Medische woordenlijst

Categorie: Medisch
Datum & Land: 27/01/2014, NL
Woorden: 2212

Pneumothorax, vormen
Mogelijke vormen van pneumothorax (o.a.): , ongecompliceerd-spontaan : scheurtje in (ver)zwak(t) gedeelte van de long; zonder aanwijsbare oorzaak; meestal volledige herstel; meestal < 40 jaar , gecompliceerd-spontaan : long-scheurtje als gevolg van een ernstige long-aandoening, zoals long-emfyseem, taaislijmziekte (= cystische fibrose), long-abces en long-tuberculose; genezing vaak moeilijk; hetsel niet altijd volledig , spanningspneumothorax : ernstige tot levensgevaarlijk; vaak wél lucht instroom, maar geen uitstroom (ventielwerking) waardoor de druk in de pleuraholte zeer groot wordt en de long volledig dichtklapt (= klaplong) en o.a. het hart wordt weggedrukt; onmiddellijke behandling is vereist

Pneumoloog
Longarts

Pneumo
Long(en), adem, lucht

Post-traumatische zwellingen
Alle zwellingen ( = oedeem) die worden veroorzaakt door weefselbeschadiging ( = trauma) na ( = post) verrekkingen, verstuikingen, verwondingen, operaties en tandheelkundige ingrepen. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: zie hieronder

Post-prandiaal
Ná (= post-) de maaltijd (= prandium)

Post-partum
Ná de bevalling

Porokeratose
(ziekte van Mibelli) Opperhuidaandoening, vooral op de rug van de hand en voeten. - Terug naar verhoorningsstoornissen

Polysachariden
Vormen van suiker die uit meer dan twee suikermoleculen bestaan, zoals cellulose, zetmeel en glycogeen (= dierlijk of leverzetmeel)

Polypeptiden
Natuurlijke moleculen die zijn opgebouwd uit meer dan drie aminozuren en deel uit maken van de eiwitten.

Polyneuropathie, vormen
Vormen van poly-neuropathie (o.a.): , acute poly-neuropathie : o.a. als gevolg van afknelling door perifere breuk , chronische poly-neuropathie - o.a. als gevolg van ondervoeding (vitamine B-gebrek), nierfunctie-aandoeningen, suikerziekte (= diabetische polyneuropathie) of tumor , erfelijke neuropathie : o.a. ziekte van Charcot-Marie-Tooth (= motorische sensibele neuropathie = HMSN) en ziekte van Déjerine-Sottas (= hypertrofe interstitiële neuropathie) , syndroom van Guillain-Barré - o.a. vermoedelijke oorzaak: auto-immuunreactie na lichte infectie, operatie of vaccinatie; mogelijke verloop: vaak toenemende spierzwakte (= myasthenia) en spierverlamming (= paralyse) , spinale spier-atrofie

Polyneuropathie, behandeling
Mogelijke behandelingen van poly-neuropathie (o.a.): , zo mogelijk wegnemen van de oorzaak (= causale-curatieve behandeling) , verlichting van de (pijn)symptomen (= symptomatische of palliatieve behandeling) , fysiotherapie , medicijnen: o.a. afweerstoffen (= immuno-globulinen ) en ontsteking-remmers (= corticosteroïden ) , ziekenhuis-opname , beademing , operatieve ingreep

Polyneuropathie
Perifere zenuw-aandoening waarbij meerdere (= poly-) zenuwen (= neuronen) verspreid over het hele lichaam zijn aangedaan (= -pathie). - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Tintelingen, branderige pijn vooral bij aanraking, gevoelloosheid voor pijn, trillingen en temperatuur, open (huid)zweren (= ulcus cruris), overbelasting van de gewrichten (= Charcot-gewrichten), spierverlies (= spier-atrofie) en spierzwakte (= myastehnia) - Mogelijke oorzaken (o.a.) Infecties (o.a. difterie), auto-immuunreacties (o.a. syndroom van Guillain-Barré), suikerziekte waardoor tintelend en branderig gevoel in handen en voeten (= diabetische neuropathie), tumor, stofwisselingsaandoening (o.a. vitamine B-gebrek), nier-aandoening, vergiften,

Polymyositis
Bindweefsel-aandoening van de spieren, huid (= dermatomyositis) en andere weefsels waarbij het weefsel ontstoken is (= inflammatie) en wordt afgebroken (= degeneratie). - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Weefsel-ontsteking, spierzwakte, huid-reacties, kalk-afzettingen in het bindweefsel (= calcinosis), gewrichtspijn (poly-artritis), slechte bindweefsel-doorbloeding (= ziekte van Raynaud), longbindweefsel-ontsteking, hart-, nier-, darm-aandoeningen, kwaadaardige gezwellen (ca. 15% kans bij mannen). - Mogelijke behandelingen (o.a. , ontstekingremmende middelen, zoals prednison ( - corticosteroïden ) al of niet in combinatie met: , afweer-onderdrukkende middelen (zie immunosuppressiva ) , alkali-bindende middelen , kalium-zouten

