KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

presentaties
Te gebruiken voor gesproken of visuele representaties van informatie, zoals toespraken, demonstraties en diavoorstellingen, met als doel een goede zichtbaarheid te bereiken en een bepaald publiek over te halen in de ideeën, projecten of doelstellingen van de presentator te geloven of deze te ondersteunen

proclamatie
Documenten die officieel bekend gemaakt worden gemaakt of waarvan de tekst in het openbaar wordt omgeroepen. Het betreft met name openbare aankondigingen door functionarissen van een bepaalde verordening, een bepaald plan of een bepaalde stand van zaken

processiebaldakijn
Draagbare baldakijnen die men gebruikt tijdens processies om een heilig persoon of object te beschermen. Bij katholieke ceremonies hangt men dergelijke baldakijnen boven het Heilige Sacrament, de heilige oliën op Witte Donderdag, relikwieën of een beeld

prakijzers
Keukengerei, voor het bereiden, opdienen of nuttigen van voedsel, met twee of meer tanden aan een steel

preegdrukken
Prenten waarin de afbeelding grotendeels wordt gevormd door oppervlakken in reliëf te drukken door middel van uithollingen van de printplaat of blokken, gewoonlijk zonder het gebruik van inkt

prefectuur
Gebieden onder het bestuurlijk gezag van een prefect

prekenboek
Bundels waarin preken of homilieën zijn opgenomen, met name die preken en homilieën die gedurende een bepaald kerkelijk jaar tijdens de mis zullen worden gelezen

prekeramisch
Algemene term voor de periode van een vroege cultuur die bestond nog voor de introductie van keramische artefacten

prentenbijbels
Bijbels die meestal uitsluitend illustraties bevatten, soms in combinatie met korte teksten. In vroeger tijden werden ze gebruikt om Bijbelkennis onder ongeletterden te verspreiden. Er zijn talrijke middeleeuwse plaatjes-Bijbels bewaard gebleven, en zelfs exemplaren uit de 11de en 12de eeuw, maar er bestaan ook nog exemplaren uit de 16de eeuw

prentkaarten
Briefkaarten met een picturale afbeelding aan een kant

prentkunstenaar
Personen die tekeningen en andere kunstvoorwerpen voorbereiden, ontwerpen en ontwikkelen en die de middelen om grafische schone kunst te drukken, klaarmaken. Gebruik 'drukkers' voor personen die commercieel drukwerk doen

prepareren
Het verrichten van handelingen om iets gereed te maken voor gebruik, voor het verlenen van diensten of voor een bepaalde gelegenheid, test of taak

prescripties
Wordt in zijn algemeenheid gebruikt voor grondbeginselen, regels of wetten, bedoeld voor het beheersen of reguleren van het gedrag van personen en bedrijven enz

presentatieproeven
Drukproeven die aan de afdrukeisen voldoen en bedoeld zijn als geschenk aan groepen of personen

presenteerschalen
Drinkschalen bestaande uit een wijde, platte of ondiepe cuppa, steunend op een stam met een knop in het midden, gemaakt met of zonder oren en zelden met een deksel; wordt vooral gebruikt voor 16e eeuwse typen. Gebruik 'presenteerbladen' voor platte, ronde, vierkante, rechthoekige of ovale bladen vooral gebruikt voor het serveren van voedsel en drank

presidentieel bestuursorgaan
Bestuursorganen onder de bevoegdheid van een president

prevelementen
Documenten die de tekst van een voordracht of een rede bevatten

priester
Met name te gebruiken voor die geestelijken die offerande brengende, rituele, bemiddelende, verklarende of geestelijke functies vervullen

priesteres
Vrouwelijke geestelijken, voornamelijk in de oudheid, die taken met betrekking tot offers, rituelen, bemiddelen of geestelijkheid uitvoerden. In de huidige tijd worden vrouwen die priestertaken uitvoeren vaak 'priesters' genoemd

prijs
Dingen die aangeboden worden voor een wedstrijd, prijsvraag, etc, of soms toevallig worden gewonnen; het kunnen objecten, privileges, geldbedragen, eerbewijzen of symbolische voorwerpen zijn

