KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

achtergrondpenseel
Zachte, kameelharen borstels die worden gebruikt voor laboratoriumwerk, fotografie en fotogravures

achteringang
Ingangen naar bastions of andere buitenwerken van vestingwerken

achterlicht
Lichten, meestal rood, geplaatst aan de achterkant van een voertuig en dienst doen als waarschuwing

achterplank
De plank of planken die de achterkant vormen van een kast, en die soms boven de bovenkant uitsteken

achterkoor
Ruimten in hoofdzakelijk middeleeuwse kerken in Engeland die zich achter het hoogaltaar bevinden

achterlijkheid
Verstandelijk vermogen dat duidelijk onder het gemiddelde ligt en als belemmering wordt gezien bij aanpassing aan de maatschappij. Wordt meestal duidelijk op jonge leeftijd, voor de volwassenheid

achteroverhellende muur
Muren die gaan hellen naarmate ze hoger worden

achterplaat
Plaatjes die als zetting dienen voor knoppen of handvatten en zijn bevestigd tussen deze knoppen of handvaten en de kasten waaraan ze zijn bevestigd

achtersteek
Steken waarbij de naald telkens wordt ingestoken op de helft van de voorgaande steek. Bij nuttige handwerken gebruikt men achtersteken om rijgsteken te versterken. In de borduurkunst gebruikt men achtersteken ook om patronen te creëren

achterstevens
In het algemeen te gebruiken voor de achterzijden van vaartuigen

achthoekig
Met de vorm of omtrek van een achthoek, een vlakke figuur met acht zijden en acht hoeken

achthoekige plattegrond
Plattegrond van gebouwen of steden die zijn opgetrokken in een achthoek (acht zijden met dezelfde lengte), meestal een gecentraliseerde plattegrond

achtkantige torenspitsen
Spitsen met acht zijden, waarvan vier zijden evenwijdig lopen aan de vier zijden van de torenromp

achtledig gewelf
Geribde gewelven verdeeld in acht gewelfscellen

achtzuilig
Beschrijft gebouwen, in het bijzonder klassieke Griekse en Romeinse tempels en gebouwen met een gelijksoortige structuur, met een of meer rijen van acht zuilen aan een of beide zijden

Achymawi
Maakte aanvankelijk deel uit van de Shastagroep van oorspronkelijke Amerikaanse volkeren, maar vormt nu een afzonderlijke categorie

Acinonyx
Genus van één soort katachtige die bijna alleen in Afrika voorkomt

acoliet
Assistenten van priesters en diakenen, die meestal taken als het aansteken en dragen van kaarsen uitvoeren

Acoma
Verwijst naar de cultuur en stijl van de Acoma, een inheems Amerikaans volk uit westelijk New Mexico

acorn-klok
Negentiende-eeuwse Amerikaanse klokken waarvan de vorm in grote lijnen op een eikel lijkt en die voorkomen in variaties voor op de plank, schoorsteenmantel en voor aan de muur

acrobaat
Personen die de acrobatiek beoefenen of erin zijn opgeleid

acrobatie
Het duikelen, balanceren en springen als uitvoerende kunst, vaak met gebruikmaking van hulpmiddelen als stokken, eenwielers, slappe koorden, trampolines en trapezes. Meestal uitgevoerd op kermisterreinen, in circussen en in theaters. Gebruik 'turnen' voor de wedstrijdsport met lichamelijke oefeningen in kracht, lenigheid en evenwicht

acrylic transfer
Procedé waarbij afbeeldingen worden overgebracht door het schilderen van nat acryl op een papieren afdruk, waarna het papier wordt weggewreven waardoor alleen de kleurstof, toner of inkt in het acryl resteert

acrylverf
Deze kunstvorm heeft momenteel nog geen definitie beschikbaar

acrylverfschildering
Schilderingen gemaakt met acrylverf

Act of Parliamentklok
Britse hangklokken met slingers, uit de tweede helft van de 18e eeuw, met grote wijzerplaten en houten kasten, meestal gemaakt voor openbare ontmoetingsplaatsen zoals herbergen