Polymyalgie
(polymyalgia) Spierziekte die meestal pas op oudere leeftijd (> 50 jaar) en 2x vaker bij vrouwen dan bij mannen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Ernstige spierpijn (maar geen spierzwakte of -beschadiging) en stijfheid, waardoor mogelijk ernstige bewegingsbeperking in de nek, schouders, heupen en bekkengordel, temperatuurverhoging (koorts) , gewichtsverlies, onbehaaglijk gevoel, depressiviteit, bepaalde bloedwaarden- (o.a. verhoogde BSE-eiwitbezinking) en bloedbeeldveranderingen en een bepaalde vorm van bloedarmoede (hypochrome anemie) - Mogelijke oorzaken (o.a.) Aandoening van het immuunsysteem (= auto-imuunziekte) - Mogelijke behandelingen (o.a.) - ontsteking-remmende middleen: o.a. prednison of een ander corticosteroïd , pijnbestrijding: acetylsalicylzuur (o.a. Aspirine®) of een ander eenvoudige pijnstiller (= NSAID) , bewegingsoefeningen (fysiotherapie)

Polymerase-kettingreactie
(polymerase chain reaction, PCR) Gen-technologische methode (= genetic engineering) waarmee kopiëren van een bepaald DNA-segment worden gemaakt o.i.v. het enzym polymerase.

Polymenorroe
Te korte en onregelmatige tussenpozen tussen twee menstruaties.

Polyklonaal
Meerdere (= poly-) klonen betreffende; met betrekking tot meerdere klonen. - Voorbeeld: polyklonale immuunreactie = immuunreactie waarbij verschillende klonen van plasmacellen antilichamen produceren

Polycysteus ovariumsyndroom
(PCO-syndroom) Aandoening waarbij de eierstokken van de vrouw vergroot zijn en veel (= poly-) holten (= cysten, kysten) bevatten. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Meestal beginnend in de puberteit: verhoogde mannelijke hormoonspiegels (= androgeen-spiegels), mannelijke trekken, mannelijke lichaamsbeharing (= hirsutisme), overgewicht (= obesitas), onregelmatige en hevige vaginale bloedingen - Mogelijke oorzaken (o.a.) Verhoogde afscheiding van luteïniserend hormoon (= LH) door de hyposfyse (bijv. tumor), waardoor bijnierschors meer mannelijke hormonen (= androgenen) produceert dan normaal. Het teveel aan androgenen wordt omgezet in oestrogenen, die op termijn baarmoederslijmvlies-kanker (= endometrium-kanker) kunnen veroorzaken.

Polycysteus
(polykysteus) Met veel (= poly-) holten (= cyste, kyste). Bijvoorbeeld: polycysteuze lever-ontsteking en polycysteus ovarium-syndroom.

Poly-urie
Toename van de totale hoeveelheid urine die per dag wordt geproduceerd (= dagelijkse urinelozing). - zie verder: overmatige urineproductie

Poly-artritis
Ontsteking (= -itis) van meerdere (= poly-) gewrichten (= artr-) tegelijk.

Poly-arteriïtis
Ontsteking van de vaatwand van slagaders (= arteriën). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - ontsteking-remmende middelen: corticosteroïden (zie ook hieronder)

Poly-
(poli-, multi-) Veel, veelvoudig. Bijvoorbeeld: poli-kliniek.

Pols
Vaststelling van het hartritme én de kracht van de hartslag met de vinger op een polsslagader.

Pollakisurie
(pollakiurie) Toename van het aantal urine-lozingen per dag zonder dat de dagelijks geproduceerde hoeveelheid urine toeneemt. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: zie hieronder

Poliomyelitis
zie polio

Polio
(kinderverlamming, poliomyelitis) Acute virus-ontsteking van de grijze stof van het centrale zenuwstelselde (hersenen en ruggenmerg ) met name bij kinderen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Aanvankelijk (= initiële fase) o.a. verkoudheid (vaak het eerste verschijnsel), hoofdpijn, koorts, misselijkheid, diarree, waarna zich ernstige verschijnselen voordoen, zoals slik- en ademhalingsproblemen, verlammingen (= paresen) en blijvende verkromming van lichaamsdelen (= contracturen). - Als zich geen verlammingen en contracturen voordoen wordt gesproken van niet-paralytische en wanneer dat wel het geval is van paralytische kinderverlamming. - Oorzaak - Infectie met picorna-virus. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - voorkómen (= preventie = profylaxe): inenting met polio-vaccin (zie hieronder)

Podalgie
Pijn in-aan de voet (= podo-).

