AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

wasvrouwen
Vrouwen die beroepshalve kleren en linnengoed wassen en strijken.
Categorie: Personen > personen in dienstverlenende beroepen.

wastobbes
Tobbes voor het wassen van kleren, linnengoed en dergelijke.
Categorie: Houders > huishoudelijke houders.

wastroggen
Grotere, meestal ronde wasbakken, zoals in fabrieken, waarin water door middel van een voetpedaal wordt gesprenkeld wordt zodat meerdere arbeiders tegelijkertijd zich kunnen wassen.
Categorie: Onderdelen > sanitaire installaties.

waste molds
Mallen die maar één keer kunnen worden gebruikt om afgietsels te maken omdat ze kapotgaan als worden verwijderd.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > mallen (gereedschap voor vormen en geleiden).

wasserijen
Commerciële gelegenheden waar wordt gewassen en gestreken.
Categorie: Bouwwerken > dienstverlenende bedrijven.

wastabletten
Tafels gemaakt om te worden beschreven, meestal gemaakt van hout of been bedekt met was, waarop met een stilet werd geschreven. Vooral gebruikt in het oude Rome en tijdens de middeleeuwen.
Categorie: Informatievormen > tabletten (informatiedragers).

wastafels (meubel)
Meubilair dat een combinatie vormt van een tafel en een kast en wordt gebruikt om attributen voor het wassen van de handen en het gezicht in te bewaren, zoals een kan, schaal en handdoek.
Categorie: Interieurinrichting > standaarden naar functie.

wastafels (sanitair)
Gootstenen, onder een kraan en met een afvoer, waarin gewassen kan worden.
Categorie: Onderdelen > gootstenen.

wassen (reinigen)
Reinigen met water of een andere vloeistof.
Categorie: Procédés en Technieken > reinigen.

wasschilderen
Wordt gebruikt voor de schildertechniek met kleuren die zijn opgelost in gesmolten was. Gebruik `versieringen inbranden` voor de techniek van het versieren van klei.
Categorie: Procédés en Technieken > schildertechnieken naar gebruikt materiaal.

waspitten
Dunne waskaarsen of lange koorden of pitten die met een dun vet- of waslaagje zijn bedekt.
Categorie: Interieurinrichting > kaarsen.

waspenselen
Grote kunstenaarspenselen, meestal van haar, met een rond uiteinde dat in een tamelijk platte metalen dop is gezet. Ze worden gebruikt voor het aanbrengen van wassingen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > aquarelpenselen.

waspapierprocédés
Een aantal nauw verwante varianten van het zoutpapierprocédé waarbij het papier lichtdoorlatend wordt gemaakt door het met was te bestrijken alvorens het lichtgelig te maken. Niet te gebruiken wanneer een papiernegatief met was wordt behandeld na belichting.
Categorie: Procédés en Technieken > gebonden zoutpapierprocédés.

waspapier
Papier dat is behandeld met een waslaag.
Categorie: Materialen > papier naar vorm.

wasmodelgieten
Techniek voor het maken van kleine, nauwkeurige gietvormen van legeringen die een hoog smeltpunt hebben, waarbij de vorm wordt gemaakt door om een patroon van was of een soortgelijk materiaal dat door het te smelten van het omhulsel kan worden verwijderd, binnen een omhulsel te plaatsen.
Categorie: Procédés en Technieken > vormgieten.

wasmanden
Manden of mandachtige houders die voornamelijk zijn bestemd om wasgoed in te dragen; vaak ovaal of rechthoekig, en meestal met twee hengsels aan de rand.
Categorie: Houders > huishoudelijke houders.

wasmachines
Meestal machinaal aangedreven apparaten die worden gebruikt om kleding en linnengoed te wassen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > onderhoudsmachinerie.

waskommen
Houders voor water, inhoud ca. 5 liter, om je te wassen; meestal in combinatie met een kan.
Categorie: Houders > houders voor lichaamsverzorging en hygiëne.

waskracht
De reinigingscapaciteit of -kracht van een stof.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > chemische eigenschappen.

waskrijtjes
waskrijt; wasco`s Ruimere term: tekenstiften
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > tekenstiften.

washuizen
Bijgebouwtjes waar de was wordt gedaan.
Categorie: Bouwwerken > bijgebouwen (vrijstaand).

wasketels
Grote metalen vaten, soms bekleed met porselein, gebruikt om kleren in te koken.
Categorie: Houders > huishoudelijke houders.

waskeukens
Ruimten bedoeld voor het wassen, drogen en strijken van wasgoed.
Categorie: Onderdelen > werk- en instructieruimten.

