KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

rotameter
Instrumenten voor het meten van de stroomsnelheid van vloeistoffen, die bestaan uit een taps toelopende buis waarin een kleine drijver naar binnen wordt geduwd tot het gewicht van de drijverr en de kracht van de vloeistof in evenwicht zijn

rotskerk
Kerken bestaande uit ruimtes die zijn uitgehouwen in de levende rots. Te onderscheiden van 'grotkerken' die gebruik maken van naruurlijke holten in het aardoppervlak

rottink
Korte lichte stokken, meestal aan beide uiteinden met metaal of leer afgedekt en bedoeld voor het in de hand dragen, veelal door militaire officieren

rout chair
Benaming die wordt gebruikt door Chippendale voor kleine geschilderde stoelen met onbesproken plaatsen die worden gebruikt bij shows

routebeschrijving
Documenten waarin een bepaalde route wordt beschreven

rouwjuweel
Diverse sieraden die worden gedragen ter herinnering aan een overleden persoon tijdens de rouwperiode; vooral sieraden die haar van de overledene bevatten of motieven dragen zoals de treurwilg, lier of gebroken pilaar

rouwkapel
Ruimten voor rouwdiensten in rouwcentra. Gebruik 'grafkapellen' voor kapellen waarin zich privé- of familiegraftomben bevinden

rouwvaan
Vaandel van zwarte stof meegedragen in de rouwstoet en opgesteld in de kerk tijdens begrafenismis

rozenhoedjes
Verwijst naar snoeren of knopen voor het tellen van het aantal gebeden, een derde van de lengte van een rozenkrans

rozentuin
Bloementuinen waarin de meeste bloembedden worden gebruikt voor het kweken van rozen

ronde ovenschaal
Ronde ovenschotels met lage, gladde of geribbelde zijkanten, die vanaf de bodem schuin omhoog lopen

roze topaas
Verwijst naar roze of roodachtig topaas, doorgaans geproduceerd door blootstelling van geel Braziliaans topaas aan matige hitte, waardoor dit roze gaat kleuren. De term kan ook verwijzen naar de uiterst zeldzame, natuurlijk voorkomende roze of rode topaas

rubber
Product dat wordt gewonnen door het verwerken van het melkachtige sap van verschillende tropische bomen en andere planten, 'caoutchouc' genaamd. Geproduceerd in verschillende maten van hardheid en gewaardeerd om de elastische eigenschappen

rugklem
Speciale clips die bij bepaalde toepassingen worden gebruikt achterop een gipsplaat, zoals in sommige demonteerbare scheidingsmuren, om de plaat op zijn plaats te houden door deze in sleuven te bevestigen of in andere ontvangers in het raamwerk

ruimtelijke waarneming
Verwijst naar het besef dat een organisme heeft van de relatieve positie en oriëntatie van zijn lichaam en de objecten er om heen, op basis van herkenning van diepte en afstand en andere externe stimuli. Het begrip beschrijft ook het compenserende vermogen om beperkte, op waarneming gebaseerde aanknopingspunten te gebruiken om zich te oriënteren, of om het ruimtelijke veld van een omgeving te voorspellen en te reconstrueren

ruimtevaartuig
Te gebruiken voor bemande of onbemande voertuigen die zijn ontworpen om in een baan rond de aarde of richting een ander hemellichaam te worden gebracht

ruimteverwarmende muur
Wordt gebruikt voor muren die speciaal gebouwd zijn om goed warmte of koude op te vangen en op te slaan en daarna langzaam de opgeslagen energie door convectie naar een ruimte af te geven. Meestal ontworpen als onderdeel van een passief systeem van zonnewarmtecollectie

russenfamilie; bloembiesfamilie
Familie van 8 genera en ongeveer 400 soorten langzaam groeiende kruidachtige planten met wortelstokken die oppervlakkig op grassen lijken. Wordt in sommige classificaties in de orde Poales ondergebracht

rumaniet
Fossiel hars uit Roemenië. Vergelijkbaar met succiniet, maar men dacht dat het een andere botanische oorsprong heeft. Uit recente onderzoeken blijkt dat de verschillen eerder een indicatie zijn dat rumaniet een succiniet is dat in het oligoceen is aangetast door gedeeltelijke thermische degradatie tijdens de vorming van de Kliwa-zandsteenformaties waarin het wordt aangetroffen

