KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

proto-Corinthisch
Verwijst naar de oriëntaliserende fase van de Griekse kunst in Korinthe, van circa 720 tot 620 v. Chr., die min of meer samenvalt met de proto-Attische fase in Athene. De proto-Corinthische aardewerkstijl ontwikkelde zich in de 8ste eeuw v. Chr. in Korinthe en heeft zich tot circa 640 v. Chr. gehandhaafd. De stijl wordt gekenmerkt door vaatwerk, meestal bekers, kannen of cassolettes, met aanvankelijk nog geometrische decoraties maar later ook dieren- en mensenfiguren, soms ook voorzien van oriëntaliserende kromlijnige ornamenten. De latere voorbeelden onderscheiden zich door de ronde vormen en de dynamische figuren, als contour en silhouet uitgewerkt, waaraan ook ingesneden en witgekleurde motieven zijn toegevoegd

Protura
orde van ongeveer 150 soorten zeer kleine primitieve, blinde insecten met een bleke kleur die geen vleugels hebben, in vochtige humus en aarde leven en rottend organisch materiaal eten

prullen
Verwijst naar verzamelobjecten, snuisterijen en andere voorwerpen met weinig waarde, die meestal worden gezien als mooi of decoratief, of die nauwelijks antiquarisch belang hebben

prioressen
Nonnen die als overste van hun eigen huis (priorij) fungeren of die rechtstreeks onder de abdis van een abdij zijn geplaatst; hun positie is vergelijkbaar met die van kloosterprior

prasinous
Variabele term die verwijst naar de groenachtige kleuren die lijken op de kleuren van prasinekleurig steen of pigment, of de kleur van de groene stengels van prei, een keukenkruid dat verwant is aan de ui

Procedés en Technieken
De hiërarchie Procedés en Technieken bevat descriptoren voor handelingen en methoden die fysiek worden uitgevoerd op of met materialen en voorwerpen, en voor procedés die plaatsvinden in materialen en voorwerpen. Hiertoe behoren typen procedés en technieken die betrekking hebben op de productie en behandeling van voorwerpen of afbeeldingen (bijv. assembleren) of van substanties (bijv. mengen) of die relevant zijn voor de bewerking en verwerking van specifieke materialen (bijv. solderen). Hiertoe behoren tevens descriptoren voor procedés die plaatsvinden in substanties, artefacten of overige voorwerpen, soms opzettelijk in gang gezet en soms spontaan gebeurend (bijv. branden). Relatie tot Overige hiërarchieën: descriptoren voor organisatorische, administratieve of intellectuele activiteiten die worden uitgevoerd voor het realiseren van specifieke doelstellingen (bijv. analyse), inclusief descriptoren die betrekking hebben op het verzamelen van voorwerpen en verschillende andere professionele activiteiten (bijv. het beheer van verzamelingen) zijn te vinden in de hiërarchie Functies. Descriptoren die studierichtingen aanduiden (bijv. antropologie) zijn te vinden in de hiërarchie Vakgebieden, terwijl de procedés en technieken die verbonden zijn met deze velden hier te vinden zijn. Descriptoren voor fysieke en mentale handelingen die niet worden uitgevoerd om materialen te bewerken of voorwerpen te fabriceren (bijv. rennen, meditatie) zijn ondergebracht in de hiërarchie Lichamelijke en Geestelijke Activiteiten. Bepaalde descriptoren die verwijzen naar degeneratieve krachten op materialen of structuren (bijv. spanning) zijn te vinden in de hiërarchie Abstracte Begrippen. Descriptoren voor bepaalde effecten die worden veroorzaakt door procedés die plaatsvinden in materialen en voorwerpen (bijv. scheuren) zijn te vinden in de hiërarchie Toestanden en Invloeden

proefstuk
Kunstwerken die de kunstenaar ter goedkeuring overlegt aan een academie, als onderdeel van de toelatingseisen voor lidmaatschap. Gebruik 'gildeproeven' voor voorwerpen vervaardigd ter verwerving van het meesterrecht binnen een gilde

prosceniumboog
Omlijstende bogen, in de meeste moderne theaters, waar de achtergrond van het toneel door te zien is voor het publiek

