KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

point de rose
Verwijst naar kant die vergelijkbaar is met 'punto a relievo', met als onderscheid dat het minder pompeus, maar toch meer versierd is. Het wordt gekenmerkt door de vele kleine lussen en rozetten

Pompeian blue
Algemene term die verwijst naar een modern blauw pigment dat in chemisch opzicht vergelijkbaar is met Egyptisch blauw, maar meestal zuiverder en fijner is dan het oude pigment, of met commerciële producten met een verfstof in dezelfde kleurschakering

Potsdammer zandsteen
Een kiezelachtige zandsteen uit Saint Lawrence County in New York. Het bevat een kleine hoeveelheid ijzeroxide, waardoor het een rode of roodachtig bruine kleur heeft. Hoewel het materiaal na winning zacht genoeg is om op een efficiënte manier te bewerken, wordt het na blootstelling onvoorstelbaar hard. Dit maakt het tot een zeer duurzame bouwsteen

Pozzuoli blue
Algemene term die verwijst naar een modern blauw pigment dat in chemisch opzicht vergelijkbaar is met Egyptisch blauw

polsbeschermers
Banden gemaakt van diverse materialen die voor de sier of ter bescherming om de pols worden gedragen

portaalkraan
Draaikranen die bovenop een zwaar frame zijn geplaatst dat met een rupsband over de grond wordt voortbewogen

pochade
Schetsen met nadruk op lichtverdeling en het algehele beeldende effect, vaak geschilderd

podia
Wordt gebruikt voor verhoogde platformen voor sprekers of dirigenten. Ze komen zowel buiten als binnen voor, vaak smaller dan de breedte van de directe ruimte waar ze op rusten. Voor de verhoogde platformen die aan het eind van ruime kamers geplaatst zijn als eervolle of belangrijke plaats, zoals voor sprekers, officieren of hoogwaardigheidbekleders wordt 'podia' gebruikt

podium
Verhoogde platformen binnenshuis aan of langs het eind van hallen of gelijksoortige ruime kamers, die dienst doen als belangrijkste of eervolle plaatsen, gereserveerd voor hoogwaardigheidsbekleders, officiers of sprekers. Voor gewoonlijk kleinere verhoogde platformen voor binnen of buiten die door sprekers of dirigenten gebruikt worden, wordt 'podia (platformen)' geprefereerd

poef
Beklede zitmeubelen zonder rugleuning die groot genoeg zijn voor meerdere personen en meestal een ronde vorm hebben

poëtica
De theorie, kunst of studie van de aard en de functie van poëzie, inclusief het identificeren en beschrijven van de soorten, vormen en technieken

poëticus
Zij die de aard en functie van poëzie bestuderen, en de soorten, vormen en technieken van poëzie identificeren en beschrijven

pokhout
Hout van de boom behorende tot de soort Ixora ferrea, inheems in West-Indië en tropisch Zuid-Amerika. Het is bruin van kleur, zeer hard en sterk, en wordt gebruikt voor het maken van meubilair

polder
Door waterscheidingen begrensd, laaggelegen stukken land die op de zee zijn teruggewonnen

polijster
Metaalbewerkers die metalen objecten glimmend maken door deze te behandelen met gereedschap dat het metaal samenperst of glad maakt

polijsttoestel
Voorwerpen, zoals staven of blokken, die een zacht, absorberend oppervlak hebben en worden gebruikt om polijstmiddelen aan te brengen

politicoloog
Zij die zich bezighouden met het bestuderen van de principes, instellingen en handelswijzen van de politiek en de regering, inclusief het politieke gedrag van individuen en organisaties

politiehelm
Helmen ten behoeve van de politie; metalen helmen, die uiterlijke overeenkomsten vertonen met gevechtshelmen, echter met embleem of transfer wijzend op gebruik door de politie

politiek
Het besturen van een entiteit, met name een politieke entiteit, zoals een natie, en het beheren van de interne en externe betrekkingen van deze entiteit