washanden
Zakjes van badstof die men om de hand doet om zich te wassen.
Categorie: > .

wash sinks
Wordt gebruikt voor grote, diepe wasbakken die worden gebruikt voor het wassen van de armen en het bovenlichaam en die men vaker tegenkomt in fabrieken en ziekenhuizen dan in woningen. Voor kleinere wasbakken voor het wassen van de handen en het gezicht wordt de term `wasbakken (gootstenen)` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > gootstenen.

wasdoekbehang
Stoffen muurbedekkingen doordrenkt met gesmolten was en olie en vervolgens beschilderd. Ze zijn gemaakt in Duitsland en omliggende streken in de 18e eeuw.
Categorie: Interieurinrichting > muurbedekkingen naar vorm.

wasborstels
Borstels met kraan en aansluiting voor de slang.
Categorie: > .

wasbakken
Diepe, lange wasbakken die worden gebruikt voor het wassen van kleding. Voor diepe, lange wasbakken die in ziekenhuizen en fabrieken worden gebruikt voor het wassen van armen en bovenlichaam wordt de term `wash sinks` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > sanitaire installaties.

Wasa
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Zuidwest-Ghana.
Categorie: Stijlen en Perioden > kust-Akan.

was
Aanduiding voor diverse materialen die, hoewel ze geen chemisch homogene groep vormen, bepaalde fysieke kenmerken gemeen hebben, en meestal vast en doorschijnend zijn en een laag smeltpunt hebben.
Categorie: Materialen > organisch materiaal.

Warrington hamers
Hamers met een rond slagvlak, een afgekante nek en een pen die taps toeloopt tot een ronde punt; een hamer voor algemene doeleinden.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > hamers: houtbewerkingsgereedschap.

Warren-spanten
Gebinten met evenwijdige liggers waartussen de schoren en de dwarsbalken onder dezelfde hoek geplaatst zijn, zodat zij een gelijkbenige driehoek vormen, waarvan de diagonalen afwisselend onder spanning of onder druk geplaatst zijn.
Categorie: Onderdelen > spanten naar constructie.

warning coats
Lagen van gekleurd gips in een gietvorm die de nabijheid van het oppervlakte van het afgietsel aangeven, om schade aan het oppervlakte van het afgietsel te voorkomen wanneer de vorm van het gietsel wordt weggehakt.
Categorie: Onderdelen > beeldhouwwerkonderdelen.

warmwaterborden
Met heet water warm gehouden borden.
Categorie: > .

warmwaterkruiken
Rubberen zakken, aardewerken of metalen flessen voor heet water, om plaatselijk warmte te bieden aan het menselijk lichaam.
Categorie: Houders > houders voor gezondheidszorg.

warmtewisselaars
Apparaten die de hitte tussen twee fysiek gescheiden vloeistoffen overdragen. Bestaat in het algemeen uit een cilindrische huls met buizen in de lengte. Eén vloeistof stroomt binnenin, de andere aan de buitenkant.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van verkoelings-, verwarmings- en bevochtigingssystemen.

warmtewinst
De netto toename van warmte in een ruimte.
Categorie: Abstracte Begrippen > begrippen met betrekking tot warmte.

warmteverlies
De netto temperatuurdaling in een ruimte.
Categorie: Abstracte Begrippen > begrippen met betrekking tot warmte.

warmteverdelingseenheden
Wordt in het algemeen gebruikt voor de onderdelen van verwarmingssystemen die warmte door ruimten en kamers verspreiden, gewoonlijk door middel van straling of convectie.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsystemen.

warmtepompen
Uitrusting gebruikt in systemen die ruimten verwarmen of afkoelen en die compressie-cycli en omgekeerde koel-cycli hebben.
Categorie: Onderdelen > onderdelen van verkoelings-, verwarmings- en bevochtigingssystemen.

warmteovergang
Het verplaatsen van warmte van één plek naar een andere omdat warmte de neiging heeft om van een warmer naar een kouder gebied te gaan.
Categorie: Abstracte Begrippen > begrippen met betrekking tot warmte.

warmtemeters
thermische instrumenten Ruimere term: meetinstrumenten voor het meten van verschijnselen
Categorie: Meetinstrumenten > meetinstrumenten voor het meten van verschijnselen.

warmtekrachtcentrales
Wordt gebruikt voor elektriciteitscentrales die uit een en dezelfde bron zowel elektriciteit als bruikbare warmte-energie opwekken.
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > krachtcentrales.

warmtegeleidingsvermogen
thermisch geleidingsvermogen Ruimere term: thermische eigenschappen
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > thermische eigenschappen.

