MijnQuiz - Huiswerk geschiedenis

Categorie: Geschiedenis en volkskunde
Datum & Land: 25/11/2024, Nederland
Woorden: 2097

Aquaduct
bovengrondse waterleiding gebouwd op bogen

Arabieren
de bewoners van her Arabische schiereiland. Later werden allen in het midden-Oosten en noord-Afrika die Arabisch spraken en moslims waren Arabieren genoemd.

Arabische lente
reeks omwentelingen in Arabische landen in 2011, die leidde tot de val van dictators, machtsstrijd en chaos

Arabische liga
organisatie (sinds 1945) van 22 Arabische landen om hun onderlinge samenwerking te bevorderen

Arabische opstand
opstand van Arabische nationalisten tegen het Osmaanse rijk tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Arabische wereld
gebied met Arabische cultuur

Arabisme
rond 1900 een stroming onder arabieren in het Ottomaanse rijk om een nationaal bewustwordingsproces te stimuleren

Arbeider
iemand die werkt in een fabriek

Arbeidersbeweging
beweging waarin arbeiders zich organiseren om te strijden voor betere leef- en werk omstandigheden.

Arbeidsdeling
Manier van produceren waarbij de arbeiders ieder slechts een deel van het product maken (vaak aan de lopende band).

Arbeidsinzet
gedwongen arbeid

Arbeidsomstandigheden
Geheel van voorwaarden en omstandigheden waaronder een arbeider moet werken. Hiertoe behoren onder andere het loon, het aantal werkuren per dag en per week en de (on)veiligheid op de werkvloer.

Arbeidsverdeling
het maken van producten in verschillende stappen. (kleren werden bijv. in 40 handelingen gemaakt, iedere arbeider hoefde vaak maar één handeling te verrichten, bijv. hele dag gaatjes boren).

Arbeidswet
Wet uit 1889 die werktijden van vrouwen en jongens tot zestien jaar regelde. In 1919 kwam er een nieuwe Arbeiderswet, die bepaalde dat een werkweek zes dagen en 45 uur mocht bedragen en een werkdag maximaal 8 uur.

Archaïch
(van een kunstwerk) in de oude stijl, ouderwets.

Archeologie
De wetenschap die zich bezighoudt met doen van opgravingen en het bestuderen van de vondsten

Archimedes
wiskunde en natuurkunde

Archipel
grote aantallen eilanden die bij elkaar liggen

Archont
Hoge ambtenaar in Athene.

Arena
speelveld in een amfitheater

Argument
Goede reden die je antwoord ondersteunt

Arianisme
stroming binnen het christendom waarvan de aanhangers geloofden dat Jezus Christus een mens was en niet tegelijkertijd God

Arische ras
pseudowetenschappelijke aanduiding voor een (volgens nationaalsocialisten superieur) ras van blanke mensen die van oudsher een (indo-)germaanse taal zouden spreken; semieten (joden en arabieren) en slaven behoren niet tot het arische ras

Aristocraat
Iemand die behoort tot de aristocratie, een kleine elite van machthebbers (in de stadstaat)

Aristocratie
Grieks voor regering van de besten. Meestal kwam dit neer op een regering door rijke en aanzienlijke families. Aristocratie wordt ook wel gelijk gesteld aan adel.

Aristoteles
Grieks wetenschapper, zoeken naar verklaringen door waarnemingen

Armada
Vloot waarmee Filips II in 1588 probeerde Engeland te veroveren. Doordat deze aanval mislukte, ging Filips II failliet waardoor de Noordelijke Nederlanden de kans zagen zich uit te roepen tot de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Armenzorg
zorg voor de armen, meestal georganiseerd door de kerk of het stadsbestuur

ARP
antirevolutionaire partij, opgericht in 1878 door Abraham Kuyper. gereformeerde partij die zich tegen het idee van de Franse Revolutie verzette, dat verstand i.p.v. geloof de basis is voor het menselijk handelen

