zelfvertrouwen leidt kan dat problemen geven op zowel het persoonlijke als relationele vlak. - Mogelijke oorzaken (o.a.) Lichamelijk (= organisch) of psychische aandoeningen. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - psychotherapie , medicijnen: Alprostadil injecties (= Androskat®), - fentolamine-papaverine of - papaverine-fentolamine Injecties

Zetmeel
Plantaardige vorm van een meervoudige suiker (= poly-sacharide) die zijn opgebouwd uit vele (= poly-) suikers (= sachariden).

Zesde zintuig
(intuïtie, innerlijk oog) Geheel van verworven kennis (opvoeding en scholing), zintuigelijke of ervaringskennis en logische denkkracht.

Zesde ziekte
(erythema subitum) Goedaardige virale kinderziekte (meestal jonger dan 4 jaar). - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Plotselinge (= subitum) hoge koorts (neemt na 3-5 dagen af) met soms opgezette klieren in hals en achter oren, daarna kleine lichtrode, niet-jeukende vlekjes (= erythema) in gezicht en op romp (verdwijnen na 2-3 dagen spontaan). - Mogelijke behandelingen : - De ziekte verdwijnt weer spontaan; behandeling is meestal niet nodig.

Zenuwstelsel, perifere
Het perifere zenuwstelsel bestaat uit alle zenuwen van het lichaam met uitzondering van die van de hersenen en het ruggemerg.

Zenuwuitval
Uitschakeling van één (= mono-) of meerdere (= poly-) zenuwen o.a. door verwonding, afknelling (o.a. hernia), infectieziekte, herseninfarct of tumor.

Zenuwstelsel, centrale
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen (= encefalon) en het ruggemerg (= medulla spinalis). - Het centrale zenuwstelsel is opgebouwd uit o.a.: , hersenen (= encefalon): grote en kleine hersenen, hersenvliezen, hersenvloeistof , limbische systeem , hersenstam (= truncus cerebri): verlengde merg, pons, middelnhersenen , ruggemerg (= medulla spinalis)

Zenuwstelsel
(neuronale stelsel) Het geheel van zenuwen (= neuronen) dat allerlei lichaamsfuncties reguleert. - Het zenuwstelsel wordt onderverdeeld in: , centrale zenuwstelsel , perifere zenuwstelsel

Zenuwachtigheid
(nervositeit, prikkelbaarheid, spanning, matige stress) Overmatige bezorgdheid, onrustig gevoel en gedrag met eventuele concentratie- en slaapproblemen. - Mogelijke oorzaken (o.a.) Gerichte bezorgdheid, angst of vrees voor iets bepaalds (bijv. examen, sollicitatiegesprek, publiek optreden), leven en werken onder grote druk of spanning (= stress) of onzekerheid en ongerustheid over wat komen gaat. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: zie kalmerende middelen

Zenuw-aandoeningen, centrale
(hersen--ruggemerg-aandoeningen) Aandoeningen van het centrale zenuwstelsel (= hersen-, verlengde merg- en ruggemergszenuwen).

Zenuw-aandoeningen, perifere
(perifere neuropathie) Aandoeningen als gevolg van beschadiging, verzwakking en-of verminderd functioneren (= dysfunctie) van zenuwen gelegen buiten (= periferie) de hersenen en ruggemerg. - Mogelijke verschijnselen (o.a. - Tintelingen, acute en chronische pijn (o.a. heet, brandend, kloppend, schietend, stekend, scherp, krampachtig, tintelend), gevoelloosheid, zwellingen, rode huidplekken, verstoorde orgaanfunctie. - Onderscheiden worden o.a. , mono-neuropathie : er is één (= mono-) zenuw aangedaan , poly-neuropathie : er zijn meerdere (= poly-) zenuwen aangedaan

Zenuw-aandoeningen
(neurologische a., neuropathieën) Groep van ziekten of aandoening van één of meer zenuwen (= neuronen). - Zenuw-aandoeningen worden onderverdeeld in: , centrale zenuw-aandoeningen (= centrale neuropathieën) , perifere zenuw-aandoeningen (= perifere neuropathieën)

Zelfzorg
Alle zorg die men zelf regelt, zelf gebruikt, zelf toepast en-of zelf betaalt. Hieronder vallen o.a. alle zelfzorg-medicijnen (= NR-medicijnen = niet-recept medicijnen), de meeste farmaceutische hulpmiddelen (bijv. pleisters, verband) en een aantal medische hulpmiddelen.