warmte-isolatie
Een materiaal dat een hoge weerstand tegen warmtestroming biedt; meestal van slakkenlwol, kurk, asbest, schuimglas, schuimplastic of diatomeeënaarde in de vorm van watten, dekens, blokken, planken en korrelige of losse vulling.
Categorie: Materialen > isolatie naar functie.

warmte
Energie die zich verplaatst tussen een systeem en de omgeving, als gevolg van temperatuurverschillen.
Categorie: Abstracte Begrippen > energie.

warmhouders
Gewatteerde bedekkingen die over voedsel worden geplaatst om zo de warmte vast te houden.
Categorie: Interieurinrichting > bedekkingen voor voedsel.

warme kleuren
Kleuren die gewoonlijk worden geassocieerd met vuur, zoals rode, oranje en gele tinten, duiden op warmte en lijken vooruit te gaan.
Categorie: Kleur > kleurtypes.

warmbeitels
Lange beitels, geslepen tot een snijkant van 30 graden, die niet zijn gehard of getemperd en kunnen worden gebruikt om metaal te bewerken dat verhit is geweest.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > beitels: gereedschappen voor metaalbewerking.

warenhuizen
magazijnwinkels Ruimere term: winkels naar verkooppraktijk
Categorie: Bouwwerken > winkels naar verkooppraktijk.

waren
Wordt gebruikt voor een bepaald soort vervaardigde artikelen, doorgaans gebruiksvoorwerpen, die meestal worden vernoemd naar het materiaal, gebruik, de stijlnaam of een andere eigenschap, zoals aardewerk of keukengerei.
Categorie: Objectgenres > objectgenres.

wapenstokken (ambtssymbolen)
Staven, knotsen of knuppels die worden gedragen als tekenen van ambt of autoriteit.
Categorie: Informatievormen > ambtssymbolen.

wapenschilders
Zijn die familiewapens in de juiste kleur en samenstelling schilderen.
Categorie: Personen > kunstenaars.

wapensmeden
Personen die harnassen of wapens maken of vuurwapens repareren, in elkaar zetten en testen.
Categorie: Personen > metaalwerkers naar product.

wapenschilden
Schilden of op een schild gelijkende oppervlakken waarop familiewapens staan afgebeeld.
Categorie: Informatievormen > onderdelen van wapens (familietekens).

wapens (familietekens)
Wordt gebruikt voor wapenschilden met de bijbehorende stukken (helm, helmbos, mantel, wapenspreuk en schilddragers).
Categorie: Informatievormen > wapens (familietekens) en onderdelen van wapens.

wapens
Middelen of mechanismen die worden gebruikt voor de verdediging of aanval in gevechten, bij het jagen of in oorlog.
Categorie: Wapens en Munitie > Wapens en Munitie {TOPTERM}.

wapenrustingonderdelen
Omvat stukken wapenrusting die fysiek deel uitmaken van, of bevestigd zijn aan andere stukken, en niet op zichzelf kunnen functioneren. Gebruik `wapenrusting` voor individuele stukken wapenrustingen die apart gedragen kunnen worden en apart of in stellen kunnen functioneren.
Categorie: Onderdelen > kledingonderdelen.

wapenrusting
Wordt algemeen gebruikt voor de categorie van kostuums die zijn ontworpen om te dragen ter bescherming van het lichaam tijdens een gevecht. Onderdelen van het harnas die een vast onderdeel zijn van of die bevestigd zijn aan andere delen en die niet afzonderlijk kunnen functioneren staan vermeld onder ``. Gebruik `harnassen` als het specifiek gaat om harnasonderdelen die als geheel zijn ontworpen met het oog op zekere eigenschappen die nodig zijn voor een bepaalde functie of gelegenheid.
Categorie: Kleding > beschermende kleding.

wapenrekken
Rekken waartegen geweren enz. geplaatst worden.
Categorie: > .

wapeningsstaven
Metalen staven, meestal met fabrieksfouten, die in beton en metselwerk worden verwerkt om voor extra stevigheid te zorgen.
Categorie: Materialen > staven (bouwmaterialen).

wapenmagazijnen
Te onderscheiden van `arsenalen` doordat ze ook worden gebruikt voor de oefening van militairen.
Categorie: Bouwwerken > militaire exercitiegebouwen.

wapenhelmen
Lichte, open ogivale of halfronde helmen, gewoonlijk voorzien van een kam, een uitstekende klep boven de ogen en met scharnieren bevestigde wangstukken of oorflappen. Ze werden gedragen door de infanterie en lichte cavalerie in de 16e en 17e eeuw.
Categorie: Kleding > persoonlijke wapenrusting: helmen.