praatstoelen
Kleine, lage leunstoelen of schemels die vaak zijn gestoffeerd en een brede voorkant, een zeer smalle achterkant en een trapezoïde zitting hebben

projectie
Verwijst naar afbeeldingen die optisch worden weergegeven op een oppervlak of in de ruimte, meestal door een object te plaatsen tussen een lichtbron en het oppervlak of een aangewezen punt in de ruimte. Hieronder vallen ook afbeeldingen gemaakt met dia's of film, digitale afbeeldingen of andere computerbestanden, of schaduwen geprojecteerd door ondoorzichtige objecten. Afbeeldingen kunnen op de voorkant of achterkant van het oppervlak worden geprojecteerd. Ook hologrammen gericht op een punt in de ruimte zijn projecties

protonactiveringsanalyse
Activeringsanalysemethode waarbij chemische elementen worden gezocht door protonen te induceren

Proconnesisch marmer
Een ruw, bont geschakeerd marmer, gedolven op het eiland Proconnesus (het tegenwoordige Turkse eiland Marmara Adasi), dat grijs, wit of wit met grijze strepen is. Grote hoeveelheden van dit marmer werden geïmporteerd in Griekenland en tot sarcofagen gehakt. Ook Cyzicaans marmer genoemd, omdat het zeer veel werd gebruikt in Cyzicus, het huidige Belkis. Het werd ook zeer veel gebruikt in Constantinopel

provinciaal park
Openbare parken, bijvoorbeeld in Canada, die worden beheerd door een provinciebestuur

provincie
De constituerende, politieke en bestuurlijke delen binnen verschillende soevereine staten, b.v. historische zoals het Romeinse Rijk en hedendaagse staten met een federaal systeem, zoals Canada en Spanje

propellervliegtuig
Te gebruiken voor luchtvaartuigen die tijdens de vlucht gedeeltelijk of volledig worden gedragen door draaiende aërodynamische vlakken

praxinoscoop
Optisch speelgoed dat bewegende beelden creëert en dat bestaat uit een reeks opeenvolgende plaatjes aan de binnenzijde van een draaiende trommel, die naar binnen zijn gekeerd waar ze worden gereflecteerd door een veelhoekige trommel met evenveel spiegeltjes erop als het aantal afbeeldingen tegen de buitenste trommel; de twee trommels draaien in tegengestelde richtingen en het geheel wordt bekeken door een speciaal oculair. Ontwikkeld aan het eind van de jaren 1870 als een verbetering op de phenakistoscoop en zoëtropen

precionistisch
Verwijst naar de informeel georganiseerde stroming in de jaren 20 van de 20ste eeuw die zich kenmerkt door een subtiele, stille afstandelijkheid en afbeeldingen van scherp afgetekende vormen, zoals de stedelijke of landelijke skyline, het industriële landschap met gebouwen en machines, of bucolische landschappen met schuren en velden. Kunstenaars die in deze stijl werkten zijn onder anderen Charles Demuth, Preston Dickinson en Charles Sheeler

procescamera
Camera's die worden gebruikt voor het maken van afbeeldingen voor kleurenafdrukken

profiel
Afbeeldingen van figuren gezien vanaf de zijkant; term vooral gebruikt wanneer de omtrek van de figuur wordt benadrukt. Gebruik 'profielen (orthogonale tekeningen)' voor orthogonale tekeningen van voorwerpen of constructies vanaf een verticaal vlak gezien

prinsmetaal
Verwijst naar een legering die in de 17de en 18de eeuw werd gebruikt door sieraden- en horlogemakers, hoofdzakelijk in Engeland; het goudkleurige prinsmetaal bestond vermoedelijk uit een legering van koper en zink die op messing leek. Sommige bronnen beschrijven het specifiek als een type messing bestaande uit drie delen koper en één deel zink dat in een bad met een verdund vitrioolmengsel werd gelegd, vervolgens in aquafortis werd ondergedompeld en ten slotte werd gepolijst. Prinsmetaal zou zijn ontdekt door prins Rupert van de Rijn

proverbia
Wordt gebruikt voor korte, bondige gezegden die in de omgangstaal zijn ingeburgerd en een algemene waarheid of waarneming uitdrukken met betrekking tot het menselijk leven of gedrag. Het zijn dikwijls volkswijsheden van een groep of een natie die onderscheiden dienen te worden van 'aforismen', waarmee bepaalde principes of voorschriften worden uitgedrukt en waarvan de auteur dikwijls bekend is