Arrangeren
regelen

Artemis
Godin van jacht en de maan

Artotheek
kunstuitleencentrum

As van het kwaad
term die de regering-bush in 2002 gebruikte voor staten die terroristen steunden (irak, iran, Noord-Korea)

Ascetisch leven
Een manier van leven waarbij je niet toegeeft aan verleidingen zoals vrouwen,geld roem en macht

Asiel
bescherming

Asielzoekers
mensen die in een ander land asiel (bescherming) vragen

Asjkenazim
joden van wie de voorouders eeuwenlang in cetnraal- een Oost-Europa woonden

Asklepios
genezing

Asmogendheden
Duitsland italie en japan hadden tijdens de tweede wereldoorlog een verdrag waarbij ze afspraken om samen te werken

Assimilatie
een groep immigranten die helemaal wordt opgenomen in de samenleving

Assimileren
aanpassen

Astrologie
uit de stand van de hemellichamen je toekomst of lot menen af te kunnen leiden

Astronomie
sterrenkunde

Atheens burgerrecht
het geheel van rechten van de vrije bewoners van Athene, waaronder het recht om deel te nemen aan de democratische besluitvorming (alleen mannen)

Atheïsme
de overtuiging dat er geen god bestaat

Atheïst
Iemand die niet gelooft in het bestaan van God.

Athena
dochter van Zeus, godin van de wijsheid en de krijgskunst

Atlantisch Handvest
Verdrag dat in augustus 1941 werd opgesteld door de Amerikaanse president Roosevelt en de Britse premier Churchill, met als belangrijkste doelstelling door internationale afspraken toekomstige oorlogen te voorkomen

Atoombom
bom met een grote vernietigingskracht door splitsing van atoomkernen

Atoomoorlog
oorlog met atoombommen {ook kernoorlog}

Augustus
Titel van de eerste keizer van het Romeinse Rijk, die de Verhevene betekend

Auschwitz
een Duits vernietigingskamp uit WO2

Auspicium
Recht om voortekenen te raadplegen bij (politieke) beslissingen.

Autarkie
Een autarkische of zelfvoorzienende gemeenschap die alles zelf produceert en geen handel voert met de buitenwereld.

Autarkisch
zelfvoorzienend

Auterkie
gebied die economisch voor zichzelf zorgt (zelfvoorziening)

Autochtoon
Iemand die in het land waar hij woont is geboren.

Automatisering
het vervangen van menselijke arbeid door computers of robots

Autonomie
onafhankelijkheid, zelfbestuur, zelfbeschikking, bevoegdheid om eigen wetten te geven. (bij vrede van Versailles in 1919 erkend op (europese) volkeren)

Ayatollah
lett.: teken van God. hoge titel die aan sjiitische geestelijke leiders wordt gegeven

Azteken
Inheems volk van Zuid-Amerika. Leefden met name in het huidige Mexico.

Baath
lett.: opstanding/herrijzenis. naam van een seculiere Arabisch-nationalistische en socialistische beweging die zich vanaf 1940 verzette tegen westerse invloeden in Syrië en irak

Babyboom
geboortegolf in Nederland en andere landen direct na de Tweede Wereldoorlog

Bacchus
God van feest en drank

Balance of terror
Een evenwicht door de afschrikkende werking van de kernwapens.

Baljuw
door een edelman aangestelde rechter en bestuurder in een stad of op het platteland

Ban
kerkelijke straf waarbij iemand uit de kerk wordt gezet (excommunicatie)

Bank
organisatie die geld bewaart, wisselt en uitleent

Barbaars
(Onbeschaafd) Niet behorend tot de Griekse beschaving.

Barok
bouwstijl die vanaf de 16e eeuw in West-Europa voort kwam uit de renaissance stijl. herkenbaar aan indrukwekkende, spannende vormen, grote afmetingen, hoge koepels, veel zuilen en pilasters en drukke versieringen, waarbij rijkelijk en creatief werd geput uit de klassieke voorbeelden. wereldlijke en kerkelijke machthebbers gebruikten de barok om hun macht te tonen.