wapenen
Het toevoegen van een structureel element, meestal van een ander materiaal, om ergens de sterkte of onbuigzaamheid van te verbeteren.
Categorie: Procédés en Technieken > versterken.

wanten
Bedekkingen voor de hand die vier vingers in een gedeelte omsluiten en de duim in een ander.
Categorie: Kleding > handbedekking.

wannen
Stoffen zakken waarin bloem of meel wordt geschud als een wijze van zeven.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > keukengereedschap voor het scheiden.

wanmanden
Manden gebruikt om gedorst graan in te wannen of te scheiden.
Categorie: Houders > manden.

wangewelven
Bogen gevormd met twee centra, met als resultaat een spitsboog.
Categorie: Onderdelen > bogen naar vorm: aantal centra.

wangplaten
Zijplaten op vele soorten helmen, die de wangen en soms ook de oren of kin beschermen.
Categorie: Onderdelen > helmonderdelen.

wandtegel
Een tegel, vaak geglazuurd, ontworpen voor gebruik als bekleding op een muur.
Categorie: Materialen > tegel.

wandvazen
Houders om aan de wand te hangen met bloemen er in of voor de sier; verschillende vorm en grootte, bijna altijd een platte achterkant.
Categorie: Houders > houders naar locatie.

wandversieringen
Decoraties die een groot deel van een muur- of plafondoppervlak bedekken; meestal rechtstreeks op muur of plafond aangebracht. Gebruik `muurschilderingen` voor schilderingen die en groot deel van een muur of plafond bedekken; gebruik `wandsculpturen` voor beeldhouwwerken vanaf ca. 1950 die op een wand zijn aangebracht.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldmateriaal naar locatie of context.

wandspiegels
Wordt gebruikt voor spiegels die zijn ontworpen om aan de muur te hangen.
Categorie: Interieurinrichting > spiegels naar locatie of context.

wandsculpturen
Beeldhouwwerken vanaf het midden van de 20e eeuw die tegen een muur zijn aangebracht.
Categorie: Beeldmateriaal > beeldhouwwerken naar locatie of context.

wandklokken met slingeruurwerk
Hangklokken waarvan de gewichten en de slinger volledig te zien zijn; meestal beperkt tot vroeg Amerikaanse voorbeelden.
Categorie: Meetinstrumenten > wandklokken.

wandpijlers
Uitgemetselde ongelede rechtstand onder een Romaanse of gotische boog, al of niet als achtergrond voor een halve zuil. VWB.
Categorie: Onderdelen > muuronderdelen naar vorm of functie.

wandrekken
Toestellen die worden gebruikt voor lichaamsversterkende en corrigerende oefeningen, die bestaan uit een reeks staanders, meestal van hout en ongeveer 2,40 m hoog, die met tussenruimten van rond de 90 cm tegen de muur zijn bevestigd en aan elkaar zijn verbonden met horizontale houten staven die steeds ongeveer 12,5 cm van elkaar zitten.
Categorie: Ontspanningsmiddelen > fitness- en trainingsbenodigdheden.

wandklokken
Klokken die zijn ontworpen om aan de muur te worden gehangen.
Categorie: Meetinstrumenten > klokken naar vorm.

wandkleedmakers
Handelaars in of fabrikanten van wandkleden.
Categorie: Personen > textielwerkers naar product.

wandkasten
Benaming die oorspronkelijk werd gebruikt voor planken of openplank-systemen waarop - met name zilveren - kopjes konden worden geplaatst of vertoond. De benaming werd in de Middeleeuwen vaak onderling verwisseld met buffetten en keukenkasten. In het begin van de 15e eeuw werden deuren toegevoegd.Tegenwoordig is het een algemene benaming voor alle vergaarplaatsen die met deuren worden afgesloten en soms zijn ingebouwd.
Categorie: Interieurinrichting > kastmeubilair.

wandkandelaars
Houders voor kaarsen, die aan de wand zijn bevestigd. De ondersteunende arm kan onbuigzaam of geleed zijn.
Categorie: Interieurinrichting > brackets (lighting devices).

wandelzalen
Zalen die veel langer zijn dan dat ze breed zijn, belangrijk onderdeel in de paleisbouw van Renaissance en Barok, bijvoorbeeld de `long galleries` in Engelse landhuizen uit de tijd van Jacobus I en Elizabeth I.
Categorie: Onderdelen > binnenruimten.

wandelwegen
Voetgangerswegen in de openlucht en soortgelijke fiets- of ruiterpaden, al dan niet verhard, die zijn ontworpen als vaste verbindingsweg tussen twee punten in een landschap. Termen voor overdekte verbindingspaden zijn samengebracht onder .
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > open ruimten naar functie.