primaten
Orde van 16 families met ten minste ongeveer 300 soorten, waaronder de mens, mensapen, apen, lemuren en verwante soorten. Gewoonlijk hebben ze relatief ronde schedels, platte gezichten, korte kaken en neuzen, naar voren gerichte ogen en een opponeerbare vinger aan de handen en een opponeerbare teen aan de voeten (behalve bij mensen). De meeste soorten zijn afstammelingen van behendige boombewoners. Dit blijkt uit de kenmerken van de schedel, de tanden en de ledematen. Diverse soorten, zoals Homo sapiens, leven niet meer in bomen, maar hebben nog steeds veel van deze kenmerken. De hersenen van primaten hebben een unieke kloof, de fissura calcarina, tussen de primaire en secundaire visuele gebieden aan beide zijden van de hersenen. En alleen primaten hebben platte nagels en geen klauwen en hoeven, zoals andere zoogdieren. De meeste moderne primaten leven in de tropen of subtropen, maar enkele soorten komen ook voor in gematigde gebieden. De eerste primaten verschenen in het Vroeg-Eoceen (54,8 miljoen tot 49 miljoen jaar geleden) of misschien het Laat-Paleoceen (57,9 miljoen tot 54,8 miljoen jaar geleden)

prullenmanden
Staande bakken of mandachtige houders voor oud papier en klein afval

Pratt-spant
Gebinten met evenwijdige liggers, met verticale delen onder druk en diagonale delen (die naar het middelpunt geren) onder spanning

praalvertoning
Shows die vaak in de openlucht worden gehouden en waarin thema's worden uitgewerkt aan de hand van spektakels in plaats van opeenvolgende verhalende en dramatische karakterisering

Preklassiek
Verwijst in algemene zin naar de periode in Meso-Amerika van circa 2000 tot 250 v. Chr., die wordt gekenmerkt door belangrijke ontwikkelingen in de iconografie en architectuur door tal van gemeenschappen met een eigen karakter. Vaak verwijst de term in specifieke zin naar de vroege prehistorische Meso-Amerikaanse Olmeekse cultuur, met monumentale en verfijnde kunstwerken uitgevoerd in steen, of in de vorm van sieraden of verenkunst

prestige
Sociale status in de achting van anderen; invloed of reputatie die is ontleend aan prestaties, associaties, karakter of eerdere successen

processie
Te gebruiken voor gelegenheden waarbij een groep mensen ordelijk achter elkaar loopt in formeel, ceremonieel verband. Gebruik 'optochten' voor grote openbare processies met een feestelijk karakter, vaak met wagens en fanfare en gehouden ter ere van een gedenkdag, persoon of gebeurtenis

pronkkamers
Wordt gebruikt voor ruime, officiële en elegant ingerichte kamers die voornamelijk worden gebruikt voor ontvangst en amusement. Gebruik 'zitkamers' voor soortgelijke, maar meestal kleinere vertrekken met een privé-karakter

Pre-islamitisch
De term verwijst in zeer algemene zin naar de periode vanaf de late prehistorie tot de tijd dat de islam de overheersende religie en levenswijze werd in die delen van de wereld waar, in diverse perioden na het begin van de 7de eeuw na Christus, de meerderheid van de bevolking of een meerderheid van de heersende klassen zich bekeerde tot de islam. De term omvat een breed en gevarieerd scala van culturen, kunstzinnige tradities en tijdsperioden, afhankelijk van tijd en plaats van de komst van de islam en van de wederzijdse invloed die hierbij een rol speelde

proprietary fire alarm system
Wordt gebruikt voor brandalarmsystemen die worden bediend vanuit een centraal overzichtsstation in het beschermde pand