politieke campagne
Georganiseerde activiteiten met als doel de publieke opinie in het land vóór of tegen een bepaald politiek doel te beïnvloeden of om het stemgedrag bij een verkiezing van leden van de wetgevende macht te beïnvloeden

politieke instanties
Bij elkaar horende beschrijvingselementen voor organisaties die bestaan uit een bestuurlijk orgaan en een bevolking, en een gebied dat in bepaalde of alle opzichten onder hun jurisdictie vallen

poloshirt
Shirts die over het hoofd worden aangetrokken, met korte of lange mouwen en een omslagkraag met een splitopening, soms met enkele knopen of een hals met een ronde boord. Meestal gemaakt van een zachte, absorberende stof zoals katoenen tricot

polyeders
Lichamen die begrensd zijn door platte veelhoeken, zijvlakken genoemd

polymeer-geïmpregneerd beton
Beton waarin een organisch polymeer als bindmiddel dient

Polypodiales
Orde waartoe de belangrijkste geslachten van eikvarens behoren, oftewel momenteel 80% van alle varensoorten die in de meeste delen van de wereld worden aangetroffen, met inbegrip van tropische, semitropische en gematigde gebieden. Kenmerken zijn sporendoosjes met een verticale annulus die door de stengel en het stomium worden onderbroken, lateraal of centraal geplaatste (of verloren gegane) indusia, met gametofyten die groen van kleur, hartvormig en surficiaal zijn

pompon
Juwelen of ornamenten die op een lange speld zijn bevestigd. Ook trosjes of bosjes lint, fluweel, bloemen, of zijde draden, die in het haar of op een hoofddeksel of een japon worden gedragen

pompschroevedraaier
Schroevendraaiers die een steel hebben dat draait in verhouding tot het handvat, als het handvat naar binnen, in de richting van de steel, wordt geduwd. Worden gebruikt om een schroef makkelijk en snel in te draaien

ponjaard
Sierdolken behorend bij een uniform. In de 16e en 17e eeuw werd de term 'ponjaard' gebruikt voor dolken in algemene zin. Zie 'dolken'

pontificalen
Boeken die de bisschoppelijke liturgie bevatten

ponto
Te gebruiken voor grote Oud-Romeinse handelsschepen uit het westelijke gedeelte van het Middellandse-Zeegebied, die een ronde achtersteven maar aan de boeg een naar voren stekend, ramachtige scheg hebben; zulke schepen waren vaak langer en smaller dan de 'corbitae', het andere belangrijke Romeinse type handelsschip

populisme
Politieke en economische dogma's van de populisten, die voorstanders zijn van agrarische belangen, vrije aanmunting en een overheidstoezicht op monopolies

Populus deltoides
Hout van de boom behorende tot het genus Populus deltoides, inheems in het onderste deel van de Mississippi-vallei en gebruikt voor het maken van lambriseringen

porseleintafel
Wordt gebruikt voor theetafels met een opgehoogde rand of strook zodat het porselein wordt beschermd tegen beschadiging

porte-diner
Vat in vertind ijzer met twee compartimenten waarin de lunch kon worden meegenomen wanneer men op de velden ging werken. Het deksel kon worden gebruikt als bord. Het gaat hier om een Frans begrip uit de achttiende eeuw

portefeuille
Wordt gebruikt voor de voorraad effecten, obligaties en dergelijke die één persoon of instelling in zijn of haar bezit heeft

porters' chair
Gestoffeerde leunstoelen van een Engels type met oren en een gewelfde bovenkant zodat er een nis ontstaat die de zittende persoon tegen tocht beschermt. Ze werden gemaakt vanaf het midden van de 18e eeuw

portfolio's
Groepen werken die bijeen zijn gebracht als voorbeeld van het werk van een kunstenaar of student. Ook groepen kunstwerken of andere visuele materialen (meestal van één kunstenaar), zoals foto's of afdrukken, die worden uitgegeven of samengebracht in een portfolio; vaak aangevuld met een losse titelpagina of inleiding

portière
Zware gordijnen die in deuropeningen of doorgangen worden gehangen ter afscheiding van ruimten, ter bescherming tegen tocht of ter versiering

portret
Voorstellingen van personen; gebruik 'figuren (voorstellingen)' voor voorstellingen van denkbeeldige of mythologische figuren