acteren
Verwijst naar de uitvoerende kunsten die worden gekenmerkt door bewegingen, gebaren, gezichtsuitdrukkingen, gesproken teksten en intonaties die dienen om een fictief personage gestalte te geven op het toneel, in de film of op televisie. De acteerkunst is geen vorm van mimicry, exhibitionisme of imitatie, maar wordt gekenmerkt door de vaardigheid om te reageren op denkbeeldige prikkels en door een hoge mate van gevoeligheid, intelligentie en het vermogen om de bedoelingen en gevoelens van een personage aan het publiek over te brengen

actiefiguren
Poppen, typisch meer door jongens dan door meisjes als speelgoed gebruikt of door volwassen mannen als verzamelobject beschouwd, die voorstellingen zijn van stripfiguren, militairen, sportmensen, film- of televisiesterren of andere personen die deelnemen aan heldhaftige of avontuurlijke activiteiten. De figuren zijn meestal mannelijk en incidenteel vrouwelijk. Ze hebben vaak onnatuurlijke, overontwikkelde spierbundels en kunnen zijn voorzien van beweegbare gewrichten waardoor ze wapens kunnen vasthouden of verschillende houdingen kunnen aannemen. De term is bedacht door de firma Hasbro die in 1964 een militaire pop voor jongens, G.I. Joe, in de handel bracht. In de rechtszaak ‘Toy Biz versus de Verenigde Staten’ is bepaald dat door Toy Biz/Marvel Comics geproduceerde actiefiguren voor de douanerechten gelden als speelgoed en niet als poppen omdat ze ‘niet-menselijke wezens’ voorstellen

actieturbine
Turbines waarin de rotor wordt aangedreven door vloeistofstralen die direct tegen de bladen aanstoten

actieve zonne-energie en warmtepomp
Wordt gebruikt voor warmtepompen waarvan de werking soms wordt ondersteund door zonnecollector opslagsystemen

actinograaf
Actinometers die gegevens vastleggen

actinometer
Alle instrumenten die worden gebruikt om de intensiteit van stralingsenergie te meten, vooral van de zon

actuality film
Vroeg filmgenre, dat werd beoefend vóór 1910. Het bestond uit stomme films van zeer korte lengte die mensen en gebeurtenissen uit het dagelijks leven lieten zien, gewoonlijk in authentieke vorm maar soms gemanipuleerd

actuality’s
Vroege stomme films, gemaakt vóór 1910, gewoonlijk van zeer korte lengte, die mensen en gebeurtenissen uit het dagelijks leven lieten zien. Meestal werden ze direct naar het leven opgenomen maar soms ook gemanipuleerd

acustica
Tak van de natuurkunde die zich bezighoudt met geluid en geluidsgolven

adreskaart
Kleine kaarten die sinds de 19e eeuw worden gemaakt, en waarop de naam en het adres van een bedrijf en van één van de vertegenwoordigers staan; meer bedoeld ter informatie dan als reclame. Voor kleine gedrukte vellen papier of kaarten met daarop handelsadvertenties, die werden gebruikt van de 17e tot en met de 19e eeuw, wordt 'handelskaarten' gebruikt. Voor kaarten die later zijn gemaakt en die als advertentie worden verspreid wordt 'reclamekaarten' gebruikt

advocatenkantoor
Bedrijven die worden gevormd door een of meerdere advocaten voor het uitvoeren van juridische werkzaamheden, wat inhoudt dat ze adviseren en als vertegenwoordiger optreden bij burgerlijke rechtszaken of strafrechtelijke zaken, zakelijke transacties en andere zaken waarvoor juridisch advies nodig is

adaptief hergebruik
Het omzetten van verouderde of ongebruikte structuren, zoals bouwwerken van historische waarde, en objecten, zoals software, om ze geschikt te maken voor nieuwe gebruiksmethoden of toepassing in een andere context

adargas
Harde leren schilden die werden gebruikt door de lichte cavalerie en waren bedoeld voor paardrijden met een korte stijgbeugel en gebogen knieën. Oorspronkelijk waren ze rond of hartvormig, maar later hadden ze gewoonlijk de vorm van twee overlappende ellipsen of ovalen. Oorspronkelijk werden ze gebruikt door de Moren, later door de Spanjaarden. Cortez introduceerde ze in Noord-Amerika toen hij aan het begin van de zestiende eeuw Mexico binnentrok

adresboek
Boeken die lijsten met huisadressen bevatten, meestal op alfabetische volgorde

ad hoc-isme
Term bedacht door de architectuur-historicus Charles Jencks om een ontwerp te beschrijven dat niet door het formuleren van nieuwe oplossingen voor problemen is ontstaan, maar door het samenvoegen van reeds bestaande elementen om zo tot een nieuw resultaat te komen