Zelfdoding, oorzaken
Mogelijke oorzaken van een neiging of poging tot zelfdoding of zelfverwaarlozing en-of zelfvernietiging (o.a.): , persoonlijke en sociale factoren : - Mannelijk geslacht, ouder dan 60 jaar, eerdere pogingen, recente echtscheiding, sociaal isolement, acute financiële problemen, recente vernedering(en), alcohol- en drugsmisbruik , lichamelijke en-of psychische factoren : - Depressiviteit, manisch-depressiviteit (= bipolaire stoornis), angst-stoornis, grote afhankelijkheid van anderen, inbeelding een ernstige ziekte te hebben (= hypochondrie), langdurige en ernstige chronische pijn, ongeneeslijke ziekte (bijv. kwaadaardige kanker), ernstige psychische stoornis waarvan met name persoonlijkheids- en identiteitsstoornis, hallucinaties met stem die zelfdoding aanprijst of oplegt. - N.B. Vrijwel altijd spelen meerdere van bovenstaande factoren tegelijk een rol.

Zelfdoding, behandeling
Mogelijke behandelingen bij neiging tot zelfdoding of -vernietiging (o.a.) , hulpvraag : leg bij steeds terugkerende gedachten aan zelfdoding de reden(en) daarvan voor aan de partner, ouder, vriend, (huis)arts of andere vertrouwenspersoon, zoals de een profesionele hulpverlener, om over het probleem te praten. Niet zelden zijn de onderliggende problemen minder ernstig en beter oplosbaar dan men zelf kan bedenken. , depressiviteit : anti-depressiva kunnen de neiging tot zelfdoding (= suïcidale neigingen en gedrag) en daarmee de kans op zelfdoding (= suïcide) sterk verminderen (NB. Het is van groot belang dat het gebruik niet voortijdig wordt gestopt omdat men niet snel genoeg resultaat ziet!). , andere psychische aandoeningen (zie ook aldaar): - pychotherapie en psychofarmaca . , eerste poging : eerste pogingen tot zelfdoding zijn meestal niet of moeilijk te voorkómen omdat de betrokkene vooraf meestal niet duidelijk genoeg aangeeft met die gedachte rond te lopen of plannen in die richting te hebben. Hierdoor ontbreken voldoende signalen voor de omgeving om tijdig in te grijpen. , mislukte poging : anti-depressiva en gewone pijnstillers : eenvoudige pijnstillers zoals paracetamol en NSAID`s (o.a. aspirine) , sterke pijnstillers (morfine-achtige = opioïden) geven meestal niet voldoende pijnstilling. , anti-epileptica (zie ook hieronder) die de zenuw-membraan stabiliseren: o.a. carbamazepine (eerste keuze-middel), Carbymal®, Tegretol®, oxycarbamazepine, clonazepam, Rivotril®, fenytoïne, baclofen, Lioresal®, gabapentine, Neurontin®, valproïnezuur, Convulex®, Depakine®, natriumvalproaat, Orfiril®, Propymal® , antidepressiva , met name amitryptyline , operatieve ingreep (alleen bij `typische` aangezichtspijn).