Baron
hoge edelman, bestuurder van een baronie

Bartolomeus de las Casas
Spaanse priester die pleitte voor het afschaffen van de slavernij voor de Indianen in Amerika.

Bartolomeus Diaz
Ontdekkingsreiziger in Portugese dienst die de zuidpunt van Afrika ontdekte.

Bataafse Republiek
Nederland van 1795 tot 1801, toen de patriotten de macht hadden, gesteund door de Franse bezetter.

Bataafse revolutie
democratische revolutie in Nederland die leidde tot het ontstaan van de democratische Bataafse Republiek (1794-1799)

Batig saldo
saldo van de baten die in de Nederlandse schatkist zaten

Bede
Verzoek van een vorst aan het volk om belasting te kunnen heffen. De vorst moest hier vaak iets tegenover stellen, bijvoorbeeld bepaalde vrijheden en rechten voor de onderdanen.

Bedevaart
reis naar een plaats die voor jouw geloof erg belangrijk is, moslims gaan naar mekka

Beeldende kunst
kunstvorm die werkt met beelden

Beeldenstorm
Golf van geweld in 1566 tegen katholieke instituties (kerken en kloosters) door voornamelijk protestanten, uit woede over de kettervervolgingen en de slechte economische omstandigheden.

Beerse Overlaat
verlaging in de dijk bij Beers om bij hoogwater het Maas water over de dijk te laten gaan.

Bekeren
iemand overhalen om in een godsdienst te gaan geloven,bonifatius probeerde de friezen te bekeren tot christendom

Belang
voordeel

Belangengroepen
Groepen die veranderingen in de samenleving tot stand wil brengen, maar niet bereid is mee te doen aan het besturen van het land; komt meestal slechts voor 1 belang op.

Belasting
een betaling aan het bestuur in geld of goederen

Beleid
manier waarop een zaak wordt aangepakt.

Benedictus van Nursia
Stichter van de eerste kloosterorde: de Benedictijnen (529)

Benelux
economische samenwerking van Nederland, België en Luxemburg, opgericht in 1948

Berlijnse Muur
veel DDR-burgers probeerden via west-Berlijn naar het westen te vluchten. dit was slecht voor het imago van het communisme. om die reden werd door de DDR en de Sovjet-Unie beloten over te gaan tot de bouw van een muur tussen oost- en west-Berlijn

Beroep
een vak waarin iemand zich heeft gespecialiseerd, bijvoorbeeld timmerman of smid

Beroepsleger
soldaten die van vechten hun beroep hebben gemaakt en betaald worden van belastingsgeld

Beschaving
ontwikkeling van de mens in gewoonten, gebruiken, technische kennis, omgangsvormen, maatschappelijke verhoudingen enzovoorts

Beschavingsoffensief
De poging van blanke Europeanen om inwoners van de kolonies de Europese beschaving bij te brengen.

Bestaansmiddel
Manier om aan voedsel te komen. Manier waarop je in je levensonderhoud voorziet. Vb.: landbouw, handel, beroep

Bestaansminimum
een inkomen dat precies genoeg is om in leven te blijven

Bestand
wapenstilstand, onderbreking van een oorlog

Bestuur
groep mensen die leding geeft en dingen regelt. bestuurders/manier van leding geven

Bestuursrecht
regels voor de taken van de overheid

Betrouwbaarheid
een historische bron noem je erg betrouwbaar als je goede redenen hebt om te geloven dat de informatie die er (in het kader van en vraagstelling) uit wordt gehaald erg klopt met wat er in het verleden in werkelijkheid is gebeurd.

Beurs
plek in Amsterdam waar werd gehandeld in aandelen van bedrijven en in geldwisselaars en goederen.