Podagra
Jicht van voet- en-of teengewricht.

PPMS
(Primaire Progressieve Multipele Sclerose) - vormen van multipele sclerose

PPH
(primaire pulmonale hypertensie) - bloeddrukverhoging in longen

Prostatisme
(prostaat-klachten) Uiteenlopende prostaat-klachten (prostaat = voorstanderklier) zonder duidelijke oorzaak, d.w.z. niet aantoonbaar het gevolg van een bekende prostaat-aandoening. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Toename (= polyurie) of vermindering van de urine-productie (= dysurie, urine-retentie) en onwillekeurige urine-lozingen (= urine-incontinentie), die pijnlijk kunnen zijn. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen , operatieve verwijdering van de prostaat (= prostaat-resectie)

Prostaat-specifiek antigeen
(PSA) PSA : prostaat-specifiek antigeen- , waarden (microgram per liter bloedplasma) - tot 40 jaar: < 2,0 - 40-50 jaar: < 2,5 - 50-60 jaar: < 3,5 - 60-70 jaar: < 4,5 - 70-80 jaar: < 6,5 - Als de waarden hoger zijn hierboven aangegeven is er (vermoedelijk) sprake van prostaat-vergroting.

Prostaat-ontsteking
(prostatitis) Ontsteking van de prostaat. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Pijn in de liezen, gebied tussen de penis en de anus (= perineum) en de onderrug, koorts, rillingen. - Mogelijke complicaties (o.a.) - Zeer pijnlijke ontsteking van de balzak en impotentie. - Mogelijke oorzaken (o.a.) Meestal bacteriële infectie, maar ook virale en schimmel-infecties, die de prostaat via de urinewegen bereikt. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - veel drinken , warme zitbaden , regelmatige prostaat-massage , veelvuldige zaadlozingen (= ejaculaties) , laxeer-middelen , pijnstillers : o.a. paracetamol en acetylsalicylzuur (o.a. Aspirine®) , anti-biotica (alleen bij bacteriële infectie): o.a. co-trimoxazol (30-90 dagen!)

Prostaat-kanker
(prostaat-carcinoom) Prostaat-vergroting door kwaadaardige (= maligne) toename van de celdeling waardoor prostaat-tumoren (= carcinoom). - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Onwillekeurige urine-lozingen (= urine-incontinentie), verhoogde nachtelijke urinelozingen (= nycturie) en meestal later urineweg-blokkade of -obstructie, waardoor de urine niet kan afvloeien (= urine-incontinentie). - Bijkomende klachten zijn o.a. pijnlijk urineren (= strangurie), slappe urinestraal, noodzaak van persen tijdens plassen en nadruppelen van urine in ondergoed of incontinentie-materiaal. Ook kan nierfunctie-verlies (= nier-insufficiëntie) optreden. - Prostaat-kanker kan (o.a.) worden aangetoond door meting van de PSA-waarden in het bloedplasma. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: middelen bij kanker , operatieve ingreep (o.a. prostaat-verwijdering of resectie)

Prostaat-hypertrofie
Goedaardige prostaat-vergroting (= -hypertrofie) van de prostaat zonder toename van het aantal prostaat-cellen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Onwillekeurige urine-lozingen (= urine-incontinentie), verhoogde nachtelijke urinelozingen (= nycturie) en meestal later urineweg-blokkade of -obstructie, waardoor de urine niet kan afvloeien (= urine-incontinentie). Bijkomende klachten zijn pijnlijk urineren (= strangurie), slappe urinestraal, noodzaak van persen tijdens plassen en nadruppelen van urine in ondergoed of incontinentie-materiaal. Ook kan nierfunctie-verlies (= nier-insufficiëntie) optreden. - Prostaat-hypertrofie kan (o.a.) worden aangetoond door meting van de PSA-waarden in het bloedplasma. - Mogelijke oorzaken (o.a.) De oorzaak van prostaat-hypertrofie is niet precies bekend. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen , operatieve verwijdering van de prostaat (= prostaat-resectie)

Prostaat-hyperplasie, oorzaken
Mogelijke oorzaken van prostaat-hyperplasie zijn o.a.: - Toename van de omzetting van het mannelijk geslachtshormoon testosteron in di-hydro-testosteron door het enzym 5-alfa-reductase. Di-hydro-testosteron stimuleert de deling van de prostaatcellen en daarmee de groei van de prostaat sterker dan testosteron. - Terug naar prostaat-hyperplasie (= BPH)

Proplaps
Uitstulping

Promiscuïteit
(vrij seksueel verkeer, vreemdgaan, pantagamie, groepsseks) Geslachtsverkeer met steeds wisselende partners, meestal zonder dat daarmee een emotionele binding wordt aangegaan. - NB. Het voornaamste risico van vrij seksueel verkeer is de veel grotere kans op het oplopen van een SOA en-of het overdragen van een SOA op anderen (o.a. chlamydia, herpes genitalis, syfilis en HIV-AIDS).