Zelfdoding
(zelfmoord, suïcide, zelf-vernieting) Zelfvernietigend gedrag kan direct (= onmiddellijke zelfvernietiging, acute doodswens, zelfdoding) of indirect (= geleidelijke zelfvernietiging of sluimerende doodswens) zijn. , zelfverwaarlozing-zelfvernietingsgedrag heeft als doel het leven zo veel mogelijk te bekorten zonder de hand aan zich zelf te slaan. Deze bekorting kan o.a. worden bereikt door overmatig alcohol- en drugsgebruik, zelf-verwaarlozing (o.a. onhygiënisch leven en handelen, ziekten niet laten behandelen), grote risico`s nemen, crimineel gedrag. , zelfdodingsgedrag is het gedrag óf doelbewuste gericht beëindiging van het eigen leven óf bedoeld om de aandacht te trekken voor ernstige persoonlijke problemen. Deze beide motieven zijn echter voor betrokkene vaak niet duidelijk van elkaar te onderscheiden. Men wil als het ware tegelijkertijd wél en niet leven. (Pogingen tot) zelfdoding komen op alle leeftijden voor, maar relatief vaker bij jong-volwassenen (= adolescenten) en ouderen (> 60 jaar). Naar schatting 10% van alle pogingen tot zelfdoding slaagt en ca. 10-20% van de mensen die bij een eerste poging falen doen binnen één jaar een tweede poging. - Mogelijke verschijnselen-aanwijzingen (o.a.) - Depressie (kenmerkend verschijnsel!), obsessief denken aan zelfdoding, maken van plannen tot zelfdoding, nemen van maatregelen om ontdekking te voorkómen, denken aan en schrijven van afscheidsbrief.

Zelfbevrediging
(masturbatie) - verschillend geaccepteerde seksuele gedragingen

Ziekte van Lyme
zie ook: Lyme

Ziekte van Kahler
Medicijnen : klik hieronder

Ziekte van Hand-Schüller-Christian
(ziekte van Christian Weber) - bindweefsel-aandoeningen (= collageen-ziekten)

Ziekte van Christian Weber
(ziekte van Hand-Schüller-Christian) - bindweefsel-aandoeningen (= collageen-ziekten)

Ziekte van Buschke
(sclero-oedema aldultorum) - collageen-ziekten

Ziekte van Andrews-Barber
(pustulosis palmaris et plantaris) - pustulosis palmaris et plantaris

Ziekte , voorkómen
(preventie) - preventie

Ziekte , vóórkomen
(morbiditeit) De mate van verspreiding van een ziekte onder de bevolking: , endemie : hardnekkige, inheemse ziekte , epidemie (= ziektegolf): betrekkelijk grote verspreiding van een ziekte , incidentie : het percentage nieuwe gevallen van een bepaalde ziekte gedurende een bepaalde tijdsperiode , morbiditeit : mate van verspreiding van een ziekte onder de bevolking , mortaliteit : mate van sterfte onder de bevolking aan een bepaalde ziekte , pandemie : verspreiding van een ziekte over de hele wereld , prevalentie : percentage van de bevolking dat gedurende een bepaalde tijdsperiode aan een bepaalde ziekte lijdt

Ziekte , verschijnselen
(symptomen, kentekenen, fenomenen) Kenmerkende eigenschappen van een bepaalde (= morbus) of onbepaalde ziekte (= syndroom). - Onderscheiden worden (o.a.): , acute verschijnselen (= aanval): plotseling optreden van een ziekte (bijv. griep-aanval) of ziekteverschijnselen (bijv. astmatische aanval) , chronische verschijnselen: aanhoudende ziekte (bijv. chronische bronchitis) of verschijnsel (bijv. chronische blaasonsteking) , exacerbaties : vrij plotselinge verergering, verheviging en-of uitbreiding van een ziekte of één of meer van de verschijnselen daarvan (bijv. huiduitslag, koorts, etc.). , recidieven : terugkerende (= recidiveren) ziekte (bijv. infectie) of verschijnsel (bijv. pijn)

Ziekte , recidiverend
Terugkerende ziekte.