Provincial Highland
Verwijst naar de stijl van architectuur die gangbaar was in Zuid-Chiapas in Mexico, Zuid-Guatemala en Honduras, en westelijk El Salvador. De stijl weerspiegelt de klassieke Midden-Amerikaanse grootsheid en de Teotichuacaanse details in keramiek en maakt gebruik van decoratief Midden-Amerikaans groen vulkanisch glas. De stijl onderscheidt zich van de meer gedetailleerde laagland-Maya-stijlen door het ontbreken van stèle-altaren en zuilenrijen, het terughoudende gebruik van bogen op kraagstenen voor ondergrondse tomben, het zeldzame voorkomen van polychroom keramiek, imposante tempelontwerpen met pseudogewelven en structuren die overeenkomen met de cycli van hemellichamen

presentatiealbum
Albums die zijn bedoeld om te worden opgedragen of gepresenteerd aan een persoon of organisatie

presentation quilt
Quilts die werden gemaakt door leden van een gemeenschap als cadeau voor een geestelijke, leraar of burgemeester die met pensioen ging of verhuisde. Vaak waren dit album quilts of signature quilts. Geen Nederlands equivalent

prelatenmantel
Wijde lange cape die werd gedragen door een prelaat, de geestelijke met een eigen rechtsgebied: kardinaal (in het rood), (aarts)bisschop (in het paars), abt, prior. De mantel bedekte vrijwel alleen de rug, had een rechthoekige kraag en werd bij de hals gesloten met twee linten. Bij de prelatenmantel werd de prelatenhoed gedragen

privé-school
Scholen die zijn opgericht en worden bestuurd en voornamelijk onderhouden door een niet-overheidsinstantie en alleen toegankelijk zijn voor een beperkte groep studenten

processievaandel
Vaandels die men aan het hoofd van een processie draagt, gewoonlijk op een lange staf of steel. Doorgaans zijn ze rechthoekig, maar ze kunnen ook driehoekig zijn of een andere vorm hebben. Gewoonlijk zijn ze alleen aan de bovenkant bevestigd, maar soms zijn ze aan alle kanten vastgemaakt aan een stijf frame. Ze kunnen zijn beschilderd of zijn voorzien van rijk borduurwerk. Men gebruikt ze bij religieuze en koninklijke processies en andere gelegenheden

promenades
Wordt gebruikt voor openbare openluchtterreinen, paden of plaza's, vaak omzoomd met bomen, struiken of winkels, alleen bedoeld voor voetgangers

protestant
De algemene term voor typen christelijk geloof die zijn ontstaan tijdens de Reformatie. Hoewel de vroegste vormen van protestantisme werden beoefend door de volgelingen van Luther, Calvijn en Zwingli, wordt de term tegenwoordig gebruikt voor de meeste overtuigingen die niet rooms-katholiek of orthodox zijn. Protestanten willen dichter bij de geloofsstijl van de vroege kerk staan, die volgens hen in de katholieke praktijk overschaduwd is geraakt. De term is afkomstig van het woord 'protestari', wat niet alleen 'protesteren' betekent, maar ook 'belijden'. Enkele algemene kenmerken van het protestantisme zijn: rechtvaardiging door het geloof alleen, de berusting van alle gezag bij de Bijbel en de leer dat alle gelovigen zelf hun zonden aan God kunnen belijden, waarbij het aanhoren van de biecht niet alleen aan priesters is voorbehouden

prediker
Te gebruiken voor personen waarvan het beroep of de functie bestaat uit het uitdragen en onderwijzen van een religieuze leer in het openbaar; vaak, maar niet altijd, personen die het christelijk evangelie prediken

prins
Verwijst naar een hoge autoriteit of heerser. Verwijst meestal in het bijzonder naar bepaalde mannelijke leden van koninklijke families, gewoonlijk de zonen of kleinzonen van koningen of koninginnen. De term kan ook worden gebruikt om adellijken van lagere rangen aan te duiden. Prinsen zijn altijd mannelijk, zie 'prinsessen' voor vrouwelijke heersers of dochters van koningen of koninginnen

proefnappen
Schaaltjes voor het proeven (keuren) van wijn

prytanea
Openbare gebouwen, raadhuizen, in verschillende Griekse staten, waarin ter ere van Hestia steeds het vuur onderhouden werd: hier gebruikten in Athene de prytanen de maaltijden, eveneens buitenlandse gezanten en eershalve ook verdienstelijke burgers. GNW

predikantenzetel
Zetel, veelal in de nabijheid van de liturgische tafel, waarop de predikant plaatsneemt tijdens momenten van rust in de dienst, zoals tijdens het zingen van een lied, tijdens de collectes en wanneer iemand anders dan de predikant een lezing verricht. Vaak wordt ook met een stoel genoegen genomen