Ruilmiddelen
De hiërarchie Ruilmiddelen bevat descriptoren voor objecten waaraan een specifieke waarde is toegekend en die bedoeld zijn voor gebruik bij het uitwisselen van goederen en diensten, en het vereffenen van schulden. Hieronder vallen objecten die in allerlei situaties bruikbaar zijn, in de algemene circulatie (bijvoorbeeld 'munten'), en objecten die beperkt bruikbaar zijn en vaak zijn bedoeld voor de uitwisseling van specifieke goederen en diensten (bijvoorbeeld 'betalingsbewijzen'). Het grootste deel van de descriptoren betreft benamingen van munten. Relatie met andere hiërarchieën: descriptoren voor groepen ruilmiddelen (bijvoorbeeld 'plate number blocks') bevinden zich in de hiërarchie Objectgroepen en systemen. Descriptoren die als omschrijving dienen van materialen welke bij de vervaardiging van ruilmiddelen worden gebruikt (bijvoorbeeld 'cupronikkel') zijn ondergebracht in de hiërarchie Materialen, terwijl descriptoren die verwijzen naar de wijze van vervaardiging van ruilmiddelen (bijvoorbeeld 'munten (procedés)') deel uitmaken van de hiërarchie Procedés en Technieken. In de hiërarchie Informatievormen vindt u descriptoren voor de verschillende identificerende symbolen of afkortingen die op diverse typen ruilmiddelen voorkomen (bijvoorbeeld 'munttekens') alsmede descriptoren voor zakelijke en financiële stukken (bijvoorbeeld 'aandelen')

ruimtefoto
Foto's vervaardigd buiten de dampkring van de aarde. Gebruik 'luchtfoto's' voor foto's van de aarde die gemaakt zijn vanuit een vliegtuig. Gebruik 'astrofoto's' voor foto's van hemellichamen of astronomische verschijnselen

ruimtefotografie
Fotografie buiten de atmosfeer van de aarde. Gebruik 'astrofotografie' voor fotografie van hemellichamen of astronomische verschijnselen. Gebruik 'luchtfotografie' voor fotografie van de aarde vanuit een luchtvaartuig

ruimtevaarttechniek
Tak van de techniek die zich bezighoudt met het ontwerpen, ontwikkelen, testen en produceren van luchtvaartuigen, ruimtevaartuigen, projectielen, raketvoortstuwingssystemen en ander materiaal dat zowel binnen als buiten de atmosfeer van de aarde functioneert

ruiterpad
Vrijgemaakte paden bedoeld voor paarden, en niet toegankelijk voor voertuigen

ruiterschool
Scholen waar de ruiterkunst wordt onderwezen; doorgaans met een arena, voedselopslag en verblijfruimten voor paarden. Voor gebouwen waar lesgegeven wordt in paardrijden op een minder formele wijze gebruik 'maneges (scholen)'

Russisch kalfsleer
Rood of roodbruin kalfsleer dat oorspronkelijk in Rusland werd geproduceerd en in de 17de eeuw in West-Europa werd geïntroduceerd. Het werd plantaardig gelooid met de schors van de wilg, de populier of de lariks en op de vleeszijde bewerkt met extract uit de schors van de berkenboom, die het de karakteristieke prettige geur meegaf, waarschijnlijk bedoeld om insecten op afstand te houden. Het werd vaak afgewerkt met een ruitjespatroon. Tussen 1780 en 1830 werd het zeer gewaardeerd door boekbinders en 'juchtleer' is er een imitatie van

rumi
Traditionele bladerrijke en vegetale arabesken in de Turkse Ottomaanse decoratieve stijl uit de 15de eeuw. Het patroon vertoont lange en puntige gespleten bladeren met gebogen zijden en vertakte uiteinden, vaak strak samengebonden met klassieke wijnstokken

ruggenborden
Te gebruiken voor materialen die vóór het inbinden worden bevestigd op de achterkant van de boekblokken, of die worden gebruikt voor de voering van de binnenkant van de rug van de kaft

rugleuning
Wordt gebruikt voor de delen van zitmeubels die de rug van de zitter ondersteunen. Voor de achterste oppervlakken of delen van voorwerpen in het algemeen wordt 'achterkanten (delen)' gebruikt