prijs
Eretekens die, meestal met een document of voorwerp dat de prijs of beloning aanduidt of symboliseert, worden toegekend of verleend

prikspoor
Sporen die zijn uitgerust met een enkele scherpe punt om het paard aan te drijven; werden algemeen gebruikt vanaf vóór de christelijke jaartelling tot de 13e eeuw. Middeleeuwse Europese modellen hebben over het algemeen kegelvormige punten of een opgehoogd profiel of knobbel vlakbij de punt om te voorkomen dat de punt te diep doordringt

primair onderwijs
Tak binnen het onderwijs die de periode beslaat vanaf de kleuterschool of groep 1 tot en met groep 6, 7 of 8

prinsdom
Gebieden onder het bestuur van een prins of prinses

prinses
Verwijst naar een vrouwelijke vorst of heerser. Kan ook verwijzen naar bepaalde vrouwelijke leden van koninklijke families, gewoonlijk de vrouwen van prinsen of de dochters en kleindochters van vorsten

printkoppen
Te gebruiken voor dat deel van een afdrukeenheid dat het medium overbrengt op het substraat. Wordt meestal gebruikt voor het beschrijven van onderdelen van inkjetprinters

privébibliotheken
Bibliotheken die bestaan uit de collecties van individuen en niet van een openbare instelling, vaak gewijd aan een bepaald onderwerp of een bepaalde interesse

procedés waardoor een toestand wordt gewijzigd
Hieronder vallen omschrijvingen van procedés waardoor de toestand van een voorwerp of een constructie wordt gewijzigd; sommige begrippen die hier zijn gerangschikt, kunnen behalve naar het procédé zelf ook naar het resultaat daarvan verwijzen

procesfilosofie
Te gebruiken voor de theïstische filosofie die creatieve processen beschouwt als de universele vorm van realiteit en die de nadruk legt op de relationele aard van al het leven

processiekruis
Kruisen die zijn bevestigd op lange stokken en worden meegedragen in christelijke religieuze processies

processielantaarns
lantaarns die tijdens processies gebruikt wordt, meestal bestaand uit een lantaarn met glazen zijden bevestigd aan een paal

processionale
Boek met aanwijzingen, zangteksten met melodie en gebeden voor een processie

producer
Personen die de financiële en artistieke middelen van de producties van de uitvoerende kunst beheren

productiecellen
Verwijst naar cellen die feitelijk zijn gebruikt bij de productie van animatiewerk, bijvoorbeeld een tekenfilm

proef aan stroken
Eerste proefdrukken die vanaf het zetsel zijn gedrukt, meestal worden hiermee de proefdrukken bedoeld die zijn afgedrukt voor het zetsel in bladzijden is gezet

proeffabriek
Aanduiding voor experimentele inrichtingen, meestal kleinere versies van een geplande fabriek, die zijn gebouwd om productieprocessen te testen en om algemene ervaring op te doen met het besturen van de uiteindelijke inrichting

proefmunt
Wordt gebruikt voor munten die geslagen worden op gepolijste of matte muntplaatjes met speciaal geprepareerde, gepolijste stempels. Deze munten worden gewoonlijk gebruikt als geschenken of voor verkoop aan verzamelaars en zijn niet bedoeld voor circulatie

proefschrift
Geschreven verhandelingen, of het verslag van een discussie over een onderwerp, die meestal worden voorbereid en gepresenteerd als laatste toets voor het behalen van een graad of diploma, en zich kenmerken doordat ze resulteren uit onafhankelijk onderzoek en het bewijs leveren van de vakkennis en de beheersing van academische onderzoeksmethoden van de kandidaat

profielstaal
Wordt gebruikt voor metalen delen die een C-vormig of U-vormig segment hebben

programma
Een reeks gecodeerde instructies die door een apparaat of mechanisme, gewoonlijk een computer, kunnen worden uitgevoerd zodat ze een bepaalde taak uitvoeren