Procolophonia
Uitgestorven orde van plantenetende reptielen die waren onderverdeeld in drie of vier families met ongeveer 30 genera. Het waren kleine hagedisachtige landreptielen met een kruinoog bij de frontopariëtale naad boven op de schedel. Ze leefden van het Boven-Perm tot het Boven-Trias

productspecificatie
Overzichten van de merknamen, de firmanamen of de namen van de fabrikanten van het gereedschap of het materiaal dat bij een bouwproject gebruikt gaat worden

progymnospermen
Clade van houtige planten die tussen die van varens en gymnospermen (naaktzadige planten) inzit en het genus Archaeopteris uit het Devoon omvat. Zoals bij de echte gymnospermen was er bij hen gewoonlijk sprake van secundaire groei van hun vaatweefsel (dat wil zeggen, ze produceerden hout) en sommige soorten waren grote bomen. In tegenstelling tot echte gymnospermen produceerden ze evenwel geen zaadjes maar sporen, net als varens. Men erkent twee grote groepen progymnospermen: de Archaeopteridales en Aneurophytales. Een derde groep, de Protopityales, worden soms erkend, maar is slecht bekend, waardoor de relatie met andere planten onduidelijk is

Proteales
Orde van bloeiende planten

Prototheria
Onderklasse van primitieve zoogdieren, waaronder de vogelbekdieren en hun uitgestorven verwanten. De dieren leggen eieren, hebben haar, melkklieren zonder tepels, een schoudergordel en aparte eileiders die uitkomen in een cloaca (waarin ook de endeldarm en de urineleiders uitkomen). De meeste soorten uit deze groep zijn uitgestorven. Men heeft fossielen gevonden uit het Krijt en het Kaenozoïcum. De nog levende vertegenwoordigers zijn de vogelbekdieren en verschillende soorten mierenegels

proefterrein
Locaties waar meestal erg verwoestende wapens tot ontploffing worden gebracht op een afstand van het waarnemingspunt; wordt ook gebruikt voor plaatsen waar wetenschappelijk veldonderzoek wordt uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld in de archeologie of geologie. Gebruik 'testterreinen' voor complexen waar wapens worden uitgetest onder scherp toezicht

print on demand
Drukprocedé waarbij het te drukken materiaal is opgeslagen in een elektronisch archief, en de afdrukken worden vervaardigd in de vorm zoals die door de eindgebruiker wordt gewenst

print on demand
Het publiceren vanuit een elektronisch archief waarbij - vaak op maat gemaakt - materiaal wordt gedrukt in de vorm zoals die door de eindgebruiker wordt gewenst

projectarchitect
Architecten aangesteld om toezicht te houden tijdens het realiseren van bepaalde projecten die worden uitgevoerd door hun bedrijf

projectverslag
Uitgebreide rapporten over projecten die door een architectenbureau of andere firma's zijn uitgevoerd

Preah Khan
Verwijst naar de stijl die is vernoemd naar het tempelcomplex dat werd opgericht door Jayavarman VII (1181-1220 n. Chr.) in 1191 n. Chr. De stijl hangt sterk samen met een gecentraliseerd autoritair gezag, een wederopleving van stadsplanning, het tot staatsreligie uitroepen van het boeddhisme en het gebruik van religieus symbolisme in de architectuur. De stijl staat bekend om het gebruik van monumentale garua's in de gedaante van telamons, het plaatsen van honderden standbeelden langs wandelgangen, een religieuze verering van de kosmos, en het voor het eerst voorkomen van grote heiligdommen die waren versierd met enorme gezichten aan weerszijden, die de bodhisattva Lokeshvara en de koning moesten voorstellen. De stijl wordt verder gekenmerkt door beeldhouwkunst met kronkelende slangen in de kleinere heiligdommen en door het gebruik van axiale waterbassins die de kosmische meren symboliseren