rugzijde
Te gebruiken om iets te beschrijven dat zich aan die kant van een object bevindt die het tegenovergestelde is van zijn voorkant of van de belangrijkste of nuttigste kant. Gebruik 'achterkanten (delen)', uit de hiërarchie Onderdelen voor deze delen zelf

rudaceous rock
Afzettingsgesteente dat is samengesteld uit een aanzienlijke hoeveelheid ronde of hoekige fragmenten die grover zijn dan zandkorrels

ruitpatroon
Korrelpatroon voor boekbinderslinnen dat in de jaren 30 van de 19de eeuw in zwang raakte

rustiek werk
Oppervlaktepatroon oorspronkelijk voor steen gebruikt maar steeds vaker nagemaakt in andere materialen; het geeft het effect van grote blokken met diepe, brede voegen

Rubens brown
Een oranjebruin transparant pigment dat is gemaakt van het synthetische alizarine

ruimtebasis
Wordt alleen gebruikt voor bemande bouwconstructies die voor bepaalde doeleinden zijn gevestigd op natuurlijke buitenaardse hemellichamen. Gebruik 'ruimtekoloniën' voor grotere gemeenschappen die zijn gevestigd in de ruimte of op natuurlijke buitenaardse hemellichamen. Gebruik 'ruimtestations' voor bemande kunstmatige satellieten die in een vaste baan zijn geplaatst en die dienen als basis voor bepaalde functies

Russische kruisen
Kruisen met drie dwarsbalken op een langere verticale balk, waarbij de bovenste balk de titel INRI van het kruis bevat, de tweede langere dwarsbalk de armen van het kruis vormen en de onderste dwarsbalk (altijd gekanteld) het suppedaneum of de voetensteun voorstelt

Rubiales
Orde van bloeiende planten. In sommige systemen brengt men families uit deze orde onder in de orde Gentianales

Rudd-tafel
Kaptafels met twee laden aan de zijkanten, die uitklappen met een driedelige toiletspiegel erop zodat een vrouw zichzelf van alle kanten kan zien

rummer
Type laat 18e- en vroeg 19e-eeuwse Engelse drinkglazen met een grote kelk die op een korte steel staan. Vroege exemplaren hebben een eivormige kelk van vrij dun glas. Latere exemplaren zijn veel dikker, met rechte zijkanten en een zware, soms vierkante voet. Geen Nederlands equivalent

ruimtekolonie
Wordt gebruikt voor grote gemeenschappen die in de ruimte of op natuurlijke buitenaardse lichamen gevestigd zijn. Voor kleinere, bemande installaties, gevestigd op natuurlijke buitenaardse lichamen voor speciale functies, gebruik 'buitenaardse bases'. Gebruik 'ruimtestations' voor bemande kunstmanen die in een vaste baan gebracht zijn en dienst doen als basis voor speciale functies (b.v. wetenschappelijke observaties of het bijtanken van ruimteschepen)

ruimtestation
Wordt gebruikt voor bemande kunstmatige satellieten die zijn ontworpen om in een vaste baan rond te draaien en die dienen als basis voor bepaalde functies (bijvoorbeeld wetenschappelijke observaties of het bijtanken van ruimtevaartschepen). Gebruik 'ruimtebases' voor bemande bouwconstructies op natuurlijke buitenaardse hemellichamen. Gebruik 'ruimtekoloniën' voor grotere gemeenschappen die zijn gevestigd in de ruimte of op natuurlijke buitenaardse hemellichamen

ruïnemarmer
Een gefragmenteerde kalksteen die na te zijn gesneden en gepolijst een mozaïekeffect geeft dat doet denken aan ruïnes of vervallen bouwwerken

ruitarmige kruisen
Kruisen met ruitvormige inkortingen aan de armen

rustbank
Verwijst naar lange zitmeubelen die van een rugleuning en meestal van armleuningen zijn voorzien. Ze zijn groot genoeg voor twee of meer personen. Tussen de termen 'rustbank' en 'sofa' wordt tegenwoordig vrijwel geen onderscheid gemaakt, maar er is wel degelijk een verschil: een rustbank is minder volledig bekleed dan een sofa, en soms ontbreekt de bekleding zelfs geheel

rugbyveld
Te gebruiken voor de volledige speelvelden waarop rugby wordt gespeeld

ruimte achter de coulissen
Delen van theaters achter het toneel, gebruikt als kleed- en opslagruimte, als artiestenfoyer en soms als inner stages