Ziekte , beeld
Het geheel van verschijnselen (= symptomen) behorende bij een bepaalde ziekte - dat wordt waargenomen.

Zonnesteek
(heliosis) Hersen-aandoening door overmatige zonnehitte op het onbedekte hoofd. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) - plotselinge hoge koorts , bloeddoorlopen ogen , hoofdpijn , versnelde pols , versnelde ademhaling , opwinding , waanvoorstellingen (= hallucinaties) , krampen , bewusteloosheid (= coma) , overlijden - Oorzaak - Overmatige zonnehitte op de schedel waardoor sterke prikkeling van de hersenvliezen (= meningens) en het ontstaan van kleine bloedstolsels onder de schedel. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - voorkom een zonnesteek door het dragen van een hoofddeksel , zet-leg de patiënt onmiddellijk in de schaduw , bel of bezoek zo snel mogelijk een arts, poli of ziekenhuis

Zonnebrand, verschijnselen
Mogelijke verschijnselen bij zonnebrand (o.a.): , acute zonnebrand : na 1-24 uur: huidtinteling, rood, pijnlijk en warm worden van de huid en blaasjesvorming, waarna huidschilfering optreedt. , uitgebreide en ernstige zonnebrand : koude rillingen, koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn, hartkloppingen, ziek gevoel en shock , zonnesteek (= heliosis): plotseling hoge koorts, bloeddoorlopen ogen, hoofdpijn, versnelde pols en ademhaling, opwinding, waanvoorstellingen (= hallucinaties), krampen en bewusteloosheid, overlijden door zonnehitte op het kale hoofd en hersen-aandoening door overmatige prikkeling van de hersenvliezen en-of het ontstaan van kleine bloedstolsels onder de schedel , langdurige blootstelling aan overmatig zon en-of UV-licht: huidveroudering (o.a. huidveroudering (o.a. rimpels, perkamentering en levervlekken), verhoogde kans op huidkanker (o.a. plaveisel-cel-carcinoom, basale-cel-carcinoom, melanoom). - De meeste vormen van huidkanker door zon--UV-licht zijn goed te behandelen. , herstelfase (2-5 dagen): droge huid, jeuk, schilferen

Zonnebrand
Zonnebrand is een gevolg van een te langdurige blootstelling van de onbeschermde huid aan zonlicht. - Bij normale blootstelling maakt de huid onder invloed van zonlicht pigment aan dat de huid tegen de schadelijke inwerking van zonlicht beschermt. De huid kleurt hierdoor bruin. - Bij overmatige blootstelling krijgt de huid onvoldoende tijd om voldoende beschermend pigment aan te maken en verbrandt daardoor. Ook na stoppen met zonnebaden gaat de verbranding nog enige tijd door. - NB. - Mensen met een wit-bleke huid, rood haar en-of blauwe ogen hebben van nature weinig pigment en maken ook minder pigment aan. Hierdoor zijn zij gevoeliger voor zonnebrand. er zijn ook medicijnen die de huid geveoliger maken voor zonlicht (zie bijsluiter).

Zonnebloem-cataract
(chalcosis, ziekte van S. Wilson) Bijzondere vorm van grijze staar (= cataract) waarbij door ophoping van koper een groene ring ontstaat in het hoornvlies van het oog (= cornea).

Zonne-allergie
Zonneallergie komt door overgevoeligheid van de huid voor zonlicht (= foto-sensibiliteit). Zonneallergie komt met name voor bij jonge vrouwen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) - na enige uren zonlicht: hevig jeukende huidblaasjes en -bultjes , daarna: droge schilferende huid met jeuk - NB. De verschijnselen zijn het hevigst rond het einde van de lente en het begin van de zomer. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - zonlicht mijden door opzoeken van schaduw of bedekken van de huid , jeuk: afkoeling met behulp van natte doeken of mentholpoeder

Zona
(gordelroos) - herpes zoster

Zomergriep
(`buikgriep`) - , reizigersdiarree , griep

Zoönosen
Infecties die door dieren op mensen worden overgedragen (= zoönosen).