primitivisme
Artistieke stijlen of stromingen die bedoeld zijn om, vaak op romantische of sentimentele gronden, het uiterlijk na te bootsen van kunstvormen die daarvoor als primitief werden bestempeld. Te onderscheiden van 'primitieve kunst' en 'primitieve architectuur', termen die voorheen werden gebruikt om kunst en architectuur aan te duiden van volkeren die niet onder invloed staan van de dominante westerse cultuur. Gebruik 'primitivistisch' voor op de volkskunst, het kubisme en het futurisme gebaseerde kunst in Rusland in het eerste kwart van de 20e eeuw

primaire kleur
Verwijst in algemene zin naar de traditionele primaire pigmentkleuren rood, geel en blauw, welke niet door vermenging van andere kleuren kunnen worden geproduceerd en waarmee in theorie alle pigmentkleuren kunnen worden vervaardigd. Het resultaat van vermenging van twee primaire kleuren is een secundaire kleur; een voorbeeld is oranje, dat uit een combinatie van rood en geel ontstaat. Gebruik 'psychologische primaire kleuren' of 'fysieke primaire kleuren' voor primaire kleuren binnen de specifieke context van kleurenwaarneming

prismakijker
Optische apparaten die voor beide ogen worden gehouden en bestaan uit twee smalle telescopen die door middel van een frame aan elkaar vastzitten en voorzien zijn van een systeem waarmee meestal beide kijkglazen tegelijk kunnen worden scherpgesteld door middel van een schroef

proefdrukpers
Kleine tot middelgrote drukpersen die men met de hand bedient of elektrisch zijn en waarmee men proefdrukken van zetsel of gegraveerde oppervlakken kan maken

profielschaaf
Smalle schaven met zolen en bladen in allerlei vormen, waarmee diverse profielen kunnen worden uitgeschaafd

profijtertje
Instrumenten die het mogelijk maken om de laatste centimeters van een kaars op te kunnen branden. Hieronder vallen kleine kommetjes of korte cilinders, meestal van metaal, met een of meer pennen of verstelbare armen aan de bovenkant om de stomp van een kaars vast te houden. Sommige hebben een pin die in een kaarsestandaard past

proppenschieter
Te gebruiken voor speelgoedgeweren waarmee kogeltjes, vaak een kurk die aan het geweer is bevestigd met een touwtje, weg worden geschoten met behulp van samengeperste lucht, waarbij een harde knal wordt gemaakt

preekstoelvoorhangsel
Frontalen die aan de voorkant van een preekstoel naar beneden hangen en waarop vaak toepasselijke voorstellingen zijn geborduurd

presentation drawing
Voltooide tekeningen die de kunstenaar schenkt aan een vriend of patroon; meestal gebruikt met betrekking tot de Renaissance-Barok

Prionailurus
Genus van vier soorten katachtigen die in Azië voorkomen, waaronder de Bengaalse tijgerkat, de platkopkat en de vissende kat

procedés
Wordt gebruikt voor handelingen of procedures die uitgevoerd worden teneinde een resultaat te bereiken, en voor werkingen of veranderingen die plaats vinden in materialen of objecten. Gebruik 'technieken' wanneer de nadruk ligt op de manier waarop de handelingen of procedures zijn uitgevoerd of welke methode daarbij is gebruikt

projectieschermen
Witte, verticale, platte vlakken waarop beelden worden geprojecteerd, gemaakt van reflecterend materiaal. In het algemeen gebruikt voor het projecteren van film- en videobeelden of dia’s

pruikenstandaard
Ondersteuning bestaande uit een voet, een korte schacht en een bovenstuk, waarop pruiken worden geplaatst wanneer deze niet gebruikt worden

Prunus
Genus van meer dan 400 soorten bloeiende struiken en bomen, waaronder de amandelboom, perzikboom, pruimenboom, kersenboom en abrikozenboom. In sommige classificaties zijn perzikbomen, amandelbomen en bloeiende amandelbomen (Prunus japonica) in het aparte genus Amygdalus opgenomen. Een recent DNA-onderzoek heeft echter uitgewezen dat Prunus monofyletisch is en afkomstig is van één Europees-Aziatische voorouder. De oudste fossielen van soorten uit Prunus zijn gevonden in The Princeton Chert in de Canadese provincie British Columbia en dateren uit het midden van het eoceen

prairie
Wordt gebruikt voor boomloze, meestal vlak of zacht glooiende graslanden in de centrale gebieden van Noord-Amerika