Ru
Verwijst naar de stijl van porselein dat in China werd gemaakt in de keizerlijke fabriek in Ju Chou in de provincie Honan tijdens de Sung-dynastie van 1107 tot 1127. De stijl wordt gekenmerkt door vaalgeel gekleurde voorwerpen met een dunne, licht-lavendelkleurige craquelé glazuurlaag

Rubus strigosus
Struik met rode vruchten die wijdverspreid is in Noord-Amerika. In veel classificaties beschouwd als een ondersoort van Rubus idaeus. De vrucht is geen echte bes. Botanisch wordt het een 'verzamelvrucht' genoemd, een vrucht die bestaat uit allemaal kleine steenvruchtjes

Rudd dressing chest
Historische benaming die wordt gebruikt voor ladenkasten uit het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw, die speciaal ontworpen laden aan de bovenkant hebben met toiletspiegels, net zoals bij Rudd-tafels

rugschild
Delen van de wapenrusting die de achterzijde van de romp beschermen en die bestaan uit verscheidene brede harnasplaten die met gespen aan elkaar vastzitten of uit een enkele plaat die met riemen, scharnieren of anderszins aan het borstschild is bevestigd

rugzak
Tassen van canvas, nylon, leer of ander flexibel materiaal die op de rug gedragen worden door middel van een band over iedere schouder

ruimen
Het uitboren of wegsnijden van materiaal dat is overgebleven tussen twee gaten in een rij dicht op elkaar geboorde gaten; dit procédé wordt met name toegepast in de mijnbouw en het steenhouwen

ruimtebeeld
Te gebruiken voor de verhouding tussen verschillende massa's of volumes van een gebouw of structuur

ruimtelijk gedrag
Reacties en interacties van personen of groepen personen in relatie tot de onmiddellijke omgeving, inclusief de levende of levenloze objecten binnen die omgeving. Waarneming van de omgeving zet aan tot bepaalde handelingen, bijvoorbeeld zelfbewegingen van de handelende persoon. Dit gedrag leidt vervolgens tot veranderingen in de waarneming, zodat bijvoorbeeld de omgeving verrassend anders wordt gezien

ruimtevaartmuseum
Museums die zich specifiek richten op de geschiedenis van de ruimtevaart en astronauten

rund
Vooral het volwassen dier van het bekende holhoornige, herkauwende zoogdier uit het geslacht Bos dat om zijn vlees en melk en ook wel als trekdier gehouden wordt (het mannetje heet stier, het vrouwtje koe en het jong kalf)

runologie
Subdiscipline van de paleografie die gespecialiseerd is in het onderzoek van bepaalde oude tekens, de zogeheten 'runen', en van de schriftstelsels die daar op gebaseerd zijn

rus
Grasachtige plant van het genus Juncus, met een mergachtige of holle steel, die wordt aangetroffen in vochtige of moerasachtige omgevingen

Russische fagot
Fagotten bestaande uit 3 of 4 losse delen, eindigend in een wijd uitlopende klankbeker of een beschilderde drakenkop, zwanenhalsvormige aanblaasbuis, rechtopstaand; vroege 19de eeuw

rustiek
Een voornamelijk in kunstnijverheid en interieurontwerp gehanteerde algemene stijl die wordt gekenmerkt door het gebruik van landelijke motieven en thema's, voornamelijk door het gebruik van houten en metalen meubels waarvan de belangrijkste componenten zo zijn uitgesneden en versierd dat ze lijken op de takken van bomen. De stijl ontstond halverwege de 18e eeuw en viel samen met de idealisering van de natuur en een eenvoudige levensstijl. De stijl was vooral populair in Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten

ruimtepak
Volkomen afgesloten pakken met een eigen drukregeling die de drager in staat stellen te functioneren in de ruimte of op extreme hoogten binnen de atmosfeer

rug
Wordt gebruikt voor dat gedeelte van een boek waar de katernen en bladzijden bij elkaar gebonden worden, of voor het materiaal dat deel bedekt en meestal zichtbaar is als het boek op een plank staat