Pro injectione
(p.i., per injectie) Inspuiting-infusie met behulp van een injectie-naald.

Prionen
Virus-eiwitten die zich -net als virussen- kunnen vermenigvuldigen door binding aan het DNA in de cel van de gastheer.

Primair
(essentieel, idiopathisch) (1) eerste (2) op zichzelfstaand; niet als gevolg van iets anders (bijv. primaire hypertensie)

Prikpil
Voorbehoed-methode die bestaat uit een driemaandelijkse injectie met hormonen die de eisprong (= ovulatie) en daarmee zwangerschap voorkómen. Na één of twee injecties blijft de menstruatie meestal geheel uit. Een enkele keer treedt onverwacht nog wat bloedverlies op. Mogelijke bijwerkingen zijn o.a. puistjes en gewichtstoename. Na stoppen met de injecties kan het tot één jaar duren voordat de menstruatie weer op gang komt. Gedurende die tijd is de vruchtbaarheid verminderd.

Preventie
(voorkoming, voorbehoeding, profylaxe) Het doelbewust voorkómen van schade aan lichaam en-of geest (`voorkómen is beter dan genezen`). - Voorbeelden van het mogelijk grote belang van preventie: (1) Voorkómen van besmettelijke ziekten , bijv. darm-infecties, griep, kinderziekten, geslachtsziekten (= SOA), HIV-AIDS, door voorómen van besmetting en vaccinatie (= inenting). De belangrijkste maatregelen zijn hygiëne en -zo nodig- ontsmetting (= desinfectie). (2) Voorkómen van allergieën door het verwijderen (= saneren) of vermijden van allergische stoffen (= allergenen) en-of minder tot ongevoelig maken voor allergenen (= hypo-sensibiliseren). (3) Voorkómen van een gebrek of tekort aan essentiële voedingsbestanddelen, zoals vitaminen (= avitaminosen) en mineralen door een voldoende en gevarieerd dieet en-of aanvullende preparaten. (4) Voorkómen van zwangerschap (= anti-conceptie) door voorbehoeding, zoals seksuele onthouding en het gebruik van voorbehoedmiddelen (o.a. condooms `de pil` en spiraaltje). (5) Voorkómen van ongelukken , resp. invalditeit, door voldoende voorzichtheid en het tijdig nemen van maatregelen (bijv. kinderhekje, rollator, etc.). om ongelukken te voorkómen (6) Het voorkómen van overmatige gebruik van alcohol, roken en drugs, bijv. door voorlichtingscampagnes en door gebruik van anti-nicotine- en anti-alcohol-middelen.

Prevalentie
Het percentage van de bevolking (= populatie) dat gedurende een bepaalde periode aan een bepaalde ziekte lijdt.

Prescriptie
Medische voorschrift.

Presbyopie
Verziendheid op middelbare en oudere leeftijd.

Pre-prandiaal
Vóór (= pre-) de maaltijd (= prandium)

Pre-
(ante-) Voor; voorafgaande aan. - Bijv. pre-menstrueel (= voorafgaande aan de menstruatie), pre-nataal (= voor de geboorte), pre-seniel (= voorafgaande aan de ouderdom).

Prandiaal
De maaltijd (= prandium) betreffende.

Prader-Willi-syndroom
Zeer zeldzame, erfelijke (5%) of verworven (95%) aandoening met o.a. spierslapte, kleine geslachtsorganen, overgewicht en vertraagde geestelijke ontwikkeling. - Overerving - Defect in chromosoom 15 dat in aanleg aanwezig is bij de vader zonder dat deze de ziekte heeft (5% van de gevallen), maar meestal spontaan ontstaat tijdens de vorming van zaadcellen (meestal), de eicel of tijdens of na de bevruchting. - In het geval van overerving heeft ieder volgend kind een kans van 50% op de ziekte. In de overige gevallen bestaat bij het 2e kind geen verhoogde kans op de ziekte. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Pasgeborenen: moeite met slikken (zo nodig kunstmatige voeding) - Baby`s: klein en slap, bij jongetjes niet ingedaalde testikels, achterblijvende motorische ontwikkeling, skelet-afwijkingen (o.a. te rechte armen), toenemend overgwicht zwaarlijvig - Kinderen: klein postuur, handen en voeten, slappe spieren (geringe spiertonus), aanhoudend hongergevoel, overmatig eten, overgewicht, suikerziekte (= diabetes mellitus), achterblijvende geestelijke ontwikkeling (IQ maximaal ca. 80) - NB. Prader-Willi-patiëntjes zijn vaak vriendelijke, gezellige kinderen. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - calorie-arm dieet: levenslang , toegang tot eten-snoep e.d. onmogelijk maken