prairiewolf; coyote
Intelligente, zich goed aanpassende hondachtige in de Nieuwe Wereld, die twee miljoen jaar geleden in Noord-Amerika is ontstaan naast de uitgestorven reuzenwolf. De soort wordt aangetroffen in geheel Noord- en Midden-Amerika, is kleiner en lichter gebouwd dan de wolf en heeft een vachtkleur die varieert van grijsachtig bruin tot geelachtig grijs

prang
Torens van heiligdommen van Zuidoost-Aziatische oorsprong die meestal in de Thaise cultuur worden aangetroffen; gebaseerd op het torenontwerp van Khmer-prasat, en meestal vergezeld van een wihan

prauw
Te gebruiken voor Indonesische schepen met een zeer groot driehoekig zeil, meestal een latijnzeil, en een aanzienlijke vlerk met ballast

prelatenhoed
Bolronde hoed voor geestelijken met brede platte rand en een koord rondom de bol die eindigt in een aantal kwasten en kleuren overeenkomstig de rang van de drager

press
Benaming uit de middeleeuwen die meestal van toepassing is op grote wandkasten met deuren en planken om linnengoed, kleding en keukengerei in op te bergen. Gebruik 'clothes presses' voor presses met schuivende planken en dichte deuren

press cupboard
Grote, maar tamelijk lage wandkasten met een afgesloten opbergruimte in het boven- en ondergedeelte. Dit type werd gemaakt in de 16e en 17e eeuw in Engeland en in de 17e eeuw in Amerika. Te onderscheiden van '@court cupboards', waarbij het bovengedeelte een afgesloten opbergkast en het ondergedeelte een of meerdere open planken heeft

presse-papier
Vaak sierlijke, gemiddeld 500 gram zware voorwerpen van glas, metaal, steen, keramiek, om op losse papieren te leggen ten einde te voorkomen dat ze door elkaar raken of wegwaaien

Priapulida
Stam van vijftien soorten predatoren, zeewormen zonder segmentatie die in de modder leven. Soms beschouwt men deze stam als een klasse

prikkeldraad
Draad met op regelmatige afstand van elkaar geplaatste weerhaken of scherpe haken of punten; wordt gewoonlijk gebruikt voor hekken of afrasteringen. Het kan bestaan uit enkele of meerdere in elkaar gedraaide strengen

printmaking studios
Studio's waarin een of meerdere meesterprentkunstenaars werken maken, toezicht houden op assistenten en leerlingen instrueren

priscilla-gordijn
Dunne, geplooide gordijnen die aan dubbele roedes hangen zodat het ene gordijn het andere overlapt. De linten die de gordijnen terugbinden zijn eveneens geplooid en hebben vaak een bijpassend, geplooid valletje

procedure
Documenten waarin vastgestelde methoden voor het voeren van een bedrijf staan opgetekend, of officiële documenten die betrekking hebben op de gang van zaken bij gerechtshoven of andere gerechtelijke instanties

processieparasol
Parasol die dient als processiebaldakijn. Veelal vervaardigd uit kostbare stof die overeenkomt met die van het kazuifel, versierd met figuren of ornamenten. Middenboven is vaak een kruisje aangebracht

procurator
Te gebruiken voor keizerlijke functionarissen van het oude Romeinse Rijk aan wie, als vertegenwoordigers van de keizer, het beheer van de financiële zaken van een provincie was toevertrouwd

Procyon
Genus van zoogdieren met drie tot zeven soorten (afhankelijk van de classificatie). De dieren komen voor in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. Het zijn nachtdieren en omnivoren. Ze leven in bomen, zijn intelligent en hebben een dikke staart met ringen en een donker masker rond de ogen. De duimen zijn niet opponeerbaar, maar zodanig geplaatst dat de dieren kleine dingen kunnen grijpen en hanteren

proefstation
Wordt gebruikt gebouwen of openluchtvoorzieningen waar onderzoek en experimenten worden uitgevoerd op een bepaald gebied zoals bijvoorbeeld landbouw en mijnbouw, waar praktische toepassingen worden uitgeprobeerd en waarvan de resultaten worden verspreid. Te onderscheiden van 'onderzoeksstations' waar men zich vooral bezighoudt met de observatie van natuurlijke verschijnselen

projectiecabine
Wordt gebruikt voor ruimten achterin auditoriums, bioscopen of klaslokalen voor de bediening van filmprojectors, diaprojectors of spotlichten

promenadefoto's
Type foto dat in 1875 werd geïntroduceerd als variant op de kabinetfoto. Dit formaat (circa 9,5x19 cm) was speciaal bedoeld voor staande portretten

prometopidions
Deel van het harnas van een paard dat het voorhoofd van het dier beschermt