ruwe constructie-element
Onderdelen die worden gebruikt bij de constructie van gebouwen en andere bouwwerken, zoals schroeven, moeren en bouten, en waarvan het over het algemeen niet de bedoeling is dat ze zichtbaar blijven

rupsbandkraan
Kranen die bestaan uit een draaibare bovenbouw met krachtbron, aandrijfmechanisme en een giek en die is geplaatst op een onderstel met rupsbanden om te kunnen worden verplaatst. Worden gebruikt voor het heffen en verplaatsen van ladingen over diverse draaicirkels

rupswagens
Landvoertuigen die zijn uitgerust met ononderbroken rolbanden die over getande wielen lopen, voor vervoer over oneffen terrein

ruw kalfsleer
Kalfsleer dat op de vleeszijde wordt gedragen, vaak gebruikt voor rekeningenboeken en andere banden van kantoorbenodigdheden. Het verschil met suède is dat het niet is gepolijst met een amarilschijf

rubab
Snaarinstrumenten met lange hals, per bevolkingsgroep verschillend in grootte, vorm en gebruikte materialen; bespeeld door er op te tokkelen; Centraal-Azië, Tadzjieks, Uighuren, Kazakken, Oezbeken

rubber overschoen
Overschoenen van rubber, vooral die zonder gespen en die niet helemaal tot aan de enkel reiken. Gebruik 'galoches' voor overschoenen van rubber of waterafstotend materiaal die tot boven de enkel reiken en vaak gespen of andere sluitingen hebben

rubberbinding
Klevende bindingen die geproduceerd zijn in het midden van de 19e eeuw, waarbij een rubber oplossing is gebruikt

rubberen spatel
Spatels met een blad van rubber, nylon of ander synthetisch materiaal die met name worden gebruikt voor het verwijderen van zacht voedsel uit schalen

rubberen stempel
Voorwerpen met een rubberen drukvlak dat wordt bedekt met een laagje inkt waneer het op een met inkt doordrenkt kussentje wordt gedrukt. Worden gebruikt om met de hand te stempelen

Rucervus
Genus waartoe drie soorten herten behoren

rugkrabber
Te gebruiken voor instrumenten bedoeld om zich mee op de eigen rug te krabben, vaak in de vorm van een handje op een lange stok

ruige hickoryhout
Hout van de boom behorende tot de soort Carya ovata, en andere soorten van de walnotenorde. Het heeft dik, wit spinthout en roodachtig bruin kernhout. Het hout is zeer gewild voor het vervaardigen van stelen voor bijlen en houwelen, en handvatten voor ander gereedschap

ruimtelijke analyse
Statistische techniek waarbij van bepaalde factoren de locaties, de indeling van de ruimte en de onderlinge verhoudingen worden onderzocht

ruimtelijke ordening
Wordt gebruikt als verwijzing naar wetten die bepalen hoe land wordt gebruikt, ruimtelijke ordening en stadsvernieuwing, als beschrijving voor de overkoepelende plannen van steden voor huisvesting, industriële, commerciële en recreatieve faciliteiten en de invloed daarvan op het milieu

ruimtelijke ordening van het platteland
Het terrein binnen de ruimtelijke ordening dat zich bezighoudt met de ontwikkeling, het gebruik van hulpmiddelen en behoud en verbetering van het milieu in plattelandsgemeenschappen

ruimtesonde
Onbemande ruimtevaartuigen die zijn ontwikkeld voor missies waarbij ze niet in een omloopbaan worden gebracht, maar naar andere planeten of de verre ruimte in worden gestuurd; gebruik 'kunstmatige satellieten' voor onbemande ruimtevaartuigen die voor hun missie in een omloopbaan worden gebracht

ruiterstandbeeld
Beeldengroepen bestaande uit een ruiter te paard

ryuteki
Japanse dwarsfluiten gemaakt van een enkele bamboebuis. Net zoals de 'nokan' met zeven vingergaten op gelijke afstanden, een balansgewicht bovenaan, een roodgelakte boring en een omhulsel van schors of twijn. In tegenstelling tot bij de 'nokan' is een geborduurde versiering op rode achtergrond bovenaan aangebracht; voor hofmuziek en bij sommige volksdansen gebruikt