projectielpunt
Stukken hard materiaal, meestal steen of metaal, die zijn geslepen om een snijkant of een steekpunt te hebben. Ze worden gebruikt als projectielen of als koppen van projectielen

proportie
De verhouding in een gebouw of in enig ander kunstwerk tussen de verschillende delen of tussen de delen en het geheel , hetzij puur visueel hetzij rekenkundig beschouwd

proprietor
Te gebruiken voor personen die een bedrijven of commerciële ondernemingen bezitten. Geen Nederlands equivalent. Zie 'eigenaars'

prostitué
Mensen die zich tegen betaling aanbieden als seksuele partners

protectoraat
Afhankelijke gemeenten, naties of territoria, die door internationale verdragen onder bescherming of beheer van een of meerdere buitenlandse mogendheden zijn geplaatst, waarvan het verlies van beheer over kwesties zoals defensie en buitenlandse relaties kenmerkend is

Protochordata
Groep zeedieren die op een bepaald moment in hun levenscyclus een holle dorsale zenuwbuis, een chorda dorsalis en kieuwspleten hebben. Tot deze groep behoren onder meer hemichordata, urochordata, cephalochordata en alle hypothetische voorouderlijke vormen daarvan. Protochordata hebben geen schedel of ruggenwervels en men denkt dat ze lijken op de voorouders van de gewervelde dieren. Deze groep omvat de onderstammen Tunicata en Cephalochordata

provinciale musea
Musea die worden beheerd door de provincie, een bestuurlijk deel van landen als Nederland

provinciale overheid
Bestuur van de grootste regio's van een land

provincialisme
Het behoren tot een lokale groep met hetzelfde dialect en idioom

provinciehuis
Overheidsgebouwen waar het provinciaal bestuur en provinciale diensten zijn gehuisvest

provost
Te gebruiken voor hooggeplaatste functionarissen in verschillende organisaties, gewoonlijk in kerkelijke en academische instituten. Geen Nederlands equivalent voor deze algemene betekenis

Przewalskium
Genus waartoe één soort, het witliphert (Przewalskium albirostris) behoort

praecinctio
Doorgangen tussen hoger en lager gelegen rijen zitplaatsen in Romeinse theaters. Gebruik 'diazomata' voor soortgelijke doorgangen in Griekse theaters

prebyteriaan
Een van de belangrijkste protestantse groeperingen die voortkwamen uit de 16de-eeuwse Reformatie. In het algemeen hebben moderne presbyteriaanse kerken hun oorsprong in de calvinistische kerken op de Britse eilanden, waarvan de Europese tegenhangers bekend zijn geworden onder de meer algemene naam 'gereformeerden'. De term 'presbyteriaans' verwijst ook naar een collegiaal type kerkbestuur onder leiding van pastors en leken die ouderlingen of presbyters worden genoemd. Strikt genomen maken alle presbyteriaanse kerken deel uit van de gereformeerde of calvinistische traditie, maar zijn niet alle gereformeerde kerken presbyteriaans in hun bestuursvorm

prastara
Te gebruiken voor de entablementen die de overgang van wand naar dak vormen in een Dravidische tempel

Psittaciformes
Orde van 2 families en 368 soorten. Sinds 1600 zijn er 10 soorten uitgestorven. De vogels hebben vaak heldere kleuren, kunnen goed vliegen, eten zaden, vruchten of nectar en hebben sterke kromme snavels. De buitenste teen van de poten wijzen naar achteren

psykter
Oud Grieks vaatwerk waarvan het lichaam nabij de basis smaller wordt en is geplaatst op een hoog voetstuk; gebruikt voor het koelen van wijn

psykter-oinochoai
Verwijst naar een zeldzaam vattype met een hybride vorm. Het is in wezen een psykter met een klaverbladmond in plaats van een ronde mond en een verticaal schenkhandvat. Dit vat werd meer voor wijn dan voor koelvloeistof gebruikt

pseudo-Korinthische helm
Oude Etruskische helmen die zijn afgeleid van de veel gebruikte Corinthische helmen uit Griekenland en Italië; ze hebben een helmkap die het hoofd slechts tot de ogen bedekt en een kort of lang uiteinde aan de achterkant of een wijduitlopende cirkelvormige rand rondom ter bescherming van de hals en wangen

