MijnQuiz - Huiswerk geschiedenis

Categorie: Geschiedenis en volkskunde
Datum & Land: 25/11/2024, Nederland
Woorden: 2097

De Nederlandse Opstand
de opstand van de Nederlandse gewesten tegen Filip II. Wat leidde tot een splitsing van de Nederlanden

De Oost
Naam die de Europeanen gebruikten om de gebieden in Azië aan te duiden.

De Standaard
krant opgericht door Abraham Kuyper

De Terreur
Periode van 1792-1794 onder leiding van Robespierre; zogenaamde en echte tegenstanders van de revolutie werden in grote aantallen gedood

De Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger
Verklaring waar rechten van burgers staan. zoals vrijheid van meningsuiting en gelijkheid voor de wet. de verklaring kwam voort uit ideeën van de Verlichting over vrijheid en gelijkheid en had grote invloed op andere landen

Decima
Kunstmatig eiland voor de kust van Japan. Alleen de Nederlanders konden via dit eiland handelen met Japan.

Decimale stelsel
manier van rekenen waarbij je met tientallen werkt

Dectatuur
manier van regeren waarbij een kleine groep of een persoon alle macht heeft

Deductie
Vanuit verschillende algemene theorieën tot een nieuwe theorie komen, vaak met gebruik van wiskundige formules. Het tegenovergestelde van inductie.

Deductie van Vrancken
Verdediging van de soevereiniteit van de gewesten door een raadspensionaris uit Gouda met de naam Vrancken. Dit betoog wordt beschouwd als de theoretische rechtvaardiging van het eigen bestuur van de Republiek.

Deelstaten
Staat die deel uitmaakt van een federale staat.

Deformeren
vervormen

Deïsme
Verlichte vorm van godsdienst. God heef als Eerste Oorzaak de wereld geschapen, maar grijpt verder niet in. Iedere godsdienst is een eigen manier om deze Eerste Oorzaak te vereren.

Deïst
persoon die aanneemt dat een god de wereld heeft gemaakt, maar zich er niet mee bemoeit

Dekolonisatie
Het zelfstandig worden van landen die door een ander land als wingebied werden gebruik en ook door dit land werden bestuurd.

Demeter
Godin van landbouw en de aarde

Democraten
Democratische Partij; is naast de Republikeinse Partij één van de twee grote Amerikaanse partijen die strijdt om de meerderheid in het federale Congres (Senaat en Huis van Afgevaardigden) in de Verenigde Staten en om het recht om de president te mogen leveren.

Democratie
Letterlijk 'regering door het volk'. Krijgt de geschiedenis wisselende betekenis. In Athene hadden alleen de vrije mannelijke burgers recht op deelname aan de volksvergadering.

Democratische Partij
Een van de twee grote politieke partijen in het Amerikaanse tweepartijenstelsel.

Democratische revolutie
revolutie die is gebaseerd op het idee van volkssoevereiniteit en die als belangrijkste doelen heeft alle of een deel van de burgers inspraak te geven in het bestuur en de grondrechten van burgers vast te leggen in een grondwet

Democratisering
Het meer democratisch worden van het bestuur van een land, zodat besluiten worden genomen door gekozen vertegenwoordigers van de burgers in een land.

Democratiseringsgolf
periode in de nederlandse geschiedenis waarin veel meer mensen betrokken raken bij de democratie en waarin met name jongeren en vrouwen door middel van actie voeren meer inspraak eisen en verwerven

Deportatie
het wegvoeren van mensen

Depressie
langdurige achteruit gang van de economie met dalende productie en hoge werkeloosheid

Derde rijk
de periode toen Duitsland een nationaal-socialistische dictatuur was ( 1933 tot 1945 )

Derde Stand
Het volk, met grote verschillen tussen het arme deel en de gegoede burgerij. De Derde Stand had in de standensamenleving geen invloed op het bestuur.

Derde wereld
de arme landen in Afrika, Azië en Latijns Amerika (begrip uit de tijd van de Koude Oorlog)

Dertigjarige Oorlog
Uitputtende oorlog uitgevochten op Duits gebied door verschillende Europese staten tussen 1618 en 1648. Afgesloten met de Vrede van Westfalen (tegelijk met de Vrede van Münster).

Descartes
Belangrijke Franse filosoof. Vond dat je behalve aan God, overal aan moest twijfelen.

Desert Storm
codenaam voor de grondoorlog van Amerika en bondgenoten in 1991 die de troepen van de Iraakse dictator saddam Hoessein uit Koeweit moest verdrijven

Destalinisatie
In 1956 maakte Chroesjtsjov een einde aan de enorme persoonsverheerlijking van Stalin die ook leidde tot een (tijdelijke) vermindering van de spanning tussen Oost en West en tot hervormingen in de Sovjet-Unie.