Provitaminen
Voorloper van vitamine (bijv. caroteen is een provitamine van vitamine A)

Protoplasma
De vloeistof die zich in de cel bevindt, inclusief de vloeistof in de celkern en de cel-orgaantjes (= cel-organellen).

Psychose, verschijnselen
De verschijnselen bij psychosen (= psychotische symptomen) worden onderverdeeld in: (1) Positieve verschijnselen : o.a. , hallucinaties : door de patiënt als `echt` ervaren, afwijkende (`vreemde`) gedachten en waarnemingen m.b.t. beeld, geluid (`stemmen horen`), voelen, smaak, etc. , wanen : sterk afwijkende persoonlijke overtuigingen omtrent de eigen persoon die niet door anderen worden geaccepteerd , verwardheid : te traag of te snel, chaotisch, onhelder denken (2) Negatieve symptomen (o.a.) - Ontbreken van gevoelens en-of gedrag die normaal wel aanwezig zijn, zoals: , ongevoeligheid (= emotionele afvlakking) , verminderd initiatief tot handelen , verminderd sociaal contact , denk--redeneer-aandoeningen (= cognitieve aandoeningen), waardoor de ervaren werkelijkheid verkeerd wordt begrepen (3) Stemmingsaandoeningen (= affectieve symptomen) o.a. , sombere stemming (= deressiviteit) , verminderde zelfwaardering (= gevoel van onzekerheid) , wanhoop , verminderde of verlies van levenszin , gedachten aan zelfdoding (= suïcidale gedachten) , zelfdodingsgedrag (= suïcidaal gedrag) - NB. , Bij een `gewone` depressie overwegen de positieve en affectieve verschijnselen. , Bij schizofrenie komen zowel de positieve, negatieve als affectieve verschijnselen voor.

Psychofarmaca
Groep van medicijnen die aangrijpen op het centrale zenuwstelsel en werkzaam zijn tegen psychische aandoeningen. - Psychofarmaca worden onderverdeeld in: , angst-dempende middelen (= anxiolytica) bij angststoornissen , anti-depressiva bij depressies , anti-psychotica bij psychosen en schizofrenie , lithium-middelen bij manieën en manische-depressivieve stoornissen , psycho-stimulantia , bij ADHD en slaapzucht (= narcolepsie) , kalmerende middelen (= sedativa) bij zenuwachtigheid , slaapmiddelen (= hypnotica) bij slaapstoornissen

Psycho-somatische klachten
Uiteenlopende lichamelijke (soma = lichaam) verschijnselen, waaronder pijn, met een psychische oorzaak. Dit wordt in medisch-psychologische termen conversie genoemd. - Overmatige gespannenheid (= stress), angst en ook inbeelding (= auto-suggestie) spelen daarbij vaak een grote rol. - Een bijzondere vorm van psycho-somatische klachten is het opnieuw beleven van klachten waarvan men vroeger last heeft gehad maar inmiddels van is genezen. Hiertoe behoort ook het voelen van pijn aan lichaamsdelen of ledematen die operatief zijn verwijderd (= fantoom-pijn). - Behandeling van psychische aandoeningen: , zo mogelijk geruststelling door arts of psychotherapeut; wanneer de klachten blijven terugkeren kan toch sprake zijn van een psychische aandoening die behandeling behoeft , psychotherapie , psycho-farmaca

Psycho-affectieve aandoeningen
Bij een schizo-affectieve aandoening is er naast psychotische klachten tevens sprake van een stemmingsaandoening (bijv. depressie en-of manie).

Psychische problemen, klachten
Psychische klachten kunnen naar ernst worden onderverdeeld in: , psychologische problemen : horen bij het dagelijkse leven, zijn tijdelijk van aard en behoeven meestal geen professionele psychische hulp. Als ze ernstig zijn en-of lang duren kan dat leiden tot psychische problemen. , psychologische klachten (= `psychische problemen`): horen bij het leven als zodanig; omkeerbaar (= reversibel); hevig en-of landurig zodat ze het normale leven storen; behandeling door een klinische psycholoog (= psycho-therapeut of mental coach) vaak nodig (bijv. relatie- en arbeidsconflicten). , psychiatrische klachten (= `ernstige psychische stoornissen`): ernstige inbreuk op het eigen leven en-of dat van anderen; vaak onomkeerbaar, behandeling door een psychiater (= medische specialist) nodig (bijv. schizofrenie). - De oorzaak van psychische klachten kan psychisch en-of lichamelijk zijn. In het laatste geval wordt gesproken van psycho-somatische klachten.