pseudoperipteraal
Beschrijft gebouwen die ingelaten zuilen of pilasters langs de zijkanten en achterkant hebben en vrijstaande zuilen langs de voorzijde

psalter
Verwijst naar boeken of andere documentvormen die het Boek der Psalmen bevatten, dat is samengesteld uit 150 psalmen uit het Oude Testament. Een psalter is meestal onderverdeeld in delen die dagelijks bij de metten en op zondag bij de vespers worden gereciteerd, en wordt gebruikt als liturgisch boek door de clerus bij de breviergebeden of getijden, of door leken voor privégebeden. Naast de psalmen bevatten psalters gewoonlijk ook een kerkelijke kalender, gezangen, geloofsbelijdenissen en de litanie van de heiligen. Koning David en zijn hofmuzikanten werden van oudsher beschouwd als auteurs van de psalmen. De onderwerpen van de psalmen zijn meestal hymnen om God te prijzen en smeekbeden om hulp en mededogen. In de christelijke traditie werden de psalmen zo geïnterpreteerd dat de Heer uit het Oude Testament werd gezien als Christus de Verlosser. Diverse passages uit afzonderlijke psalmen werden gezien als christelijke metaforen en vooraankondigingen. Hiëronymus maakte in de 4de eeuw n. Chr. de Hebreeuwse tekst van de psalmen voor westerse lezers toegankelijk door deze in het Latijn te vertalen. Twee vertalingen zijn gemaakt op basis van de Griekse versie (de Septuagint) en één vertaling rechtstreeks uit de originele taal. De drie versies zijn respectievelijk bekend als de Romeinse, gallicaanse en Hebreeuwse psalters. Het psalter was een van de meest geïllustreerde middeleeuwse teksten in het westen. Deze illustraties begonnen rond 725 n. Chr. en floreerden van de 12de tot de 14de eeuw. De tekst werd vaak verfraaid met prachtige ornamenten en afbeeldingen; psalmen leenden zich echter niet goed voor letterlijke illustratie, in tegenstelling tot de meer verhalende Bijbelgedeelten. Als gevolg hiervan waren de illustraties zeer gevarieerd, zowel in stijl als in iconografie. De meeste geïllumineerde psalters bevatten decoratieve gehistoriseerde beginletters bij de belangrijkste onderverdelingen van de tekst

Pseudotsuga
Genus van 6 soorten kegeldragende groenblijvende productiebomen die inheems zijn in het westen van Noord-Amerika en in Oost-Azië. De bomen worden gekenmerkt door lange, platte, spiraalvormig gerangschikte naalden die rechtstreeks uit de tak ontspringen. Iedere geelgroene of blauwgroene naald heeft een korte steel aan de basis en een gegroefd bovenoppervlak. De winterknoppen zijn bruin, glanzend en puntig van vorm. Als enige conifeer heeft de Douglasspar drielobbige bracteeën die tussen de schubben uitsteken. De kegels hangen omlaag en steken dus niet omhoog zoals bij echte sparren. De kegels rijpen in één jaargetijde en behouden hun schubben wanneer ze afvallen

Pseudalopex
Genus van vijf soorten vossen die in Zuid-Amerika voorkomen

psalterions
Snaarinstrumenten met opgehoogd houten bovenblad of met ondiepe klankkast met klankgaten, de snaren zijn evenwijdig aan het blad of de kast gespannen en aan beide kanten van het instrument met houten of metalen stemschroeven bevestigd; bespeeld door de snaren te tokkelen