Deugdzaamheid
Goed gedrag volgens de deugen wijsheid, matigheid, rechtvaardigheid, moed, geloof, hoop en liefde.

Deutsche Demokratische Republik
DDR

Diadoche
Een van de troonopvolgers van Alexander de Grote die na zijn dood het uiteengevallen rijk bestuurden.

Diana
Godin van jacht

Diaspora
lett.: verspreiding/verstrooiing. de situatie dat de Joden (sinds de romeinse tijd) buiten Palestina woonden en waarbij zij met hun geloof en tradities als minderheden leefden te midden van andere volkeren

Dictator
in tijden van nood werd er in de derde eeuw v. Chr. voor een half jaar een dictator benoemd als hoogste bestuurder. in de latere geschiedenis is een dictator iemand die de hoogste macht heeft zonder controle van een parlement

Diderot
Franse Verlichter die de onwetendheid van de mensen wilde bestrijden, door het samenstellen van de Encyclopédie: een werk van 28 delen met daarin de geordende kennis over politiek, godsdienst, wetenschap en kunst.

Dienstplicht
Jongens verplichten om als soldaat in het leger te dienen.

Dienstplichtige
verplichting om de staat te dienen

Diligence
geveerd, door paarden getrokken wagen waarmee sinds de 18e eeuw dienstregelingen voor personenvervoer werden verzorgd

Diocletianus
Romeins keizer die het rijk opsplitste in twee delen (285)

Dionysos of Bacchos
God van feest en drank

Diplomatie
Het voeren van overleg tussen twee of meerdere groepen (bijvoorbeeld landen) om daarmee een bepaald doel te bereiken

Directe democratie
een democratie waarin ieder een stemrecht heeft zelfs bij de volksvergadering aanwezig moet zijn om te stemmen over besluiten

Directe oorzaak
aanleiding.

Directoire
het bestuur van Frankrijk tussen 1795 en 1799 waarbij de uitvoerende macht bestond uit vijf 'directeuren' en de wetgevende macht uit twee kamers. beide machten werden gekozen met beperkt kiesrecht

Dissident
andersdenkende

Districtenstelsel
kiesstelsel waarbij het land is verdeeld in districten die hun eigen volksvertegenwoordigers kiezen.

Divide et impera
Verdeel en heers: Manier waarop de Romeinen hun bondgenoten verdeeld hielden waardoor zij niet gezamenlijk in opstand zouden komen tegen Rome. Met iedere bondgenoot werden andere afspraken gemaakt.

DNA
erfelijke eigenschappen

Documenteren
van gegevens of bewijs voorzien

Dodencultus
Dodenverering.

Dodenherdenking
jaarlijkse herdenking op 4 mei van alle burgers en militairen van het Koninkrijk der Nederlanden die zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweedeoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties

Doema
Het Russische parlement

Dolkstootlegende
Onwaar verhaal dat de linkse opstanden en stakingen en de nieuwe democratische regering de Duitse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog hebben veroorzaakt.

Dolktootlegende
Onwaar verhaal dat de linkse opstanden, stakingen en de nieuwe democratische regering de Duitse nederlaag in de eerste wereldoorlog hebben veroorzaakt

Dolle mina
actiegroep van vrouwen, die streefde naar een grotere maatschappelijke en politieke deelname van vrouwen

Domein
een dorp met het land in de omgeving, het was eigendom van een edelman, een bisschop of een klooster.

Domeinen
landgoederen

Domeinstelsel
synoniem hofstelsel

Domino-effect
als een staat communistisch werd, zouden ook de staten in de buurt makkelijk communistisch worden

Dominotheorie
Opvatting van Eisenhower dat na een communistische overwinning in een bepaald gebied ook andere gebieden in die regio in communistische handen zouden vallen.

Doorbaak
idee dat vlak de WO II opgeld deed en dat uitging van een doorbreking van de verzuiling

Doorvoerkamp
concentratiekamp vanwaar mensen worden gedeporteerd

Dopen
iemand die christelijk wil worden krijgt water over zijn hoofd gegoten door een geestelijke

Dorische zuil
zuil met statige vorm en eenvoudige kapiteel.