Sawankhalok
Verwijst naar de aardewerkstijl die ontstond doordat er grote hoeveelheden keramiek voor de export moesten worden geproduceerd tijdens de Ayutthaya-periode. De exportproducten bestonden onder andere uit grote schalen, kommen, vazen, olielampen, miniatuurolifanten, katrollen, loodgewichten en dakpannen. De keramiek van deze stijl kan worden verdeeld in vijf typen: celadon, op hoge temperatuur gebakken steengoed bedekt met een natuurlijk veldspaathoudend asglazuur, onderglazuur zwart, bruin en parelgrijs, bruin en wit. De kleuren van deze keramiek variëren van lichtgroen tot olijfgroen of blauwgroen, en van bruin tot licht-honingkleurig of gebroken wit. Aardewerk en keramiek in deze stijl was doorgaans eenvoudig en praktisch, maar sommige producten vertoonden gekamde of ingegrifte patronen onder het glazuur

sandelhout
Genus van houtige bloeiende planten, voorkomend als bomen of heesters. Meestal betreft het wortelparasieten die zich voeden door fotosynthese, terwijl ze water en anorganische voedingstoffen aan de wortels van andere soorten onttrekken. Diverse soorten, met name S. album, produceren sterk geurend hout, dat gebruikt wordt als geurstof en voor parfums, en als kruidengeneesmiddel

Sakya
Een school in het Tibetaanse boeddhisme die de leer volgt van de geleerde en reiziger Drogmi (992-1072). Drogmi is bekend om zijn vertaling in het Tibetaans van de Hevajra Tantra, een belangrijk tantrisch werk en een van de voornaamste teksten van de Sakya-school. Hij is ook verantwoordelijk voor de invoering in Tibet van het Indiase systeem dat bekendstaat als Lam Drey, dat gebruik maakt van de symboliek van de seksuele vereniging als middel om de mystieke re-integratie van het zelf te bereiken. De hevig behoedende Hevajra is de beschermgod van de Sakya-school. De school is bekend om zijn wetenschappelijke productie, in het bijzonder door de exegeses en historische verhandelingen over het boeddhisme. De bekende 'Blauwe annalen', een geschiedenis van het Tibetaanse boeddhisme, zijn in de 15de eeuw geschreven door een volgeling van de school. De school ontleent zijn naam aan het klooster van Sakya, in 1073 gesticht door Konchok Gyalpo, een leerling van Drogmi, 80 km ten noorden van de Mount Everest. Kunga Nyingpo, de zoon van Konchok Gyalpo, maakte de leer van de Sakya-school systematischer. De abten van het klooster van Sakya werden van circa 1270 to 1340 door de Mongoolse heersers van China benoemd tot regenten van Tibet, maar toen de Mongoolse dynastie aan macht inboette, deden de abten van Sakya dat ook. Sakya heeft om de macht gestreden met andere scholen van het Tibetaanse boeddhisme, vooral de Gelug. De abten van Sakya mogen trouwen en het ambt gaat over van vader op zoon of van oom op neef. De Sakya-school kent twee subsekten: de Ngor en de Tshar

Sakya-school
Tibetaanse schilderschool die is gelieerd aan de boeddhistische orde met dezelfde naam. Deze behoort tot een van de vier belangrijkste orden. De school, die floreerde vanaf de 13de tot de 16de eeuw in het midden van Tibet, ontstond in Sakya-kloosters, vooral in het klooster van Ngor. Sakya-schilderijen bestaan vaak uit meerdere mandala's die zich kenmerken door effen kleuren, een icoonachtige kwaliteit en een algemene directheid die de religieuze en visuele complexiteit ervan aanvult