Portsmouth bettie
''Betty lamps' die één geheel vormen met de standaard; waarschijnlijk afkomstig uit het gebied rond Portsmouth, New Hampshire

portzegel
Aanduiding voor zegels die op het postkantoor aan brieven worden gehecht wanneer de vooruitbetaling van het port onvoldoende is; ze geven aan hoeveel de geadresseerde moet bijbetalen

postage stamp quilt
Patchwork quilts bestaande uit duizenden vierkantjes of rechthoekjes ter grootte van een postzegel. Geen Nederlands equivalent

postbus
Gehuurde compartimenten in officieel daarvoor bestemde postkantoren, waar alle post wordt geplaatst en bewaard tot het wordt opgehaald door de huurder. Gebruik 'brievenbussen' voor zowel openbare als privé-bussen voor het ophalen en afleveren van post

postdirecteur
Leidinggevende beambten van postkantoren

post-impressionisme
Verwijst naar een stroming in de Westerse kunst aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. De term werd geïntroduceerd door de kunstcritici Roger Fry, Clive Bell en anderen om te verwijzen naar de kunst die chronologisch volgde op het impressionisme, maar die zich duidelijk onderscheidde van het Neo-impressionisme. De stijl kenmerkt zich door zeer uiteenlopende, uiterst persoonlijke artistieke stijlen

postzegeldoosje
Verschillende soorten dozen, voornamelijk bedoeld voor het bewaren van postzegels

postzegelmusea
Musea die zijn gespecialiseerd in de geschiedenis van postzegels, spaarzegels, gefrankeerde enveloppen, poststempels, ansichtkaarten, enveloppen en soortgelijke materialen die betrekking hebben op de geschiedenis van de post of de filatelie

postzegelvel
Wordt gebruikt voor vellen postzegels of grote hoeveelheden vellen zoals die te koop zijn bij een postbedrijf

posy
Wordt gebruikt voor de inscripties die aan de binnenkant van ringen worden gegraveerd; vaak betreft het korte gedichtjes

pot-à-oille
Het grootste type terrine, dat oorspronkelijk zou zijn gebruikt voor het opdienen van een bepaalde Spaanse stoofschotel, meestal rond van vorm, op pootjes of een voetstuk gezet, voorzien van twee handvatten en een deksel, en gewoonlijk gemaakt van zilver, soms van porselein; de meeste voorbeelden dateren uit de 18de eeuw

Potomac breccia
Een opvallend breccië dat wordt gewonnen in de Blue Ridge Mountains in Maryland en Virginia. Het bestaat voor het grootste gedeelte uit kalksteen, kwartskiezels en meerkleurige fragmenten, van zandkorrels tot keien. Dit alles wordt samengevoegd in een kalkhoudende matrix. Het is soms erg moeilijk te bewerken, omdat de harde kiezelstenen snel losraken van de zachtere matrix

poederdonsje
Kleine, zachte kussentjes die van katoen of dons zijn gemaakt en worden gebruikt voor het aanbrengen van cosmetisch poeder op de huid

poel
Wordt gebruikt voor stilstaande waterlichamen die kleiner zijn dan vijvers

point de neige
Verwijst naar Venetiaanse kant die wordt gekenmerkt door de vele lichte strepen (brides) of met draad gecreëerde motieven zoals lussen, picots en sterren die op sneeuwvlokken lijken

pole screen
Vuurschermen met een drievoetige sokkel en een rechtopstaande schacht die het omlijste paneel ondersteunen. Te onderscheiden van 'cheval fire screens' die door vier poten worden ondersteund