Zweten, verschijnselen
Mogelijke verschijnselen bij overmatig zweten (o.a.): , esthetische klachten: donkere plekken op de kleren, sterke huidgeur (= bromidrose ) door bacteriën en gisten die het zweet afbreken , paars-blauw-wit verkleuring van de huid , zachte schilferige of gebarsten huid (vooral voeten) , blaren (vooral handpalmen en voeten) , duizeligheid ( door overmatig zoutverlies) , sociaal-psychologische problemen: als gevolg van overmatig zweten in handpalmen, onder oksels en van voeten

Zweten, behandeling
Mogelijke behandelingen bij overmatig zweten (= hyperhidrose) (o.a.): , hygiëne , vaak voeten wassen met geurige zeep, desinfectans (bijv. chloorhexidine) of crème met anti-bioticum, zoals o.a. erytromycine en clindamycine, om zweetbacteriën en -gisten te doden , voeten droog houden (open of luchtig schoeisel dragen en vaak sokken of kousen verwisselen) , medicijnen (o.a.): , Aluin-Hexachlorofeen-Salicylzuur Antizweetpoeder , Aluminiumchloride Oplossing FNA + folie (apotheek) , Aluminiumhydroxychloride-Hexachlorofeen Vloeistof , Antizweet Strooipoeder FNA , Antizweet Vloeistof FNA , Methenamine-oplossing (apotheek) , Salvia A.Vogel (homeopathie) , Spiritueuze Aluminiumchloride Oplossing FNA , Tormentilla A.Vogel (homeopathie) , Urtica A.Vogel (homeopathie) , chirurgische ingreep , plaatselijk verwijderen van zweetklieren (bijv. oksels) - NB. Als angst de oorzaak is van overmatig zweten kunnen zo nodig angstwerende middelen (= anxiolytica) worden toegepast.

Zweten
(hyperhidrose) De productie van zweet (= sudor) is belangrijk voor een goede temperatuur-regulatie van het lichaam. Door verdamping van het zweet koelt het lichaam af. - Overmatige (hyper-) productie van zweet (-hidrose) kan over het hele lichaam voorkomen, maar betreft meestal het gezicht, hals, borst, oksels, handpalmen en voetzolen.

Zwerflever
Buitengewoon beweeglijke lever die binnen de buikholte ruim van plaats kan verschuiven.

Zweren, oorzaken
Mogelijke oorzaken van zweren (o.a.): , vermindere afweer (= immuun-deficiëntie) , huiddoorbloedingsproblemen: o.a. huidzweren, beenzweren, doorliggen (= decubitus) , huid- of slijmvlies-infectie met micro-organismen (o.a. bacteriën, virussen en schimmels) , infectieziekten: o.a. sjanker, ulcus molle , kankergezwellen (= tumoren) , suikerziekte (= diabetes mellitus) , voedingsstoornissen: o.a. slokdarm-maag-darm-zweren (= ulcus pepticum) , wond-infectie , combinatie van factoren

Zweren, peptische
(ulcus pepticum) - peptische zweren

Zweetvoeten
Overmatig zwetende voeten; ook zonder lichamelijke inspanning.

Zweertjes/puistjes, kleine
Kleine zweertjes of puistjes op de huid.