Psychische problemen
Psychische problemen of klachten kunnen -meestal op zeer uiteenlopende wijze- te maken hebben met: , gevoelens, emoties en sentimenten , zoals stemming, bezorgdheid, angst, opwinding, verlangen , verstandelijke of cognitieve vermogens , zoals geheugen, dromen, fantasieën, denkbeelden, voorstellingen, , individueel gedrag , waaronder het reactie- en concentratievermogen, alertheid, snelheid van reageren, aandacht houden bij , sociaal gedrag of de omgang met anderen

Psychische aandoeningen, diagnose
Vanwege de complexiteit is het voor een huisarts, psycholoog of psychiater vaak moeilijk vast te stellen (= diagnose) om welke psychische aandoening het precies gaat. - Als gevolg daarvan is het instellen van een optimale behandeling (= psycho-therapie) meestal geen eenvoudige zaak. In de praktijk vraagt dat veel tijd en geduld van zowel patiënt als psycho-therapeut of psychiater.

Psychiatrische aandoeningen
Alle psychische aandoeningen die alleen door een psychiater (kunnen) worden behandeld.

Psychiatrie
Medische wetenschap die zich bezighoudt met onderzoek, diagnose en behandeling van psychische aandoeningen.

Psoriasis, behandeling
Mogelijke behandelingen van psoriasis (o.a.): (1) Huidmiddelen , vette crèmes of zalven (om de huid vochtig te houden) , corticosteroïden (om de ontstekingsreactie te remmen) , teer-preparaten (koolteer) , foto-sensibiliserende middelen (methoxsaleen) , salicylzuur , vitamine D-derivaten (o.a. calcitriol en calcipotriol) (2) Middelen om in te nemen : zie inwendige psoriasis-middelen (3) Licht-therapie : zonlicht, UV-A of -B-licht

Psoriasis, vormen
Mogelijke vormen van psoriasis o.a.: , gewone psoriasis (= psoriasis vulgaris): ca. 90% van alle gevallen: de psoriasis-plekken zitten vooral aan de strekzijde van de ledematen, zoals de ellebogen, knieën en knokkels en-of aan het hoofd (o.a. boven de oren en aan het achterhoofd) , psoriasis inversa : de psoriasis-plekken zitten vooral aan de buigzijden van de ledematen en in de huidplooien van o.a. borsten, billen en liezen. Deze vorm van psoriasis is moeilijk te behandelen. , psoriasis unguium : psoriasis van de nagels met als kenmerken o.a. geel-bruike vlekken onder de nagels, vingerhoednagels (putjes-nagels) en groeven over de nagels. De behandeling is meestal moeizaam. , psoriatrische artritis (= psoriasis arthropatica): psoriasis die gepaard gaat met gewrichtsontsteking (= artritis). Hiervan is in ca. 6% van alle gevallen van psoriasis sprake. , psoriasis universalis : de psoriasis-plekken komen over het hele lichaam voor en zijn helder-rood van kleur. Er kunnen ernstige complicaties ontstaan, zoals uitdroging (= dehydratie), nierfunctie-stoornissen, stoornissen in de in de elektrolyten-water-huishouding en in de lichaamstemperatuur-regeling. , psoriasis pustulósa : niet-besmettelijke puistjes op de psoriasis-plekken

Pseudo-tumor
Schijngezwel -meestal door een steriele of infectueuze ontsteking- dat na verloop van tijd weer spontaan verdwijnt. - Terug naar tumor-soorten

Pseudo-slapeloosheid
Slapeloosheid waar men overdag géén last van heeft. Pseudo-slapeloosheid hoeft niet te worden behandeld.

Pseudo-jicht, behandeling
Mogelijke behandelingen van pseudo-jicht (o.a.) , medicijnen , eenvoudige pijnstillers van het type prostaglandine-synthetase-remmer (= NSAID`s), zoals ibuprofen , colchicine , bij een acute pijn-aanval , corticosteroïden om de ontstekingsreactie te remmen , overig , afvoer (= drainage) van overtollig gewrichtsvocht om de druk in het gewricht te verminderen

Pseudo-
Schijnbaar; niet echt; net als (bijv. pseudo-kroep, pseudo-slapeloosheid)

Psychotroop
Op de psyche (= geest) aangrijpend (bijv. psychotrope medicijnen).