Samarra
Aardewerkstijl die zijn naam ontleent aan aardewerk dat is gevonden in Samarra, de tijdelijke residentie van de Abbasidische kaliefen in de 9de eeuw. Samarrawerk werd pas bekend nadat er in 1911 en 1913 opgravingen waren gedaan. Het in Samarra gevonden aardewerk was echter vermoedelijk afkomstig uit Bagdad, dat daar niet ver vandaan ligt; er zijn andere voorbeelden van deze stijl gevonden in Perzië, Spanje, Egypte en Syrië, plaatsen waarheen de stijl zich later heeft verspreid. Samarra wordt gekenmerkt door een dunne romp van uiterst fijn gemalen zwavelgele klei en een zorgvuldig aangebracht zacht tinglazuur. Een opvallend staaltje van technisch kunnen was het heldere goudglazuur dat bewust werd gecombineerd met andere metaaltonen, op zowel tegels als vaatwerk. Het decor bestaat meestal uit één dier of grotere ontwerpen op de binnenzijde van het vaatwerk, terwijl de buitenzijde vrijwel altijd is gedecoreerd met rondlopende rijen streepjes. Vroege voorbeelden uit de 8ste eeuw lijken bedrieglijk veel op gouden schalen, hetgeen erop duidt dat ze de vroegste voorbeelden zijn van imitaties van tafelgerei uit edelmetaal, waarvan het gebruik verboden was. Samarra imiteerde vaak het Chinese keramiek dat in het gebied werd geïmporteerd

samengestelde vrucht
Volgens de botanische definitie vruchten die bestaan uit groepen of samenstellingen van meerdere delen. Vruchtverbanden bevatten zaden van verschillende vruchtbeginsels van een enkele bloem, zoals de braam en de framboos. Verzamelvruchten bevatten de vruchten van meerdere bloemen die zijn samengesmolten of dicht op elkaar zitten, zoals de moerbei die ontstaat uit een groep kleine afzonderlijke bloemen die worden samengeperst als ze zich tot vrucht ontwikkelen

samenvoegen
Wordt gebruikt voor het plakken of samenhechten, meestal door twee onderdelen over elkaar te leggen, zoals bij diverse metselwerkzaamheden, en het stevig vastmaken of vastkleven met behulp van een bind- of hechtingsmiddel

Sarcopterygii
Klasse van gewervelde vissen die gelobde gepaarde vinnen hebben met een vlezige basis op een benig skelet. De vinnen zitten met één enkel bot aan het lichaam vast. De vissen hebben een blijvende chorda dorsalis, interne neusgaten en twee rugvinnen met gescheiden bases en niet zoals straalvinnige vissen een enkele rugvin. Deze onderklasse is zeer oud en verscheen in het Onder-Devoon, ongeveer 390 miljoen jaar geleden. Uit de onderklasse zijn amfibieën ontstaan. In sommige classificaties beschouwt men het als een klasse in plaats van een onderklasse. De erkenning van de onderklasse of klasse Sarcopterygii is controversieel, omdat sommige ichtyologen denken dat de twee grootste groepen, de Crossopterygii (waartoe de rhipidistia en de coelacanten behoren) en de Dipnoi, van verschillende voorouders afstammen, aangezien de huidige vormen van de twee groepen in hoge mate van elkaar verschillen. De primitieve soorten vertonen echter een aantal overeenkomsten, wat erop lijkt te duiden dat ze een gemeenschappelijke voorouder hadden

sari's
Van oorsprong Indiase bovenkleding bestaande uit een aantal meters dunne stof die zo om het lichaam wordt gedrapeerd dat het ene eind een rok vormt en het andere een hoofd- of schouderbedekking

sabi
Esthetisch en poëtisch ideaal dat vooral een belangrijke rol speelt in de Japanse theeceremonie en haiku-gedichten. Het pleit voor het vinden van vreugde en rust in het oude, aangetaste en onvolmaakte. Het wordt soms gebruikt als synoniem van of in samenhang met het concept 'wabi'

sacramentshuisje
Vrijstaand bouwsel of in de muur uitgespaarde kast in de nabijheid van het altaar voor het bewaren van de eucharistie. Kunnen ook bovenop altaarstukken worden geplaatst