Adamawa Fulbe
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het Afrikaanse Fulbe-volk, dat in de regio Adamawa in Nigeria en in het noorden van Kameroen leeft

Adanse
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, een groep van de Akan die in het zuiden van Ghana leeft

adaptaties
Werk dat is gebaseerd op ander werk, is aangepast en wordt vervaardigd voor een ander doel en voor een ander gebruik of medium dan het origineel

addictie
De zodanige fysieke of psychologische gewenning aan een substantie of gewoonte dat het beëindigen hiervan ernstige trauma's kan veroorzaken. Gebruik 'misbruik van middelen' voor het op lange termijn of overmatige gebruik of misbruik van drugs, alcohol of andere substanties

additief systeem
Fotografische procédés waarbij een beeld in kleur wordt vastgelegd door drie opnamen van het tafereel te maken op een monochrome plaat, waarbij op elke opname één van de drie primaire kleuren (rood, groen en blauw) gefilterd wordt. Het beeld is zichtbaar doordat de afzonderlijke opnamen weer in register bij elkaar worden gevoegd, waarbij elke opname wordt getoond in het licht van de eigen opname; zo wordt de rode opname getoond met rood licht

additieve kleurenrastermethode
Additieve kleurenrastermethode waarbij een kleurenraster wordt gebruikt met een onregelmatig patroon, gevormd uit gekleurde zetmeelkorrels. Het raster is aangebracht op een glasplaat en de bovenzijde van het raster is bedekt met een panchromatische zwart-wit emulsie. De afbeelding is zichtbaar door het glas en kan vanaf de emulsiekant worden bekeken

additieve kleurmenging
Verwijst naar een procedé voor het creëren van kleuren op basis van gekleurd licht in een bepaalde mengverhouding. Dat een dergelijke uit een lichtbron ontstane kleur door het oog wordt waargenomen, is het gevolg van emissie en niet van reflectie, de methode waarbij de waarneming van de kleuren in het pigment het resultaat is van subtractieve kleurenmenging. Een additief kleurensysteem verwijst naar licht dat door een bron wordt uitgestraald en omvat meestal de additieve primaire lichtkleuren rood, groen en blauw, waarmee de andere kleuren worden gemaakt, overeenkomstig het RGB-kleurenmodel. Het combineren van een van deze additieve primaire kleuren met gelijke hoeveelheden van een andere primaire kleur geeft de additieve secundaire kleuren cyaan, magenta en geel. Door het variëren van de luminescentie van iedere kleur kan een volledig kleurenspectrum worden opgebouwd. Het combineren van alle drie de primaire additieve kleuren met gelijke intensiteit resulteert in wit licht

adelaars
grote dagroofvogel, geroemd om zijn moed, kracht, snelle en hoge vlucht en scherp gezichtsvermogen

adelaarsconsoletafel
Consoletafels die door een adelaarsconsole worden ondersteund

adelaarskazak
Kazakken uit Karabagh (Kaukasus) met een patroon van één of meer grote bloemmotieven die fungeren als medaillons

Adelospondyli
Uitgestorven orde van vermoedelijk in zee levende amfibieën die dateren uit de Late Mississippi-periode en die werden gekenmerkt door een langwerpige schedel met een stevig schedeldak, oogkassen die ver naar voren gelegen waren en goed ontwikkelde ledematen

ademmaskers
Neus- en mondstuk van zuurstofapparaten

adenkum
Stampbuizen gemaakt van kalebassen, die worden bespeeld door de Ashanti uit Ghana

adenotoom
Chirurgische instrumenten waarmee men klieren verwijdert, met name de amandelen