polijstborstel
Voorwerpen met een hard, glad, rond uiteinde of oppervlak die worden gebruikt om iets glad te maken of te polijsten. Bij het drukken worden ze gebruikt om ruwe delen van een diepdrukplaat glad te maken

polikliniek
Klinieken, vrijstaand of deel van een ziekenhuis uitmakend, waar kleine ingrepen worden uitgevoerd op patiënten die niet in het ziekenhuis worden verpleegd

politieman
Leden van een politiemacht die zijn opgeleid in methoden van wetshandhaving en in het voorkomen en oplossen van misdaden, en aan wie het gezag is verleend om de rust, veiligheid en orde binnen een gemeenschap te handhaven

pollepels
Keukengerei met een lang handvat en soms met een lepel aan het uiteinde voor het roeren van voedsel en dranken

polytheïsme
De religieuze ideologie dat er vele goden zijn, in tegenstelling tot monotheïsme. Polytheïsme is kenmerkend voor primitieve religies, evenals voor de religies van het oude Griekenland en Rome

pontate
Gedeelten van een fresco die vanaf dezelfde hoogte op een steiger zijn aangebracht, waardoor in het eindproduct rechte naden zijn te onderscheiden. Veel voorkomend bij grote Romeinse, Byzantijnse en dertiende-eeuwse fresco's

poort
Doorgangen door hekken of muren die twee aparte ruimten scheiden, of de bouwwerken of ornamentele constructies die zulke doorgangen afsluiten. Gebruik 'poortgebouwen' voor toegangsgebouwen die ook ruimte bieden aan een woning of stallen e.d

portiek
In- of aangebouwde portalen, die aan de straatzijde geheel open zijn en leiden naar de deur van een huis

Portlandsteen
Een oölietkalksteen die in Engeland veel wordt gebruikt in de bouw, met name in Londen. Het wordt gedolven op het Isle of Portland, een schiereiland aan de zuidkust van Engeland

positief
Foto's waarvan de tonen en kleuren overeenkomen met hun voorkomen in de natuur, meestal afdrukken op papier of dia's. Gebruikt ter onderscheiding van 'negatieven'

Post-functionalisme
Bouwstijl met als leidende figuren Sol LeWitt en Giuseppe Terragni

pothelm
Zware helmen die het hoofd en gezicht volledig omsluiten, oorspronkelijk met een platte bovenkant, maar later met een kegelvormige of ronde bovenkant; werden gebruikt in oorlogsvoering vanaf het eind van de 12e tot halverwege de 14e eeuw en daarna nog tot halverwege de 16e eeuw in toernooien

potten met deksel
Houders in allerlei grootte en vorm, maar meestal rond, hoofdzakelijk gebruikt voor huishoudelijke doeleinden. Ze zijn er ook van metaal

proveniershuis
Aalmoezeniershuizen waarin de bewoners werden verplicht te bidden voor de oprichter

praam
Een gestrekt, plat binnenschip met vlakke bodem dat vanaf de middeleeuwen veel in Noord-Europa werd gebruikt

praam
Te gebruiken voor kleine vaartuigen die traditiegetrouw overnaads gebouwd zijn, maar tegenwoordig ook van meerlagenhechthout worden gemaakt en aan beide kanten zijn voorzien van platte panelen in plaats van de meer gebruikelijke balken; het paneel aan de boeg is meestal kleiner dan die aan het achterdek

preciosa
Boeken die waardevol zijn vanwege hun feitelijke of verwachte zeldzaamheid; in specifieke zin, boeken die zich onderscheiden door hun vroege publicatiedatum, beperkte oplage, historisch belang of een specifiek kenmerk van de editie of band, bijvoorbeeld omdat ze zijn gesigneerd door de schrijver of bijzondere illustraties bevatten. Deze aanduiding verwijst meestal naar boeken die worden verzameld door een afdeling voor speciale collecties, archieven of een museum, in tegenstelling tot boeken die in een openbare bibliotheek staan en beschikbaar zijn voor het algemene publiek