Saint-Porchaire-aardewerk
Verwijst naar voorwerpen die zijn vervaardigd uit fijne witte aardewerkklei, gedecoreerd met delicate, telkens herhaalde, ingesneden of ingedrukte dessins en ingelegd met engobe in verschillende kleuren, in het bijzonder geel oker en bruin. De populairste dessins zijn lofwerk, heraldische wapens en allerlei populaire abstracte motieven, met name motieven die gebruikt werden als decoratie voor boekomslagen. De meeste motieven zijn ontleend aan het patronenboek 'La Fleur de la science de pourtraicture' (1530) van Francesco Pellegrino. Vaak werd ook nog reliëfwerk toegevoegd. De dunne laag opgebracht loodglazuur doet denken aan een vernislaag en geeft het aardewerk een romige kleur. Saint-Porchaire werd van circa 1500 tot circa 1570 vervaardigd in Saint-Porchaire, Frankrijk, en de omgeving van Saintes, in het zuidwesten van Frankrijk, gedurende het bewind van Frans I en Hendrik II. De techniek vereist een hoge technische vaardigheid, wat verklaart waarom het aardewerk slechts in beperkte aantallen is vervaardigd (64 gedocumenteerde exemplaren). Dit aardewerk werd in de 19de eeuw geïmiteerd door fabrieken als de Minton Ceramic Factory in Engeland

sakara's
Trommen met een open lijst van aardewerk, 1 vel, met stokjes of bamboe pennen voor het spannen; Yoruba, Nigeria

Samarra
Verwijst naar de periode en beschaving die zich van circa 6200 tot 5500 v. Chr. ontwikkelde in centraal Mesopotamië en zich uitbreidde naar het noorden, en die is genoemd naar de archeologische vindplaats te Samarra. Vooral bekend om zijn beschilderde aardewerk, soms gedecoreerd met menselijke en dierlijke vormen, lemen beeldjes, en het vroegst bekende gebruik van leemsteen in Mesopotamië

Samisch
Verwijst naar een soort Romeins aardewerk dat een variant is van het Terra sigillata. De term wordt gebruikt voor aardewerk dat ofwel vervaardigd werd op Samos, een eiland in de Egeïsche Zee, of werd gemaakt van klei die van dit eiland afkomstig was. Moderne wetenschappers gebruiken de term doorgaans als een synoniem voor ‘Terra Sigillata', omdat zij ervan uitgaan dat het eerdere gebruik van de term was gebaseerd op een verkeerde interpretatie van de oude toepassing,die waarschijnlijk slechts verwees naar een bij Terra sigillata gebruikte laktechniek en niet naar Samos. Soms wordt de term gebruikt als verwijzing naar Grieks geometrisch en oriëntaal ogend aardewerk dat werd gemaakt of opgegraven op Samos

Sanage
Verwijst in algemene zin naar diverse stijlen aardewerk met asglazuur die gedurende de gehele Hein-periode (794-1185) werden vervaardigd in de industriële ovens van Sanage, ten oosten van het huidige Nagoya. Er werden vooral kommen, potten, borden en vazen geproduceerd

Santalum album
Langlevende, houtige, bloeiende plantensoort, de meest bekende bron van sandelhout. Deze soort wordt al lange tijd gewaardeerd, geoogst en gekweekt om zijn welriekende hout en geneeskrachtige eigenschappen van de etherische olie. Momenteel dreigt de wilde populatie uit te sterven. Er bestaan nog maar zeer weinig grote bomen, dus wordt de soort op dit moment nauwelijks gebruikt voor fijne houtbewerking. Het duurt veertig jaar voordat nieuwe bomen kunnen worden gekapt

Sapindales
Orde van bloeiende planten, waaronder citrusbomen, esdoorns, de paardenkastanje, lychee, ramboetanboom, mangoboom, acajouboom, wierookboom, mirreboom, mahonieboom en neemboom

Sarab
Verwijst naar een Iraanse aardewerk stijl uit de periode rond 6000 v. Chr. Genoemd naar de archeologische vindplaats Tepe Sarab in West-Iran. Het aardewerk is gedecoreerd met geometrische en kikkervisachtige motieven

Saragasj-fase
Verwijst naar de periode van de Tagar-fase waarin de koergans groter zijn: deze bevatten acht of tien lange stenen in de muren van het grafgedeelte en de zijkanten zijn tussen tweeënhalf en drie meter lang. De graftombes bestaan uit een grafkamer met een dak, geheel gemaakt van boomstammen. Deze collectieve graftomben die aan bepaalde geslachten toebehoren, bevatten lichamen van mannen en vrouwen en van alle leeftijden. Het aardewerk uit deze periode is gewoonlijk onversierd en de bronzen gebruiksvoorwerpen zijn vooral strijdbijlen zonder praktisch nut