aderlaatkom
Ondiepe schalen met een diameter van tien tot vijftien centimeter, met een plat handvat meestal op dezelfde hoogte als de rand, gebruikt door barbier-chirurgen in de 17e en 18e eeuw bij het aderlaten van een patiënt. In Engeland wordt de term ook gebruikt voor wat in Amerika bekend staat als porringers

adermarmer of Turks marmer
Marmerpapier dat op een van de volgende drie wijzen is geprepareerd: 'blauw', met een netwerk van blauwe met middelwitte vlekken; 'vier aderen', dat uit rood, geel, groen en blauw bestaat, en 'haarvatenmarmer', dat een grondkleur (zwart) bevat, dat vervolgens met behulp van water of een andere substantie tot minuscule vaatjes (haarvaten) wordt verspreid

adhiṣṭhāna
Te gebruiken voor de gemodelleerde basis van de muur van een Zuid-Indiase hindoetempel

adinkra
Bestempelde stof van de Ashanti in Ghana

Adirondack guideboat
Te gebruiken voor lichte, schuin afgekante, voor en achter gelijke 'guideboats', afkomstig uit het gebied rond de Adirondack Mountains in de Amerikaanse staat New York. Ze zijn 4 tot 5,5 m lang, uitgerust met een juk, hebben een platte bodem en worden net zoals een dory om een van nature gekromd spant beplankt; de beplanking is meestal gladboordig of karveelwerk

Adirondackstoel
Rechte stoelen waarbij zitting en rugleuning uit latten bestaan. Het is onbekend of ze afkomstig zijn uit het Adirondackgebergte

admiraaltapijt
Spaanse tapijten met acht- of zeshoekige ornamenten, of met trapgewijs geplaatste ruiten,of met een ster in een ruit; ook met wapenschilden en niet-islamitische motieven zoals dieren of mensen; motieven afgeleid van Perzische of Anatolische tapijten

admiralen
Officieren met de hoogste rang in de marine

admit cards
Kaarten ingesloten bij uitnodigingen voor Mardi Gras dansfeesten die als toegangsbewijs dienen

admitteren
Toegang verlenen, zoals bij toelating tot een instelling of een programma

adventisme
Elk van de verscheidene christelijke gezindten die geloven in de letterlijke en op handen zijnde wederkomst van Christus en het naderende einde van de wereld. Deze overtuigingen worden in de meeste perioden van de geschiedenis aangetroffen. William Miller (1781-1849) begon in de Verenigde Staten een beweging op basis van zijn voorspelling dat Christus zou wederkeren in 1843-44. Millers volgelingen, die het kerkgenootschap van de zevendedagsadventisten hebben gesticht, geloven dat de wederkomst van Christus alleen is uitgesteld doordat de sabbat niet wordt geheiligd. Zevendedagsadventisten houden zich streng aan de regels voor de heiliging van de sabbat en aan de oudtestamentische spijswetten

adventskaars
Lange, cilindervormige massa, meestal van kaarsvet of was, met een pit of losjes gedraaide linnen of katoenen draden, die worden aangestoken om licht te geven. Ze worden gegoten of getrokken in een metalen mal

adventskandelaar
Kandelaar voor vier kaarsen die op de vier adventszondagen voor het Kerstfeest worden ontstoken

adverteerder
Zij die aanbiedingen, verzoeken of reclameboodschappen door middel van betaalde advertenties of commercials publiceren, door eigen producties of door producties te kopen van anderen

adviseren
Het geven van advies en soms andere dienstverlening door professionele mensen op het gebied van hun eigen expertise

adviseren
Te gebruiken in algemene zin voor het geven van advies, raad of aanbevelingen

adze-hatchet
Gereedschap met twee bladen waarvan het grote blad de vorm van een handbijl heeft en het kleine blad de vorm van een dissel. Te onderscheiden van 'hatchet-adzes', waarvan het disselvormige blad het grootst is

aedicula
Wordt gebruikt voor nissen of kleine kapellen, vaak bedoeld voor beeldhouwwerken of raamwerken rond deuren of ramen die worden gevormd door zuilen, uitkragingen of pilasters, die een fronton of afdak ondersteunen

aeroob organisme
Organismen die alleen kunnen leven en zich voortplanten in aanwezigheid van zuurstof. Ze hebben een op zuurstof gebaseerde stofwisseling, waarbij ze door cellulaire ademhaling zuurstof gebruiken om substraten (bijvoorbeeld suikers en vetten) te oxideren en zo energie te verkrijgen. Obligaat of strikt aerobe organismen kunnen alleen leven in de aanwezigheid van zuurstof; facultatief aerobe organismen kunnen zowel met als zonder zuurstof leven. Vooral gebruikt met betrekking tot micro-organismen