PTH
(parat-hormoon) - bijschildklier-hormoon

Purpura senilis
Onderhuidse bloeduitstorting(en) bij ouderen.

Purpura
(blauw-paars vlekken) (1) Blauw-paarse huidvlekjes, meestal op de benen.

Purgeren
Ledigen van maag (bijv. door zelf opgewekt braken of gebruik van braakmiddelen) en-of darmen met laxeermiddelen (bijvoorbeeld na overmatig eten en-of drinken en bij boulimie).

Pupil-verwijding
(mydriasis) Verwijding van de oogpupil ten behoeve van oog-onderzoek (`oogspiegelen`) of operatieve ingrepen aan het oog.

Pupil-vernauwing
(miosis) Vernauwing van de (oog)pupil.

Pulmonologie
(longkunde) Medische wetenschap die zich bezighoudt met long-ziekten en behandeling daarvan.

Pulmonaal
De longen (= pulmo) betreffende.

Pulmo
(mv. pulmonales) Long(en)

Puberteit, vertraagde
Vertraagde intreding van de periode van geslachtelijke rijpwording (= pubescentie) van jongens en meisjes. - Criteria bij jongens : geen indaling van de teel- en bijbal (= testes) in de balzak (= scrotum) op 13-jarige leeftijd, geen schaamhaar op 15-jarige leeftijd en-of meer dan 5-jarige duur van de ontwikkeling van de geslachtkenmerken. - Criteria bij meisjes : geen borstontwikkeling rond 13e jaar, geen schaamhaar rond 14e jaar, geen menstruatie op 16-jarige leeftijd en-of meer dan 5 jaar tussen begin van de borstvoeding en de eerste menstruatie. - Mogelijke oorzaken (o.a.) Erfelijke aanleg (= constitutioneel) en afwijkingen in de geslachtsklieren, waardoor deze pas op relatief late leeftijd voldoende geslachtshormonen produceren. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: zie hieronder

Pyruvaat-dehydrogenase-tekort
Tekort aan het enzym pyruvaat-dehydrogenase-comlex met als gevolg een verminderde productie van energie in de mitochondriën van de lichaamscellen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Spierzwakte, spiercoördinatieproblemen die lopen vrijwel onmogelijk maken, achterstand in de geestelijke ontwikkeling, hersenmisvormingen - Mogelijke behandelingen (o.a.) - een speciaal verrijkt dieet kan soms tot verbetering van de symptomen leiden

Pyruvaat
Pyruvaat is een eindproduct van de afbraak van suikers, vetten en eiwitten en dient als energiebron voor de mitochondriën in de lichaamscellen.

Quincke`s oedeem
(QE) Aandoening met steeds terugkerende aanvallen van zwellingen van de huid en slijmvliezen, die gepaard gaat met jeuk, roodhuid (= erytheem) en-of bultjes (= urticaria). - Mogelijke oorzaken (o.a.) De zwellingen zijn waarschijnlijk het gevolg van een allergische reactie (door contact met allergenen, waaronder medicijnen) of anafylactische reactie (vrijkomen van histamine in de weefsels). - Mogelijke behandelingen (o.a.) - behandeling oorzaak : achterhalen welke allergische stof (= allergeen) het oedeem veroorzaakt , medicijnen : anti-histaminica , corticosteroïden

Quetelet-index
(QI, Body Mass Index, BMI) Maat voor de verhouding tussen het lichaamsgewicht en de lichaamslengte. - Quetelet-index (kg-m²): lichaamsgewicht in kilogrammen (kg) gedeeld door het kwadraat van de lichaamslengte in meters (m²) - Het lichaamsgewicht is normaal : , bij een QI van 20-25 . Dit geldt zowel voor zowel vrouwen als mannen. Bijvoorbeeld: een vrouw 1,85 m met een gewicht van 85 kg heeft een QI van 25. , bij een taille (= middel-omtrek) kleiner dan 80 cm (bij vrouwen) of kleiner dan 94 cm (bij mannen).

Quaternair
Vierde.

Ramsey-Hunt-syndroom
(Herpes Zoster oticus) Infectie van de gehoorzenuw. Speciaal type van gordelroos (herpes zoster) waarbij het ganglion geniculatum is aangedaan. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Pijn in het oor. Blaasjes op de oorschelp. Verlamming van de aangezichtszenuw. Duizeligheid. - Er vormen zich kleine, met vocht gevulde blaasjes in de oorschelp en in de gehoorgang. Er kunnen zich ook blaasjes vormen op de huid van het gezicht of nek. - Oorzaak - Infectie van het oor (ganglion geniculatum) met het Herpes Zoster (gordelroos) virus. - Mogelijke behandelingen , medicijnen: o.a. anti-virale middelen, pijnstillers, medicatie tegen duizeligheid.