predella's
Voetstukken van grote altaarstukken die zijn versierd met beelden welke betrekking hebben op de voornaamste panelen daarboven. Voorheen gebruikt om te verwijzen naar de verhoging waarop de priester stond en waarop een altaar was geplaatst

procesfilosoof
Verwijst naar personen die zich hebben bekwaamd in de studie van de theïstische filosofie, waarbij het creatieve wordingsproces wordt beschouwd als de universele realiteitsvorm en de nadruk ligt op de onderlinge verbondenheid van al wat is

procesvoering
Regels die door een wetgevend lichaam zijn opgesteld en betrekking hebben op de gang van zaken bij een rechtsgeding of een proces en die als doel hebben zo'n rechtsgeding of proces op een ordelijke en redelijke manier te laten verlopen

professies
Te gebruiken voor de activiteiten die mensen verrichten om in hun levensonderhoud te voorzien of die hun voornaamste bezigheid of werk vormen, al dan niet betaald. Gebruik ‘werkgelegenheid’ voor de mate waarin betaald werk beschikbaar is voor de bevolking

programma
Korte uiteenzettingen of verklaringen omtrent een te volgen procedure, over deelnamecriteria of over de onderwerpen die bij een bepaald evenement of een bepaalde onderneming aan de orde komen. Hieronder vallen onder meer opsommingen van de werkzaamheden die een (toneel)uitvoering met zich meebrengt, inclusief de namen van de uitvoerenden

programmatuur
Verzamelnaam voor de besturings- en toepassingsprogramma's, procedures en bijbehorende documentatie die betrekking hebben op de werking van een computersysteem

projectielantaarns
Te gebruiken voor doosachtige apparaten die bestaan uit een lamp, reflectoren om het licht te concentreren en meestal lenzen om de lichtstraal te vergroten of verkleinen, en die zijn bedoeld om afbeeldingen te projecteren die op doorzichtige glazen plaatjes zijn geschilderd en langzaam voor de lens langs worden getrokken; ze werden voor het eerst ontwikkeld halverwege de 17e eeuw

proto-lampas
Complex weefsel met twee aanvullende kettingstelsels, een basisinslagstelsel en een toegevoegd inslagstelsel. In tegenstelling to wat de naam doet vermoeden, is dit weefsel geen voorloper of variant van lampas

Pruisisch blauw
Reeks heldere, diep groenachtig blauwe kleuren die lijken op de kleur van het pigment met dezelfde naam dat oorspronkelijk hoofdzakelijk bestond uit ijzer-ferrocyanide

proprietary specification
Specificaties waarin de namen van producten en fabrikanten worden gegeven, aan de hand waarvan de aannemer en de klant een goede controle kunnen uitoefenen over de productselectie

prentkaartenalbums
Albums waarin prentbriefkaarten zijn geplakt, met of zonder aanvullende informatie erbij

progressieve kleurenproef
Series proefdrukken die de opeenvolgende en aanvullende stappen van een kleurendrukprocedé na elke kleurtoevoeging laten zien. Aan de hand van deze proeven wordt de kleurdensiteit bepaald en het effect van elke kleur op de andere kleuren. Eventuele kleurcorrecties kunnen worden geformuleerd voor de drukplatenmaker. Gebruik 'kleurenproefdrukken' voor series proefdrukken waarbij elke kleur van het proces te zien is op een afzonderlijke afdruk

prairiewagen
Overdekte wagens van gemiddelde grootte voor het vervoeren van vrachten en emigranten over de prairies en vlakten in het westen van de Verenigde Staten; meestal met rechte lijnen en linnen kappen; gebruik 'zware huifkarren' voor soortgelijke wagens die vooral werden gebruikt ten oosten van de Mississippi, met een bootvormig zijaanzicht en buitenwaards afrondende achterkleppen

prismatisch profiel
Wordt gebruikt voor lijsten met een hangend vooraanzicht. Gebruik voor lijstwerken met een ornamenteel motief van gebekte koppen c.q.. hoofden de term 'snavelkoplijsten'