Psilophyta
Group van twee bestaande genera, Psilotum en Tmesipteris. De soorten uit deze stam komen voornamelijk in de tropen voor. Het zijn skeletachtige planten die groepen vormen en op strobezems lijken. Ze hebben een primitieve structuur zonder wortels en bladeren of hebben andere structuren op de spruiten die op bladeren lijken. Morfologisch lijken ze op het fossiele genus Rhynia. Recent systematisch moleculair onderzoek duidt erop dat ze verwant zijn aan primitieve varens

psyché
Wordt gebruikt voor draaibare passpiegels op een vierpotig frame

psychiatric window
Ramen bestemd voor psychiatrische inrichtingen, die gekenmerkt worden door zware tussenliggende delen, weinig glas, laaggeplaatste ventilators en speciale schermen en beslag

psychische stoornis
Algemene term voor elke emotionele of organische geestelijke aantasting die zich manifesteren in onaangepast gedrag, psychologische problemen of aantasting van één of meerdere belangrijke functioneringsgebieden

psychologische primaire kleuren
Verwijst naar de vier basiskleuren - rood, groen, blauw en geel die in combinatie met zwart en wit bepaalde kleurervaringen definiëren en die in theorie verschillende psychische effecten bij de mens teweegbrengen. De verwerking van via het netvlies binnentredende visuele informatie door de hersenen is gebaseerd op drie groepen kleuren en achromatische signalen: rood en groen, blauw en geel (blauw afwezig), en wit en zwart

psychrometer
Hygrometers die de vochtigheid vaststellen door twee thermometers af te lezen, één met een natte bol en de ander met een droge

Psocoptera
Orde van 40 families van kleine insecten die boeken beschadigen doordat ze de lijm in de banden opeten

pseudogewelf
Wordt gebruikt voor gewelven die opgebouwd zijn door opeenvolgende lagen steeds iets verder naar binnen toe te ondersteunen met karbelen of cantilevers, tot zij samenkomen en afgedekt worden op het middenpunt van het gewelf

psychoanalyticus
Zij die psychoanalytische behandelingen geven

psychohistoricus
Zij die zijn gespecialiseerd in de psychohistorie, de analyse en interpretatie van historische gebeurtenissen aan de hand van psychologische theorieën en inzichten

psycholoog
Zij die psychologie bestuderen of in de praktijk beoefenen, de wetenschap van de geest en het gedrag van mens en dier, zowel gezond als ongezond, waarbij het accent ligt op individuen in relatie tot hun omgeving. Gebruik 'psychiaters' voor hen die zich bezighouden met het behandelen van gedragsstoornissen en mentale of emotionele stoornissen

pteron
Zuilengangen langs de zijkanten van antieke tempels. DEB

Pterosauria
Uitgestorven orde vliegende reptielen uit het Mesozoïcum. Kenmerkend was de zeer lange vierde vinger aan de voorste ledematen waaraan een vleugelmembraan vastzat waarmee de dieren konden vliegen

Pteriomorphia
Tweekleppige dieren die door sommigen op grond van de structuur van hun schelpen in een onderklasse zijn ingedeeld

Pterocarpus dalbergioides
Soort hardhoutboom, waarvan het knoesthout wordt gebruikt voor fineer

Pteroclidiformes
Orde van één familie met zestien soorten gedrongen, duifachtige grondvogels die voorkomen in de woestijnen van Afrika en Azië. Ze hebben korte poten kunnen snel vliegen, en ze eten zaden en insecten

purperhart
Genus van ongeveer 25 middelgrote tot grote boomsoorten die inheems zijn in de tropische gebieden van Midden- en Zuid-Amerika. De bomen zijn waardevol vanwege het harde hout dat bij blootstelling aan ultraviolet licht donker paarsachtig bruin wordt

put
Gaten, kuilen of andere meestal verticale uitgravingen die in de aarde worden uitgeboord, geslagen, gedrild of op een andere manier gebouwd om diverse vloeistoffen omhoog te halen, bijvoorbeeld water, brijn, aardolie of aardgas