Prosopis
Genus van ongeveer 45 soorten doornachtige, diepgewortelde bomen en struiken uit subtropische en tropische gebieden in Zuid-Amerika, Afrika, West-Azië en Zuid-Azië. Ze vormen uitgestrekte bossen in gebieden van Zuid-Amerika tot het zuidwesten van de Verenigde Staten. Er komen twee rassen voor: een laag ras (de mesquiteboom) en een ras dat vaak uitgroeit tot bomen met een hoogte van 15 meter

prosopografieën
Werken die een persoon of groep identificeren en beschrijven binnen een bepaald historisch of literair kader; het kan daarbij de publieke carrière, familierelaties en persoonlijke kenmerken van historische personen of fictieve personages betreffen; vooral toegepast met betrekking tot de Romeinse tijd en het Europa van de middeleeuwen

prothesissen
Een van de beide 'pastophoria' (nissen), waar de benodigdheden en paramenten voor het misoffer in de vroegchristelijke en Byzantijnse kerk werden klaargezet

proto-Attisch
Verwijst naar de oriëntaliserende fase van de Griekse kunst in Athene; deze periode viel min of meer samen met de proto-Corinthische fase. In deze vroege fasen van de Attische vaasschilderstijl waren nog elementen van de eerdere laat-geometrische stijl te herkennen. Deze periode begon rond 710 v. Chr. en eindigde circa 610 v. Chr., met de ontwikkeling van de Attische zwartfigurige schilderkunst. De stijl wordt gekenmerkt door een krachtig decoratieschema, met spiraalvormen en andere motieven, en ranke figuren met lichte rondingen zoals die niet bij geometrische stijlen worden aangetroffen

prototype
Een vervaardigd object dat is bedoeld als functioneel model voor de productie van volgende exemplaren. De term wordt meestal geassocieerd met driedimensionale functionele objecten (meubels, gebouwen en machines) en in mindere mate met de schilder-, teken- of beeldhouwkunst. Soms is de term ook van toepassing op schilderijen en tekeningen bij het beschrijven van conceptuele gelijkenissen, en dus niet van feitelijke objecten. Gebruik 'prototypes' uitsluitend voor het beschrijven van beeldhouwkunst indien het formaat, de vorm en de details van de werken overeenkomen met andere voltooide werken. Gebruik 'maquettes' voor kleine driedimensionale versies van beeldhouwwerken, en 'bozzetti' voor meer in detail uitgewerkte versies van een beeldhouwwerk of schilderij

provisiekamer
Kamers of kasten, gewoonlijk koel van temperatuur, waar men wijn of andere alcoholische dranken opslaat, en ook levensmiddelen zoals boter en kaas

provisiekast
Benaming die in het midden van de 16e eeuw in Engeland in gebruik kwam voor vrijstaande kasten waarin voedsel en drinken wordt opgeslagen. Ze hebben de vorm van een twee kasten op elkaar, waarvan de deuren van spijlen of perforatie zijn voorzien voor de ventilatie. Gebruik 'spinden' om naar soortgelijke vormen te verwijzen die voor, na of tijdens de middeleeuwen zijn gemaakt

pruik
Hoofdbedekkingen van kunsthaar dat in een voorgevormde ondergrond van gaas is geknoopt

pruimenhout
Hout van de boom behorende tot het genus Prunus, waarschijnlijk inheems in de regio rond de Kaukasus en de Kaspische Zee, en geteeld in de gehele Verenigde Staten en Europa

prunt
Kleine hoeveelheden glas, vaak in de vorm van ronde bolletjes of tranen, die worden aangebracht op de romp van een glazen object, hoofdzakelijk voor decoratieve doeleinden

prosceniummuur
Brandschermen die een toneel of besloten platform van het publiek of de kijkers in een auditorium afscheiden