profiel
Wordt gebruikt voor orthogonale tekeningen van een voorwerp of bouwwerk vanaf een verticaal vlak gezien. In de architectuur zijn het meestal doorsneden; in de scheepsbouw kunnen het doorsneden of aanzichten zijn, maar ze laten het schip altijd in de breedte zien

projectiemethode
Wordt gebruikt voor orthografische tekeningen die zijn geprojecteerd vanuit een andere hoek dan een normale plattegrond, doorsnede of aanzichten, om de ware grootte te laten zien van een hellend vlak

praalgraven
Uitgebreide bouwconstructies op of rond een graf; gebruik 'graven' voor eenvoudige teraardebestellingen

pragmatisme
Filosofische stroming die domineerde in de Verenigde Staten tijdens het eerste kwart van de 20ste eeuw en die is gebaseerd op het principe dat het nut, de uitvoerbaarheid en de praktische aspecten van ideeën, beleid en voorstellen bepalend zijn bij het beoordelen van de waarde ervan. Actie is volgens deze stroming belangrijker dan doctrine en ervaring gaat boven vaststaande principes. De betekenis van een idee komt tot uiting in zijn consequenties en een idee is waarachtig als dit kan worden aangetoond

prasine
Algemene term die verwijst naar diverse groene stenen en mineralen, vooral als ze worden gebruikt als edelstenen zoals smaragden of als pigment zoals groene aarde

Pratt-aardewerk
Brits loodgeglazuurd aardewerk van crèmekleurig materiaal, beschilderd, gepointilleerd of gesponst met warme kleuren, voornamelijk bruinachtig oker, vaalblauw en groen, en met een reliëfversiering. Gemaakt van 1790 tot ongeveer 1830. Geassocieerd met en vernoemd naar de pottenbakkerij van William Pratt in Staffordshire. Het werd ook gemaakt door andere lokale pottenbakkers in Staffordshire, het noorden van Engeland en Schotland

presentatiezwaard
Erezwaarden die worden overhandigd door vorsten, prinsen, pausen, verenigingen of bewonderaars in het algemeen aan individuen als beloning of blijk van erkenning van verdiensten in oorlog of de politiek; voornamelijk rapieren, staatsiedegens of sabels

presentexemplaar
Afzonderlijke exemplaren van boeken of andere uitgaven, inclusief prenten, die door de auteur van een opdracht zijn voorzien en door de auteur of soms de uitgever ten geschenke worden gegeven. Gebruik de term 'relatiegeschenken' voor objecten van zilver, aardewerk of gedenkmunten die voor een speciale gelegenheid van een inscriptie zijn voorzien

presidios
Gebruik voor militaire nederzettingen gevestigd door de Spanjaarden in Amerika vaak als garnizoensforten of buitenposten

proenen
Keramische voorwerpen, gebruikt om aardewerk gescheiden te houden tijdens het bakken

promesse
Onvoorwaardelijke schriftelijke beloften dat een bepaalde geldsom op vertoon wordt betaald of op een genoemde datum betaalbaar is aan de order van een genoemde persoon of aan toonder

pronkstilleven
Een soort banketje dat opvalt door zijn pracht en praal. Het bevat vaak een afbeelding van een of meerdere bijzonder waardevolle voorwerpen. Dit type kwam voor in de tweede helft van de 17de eeuw, hoewel de term pas na de 17de eeuw werd bedacht

pronktuinen
Wordt gebruikt voor tuinen met een complex ontwerp waarin bodembedekkers, laag struikgewas of gekleurde aarde zodanig dooreen zijn gevlochten dat knoopachtige patronen ontstaan

prosternidions
Pantsering voor paarden die een borstbescherming vormde en die vaak van brons werd gemaakt voor spannen van strijdwagens of voor paarden van generaals en andere hoge officieren. Leren riemen hielden het prosternidion op zijn plaats. Ceremoniële exemplaren waren zwaar versierd met reliëf