Radiologie
(stralingskunde) Medische wetenschap die zich bezighoudt met onderzoek, diagnose en behandeling van ziekten door middel van radio-atieve (be)straling (o.a. Rötgen-fotografie).

Rachitis
(Engelse ziekte) - vitamine D-tekort

RAAS
(Renine-Angiotensine-Aldosteron-Systeem) Verouderde naam voor renine-angiotensine-systeem (= RAS).

RDS
(Respiratory Distress Syndrome) - hyaliene membranenziekte

Retardatie
Vertraging

Retard
(slow release) Met vertraagde afgifte van de werkzame stof uit het medicijn (bijv. capsule, dragee, tablet) in de maag- of darmholte na inname via de mond (= oraal).

Respiratie
(ademhaling) In- (= inhalatie, inspiratie) en uitademing (= expiratie) van lucht door de longen.

Resistentie
Resistentie - Weerstand van een micro-organisme (bacterie, virus, schimmel, etc.) tegen de werking van medicijnen. Zo zijn resistente bacteriën bacteriën die ongevoelig zijn (geworden) voor een anti-bioticum en resistente virussen voor antiviale middelen. - Bij verkeerd gebruik van anti-biotica (bijv. kuur niet afmaken, gebruik van te lage doseringen of onnodig gebruik) kan een bacterie door aanpassing (= adaptatie of mutatie) ongevoelig worden voor dat anti-bioticum. - Multi-resistent betekent dat een organisme ongevoelig is (geworden) voor meer dan één antibioticum en daarom (soms zeer) moeilijk is te bestrijden. Voorbeelden zijn bepaalde tbc-bacteriën (= Mycobacteriën) en de zgn. ziekenhuis-bacterie (MRSA = Multi-Resistente Stafylococcus aureus). - Het gevaar van het optreden van (multi)resistentie kan worden verminderd als (1) patiënten een antibioticum-kuren altijd helemaal af maken , ook als de klachten zijn verdwenen en (2) als artsen het voorschrijven van anti-microbiele zo beperken (bijv. geen antibioticum voorschrijven bij griep of andere virale aandoeningen).

Resectie
Verwijdering van (een deel van) een bepaald gewricht, zenuw of orgaan. Voorbeeld: baarmoeder- of uterus-resectie en blindedarm- of apendix-resectie.

Renine-Angiotensine-Systeem
(RAS, RAAS) RAS betekent Renine-Angiotensine-Systeem. Dit systeem, waarvan de nieren (= ren) deel uitmaken, zorgt voor: (1) stabilisatie van de bloeddruk, bloedvolume en de elektrolyten-balans (2) groei van de spiercellen in de wand van de bloedvaten van de nieren en de hersenen en de wand van het hart - Een te actief RAS kan o.a. leiden tot verdikking van de wand van de bloedvaten, wat leidt tot bloeddrukverhoging, en van het hart (= cardiale hypertrofie), waardoor dit minder goed samentrekt. - Remming van het RAS met RAS-remmers vermindert deze effecten.

Renaal
De nier (= ren) betreffende.

Relaxatie
Ontspanning.

Relatieproblemen
Verzamelbegrip voor alle sociale, culturele, psychische en-of lichamelijke aandoeningen die kunnen leiden tot problemen in de omgang met de levenspartner.

Reizigersdiarree
(buikgriep, zomergriep) Diarree die tijdens verblijf in vreemde landen optreedt. De diarree verdwijnt meestal binnen enkele dagen. - Mogelijke verschijnselen (o.a.) Misselijkheid, maag-darm-borrelingen, diarree, braken, buikkrampen, hoofdpijn, spierpijn en uitdroging (= dehydratie). - Mogelijke oorzaken (o.a.) Infectie van het voedsel of drinkwater met een uitheems micro-organisme (meestal de bacterie Escherichia coli of het Norwalk-virus) waartegen weinig weerstand bestaat. - Een andere veroorzaker van buikgriep is het norovirus. - Mogelijke behandeling van reizigersdiarree door bacteriën (o.a.) , bestrijding bacteriële oorzaak : anti-biotica , dunne ontlasting : dieet (o.a. pap, rijst, bananen, toast, thee) en-of stop-middelen , uitdroging (= dehydratie): inname van extra vocht (= rehydratie)

Reiter-syndroom
Ontstekingen van o.a. urineleider, nagels, mond, ogen en gewrichten en zweren op handpalmen en voetzolen. De oorzaak is niet bekend. - Mogelijke behandelingen (o.a.) - medicijnen: o.a. Butazolidin®, Capsulae phenylbutazoni FNA, Fenylbutazon Capsules FNA