wandeltochten
Tochten waarbij te voet wordt gereisd.
Categorie: Gebeurtenissen > tournee`s.

wandelwagens
Te gebruiken voor vaak opvouwbare, stoelachtige wagentjes die vooral zijn ontworpen om kleine kinderen die rechtop kunnen zitten in voort te duwen. Gebruik `kinderwagens` voor rijtuig- of wagenachtige voertuigen die vooral worden gebruikt om kleine kinderen in voort te duwen of te trekken.
Categorie: Vervoermiddelen > transportmiddelen voor personenvervoer.

wandelpromenades
Wordt gebruikt voor openbare openluchtterreinen, paden of plaza`s, vaak omzoomd met bomen, struiken of winkels, alleen bedoeld voor voetgangers.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > wandelwegen.

wandelstokken
Stokken die in de hand worden gehouden en steun bieden bij het lopen, met name een stijlvol en vaak ook een ornamenteel onderdeel voor het maken van een wandeling.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting voor persoonlijk gebruik.

wandelkleding
Pakken voor vrouwen, meestal bestaande uit een jas of jack en lange rok, gedragen tijdens het wandelen en andere lichamelijke activiteiten, daterend van rond 1900.
Categorie: Kleding > sportkleding.

wandelen
Het reizen te voet in gematigd tempo, zich met stappen voortbewegend, waarbij de voeten om beurten worden verplaatst zodat er zich altijd één voet op de grond bevindt bij tweevoetige voortbeweging en twee of meerdere voeten bij viervoetige voortbeweging.
Categorie: Lichamelijke Activiteiten > lichamelijke activiteiten naar algemene context.

wandcontactdozen
Wordt gebruikt voor plaatsen in elektrische systemen waar stroom wordt geleverd aan een toestel of apparaat.
Categorie: Onderdelen > elektrische systeemonderdelen.

wampoem
Geregen kralen gemaakt van schelpen die de Noord- Amerikaanse Indianen als geld gebruikten.
Categorie: Ruilmiddelen > geld.

Wan
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Ivoorkust. Deze groep, buren van de Baule en de Guro, is bekend om zijn maskers en maskerades.
Categorie: Stijlen en Perioden > periferische Mande-stijlen.

Wampanoag
Te gebruiken om werken te beschrijven van de Algonkin sprekende, Indiaanse stam die leefde in de Amerikaanse staten Rhode Island en Massachusetts.
Categorie: Stijlen en Perioden > Eastern Woodland and Eastern Great Lake Native American styles.

wambuizen (2)
Nauwsluitende kledingstukken tot aan de taille of heup, met of zonder mouwen die werden gedragen door mannen in de 15e tot de 17e eeuw.
Categorie: Kleding > bovenkleding voor het bovenlijf.

wambuizen
Nauwsluitende, mouwloze jassen tot aan de heupen, meestal zonder kraag en met ceintuur, vooral die werden gedragen over een doublet in de 16e en 17e eeuw.
Categorie: Kleding > jasjes.

walvistraanbranders
Branders die bestaan uit metalen schijven met luchtgaten en één, twee of soms drie vertinde pithouders van 0,6 mm of minder in diameter, die rechtop zijn gesoldeerd en die in de zijkant een gat voor de pit hebben. De pithouders lopen verder door onder de schijf, het brandstofreservoir in, dan erboven.
Categorie: Onderdelen > oliebranders.

walvisvaarders
Uitsluitend te gebruiken voor zeilschepen betrokken bij de walvisvangst.; Vroeger een zeilvaartuig dat werd gebruikt voor het jagen op walvissen; tegenwoordig een vaartuig voor de verwerking van gevangen walvissen, tevens moederschip van de vangboten (MAR).
Categorie: Vervoermiddelen > walvisschepen.

walvisstations
Shore complexes to which whales are taken for processing, consisting of processing facilities and quarters for the workers. For the watercraft used in the processing of whales at sea, use "factory ships."
Categorie: Gebouwde complexen en gebieden > industriële complexen.

walvissloepen
Te gebruiken voor open, voor en achter gelijke roeiboten met een ronde bodem en meestal met een 7,5 tot 10,5 m breed zeil, die oorspronkelijk ontworpen zijn om walvissen te harpoeneren; staan vaak op grotere schepen maar kunnen ook vanaf de kust uitvaren en hun werk doen.
Categorie: Vervoermiddelen > walvisschepen.

walvisschepen
Schepen die worden gebruikt bij een onderdeel van de walvisvangst.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen voor jacht en commerciële visserij.