Aeropittura
Verwijst naar de stijl en beweging in Italië die in de jaren dertig en vroege jaren veertig van de 20ste eeuw werden afgekondigd in de Manifesto dell' Aeropittura (1929) door kunstenaars als Giacomo Balla, Gerardo Dottori en Tato, en die voortkwam uit een tweede golf van het futurisme. Deze beweging, die meer gefascineerd was door de dynamiek van beweging, hield zich bezig met een naturalistische weergave van landschappen bezien vanuit extreme hoeken van perspectief en beweging, abstracte weergaven van cirkels, spiralen en elkaar doorsnijdende vormen die beweging symboliseren, en gemanipuleerde en artistieke vormen om analogieën voor beweging te creëren, bijvoorbeeld in de vorm van roterende cirkelvormen die het draaien van de aarde moeten voorstellen

Aesculus indica
Soort paardenkastanje die veel voorkomt tussen Kashmir en West-Nepal in de Himalayaanse laaglanden op hoogten tussen 900 en 3000 meter. De soort werd ook naar de Britse eilanden gebracht en wordt daar veel gebruikt in parken en landgoederen. De boom heeft ranke, puntige blaadjes en mooie veervormige bloemaren met een bottlebrush-effect

aedis
Wordt alleen gebruikt in antiek Romeinse context, wanneer er onderscheid wordt gemaakt tussen een heilige omsloten ruimte (een tempel geheten) en het gebouw binnen de omsloten ruimte waar een cultusafbeelding of de schat van een godheid in wordt bewaard

aegricane
Motieven die de kop van een ram of geit voorstellen. Werden in de oudheid gebruikt als decoratie van altaren, sarcofagen en asurnen; herontdekt als decoratie tijdens de renaissance en aan het eind van de 18de eeuw gebruikt als meubeldecoratie

Aeolisch kapiteel
Wordt gebruikt voor een breed scala van kapiteelsoorten uit de Mediterrane wereld van voor de klassieke periode, die over het algemeen worden gekenmerkt door paarsgewijze, verticale, stijgende voluten

aerarium
Antieke Romeinse gebouwen, waarin de staatsschatkamer, tevens het staatsarchief gehuisvest was. LNW

aeroscopes
Instrument voor het meten van de eigenschappen van de lucht en de stoffen die zich daarin bevinden

Aesculus
Genus van 13-19 soorten bladverliezende of groenblijvende houtige bomen en struiken, inheems in de gematigde streken van het noordelijk halfrond. Er zijn ook diverse hybride soorten

aethrioscoop
Apparaten die onder andere bestaan uit een differentiële thermometer, gebruikt om de variaties van de omstandigheden in de lucht te berekenen, met name van de kracht van het zonlicht en de temperatuursveranderingen die daar het gevolg van zijn. Uitgevonden door Sir John Leslie

Afro-Amerikaans
Verwijst naar de stijlen binnen de cultuur en het erfgoed van de Afro-Amerikanen in Noord-Amerika. In deze stijlen manifesteert zich de essentie van de Afro-Amerikaanse ervaringen, en de wijze waarop individuele en politieke verzetsdaden en overwinningen op rassenvooroordelen en maatschappelijke achterstelling een verrijkende bijdrage hebben geleverd aan de muziek, de kunst, en de literatuur van de Amerikaanse cultuur in haar totaliteit

afbeelding ten voeten uit
Afbeeldingen waarbij het hele lichaam van de betreffende persoon is afgebeeld en bijvoorbeeld niet alleen diens gezicht en eventueel de buste of romp. Het model kan staan of zitten en wordt vaak levensgroot of nog groter afgebeeld

africano
Een brecciëmarmer dat bestaat uit grote zwarte, groene, roze, rode, grijze, paarse en bronskleurige kiezelstenen. Deze marmersoort is bekend om zijn sterk geprononceerde kleuren. Het marmer is afkomstig van het Griekse eiland Chios en heeft dus niets te maken met Afrika. De naam is gebaseerd op de donkere kleurtekening van het marmer