Pulse-code Modulation; Pulse Code Modulation
De meest gangbare techniek voor het converteren van analoge signalen naar een digitale vorm door middel van sampling. Pulse Code Modulation is geen universeel geaccepteerde standaard, maar wel een techniek die wordt gebruikt voor uiteenlopende toepassingen, van telefonie tot de productie van cd's. De muziek van cd-kwaliteit wordt meestal gesampled op 44,1 kHz bij 32 bits per sample

putto
Motieven die mollige, soms gevleugelde en naakte figuren van kleine jongens weergeven, afgeleid van Grieks-Romeinse afbeeldingen van Eros. Gebruikelijk in kunst van de Renaissance tot en met de 18e eeuw

puthuisje
Afdakjes boven putten met rol en ketting. Komt ook voor als openbare voorziening in dorpen en steden

punteerijzers
Massieve ijzeren staven waarop een gedeeltelijk afgewerkt gesmolten voorwerp wordt overgezet van het hechtijzer of de glasblazerspijp voor de laatste modelleringen en versieringen

pulpkarton
Type goedkoop karton dat is gemaakt van gemengd papierafval en mechanische houtpulp

publiciteitsagenten
Zij die zich voor hun beroep of functie bezighouden met het publiekelijk verspreiden van informatie over een product, bedrijf, instelling, persoon, zaak of project

puin
Ruwe, gebroken stenen of bakstenen

punttroffels
Kleine troffels die worden gebruikt om specie op de baksteen te spreiden voordat deze wordt gelegd

putsteen
Een wigvormige baksteen die wordt gebruikt in boog- of cirkelconstructies

puinwaaier
Aanduiding voor glooiend, waaiervormig sediment dat door een waterstroom wordt afgezet waar deze een nauw stroomgebied of een hoogvlakte verlaat en uitloopt in een laagvlakte of een brede vallei

pulling
Wordt gebruikt voor het verwijderen van boekdelen uit een band met de bedoeling ze opnieuw in te binden; meestal betreft het de verwijdering van kaften, rugversterkingen en oude lijm, waarbij het garen wordt doorgeknipt en alle katernen van elkaar worden gescheiden. Wanneer een afzonderlijk, bibliografisch onderdeel is verwijderd uit een band met de bedoeling het daarna op zich zelf te doen staan wordt '@disbinding' gebruikt. Voor een boekblok dat nooit is gebonden, maar uit losse vellen, katernen of verzamelmateriaalbestaat, gebruik 'ongebonden'

purisme
Verwijst naar de stroming in de Europese schilderkunst die rond 1918 ontstond als antwoord op het decoratieve gehalte van het kubisme. De stijl kenmerkt zich door heldere, afgebakende geometrische vormen en ongemengde kleuren

puck
Zwarte schijven van gevulcaniseerd rubber met lichtelijk schuin aflopende zijkanten, 2,5 cm dik, 7,5 cm in doorsnee en met een gewicht van ongeveer 170 gram; ze worden gebruikt bij het spelen van ijshockey

puntboor
Boren die zijn gevormd als een taps toelopende, conische halve trechter waarvan één of beide open zijkanten zijn gescherpt om zijdelings te snijden

pureepersen
Keukengerei dat is ontworpen voor het persen van voedsel, voornamelijk gekookte aardappels, door een geperforeerde bak zodat het uiteindelijke product bestaat uit draden met de diameter van een rijstkorrel

publishing on demand
Publicaties die worden afgedrukt in door de eindgebruiker gewenste aantallen. Het af te drukken materiaal is opgeslagen in een elektronisch archief

Puebla
Verwijst naar een stijl die zijn oorsprong heeft in het Mexico van het einde van de 18de eeuw. In de architectuur heeft de stijl zich ontwikkeld uit de Spaanse barok; hij wordt gekenmerkt door rijke, beeldgesneden façades met herkenbare taps toelopende estípites, fel gekleurde exterieurs van geglazuurde tegels, en portalen, vensters en dakniveaus met verschillende geometrische contouren. De stijl werd voor het eerst toegepast in Mexico Stad, in de façade van het Sagrarium van de Catedral Metropolitana (1749-1768), een ontwerp van de architect Lorenzo Rodríguez, en verspreidde zich daarna snel

Purbeck marmer
Marmer dat wordt gewonnen in de omgeving van het schiereiland Purbeck-eiland in het Engelse Dorset. Voornamelijk gebruikt als bouwsteen