Dorpspriester
geestelijke die toezicht hield op het leven van de inwoners van zijn parochie

Dreyfusaffaire
juridisch schandaal (1894 - 1906) in Frankrijk rond de veroordeling (op valse gronden) van de Joodse kapitein dreyfus wegens landverraad

Driehoeksdiplomatie
amerikaanse buitenlandse politiek die erop was gericht zuid-vietnam tot een minder harde opstelling te bewegen door gelijktijdig de relaties met de Sovjet-Unie en de volksrepubliek China te verbeteren

Driehoekshandel
De handel tussen Europa, Afrika en Zuid-Amerika, waarbij Europese producten in Afrika geruild werden voor slaven, de slaven naar Zuid-Amerika getransporteerd werden en de producten van de plantages in Zuid-Amerika vervolgens naar Europa verscheept werden.

Driemachtenleer
In 1748 door Montesquieu gepuliceerde theorie dat de vrijheid van het volk het best is gewaarborgd met een staatsvorm met drie gescheiden machten; wetgevende, uitvoerende, recherlijke (trias politica)

Drieslagstelsel
Landbouwstelsel waarbij het akkerland in drie stukken wordt verdeeld, waarbij op het ene veld wintergraan gezaaid op het ene veld wintergraan gezaaid werd, op een ander zomergraan het derde veld bleef onbebouwd (braak) liggen.

Drievoudig verbond
Een in 1596 gesloten verbond tussen de Republiek, Engeland en Frankrijk, gericht tegen Spanje, waarbij de Republiek (voor het eerst) als onafhankelijke mogendheid werd erkend.

Driftkikker
negatief

Droit Divin
(Droit is recht en Divin is goddelijk) Het recht dat de koning van God heeft gekregen om als leider van het volk of het land op te treden.

Drooglegging
verbod op productie en consumptie van alcohol in de VS (1920-1933)

Duitse arbeidsfront
nationaal-socialistische organisatie van de nazi's waarin werknemers tot samenwerking werden verplicht

Duitse eenwording
De vereniging van Oost en West-Duitsland tot één land in 1990.

Dutchbat
Nederlandse VN-troepen in Joegoslavië.

Dwangarbeid
arbeid die mensen onder dreiging van straf tegen hun wil verrichten

Dynastie
vorstenhuis

Dynastiek
Van een vorstenhuis (dynastie).

East India Company
Engelse publiekprivate onderneming

Ecclesia
Volksvergadering in Athene, soort parlement dat stemt over wetten.

Economie
de wetenschap die zich bezig houdt met de productie, consumptie en distributie van goederen en diensten

Economische crisis
een periode met een veel hoger aanbod van producten dan dat er vraag is met als gevolg werkloosheid; consumenten hebben weinig vertrouwen in de economie.

Edele
lid van de adel (edelman of edelvrouw)

Edict van Nantes
Uitgevaardigd in 1598 door koning Hendrik IV om de godsdiensttwisten in Frankrijk te beëindigen. Hugenoten (protestanten) kregen het recht op uitoefening van hun geloof.

Edict van Worms
in 1521 vervaardigde karel V op de rijksdag in worms uit, dat het drukken, verspreiden of bezitten van luthers geschriften verboden was.

Eed van de Kaatsbaan
De Derde Stand besluit een grondwet voor Frankrijk te gaan schrijven (1789).

EEG
Europese Economische Gemeenschap, een in 1957 opgerichte economische samenwerking tussen de Benelux-landen, West-Duitsland, Italië en Frankrijk

Een Eereschuld
artikel waarin de nieuwe visie op Nederlands-Indië onder woorden werd gebracht

Eenpartijstaat
staat waarin één politieke partij is toegestaan die alle macht in handen heeft

Eerste en Tweede kamer
De twee delen van de volksvertegenwoordiging. De Eerste Kamer telt tegenwoordig 75 leden, de Tweede Kamer telt 150 leden

Eerste Kamer
Volksvertegenwoordiging van Nederland, gekozen door de leden van de Provinciale Staten. Vormt samen met de Tweede Kamer de Staten-Generaal of het Parlement.

Eerste Schipvaart
De Eerste Schipvaart was de eerste Nederlandse expeditie naar Indië, onder leiding van Cornelis de Houtman in 1595.

Eerste Wereldoorlog
Oorlog tussen verschillende landen in de wereld tussen 1914 en 1919. Vanaf november 1918 werd er niet meer gevochten. Officieel eindigt de Eerste Wereldoorlog met het Verdrag van Versailles in 1919. In veel landen wordt de Eerste Wereldoorlog ' De Grote Oorlog' genoemd. Nederland was in de Eerste Wereldoorlog neutraal.

Eeuw
Een periode van honderd jaar

Eeuw van stroom
bijnaam voor de 19de eeuw