Afanasievo
Verwijst naar de neolithische cultuur die aan het begin van het 2de millennium v. Chr. op de hellingen van het Afanasyevskaya-gebergte werd gevestigd. Op sites zijn graftomben gevonden die waren gemarkeerd met cirkels van stenen, die symbool stonden voor de zonnegod; latere graftomben hadden de vorm van grafheuvels of grote aardhopen. Het aardewerk in de vroegere graven bestond uit langwerpige, bolvormige vaten met visgraatpatronen; het latere aardewerk had een platte bodem

aflaatbrief
Documenten die de officiële kwijtschelding door de Kerk van de tijdelijke straffen die men na vergeving van de zonden nog zou moeten doorstaan, bevestigen. In 1567 werden deze documenten van onwaarde verklaard

afrijbrik
Zware rijtuigen met een hoge bok en zonder kast, die zijn ontworpen om paarden te trainen voor het trekken van rijtuigen of voor het oefenen of afrijden van paarden; worden niet gebruikt voor plezierritten

afschrijvingsmerk
Een of meer merktekens waarmee voorwerpen worden beschadigd om aan te geven dat er in hun status een verandering optreedt, zoals merktekens van een aardewerkfabriek, die aangeven dat een stuk onvolmaakt of verouderd is, of merktekens over een drukplaat, die moeten garanderen dat het aantal afdrukken een van tevoren vastgestelde oplage niet overstijgt

Afrikaans
De stijl en de cultuur van het volk uit de oude provincie Afrika, die ongeveer bestond uit het grondgebied van het huidige noorden van Tunesië, het noordoosten van Algerije en de Middellandse-Zeekust van het huidige westen van Libië langs de Golf van Gabès

afstempeling
Wordt gebruikt voor vernietigingstekens die op een postkantoor ambtshalve op postzegels zijn aangebracht met als doel hergebruik van de zegels te voorkomen. Gebruik 'poststempels' voor officiële merktekens die informatie geven over de plaats waar en de tijd waarop een postbedrijf een poststuk heeft geaccepteerd

afsnede
Te gebruiken voor de plaats op geld, penningen, of medailles onder het centrale ontwerp, die vaak door een horizontale lijn ervan is afgescheiden en de datum bevat; komt meestal op de achterkant voor

Afrosoricida
Orde van ongeveer 47 soorten in 2 families, de familie van de goudmollen, die in het zuiden van Afrika voorkomen, en de familie van de tenreks, die op Madagaskar en in Afrika voorkomen

afhankelijke rijksdelen
Administratieve instanties onderworpen aan overheersing of een hoge mate van politieke controle door een of meer buitenlandse mogendheden maar toch buiten de officiële grenzen van deze mogendheden

afbeeldingen
Verwijst naar tweedimensionale weergaven van personen, dieren, objecten, plaatsen of verschijnselen. Doorgaans wordt ermee verwezen naar dergelijke weergaven met betrekking tot tekeningen, foto's, films of digitale formaten

afbeeldingendatabase
Databases die elektronisch opgeslagen beelden bevatten zoals van kunstwerken, documenten of medische CAT-scans

afdruksel
Afbeeldingen op papier of ander materiaal, overgebracht door een ingeïnkte drukvorm. Te gebruiken wanneer specifiek de individuele afbeelding die het resultaat is van het afdrukken bedoeld wordt. Gebruik 'prenten' voor gedrukte afbeeldingen in het algemeen

afbiljoenschaaf
Kleinere schaven dan de reeschaven, ongeveer 28 tot 30 centimeter lang, met een kleinere hoek tussen blad en zool dan een normale reeschaaf. Wordt gebruikt om verbindingstukken passend te maken

afboording
Decoratieve rand van contrasterende houttypen gesneden in afwisselende hoeken ten opzichte van de nerf, zoals voor afwerking van hoeken en randen van meubilair