Zweepslag
(whiplash) Overrekking van de spieren en gewrichtsbanden rond de wervelkolom van hals en nek. - In Nederland komen jaarlijks ca. 15.000 gevallen van zweepslag voor. Meestal gaat het om een milde vorm waarbij de eerste klachten pas na enkele uren of een dag optreden. Bij ca. 20% duren de klachten betrekkelijk lang en bij ca. 1% is tevens sprake van een ernstige afwijking in het hals--nekgebied. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Langdurige (achter)hoofdpijn en nekpijn, stijfheid, beperkte beweegglijkheid en duizeligheid. Daarnaast: concentratieproblemen, - tintelingen in handen en armen en vermoeidheid - Mogelijke oorzaken (o.a.) Plotselinge achterwaartse of voorwaartse, schoksgewijze beweging van het hoofd tijdens het sporten, val of ongeval (bijv. auto-ongeluk). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - rust , halskraag: om nek--halsspieren te ontlasten (= immobilisatie) , lichte oefeningen: om de spieren soepel te houden , medicijnen: eenvoudige pijnstillers , zoal paracetamol en NSAID`s

Zwangerschap, suiker
Sluimerende (= latente) vorm van type-II-diabetes (= insuline-onafhankelijke suikerziekte) die tijdens de zwangerschap tot uiting komt en daarna weer kan verdwijnen of blijven bestaan.

Zwangerschap, vergiftiging
(-toxicose, gestose) Zieke toestand tijdens de zwangerschap door vergiftiging vanwege gebrekkig functioneren van een of meerdere organen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Bloeddrukverhoging (= zwangerschapshypertensie), onderhuidse vochtophoping (= oedeem), eiwit in bloed (proteïnemie), bloedarmoede (= anemie), stolselvorming in bloedvaten (= trombose), gestoorde lever- en nierfunctie, zwangershapsstuipen (= eclampsie) - Mogelijke oorzaken (o.a.) Slechte doorbloeding (= vascularisatie) van de baarmoeder (= uterus) of placenta, nier-aandoening, stoornissen in de hormoon-huishouding. - Mogelijke behandelingen (o.a.) Afhankelijk van de aard en ernst van de verschijnselen.

Zwangerschap, strepen
(zwangerschapslittekens, striae gravidarum) Witte, litteken-achtige strepen die tijdens de zwangerschap ontstaan door oprekking van de buikhuid.

Zwangerschap, levendgeborene
Iedere pasgeboren baby (= neonatus) die na de geboorte spontaan gaat ademhalen, ongeacht de duur van de zwangerschap. Als de baby daarna overlijdt wordt gesproken van neo-natale dood.

Zwangerschap, eclampsie
Bloeddrukverhoging met spierschokken (= stuipen, convulsies) tijdens de zwangerschap. - Een groot risico bij eclampsie en pre-eclampsie is het loslaten van de baarmoederwand met als gevolg een miskraam. - Baby`s van moeders met pre-eclampsie hebben 4-5 x zo vaak problemen na de geboorte (= post-nataal) als baby`s van moeders zonder deze aandoening.

Zwangerschap, braken
Ochtendmisselijkheid met licht braken is een betrekkelijk normaal verschijnsel tijdens de zwangerschap.

Zwangerschap, bloedarmoede
Abnormale afname van het aantal rode bloedcellen (= erytrocyten) en-of de hoeveelheid rode bloedkleurstof (- hemoglobine) tijdens de zwangerschap. - Mogelijke oorzaken (o.a.) - toename van het bloedvolume , toenemende behoefte aan ijzer dat nodig is voor de productie van rode bloedcellen (= ijzergebreksanemie) , foliumzuur-tekort (nodig is voor de productie van rode bloedcellen)

Zwangerschap, aandoeningen
Mogelijke aandoeningen tijdens de zwangerschap (o.a.): , abortus (= geprovoceerde abortus) , bloedarmoede (= zwangerschapsanemie) , bloeddrukverhoging , braken (overmatig) , buitenbaarmoederlijke zwangerschap , depressie na bevalling-geboorte (= post-partum-post-natale depressie) , diabetes , doodgeboorte , eclampsie , ectopische zwangerschap , hyperemesis gravidarum , hypertensie , ischias , miskraam (= spontane abortus) , pre-eclampsie , strepen (= striae) , stuipen (= eclampsie) , angio-oedeem , plaatselijke vochtophoping , tumoren